Geconfronteerd met een "drastische achterstand" in het verminderen van de uitstoot van broeikasgasen achtergelaten door de vorige regering en met onvoldoende maatregelen om de klimaatdoelstellingen voor 2030 te halen, heeft de nieuwe minister van economie en klimaat, Robert Habeck, klimaatnoodprogramma's gelanceerd die snel effect moeten hebben. De minister van de Groenen wil de groei van hernieuwbare energie versnellen - vooral wind op land -, evenals de decarbonisatie van de industrie en de elektrificatie van transport en verwarming. Mensen duidelijk maken dat drastische veranderingen moeten worden geaccepteerd voor het welzijn van de samenleving is slechts een van de vele moeilijke taken, zei Habeck, eraan toevoegend dat het land ondanks dit alles een "enorme kans" kreeg.
Doelstelling Duitsland
De nieuwe regering van Duitsland is van plan een enorme impuls te geven aan hernieuwbare energie om de "enorme, gigantische" taak aan te pakken om de industrie, mobiliteit en verwarming koolstofarm te maken. Dat is nodig om de doelstellingen voor de vermindering van de broeikasgassen aan het einde van het decennium te bereiken, kondigde minister van economie en klimaat, Robert Habeck, in Berlijn aan.
Zoals het er nu uitziet, haalt Duitsland zijn emissiereductiedoelstellingen in 2021 en 2022 niet en stevent het er op af om het streefdoel voor 2030 met 15 procent te missen, zei Habeck (Groene Partij) tijdens een eerste inventarisatie en presentatie van toekomstige beleidsmaatregelen .
Duitsland moet zijn emissiereducties verdrievoudigen om de "drastische achterstand" in te halen, zei hij. "We hebben acht jaar om dezelfde groei in het aandeel van hernieuwbare energiebronnen te bereiken die we in de afgelopen 30 jaar hebben bereikt", zei Habeck, verwijzend naar het aandeel van hernieuwbare energiebronnen in het elektriciteitsverbruik dat sinds 1990 is gegroeid tot meer dan 40 procent en dat in 2030 80% van de elektriciteitsmix moet uitmaken. Het ministerie van Habeck verwacht dat de vraag naar elektriciteit zal stijgen van ongeveer 560 terrawattuur (TWh) momenteel tot ongeveer 700 TWh in 2030, terwijl de vorige regering een vraag had berekend van ongeveer 660 TWh.
“Het is een grote politieke taak. Maar een die een enorme kans biedt voor het land', zei Habeck, die ook toegaf dat de noodzakelijke veranderingen 'de sociale realiteit diepgaand zouden beïnvloeden'.
Wind op land in het hart van een nieuwe hausse in hernieuwbare energie
Het mogelijk maken van meer capaciteitsuitbreidingen voor wind op land staat centraal in het noodprogramma voor klimaatactie van de Duitse overheid. Met een hervorming van de Hernieuwbare Energiewet (EEG) wordt het volume van de veilingen van hernieuwbare energie vergroot. Op korte termijn zou een verandering in de afstandsregels van radiobakens en militaire gebieden ongeveer land kunnen vrijmaken voor 9 GW aan windturbines, zei Habeck. Door van de uitbreiding van hernieuwbare energie een "hoogstaand openbaar belang" te maken, kan het voorrang krijgen op andere zorgen, zoals natuurbehoud en dierenbescherming. Het vinden van de juiste balans tussen natuurbehoud en hernieuwbare energiebronnen is op dit moment de cruciale taak, zei Habeck. Het veranderen van de afwegingshiërarchie ten gunste van hernieuwbare energiebronnen zou ook helpen bij de uitbreiding van de Duitse elektriciteitsnetinfrastructuur, zei hij.
Om ervoor te zorgen dat de benodigde twee procent van het Duitse landoppervlak bestemd wordt voor windenergie, is Habeck van plan om tegen de zomer door de deelstaten te reizen en steun te vinden voor zijn nieuwe "Onshore Wind Act". Tot nu toe zijn slechts twee staten - Hessen en Sleeswijk-Holstein - dicht bij het bereiken van de doelstelling van twee procent. Niet elke deelstaat zelf hoeft de grens van twee procent te halen, deals tussen deelstaten om ervoor te zorgen dat het totale benodigde areaal beschikbaar komt zijn mogelijk. De minister wil regels schrappen die wind op land beperken, zoals de regels van sommige deelstaten die aandringen op extra grote afstanden tussen windturbines en woningen. Bijvoorbeeld de 10 keer tiphoogte regel van Beieren (10H-regel).
Een reactie hierop uit Beieren, waar dergelijke afstandsregels de uitbreiding van windenergie de afgelopen jaren hebben gedwarsboomd, kwam prompt: "De 10H-regel zal niet worden gewijzigd. De Beierse verordening inzake windenergie zorgt voor acceptatie en publieksparticipatie. Robert Habeck zou meer moeten zijn bezig met de noodzakelijke aanleg van hoogspanningsleidingen en het voorkomen van voorzieningstekorten", schreef Markus Blume, algemeen secretaris van de conservatieve CSU-partij in Beieren op Twitter.
Windenergievereniging BWE zei dat een uitbreiding van wind op land in alle deelstaten nodig is. "Vooral het zuid-oosten en zuid-westen, waar veel elektriciteit wordt gebruikt, moeten heel snel inhalen", zegt BWE-voorzitter Hermann Albers.
