Lafheid

Arjan Ederveen maakte ooit een sketch over een Afrikaan die gevangen zat in het lichaam van een Drentse boer. Een grapje. Maar het zal je maar eens echt gebeuren, dat je lichaam niet is wie je denkt of voelt te zijn. Dat je een man bent in een vrouwenlichaam of andersom. Als buitenstaander is mijn allereerste reactie dan vooral een nieuwsgierige: hoe ontstaat die ervaring? Voor wie het meemaakt, is die nieuwsgierigheid pas iets dat later komt: je zit gevangen. Ik ken twee mensen die daarom een geslachtsveranderingsoperatie hebben ondergaan. Beide begrijpen dat anderen niet meteen – sterker nog: nooit – zullen navoelen wat zij ervaren. Ze snappen ook dat er weleens een grap wordt gemaakt. Maar ze hopen vooral op wat sympathie.

Foto: Juancho (cc)

Denkfouten in het ‘anti-diversity manifesto’

ANALYSE - Een Google-werknemer protesteerde tegen Google’s diversiteitsprogramma’s en trainingen speciaal voor vrouwen. De rationele toon ten spijt, loopt zijn betoog op enkele punten spaak.

Software-engineer James Damore, inmiddels ontslagen, schreef een stuk (pdf) waarin hij pleit voor het erkennen van biologisch gegronde verschillen tussen mannen en vrouwen en het stopzetten van enkele ‘discriminerende’ maatregelen die Google neemt om meer vrouwen in dienst of aan de top te krijgen. Zoals elders is opgemerkt, wekken de quasi-professionele toon en de verwijzingen naar wetenschappelijk onderzoek de indruk dat zijn standpunt is gebaseerd op rationaliteit en redelijkheid. Damore zelf stelt dat hij als “classical liberal” sterk hecht aan “reason”, hierbij verwijzend naar een onderzoek naar de psyche van libertarians, die meer dan liberals en conservatives de capaciteit zouden hebben “to reason their way to their ideology”.

Allemaal goed en wel, maar heel logisch of goed doordacht is zijn redenatie volgens mij niet. In het algemeen is niet goed te begrijpen waarom je ertegen zou zijn mannen en vrouwen anders te behandelen als je stelt dat verschillen tussen mannen en vrouwen een biologische basis hebben. Juist dat we weinig kunnen doen aan verschillen zou discriminerende maatregelen rechtvaardigen. Was Damore’s betoog niet sterker geweest als hij had gesteld dat de verschillen tussen mannen onderling en tussen vrouwen onderling groter zijn dan de verschillen tussen mannen en vrouwen? Daaruit kan immers wél volgen dat het zinvol noch rechtvaardig is om mannen en vrouwen anders te behandelen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Voor homorechten komt PVV nog wel op, maar echte LGBT-rechten stap te ver

In zowel de Tweede als in de Eerste Kamer stemde de PVV tegen aanpassing van de wet die het mogelijk maakt het geslacht te wijzigen of leeg te laten in de basisadministratie (en op de geboorteakte). Dit ten behoeve van mensen die van geslacht veranderen of waarbij het geslacht niet overeen komt met de gevoelde aard (valt binnen de noemer LGBT of LHBT). Opkomen voor mensen met een andere geaardheid is dus bij de PVV erg gelimiteerd.

Foto: CHRISTOPHER DOMBRES (cc)

Alledaags racisme

COLUMN - Sander van Walsum beschreef in de zaterdageditie van de Volkskrant zijn positie ten opzichte van het racismedebat – plus, en passant, van de zwartepietendiscussie. Hij was altijd solidair geweest met de strijd tegen discriminatie. Maar met ‘de verhalen van mensen die zich in Nederland het slachtoffer voelen van racisme’ heeft hij weinig affiniteit, bekent hij, ‘want zij zijn niet rechteloos.’ Anderzijds sluit hij ‘niet uit dat hierin het onbegrip doorklinkt van iemand wiens voorouders vrije burgers waren van een welvarend land.’

Die laatste opmerking sneed nog het meest hout. Witte middelbare heren zijn niet de beste rapporteurs van alledaags racisme; dat Van Walsum dergelijke veelvuldige, soms zeer pijnlijke ervaringen aanmerkt als je slachtoffer ‘voelen’, alsof het een particuliere interpretatie is, onderstreept dat. Alledaags racisme is bepaald geen ‘gevoel’.

