How Genghis Kahn cooled the planet

Dit artikel is afkomstig van Sargasso gastblog: Mongabay.com. In 1206 AD Genghis Kahn began the Mongol invasion: a horse-crazed bow-wielding military force that swept through much of modern-day Asia into the Middle East and Eastern Europe. But aside from creating the world's largest empire, the Mongol invasion had another global impact that has remained hidden in history according to new research by Julia Pongratz of the Carnegie Institution's Department of Global Ecology. Genghis Kahn and his empire, which lasted nearly two centuries, actually cooled the Earth. "It's a common misconception that the human impact on climate began with the large-scale burning of coal and oil in the industrial era," says Pongratz, lead author of the study in a press release. "Actually, humans started to influence the environment thousands of years ago by changing the vegetation cover of the Earth‘s landscapes when we cleared forests for agriculture." The answer to how this happened can be told in one word: reforestation. When the Mongol hordes invaded Asia, the Middle East, and Europe they left behind a massive body count, depopulating many regions. With less people, large swathes of cultivated fields eventually returned to forests, absorbing carbon dioxide from the atmosphere.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Welke doden zijn het waard herdacht te worden?

Monument op de Dam (Foto: Flickr/zamito44)

Marjan Schwegman, directeur van het NIOD, vindt dat de Tweede Wereldoorlog zelf weer meer centraal moet staan bij de verschillende herdenkingen, en speciaal die op de Dam. Die herdenking zou ‘veel krachtiger’ kunnen zijn dan nu het geval is. Nivellering dreigt, volgens haar. De Tweede Wereldoorlog is niet met iets anders te vergelijken, dus moet je dat ook niet doen.

Helaas is dat ook meteen het enige argument dat ze, in een stuk of wat voorbeelden, keer op keer herhaalt. En natuurlijk, er zijn weinig of misschien wel geen gebeurtenissen die zoveel doden hebben gekost als die grote oorlog. Maar betekent dat dan ook dat die doden het meer waard zijn om herdacht te worden dan de doden die tijdens de politionele acties, in Korea of Afghanistan vielen?

Totale onzin natuurlijk. Elke onnodige dode is het waard om herdacht te worden, zonder dat we etiketten gaan plakken als ‘belangrijk’ en ‘minder belangrijk’. Dat is een belediging voor alle mensen die wereldwijd in een conflict zijn omgekomen. Volgens Schwegman had je maar dood moeten gaan in de Tweede Wereldoorlog om recht te hebben op een nationale herdenking. Zeker nu de Tweede Wereldoorlog steeds meer iets wordt uit een ver verleden of een computerspel en tegelijkertijd blijkt dat die oorlog niet – zoals gehoopt – een incident was, maar onderdeel van een treurig menselijk patroon, moet de herdenking relevant blijven.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kidnap op de Beagle: Jemmy Button

Jemmy Button of Orundelico (afbeelding: wikimedia commons)

Eind december 1831 monsterde de toen 22-jarige Charles Darwin aan op de HMS Beagle. Daarmee begon deze veelbelovende Engelse natuuronderzoeker aan een lange en veelbewogen wereldreis. De inzichten die Darwin tijdens deze reis opdeed, zouden ruim 20 jaar later resulteren in het (r)evolutionaire standaardwerk On the Origin of Species.

Voor Darwin waren de vier jaar, tien maanden en vijf dagen aan boord van de HMS Beagle zijn eerste en enige grote reis. Het was echter al de tweede lange expeditie voor de in 1820 gebouwde Beagle. Van 1826 tot 1830 was het zeilschip ook al richting Patagonië en Vuurland gevaren, vooral om daar de zee(bodem) in kaart te brengen. Het was een reis onder een weinig gelukkig gesternte. De depressieve kapitein Pringle Stokes pleegde in 1828 tijdens een delirium zelfmoord, waarna de jonge aristocraat Robert FitzRoy het bevel overnam.

Nadat één van zijn sloepen was gestolen door de lokale bevolking, nam kapitein FitzRoy de discutabele beslissing om enkele jonge Vuurlanders mee terug te nemen naar Engeland. Een van deze Yaghan indianen was de toen 14-jarige Jemmy Button. Zijn naam dankt Jemmy aan de parelmoeren knoop waarmee kapitein FitzRoy trachtte Jemmy’s moeder schadeloos stelde voor wat feitelijk de ontvoering van haar zoon was. Jemmy’s echte naam was Orundelico.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Staan monsterlijke misdaden op zichzelf?

‘Monsterlijke misdaden staan op zichzelf’ dat zegt ex-gouverneur Sarah Palin. Als de Alaskaanse gelijk heeft, dan zou de wereld lekker overzichtelijk zijn. Goed is goed en fout is fout: zo zien we het graag. De hele rechtspraak kunnen we overlaten aan een administratief medewerker. Geen pleidooien meer, geen advocaten, geen officieren, niet meer kijken naar de context, maar gewoon op basis van een simpel puntensysteem straffen. Rechts-populistische politici zijn alleen gevoelig voor het begrip context, als ze zelf in het beklaagdenbankje zitten. Een drankprobleem, een misverstand, een mentale worsteling: altijd is er een goed excuus voor het plegen van een strafbaar feit. Maar als de ander wat fout doet, dan verdient hij natuurlijk wel straf. Wat zeg ik: de zweep erover!