Het verplicht stellen van zonne-PV op commerciële gebouwen en de regel voor nieuwe particuliere gebouwen, het verhogen van de aanbestedingsdrempels en het maken van meer ruimte voor op de grond gemonteerde zonne-installaties zijn de andere onderdelen van het plan om de twee belangrijkste hernieuwbare energiebronnen van Duitsland te laten groeien.
Het ministerie van Energie en Klimaat (BMWi) is van plan deze maatregelen te bundelen in een "Paaspakket" dat eind april gereed moet zijn voor goedkeuring door het kabinet, gevolgd door een tweede "zomerpakket". Besluiten van het Parlement en, indien nodig, goedkeuring door de EU zouden dan in de tweede helft van het jaar plaatsvinden, met als doel om vanaf 2023 alle nieuwe maatregelen in werking te stellen.
Contracts for Difference voor de industrie en nog veel meer waterstof
Ook hoog op de lijst van de nieuwe minister staat het creëren van de juridische en financiële kaders voor carbon contracts for difference, een instrument dat de industrie ondersteunt bij de transitie naar klimaatneutrale productieprocessen, evenals het opschalen van waterstofbronnen. "Alleen al voor het jaarlijkse verbruik van de staalindustrie hebben we in 2030 15 TWh waterstof nodig", zei Habeck, eraan toevoegend dat dergelijke cijfers een verdubbeling van de productieplannen van de nationale waterstofstrategie zouden vereisen.
De Duitse chemische industrie verwelkomde deze aankondiging en zei dat er zonder carbon contracts for difference geen investeringen zullen zijn in transformatieve technologieën in de energie-intensieve industrieën. "Dit komt omdat nieuwe klimaatvriendelijke installaties aanzienlijk duurder zijn dan de bestaande installaties die tegenwoordig wereldwijd worden gebruikt", zegt VCI-directeur Wolfgang Große Entrup.
Andere hervormingen – al aangekondigd in het regeerakkoord – zijn onder meer het verhogen van het gebruik van warmtepompen, het opvoeren van e-mobiliteit en het bouwen van 100.000 nieuwe oplaadpunten per jaar. Om elektrisch verwarmen en rijden aantrekkelijker te maken, moet duurzame stroom goedkoper worden door consumenten vanaf 2023 te ontlasten van de duurzame-energieheffing op hun energierekening.
Habeck herhaalde dat Duitsland nieuwe flexibele elektriciteitscentrales nodig heeft - in eerste instantie gestookt op aardgas - om de tijd te overbruggen voordat er voldoende hernieuwbare capaciteit beschikbaar is. Toch is zijn ministerie geen voorstander van het opnemen van aardgas als duurzame investering in de EU-taxonomie.
De Duitse branchevereniging BDI merkte op dat een "enorme toevoeging aan de vloot van gasgestookte elektriciteitscentrales" "de centrale voorwaarde is voor een industrie- en productielocatie met een veilige bevoorrading". BDI-voorzitter Siegfried Russwurm benadrukte ook dat het afschaffen van de heffing van hernieuwbare energie op de stroomprijs een welkome maar onvoldoende stap was om de omschakeling van fossiele brandstoffen naar elektriciteit in de industrie te ondersteunen. Hij eist meer verlichting van vergoedingen en heffingen op energie en zegt dat "alle bedrijven last hebben van sterk stijgende energie- en elektriciteitskosten".
Reactie NGO's: Te veel aan uitstoot moet de komende jaren worden verminderd
Klimaatexpert Lisa Göldner van Greenpeace merkte op dat de plannen van Habeck een "nieuwe dageraad" markeerden voor het klimaatbeleid in Duitsland. "Met een eerste pakket aan onmiddellijke maatregelen geeft Robert Habeck de noodlijdende Duitse energietransitie een dringend noodzakelijke impuls", zei ze in een schriftelijke verklaring.
NGO Germanwatch zei dat naast de klimaatdoelstellingen voor die jaren de overtollige uitstoot die in 2021 en 2022 is opgebouwd, in de daaropvolgende jaren moet worden verminderd. Behalve de minister van klimaat moeten ook de ministeries van transport, bouw en landbouw plannen maken over hoe de klimaatdoelstellingen in hun sector kunnen worden gehaald, zei politiek directeur Christoph Bals.
De SPD, de Groenen en de bedrijfsvriendelijke Vrije Democratische Partij (FDP) hebben in hun regeerakkoord ambitieuze plannen uiteengezet om de inspanningen op het gebied van klimaatbescherming te versterken. Het land streeft ernaar de CO2-uitstoot binnen tien jaar met bijna 50 procent te verminderen en tegen 2045 klimaatneutraliteit te bereiken. Om de hogere doelstelling te bereiken en aan een grotere vraag naar elektriciteit te voldoen, plant de regering een veel grotere capaciteit voor hernieuwbare energie: er moet 200 gigawatt (GW ) van zon-PV en 30 GW offshore wind geïnstalleerd in 2030.
Dit artikel is een bewerking van het artikel Germany to launch emergency programme for “huge, gigantic” 2030 emissions target task van CleanEnergyWire, dat is gedeeld onder een “Creative Commons Attribution 4.0 International Licence (CC BY 4.0)”.
