Alledaags racisme

Sander van Walsum beschreef in de zaterdageditie van de Volkskrant zijn positie ten opzichte van het racismedebat – plus, en passant, van de zwartepietendiscussie. Hij was altijd solidair geweest met de strijd tegen discriminatie. Maar met ‘de verhalen van mensen die zich in Nederland het slachtoffer voelen van racisme’ heeft hij weinig affiniteit, bekent hij, ‘want zij zijn niet rechteloos.’ Anderzijds sluit hij ‘niet uit dat hierin het onbegrip doorklinkt van iemand wiens voorouders vrije burgers waren van een welvarend land.’ Die laatste opmerking sneed nog het meest hout. Witte middelbare heren zijn niet de beste rapporteurs van alledaags racisme; dat Van Walsum dergelijke veelvuldige, soms zeer pijnlijke ervaringen aanmerkt als je slachtoffer ‘voelen’, alsof het een particuliere interpretatie is, onderstreept dat. Alledaags racisme is bepaald geen ‘gevoel’.

Door: Foto: CHRISTOPHER DOMBRES (cc)
Foto: Sugree Phatanapherom (cc)

Vrouwen, ga eens naar het mannentoilet

, door

ACHTERGROND - Na drie feministische golven is de meisjesafdeling van de Bart Smit nog steeds roze. Tegelijkertijd zien we de laatste tijd mannen met baarden én knotjes en stoere voetballers met roze voetbalschoenen. Wat is er aan de hand? Wint het feminisme terrein of is er sprake van een mannencrisis? Dr. Annemie Halsema en dr. Linda Duits proberen deze fenomenen te duiden aan de hand van de ideeën van de filosofen Luce Irigaray en Judith Butler.

Gender doen

‘Ik ben Linda Duits niet,’ zegt Linda Duits als eerste nadat ze het podium op is gestapt. ‘Ik voel me ongemakkelijk in dit jurkje en ik draag nooit zoveel make-up. Maar ik moest er representatief uitzien vanavond en op deze manier citeer ik de conventies van vrouwelijkheid: ik doe mijn gender.’ Gender zijn de dominante ideeën die in een bepaalde cultuur gekoppeld worden aan sekse. Vrouwen eten chocola, kijken series met vriendinnen en drinken sterrenmuntthee. Mannen kijken voetbal met bier, praten niet over hun gevoelens en houden van vlees.

Filosofe Judith Butler stelt dat gender een herhaling is van bepaald stereotype gedrag. Mannen en vrouwen beantwoorden in hun gedrag het beeld van mannelijk- en vrouwelijkheid, wat vervolgens leidt tot stereotypes die dit beeld bevestigen. Door chocola te eten en series te kijken houden we de mythe in stand over wat vrouwelijk is. We herbevestigen wat vrouwelijk is en maken het een natuurlijke waarheid. Maar het is helemaal niet zo dat vrouwen van nature meer houden van sterrenmuntthee dan mannen. Het is een sociaal construct. Je ‘doet’ je gender.

Man of vrouw

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Waan van de dag

Voor homorechten komt PVV nog wel op, maar echte LGBT-rechten stap te ver

, door

In zowel de Tweede als in de Eerste Kamer stemde de PVV tegen aanpassing van de wet die het mogelijk maakt het geslacht te wijzigen of leeg te laten in de basisadministratie (en op de geboorteakte). Dit ten behoeve van mensen die van geslacht veranderen of waarbij het geslacht niet overeen komt met de gevoelde aard (valt binnen de noemer LGBT of LHBT). Opkomen voor mensen met een andere geaardheid is dus bij de PVV erg gelimiteerd.

Foto: darren webb (cc)

Kiezen

, door

COLUMN - Waarin de auteur na een aanvankelijk onverschillige houding tegenover sekse-identiteit met haar neus op de feiten gedrukt werd door de sekseverandering van Marjolijn Februari.

In Amsterdam hangen momenteel affiches met daarop een groot portret. De afgebeelde heeft een kort kapsel, een stevige kaak, een onvervaarde blik, plus een gezicht waarvan je niet meteen weet of het nu een mevrouw of een meneer toebehoort. Onder de foto staan twee niet afgestreepte vakjes: hokje ‘Man’, hokje ‘Vrouw’. We moeten kennelijk kiezen wat de sekse van de geportretteerde is.

Steeds als ik langs dat affiche kom, vul ik ’m niet in maar áán. Ik zet een ferme streep in het denkbeeldig vakje ‘Nou en?’ Want of iemand een mevrouw of een meneer is, is zelden mijn eerste preoccupatie. Of ze goed zijn in hun vak, iets zinnigs te vertellen hebben, onderhoudend of betrouwbaar zijn, is belangrijker dan hun sekse. Bovendien vind ik een beetje verwarring over uiterlijke kenmerken juist prettig: een aantrekkelijk teken dat we allerergste vormen van seksescheiding gelukkig achter de rug hebben.

Da’s allemaal heel liberaal van mij. Modern ook, alsdat we de seksen toch bijna voorbij zijn. Maar daaronder gaat stiekem een blasé standpunt schuil: een geslachtsverandering, dat hóeft toch tegenwoordig niet meer? Dat heb toch nergens meer voor nodig?

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige