Stem lokaal?

Met enige verbazing lezen we op sociale media bij regelmaat de oproep “stem lokaal!”. Daarmee wordt bedoeld om bij de gemeenteraadsverkiezingen te stemmen op een partij die geen vertegenwoordiging in Den Haag kent. Vaak wordt daarbij het idee gewekt dat landelijke kopstukken zich bezighouden met lokaal beleid en dat stemmen op een “lokale partij” een manier is om met deze Haagse bemoeienis af te rekenen. Het staat iedereen vrij te stemmen op welke partij dan ook, maar deze leus als argument en de daarbij gemaakte implicaties maken een parodie van de gemeentepolitiek. Laat één ding duidelijk zijn: alle leden van een gemeenteraad zijn “lokaal”, ze wonen allemaal in de gemeente waarin zij politicus zijn. Dat is namelijk verplicht. Het is onzin om te doen alsof mensen van een niet-landelijke partij “lokaler” zijn dan anderen. Alle gemeenteraadsleden gaan naar dezelfde winkels, zitten bij dezelfde verenigingen en werken bij dezelfde bedrijven als alle andere inwoners, ongeacht de partij waarbij ze zijn aangesloten. En heel vaak zijn de gekozen politici van niet-landelijke partijen, daar bovenop ook nog lid van een landelijke partij, politiek geïnteresseerd als ze zijn. De afgelopen jaren zijn de verantwoordelijkheden bij gemeenten alleen maar toegenomen. Door diverse kabinetten worden werkzaamheden gedelegeerd richting de gemeente die ze vervolgens dient uit te voeren. Daar is uiteraard ruimte voor een lokale invulling. Maar vervolgens zijn partijen met landelijke vertegenwoordiging in staat om daarover een terugkoppeling te maken richting Den Haag. Zo komen geluiden over gemaakt beleid, terug naar de landelijke politiek en kan het beleid worden bekritiseerd en aangepast. Als “lokale partij” kan je niet aan andere afdelingen vragen hoe het daar gaat en welke tips ze hebben, je hebt geen lobby-kracht in de Tweede Kamer, terugkoppelen is niet mogelijk. Dat mag uiteraard, maar krachtig is het niet. Nog maar enkele dagen geleden waarschuwde hoogleraar Douwe Jan Elzinga van de Rijksuniversiteit Groningen, dat de dossiers in de gemeenteraden alleen maar complexer gaan worden. Na jeugdzorg, komen nu de energietransitie en de Omgevingswet richting het gemeentelijk bestuur. Volgens hem komt er ongeveer ééns in de 3 jaar een ingewikkeld dossier bij. De werkdruk is hoog. Vanuit ervaring uit mijn gemeenteraadslid-jaren kan ik zeggen dat ik nooit druk heb ondervonden vanuit onze landelijke partij om bepaalde standpunten in te nemen. In tegendeel: ik was blij met landelijke ondersteuning op complexe dossiers en dat ik met andere afdelingen inzicht kon krijgen in gemeentegrens-overschrijdende effecten van beleid. Ik was blij dat ik op sommige dossiers richting onze provinciale fractie kon, om hulp te vragen en acties in gang te zetten. En ik was blij dat ik via via vragen kon laten stellen in de Tweede Kamer. Het heeft geholpen om zaken die in Oss of buurgemeenten speelden, landelijk op de kaart te zetten. De gemeentepolitiek is al lang niet meer het ons-kent-ons wereldje van vroeger. De gemeenten worden groter, de verantwoordelijkheden nog veel meer, en veel uitvoering vindt plaats op het niveau van een hele regio. Vanuit de landelijke overheid komt veel beleid naar beneden rollen en de gemeenteraadsleden moeten daarmee aan de slag. Ze kunnen daarbij alle hulp gebruiken. Aankomende week zijn het verkiezingen. Stem vooral op de partij van jouw keus, laat daarbij niet de one-liners waarin een gebrek aan slagkracht wordt gevierd als pluspunt, maar juist het verkiezingsprogramma leidend zijn. Tenslotte staat daarin wat een partij wil en kan. Nog een paar dagen en dan is het zover. Ik wens iedere kiezer veel wijsheid toe, daar, in het stemlokaal.

Door: Foto: Flickr ianus raadzaal Gemeenteraad Werkendam CC BY-NC-SA 2.0.
Foto: Flickr ianus raadzaal Gemeenteraad Werkendam CC BY-NC-SA 2.0.

Lokale partijen: de grootste politieke familie. Ook weer in 2022?

, door

ANALYSE - Ze zijn nu al de grootste politieke familie in de Nederlandse gemeenteraden: lokale partijen. Waarom stemmers kiezers op deze partijen en niet op landelijke partijen? En wat betekent dat voor de kansen voor lokale partijen in 2022? Een gastbijdrage van Simon Otjes, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees.

Lokale partijen

Lokale partijen zijn lijsten die deelnemen aan gemeenteraadsverkiezingen in één gemeente maar niet in andere gemeenten. Bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen stemden 29% van de kiezers op deze partijen. Ze haalden gezamenlijk 2.612 zetels. Ze zijn hiermee twee keer zo groot als de grootste landelijke partij. De VVD die 13,5% van de stemmen haalde en 1.131 zetels. Lokale partijen zijn in de laatste 40 jaar sterk gegroeid (zie figuur 1).
lokale partijen

Figuur 1: Percentage lokale partijen bij gemeenteraadsverkiezingen 1986-2018

Lokalisme

We kunnen twee typen motivaties voor lokale partijen identificeren: pull-factoren en push-factoren.

Veel lokale partijen presenteren zich als een lokalistische partij. Dat betekent dat zij los van een landelijke ideologie de specifieke noden van de lokale gemeenschap vertegenwoordigt. Ze verzetten zich bijvoorbeeld tegen gemeentelijke herindelingen die het specifieke karakter van een gemeente ondermijnen. We zouden daarom verwachten dat mensen die zich sterker met hun gemeente associëren, vaker op een lokale partij stemmen. Lokalisme kan zich ook uiten in de wil om gemeenten meer autonomie te geven van landelijke politiek.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Reinier Sierag (cc)

Gemeenteraadsverkiezingen 2022

, door

De uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart jongstleden is bestendigd door de beëdiging van een nieuwe Tweede Kamer. Gebruikelijk is dat er daarna een nieuw kabinet is gevormd, maar dat laat deze keer erg lang op zich wachten.

Maar alsof er geen landelijke politieke crisis is, zijn de voorbereidingen voor de volgende verkiezingen in volle gang. Nog vierenhalve maand en de stemlokalen gaan open voor de gemeenteraadsverkiezingen (16 maart 2022). Nog drie maanden en dan moeten de mensen met lokale politieke ambities hun kandidaatstelling rond hebben.

Herverdelingsverkiezingen

Elf gemeenten doen 16 maart 2022 niet mee omdat daar op andere dagen verkiezingen zijn of worden gehouden. Komende maand (24 november) zijn er herindelingsverkiezingen voor de gemeenten Purmerend (Beemster, Purmerend), Dijk en Waard (Heerhugowaard, Langedijk), Maashorst (Landerd, Uden) en Land van Cuijk (Boxmeer, Cuijk, Grave, Mill en Sint Hubert, Sint Anthonis).

In de gemeenten Boxtel, Eemsdelta, Oisterwijk en Vught zijn herindelingsverkiezingen gehouden op 18 november 2020. Brielle, Hellevoetsluis en Westvoorne hebben ook tot fusie besloten en zullen op 1 november 2022 gemeenteraadsverkiezingen houden. Kortom: 334 van de 354 gemeenten gaan 16 maart 2022 voor onberispelijke verkiezingen zorgen.

Coronaproof

Hoe onberispelijk hangt vooral af van het coronavirus. Het kabinet zag zich genoodzaakt tot een wijziging van de Tijdelijke wet verkiezingen covid-19 (Twv) die 7 november 2020 in werking trad. De wetswijziging werd op 7 september aangenomen door de Tweede Kamer en op 28 september door de Eerste Kamer.

Foto: Photo RNW.org (cc)

De comeback van de gemeente als belangrijkste politieke gemeenschap

, door

ANALYSE - door Caspar van den Berg.

Deze verkiezingen markeren de doorbraak van identiteitspolitiek in de gemeenten.

Nu het stof van de gemeenteraadsverkiezingen is neergedaald komt één boodschap krachtig naar voren: de gemeente doet er weer toe en de lokale gemeenschap komt terug als de belangrijkste politieke gemeenschap.

Lange tijd golden gemeenteraadsverkiezingen als afgeleide verkiezingen van de landelijke politiek. Dezelfde partijen op het stembiljet, dezelfde onderwerpen waarop gestreden werd. Dat beeld is sterk aan het veranderen, en de voortekenen daarvan zijn al vanaf de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 zichtbaar.

We kijken daarbij niet naar de traditionele links-rechts indeling, maar maken een onderscheid tussen de klassieke middenpartijen (CDA, PvdA en VVD), kosmopolitische partijen (D66, GL, PvdD), nationalistische partijen (SP, SGP, PVV, FvD) en lokale partijen. De uitslagen van de afgelopen drie gemeenteraadsverkiezingen wijzen uit dat de klassieke middenpartijen zowel in de grote stad als in het landelijk gebied terrein hebben verloren, maar er is een duidelijk verschil tussen wie van die terugval van de middenpartijen heeft geprofiteerd. In de grote steden zijn dit vooral de kosmopolitische partijen. Op het platteland is dat beeld heel anders: Daar is de winst vooral naar lokale partijen gegaan, waar de aanhang van lokale en nationalistische partijen tezamen in veel gevallen nu rondom de 50 % uit is gekomen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.