De term ‘alledaags racisme’ werd in de jaren tachtig geïntroduceerd door Philomena Essed; een koepelbegrip voor de stortvloed aan alledaagse terechtwijzingen, paternalismes, kleineringen, onwetendheden en soms agressieve bejegeningen die iedereen die niet wit is, ten deel valt. Ze muntte de term naar analogie van het toen net school makende begrip ‘alledaags seksisme’. Juist ja: de stortvloed aan terechtwijzingen, paternalismes, agressieve bejegeningen enzovoorts die vrouwen dagelijks ten deel valt.

Foto: Sugree Phatanapherom (cc)

Vrouwen, ga eens naar het mannentoilet

ACHTERGROND - Na drie feministische golven is de meisjesafdeling van de Bart Smit nog steeds roze. Tegelijkertijd zien we de laatste tijd mannen met baarden én knotjes en stoere voetballers met roze voetbalschoenen. Wat is er aan de hand? Wint het feminisme terrein of is er sprake van een mannencrisis? Dr. Annemie Halsema en dr. Linda Duits proberen deze fenomenen te duiden aan de hand van de ideeën van de filosofen Luce Irigaray en Judith Butler.

Gender doen

‘Ik ben Linda Duits niet,’ zegt Linda Duits als eerste nadat ze het podium op is gestapt. ‘Ik voel me ongemakkelijk in dit jurkje en ik draag nooit zoveel make-up. Maar ik moest er representatief uitzien vanavond en op deze manier citeer ik de conventies van vrouwelijkheid: ik doe mijn gender.’ Gender zijn de dominante ideeën die in een bepaalde cultuur gekoppeld worden aan sekse. Vrouwen eten chocola, kijken series met vriendinnen en drinken sterrenmuntthee. Mannen kijken voetbal met bier, praten niet over hun gevoelens en houden van vlees.

Filosofe Judith Butler stelt dat gender een herhaling is van bepaald stereotype gedrag. Mannen en vrouwen beantwoorden in hun gedrag het beeld van mannelijk- en vrouwelijkheid, wat vervolgens leidt tot stereotypes die dit beeld bevestigen. Door chocola te eten en series te kijken houden we de mythe in stand over wat vrouwelijk is. We herbevestigen wat vrouwelijk is en maken het een natuurlijke waarheid. Maar het is helemaal niet zo dat vrouwen van nature meer houden van sterrenmuntthee dan mannen. Het is een sociaal construct. Je ‘doet’ je gender.

Man of vrouw

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: darren webb (cc)

Kiezen

COLUMN - Waarin de auteur na een aanvankelijk onverschillige houding tegenover sekse-identiteit met haar neus op de feiten gedrukt werd door de sekseverandering van Marjolijn Februari.

In Amsterdam hangen momenteel affiches met daarop een groot portret. De afgebeelde heeft een kort kapsel, een stevige kaak, een onvervaarde blik, plus een gezicht waarvan je niet meteen weet of het nu een mevrouw of een meneer toebehoort. Onder de foto staan twee niet afgestreepte vakjes: hokje ‘Man’, hokje ‘Vrouw’. We moeten kennelijk kiezen wat de sekse van de geportretteerde is.

Steeds als ik langs dat affiche kom, vul ik ’m niet in maar áán. Ik zet een ferme streep in het denkbeeldig vakje ‘Nou en?’ Want of iemand een mevrouw of een meneer is, is zelden mijn eerste preoccupatie. Of ze goed zijn in hun vak, iets zinnigs te vertellen hebben, onderhoudend of betrouwbaar zijn, is belangrijker dan hun sekse. Bovendien vind ik een beetje verwarring over uiterlijke kenmerken juist prettig: een aantrekkelijk teken dat we allerergste vormen van seksescheiding gelukkig achter de rug hebben.

Da’s allemaal heel liberaal van mij. Modern ook, alsdat we de seksen toch bijna voorbij zijn. Maar daaronder gaat stiekem een blasé standpunt schuil: een geslachtsverandering, dat hóeft toch tegenwoordig niet meer? Dat heb toch nergens meer voor nodig?

Vorige