Monsterlijke misdaden
Het ingewikkelde van monsterlijke misdaden is dat ze juist nooit op zichzelf staan, maar dat de context altijd een rol speelt. Daarom hebben we in moderne landen een moderne rechtspraak. Omstandigheden doen er toe. Als iemand is opgehitst, dan is de ophitser medeschuldig. Als iemand een psychische ziekte heeft, dan hoort iemand behandeld te worden. Lastig wordt het als dader is beïnvloed door iets of iemand die hij niet persoonlijk kent. Religieuze fanatici of extremistische politici mogen niet oproepen tot geweld. De slimmere onder hen doen dat dan ook niet. Maar hoe zit het met het stelselmatig zwartmaken van één bepaalde groep? Om er maar eens een oude bekende bij te halen: Hitler had het in de beginjaren zelden over joden. Hij sprak over straatterroristen, gespuis en ongedierte, maar nam het woord jood niet in de mond. Hij keek wel uit. Zijn aanhangers wisten exact wie hij bedoelde, maar zijn tegenstanders konden hem niets maken. Tijden veranderen, de politieke trucs blijven dezelfde.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kerst? Mis!

Santa Claus // foto: Wikimedia Commons ©KLNMAXIn Rekenkunst uit het Jaar Nul ging ik eerder in op het fenomeen dat elke gebeurtenis nog steeds wordt gedateerd in verstreken jaren sinds het geboortejaar van Jezus van Nazareth. Dit ondanks de concurrentie van allerlei andere vormen van tijdrekening. De boude christelijke claims terzijde schuivend dat deze Jezus de zoon van God was, zijn historici het er inmiddels wel over eens dat Jezus daadwerkelijk heeft bestaan. Door diepgravend historisch en filologisch onderzoek wijkt de contemporaine kijk op Jezus echter behoorlijk af van het beeld dat zo bekend is uit het Nieuwe Testament.

Aangezien met kerst wordt gevierd dat Jezus werd geboren (in het jaar 1 AD), zou je kunnen denken dat zijn geboorte op de kop af 2009 jaar geleden heeft plaatsgevonden. Niet dus.

Martin Schongauer - Anbetung der Hirten (1475-80)Ten eerste is Jezus niet geboren in het jaar 1 (het jaar 0 bestaat niet in deze chronologie; op 31 december -1 volgt 1 januari 1), maar ofwel in het jaar 4 voor Christus of, volgens andere bronnen, in het jaar -6. Een forse schoonheidsfout, maar wellicht begrijpelijk: de christelijke tijdrekening werd pas in de 6e eeuw opgesteld door de monnik Dionysius Exiguus.

Maar ook met betrekking tot de geboortedag van Jezus is veel onduidelijk. Het staat echter vrijwel vast dat het niet op 25 (of 26) december was. Volgens sommigen vonden de gebeurtenissen in de bijbel in een heel ander seizoen plaats. Zo zou midwinter in Judea veel te koud zijn voor kleumende ‘herdertjes die lagen bij nachte‘, maar dit is natuurlijk allemaal weinig wetenschappelijk. Degelijker alternatieve berekeningen van vroege kerkvaders komen uit op een geboorte in het voorjaar, bijv. op 20 mei, zoals Clemens van Alexandrië (c.150-c.215), of op 19 april. Hippolytus van Rome (c.170-c.236) ging uit van 2 januari. Verder waren er ook schriftgeleerden die pleitten voor 25 maart, 6 januari (Driekoningen), 17 november of 20 november. De wellicht meest voor de hand liggende datum, 1 januari van het jaar 1, vind je gek genoeg dan weer niet terug.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Koken met Godwin: de Reductio Ad Hitlerum

Armpjedrukken (Foto: Wikimedia Commons)

Zoals we de laatste weken geregeld op het Open Podium van Geen Commentaar kunnen meebeleven, lopen veel internetdiscussies na verloop van tijd uit de hand. Na het uitwisselen van een rits aan zowel steekhoudende als onzinnige argumenten, komt er gegarandeerd een moment waarop een balorige of gefrustreerde reaguurder als eerste Hitler en de nazi’s erbij sleept.

Of zoals advocaat en deskundige op het terrein van internetrecht Mike Godwin het in 1990 snedig formuleerde:

Naarmate online discussies langer worden, nadert de waarschijnlijkheid van een vergelijking met de nazi’s of Hitler één.

Zelfs al betrof het oorspronkelijk een volstrekt onschuldige discussie over kinderpostzegels of de merites van handgebreide wollen sokken.

Vergelijkingen met het nazisme of Adolf Hitler slaan vrijwel standaard elke discussie dood. Op usenetfora, in de begintijd van internet, werden dergelijke vormen van drogredenatie door moderatoren niet zelden bestraft met het rücksichtslos beëindigen van het betreffende topic. De Wet van Godwin stipuleert overigens niet veel meer dan dat op het moment dat voor het eerst het H-woord valt, de discussie blijkbaar zijn uiterste houdbaarheidsdatum heeft bereikt.

Een speciaal geval van zo’n drogredenering is de Reductio ad Hitlerum, een term van de naar de VS geëmigreerde Joods-Duitse filosoof Leo Strauss (1899-1973). Kort gezegd komt het erop neer dat wanneer je in staat bent je tegenstander met een of ander polemische kunstgreep te manoeuvreren in het kamp van Hitler’s Derde Rijk, je automatisch de ander hebt gediskwalificeerd. Dit volgens de logica: “Adolf Hitler (of het nazibewind) was X, dus X is slecht.”

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

The Presurfer | Ancestor Stones

inca ruine

A British team of archaeologists on expedition in the Peruvian Andes has hailed as ‘sensational’ the discovery of some of the most sacred objects in the Inca civilisation – three ‘ancestor stones,’ which were once believed to form a precious link between the heavens and the underworld.

The find, which was made on an isolated Andean mountainside, provoked joy among local specialists and the experts present from, among others, the British Museum, Reading University and Royal Holloway, University of London. No examples of the ancestor stones were thought to have survived until now.

Meer verstrooiing bij The Presurfer, @presurfer.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Links in Spanje

Koninklijke Paleis in Madrid met Spaanse vlag (Foto: Flickr/caribb)

In de Spaanse politiek zijn er twee centrale tegenstelling: tussen links en rechts en tussen de centrale, Spaans-talige overheid in Madrid en de verschillende culturele minderheden en autonomie regio’s. Dat maakt de partijpolitiek uitermate gecompliceerd en bijna onvergelijkbaar met de Nederlandse politiek.

‘De’ Spanjaard bestaat niet. Er wonen in Spanje verschillende bevolkingsgroepen, die zich in meer of in mindere mate identificeren met Spanje. In het historische koninkrijk Castille, in het centrum van Spanje, rond Madrid, wordt de taal gesproken die officieel ‘Spaans’ wordt genoemd. Hier identificeren mensen zich het sterkst met Spanje. In de andere regio’s, zoals Baskenland en Catalonie, worden officieel erkende minderheidstalen gesproken. De verschillende regionale overheden hebben in meer of mindere autonomie, afhankelijk van de mate waarin de bevolking zich identificeert als een eigen nationale groep. Vraagstukken van identiteit en nationalisme kunnen uitlopen in gewelddadige conflicten, de terreur van de Baskische afscheidingsbeweging ETA is daar een traditioneel voorbeeld van.

In Nederland wordt regionalisme en nationalisme niet geassocieerd met linkse politiek. In Spanje is het streven naar een staat die niet puur Spaans is maar juist ruimte laten voor de diversiteit van regionale en nationale identiteiten een streven dat het meest met links geassocieerd wordt. De twee grootste politieke partijen zijn de centrum-rechtse, conservatieve Partido Popular (Volkspartij) en de centrum-linkse sociaal-democratische Partido Socialista Obrero Español (Socialistische Arbeiderspartij). Naast traditionele vraagstukken die links en rechts over heel Europa verdelen (bijvoorbeeld de relatie met Amerika en de rol van de staat in de economie), zijn deze partijen ook verdeeld over de vraag hoe de macht verdeeld moet worden tussen de centrale overheid en de regio’s. De sociaal-democraten willen meer macht afdragen aan de regio’s en de conservatieven willen de macht behouden voor Madrid.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Boekrecensie | Catharina de Grote

Catharina II is het onderwerp van de biografie van Simon Dixon, Catharina de Grote. Catharina, eigenlijk Sophie Auguste Frederike van Anhalt-Zerbst (1729), werd grootvorstin van Rusland van 1744 tot 1761 en tsarina van 1762 tot 1796. Ze was geboren in Stettin (nu Polen), toen het  onbeduidend Duitse  vorstendom Anhalt. Toch slaagde ze erin te trouwen met Peter III, die maar even tsaar was (1761-1762) en toen vermoord werd. Catharina speelde de baas over hem en over haar twaalf steeds jongere minnaars.

Zij correspondeerde met bekende filosofen zoals Voltaire en Diderot en ze maakte veel indruk op Voltaire , hoewel ze elkaar nooit ontmoet hebben. Ze kocht de boeken  van beide filosofen op voor de Hermitage. In het boek staan tientallen voorbeelden van brieven van Catharina aan Voltaire, maar helaas geen van Voltaire aan haar.

Maar in Rusland, Oekraïne en Polen  was haar beleid niet zo verlicht. En de Franse Revolutie was een schok voor haar, zeker toen ze in april 1792 doodsbedreigingen kreeg van Franse revolutionairen. Het was voor haar een reden om de teugels van haar regime  nog strakker in handen te houden. Ze verrijkte de Hermitage met ruim duizend westerse schilderijen, onder meer van Rubens en Rembrandt.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende