U wordt gezien (1): Panoptische surveillance

Surveillance is in zijn meest basale vorm het systematisch waarnemen en vastleggen van de aanwezigheid of het gedrag van iemand. Het roept al snel associaties op van camerabewaking, of van agent bromsnor die de lokale hangjongeren in de smiezen houdt. Maar er zit zo veel meer in. We kunnen in totaal vijf vormen van surveillance onderscheiden: panoptische surveillance, dataveillance, synoptische surveillance, sousveillance en zelfveillance. Vandaag panoptische surveillance. Een bekend voorbeeld van panoptische surveillance is George Orwell's dystopie 1984. Alle partijleden ? het ontwikkelde deel van de bevolking ? staan onder continu toezicht van het 'telescherm'. Controleurs kunnen op afstand ongezien en op ieder moment meekijken wat iemand doet in huis of kantoor, op straat of in bad, in de kantine of het buurthuis. Onduidelijk is echter of ze dat ook doen. Winston Smith, de antiheld van het boek, beschrijft de onzekerheid die het continue toezicht met zich meebrengt: "It was terribly dangerous to let your thoughts wander when you were in any public place or within range of a telescreen. The smallest thing could give you away. A nervous tic or an unconscious look of anxiety, a habit of muttering to yourself ? anything that carried with it the suggestion of abnormality, of having something to hide. In any case, to wear an improper expression on your face (to look incredulous when a victory was announced, for example) was in itself a punishable offence. There was even a word for it in Newspeak: facecrime, it was called." Het zijn dit soort indrukwekkende en griezelige beelden die de idee van Big Brother in ons collectief bewustzijn heeft geklonken.

Closing Time | Disconnexion

Wat mij betreft het leukste nummer van dit jaar tot nu toe, de Franse band, of zullen we het cabaret noemen, La Femme met Disconnexion.

We zien een interview-achtige setting in een soort nachtclub waarin een coltrui- ribcolbert dragende filosoof, Sacha Michel Zarev, die zo te zien losjes is gemodelleerd naar Michel Foucault, al pijp rokend zijn wijsheden en inzichten verkondigt aan de Gitanes en Gauloises rokende groupies – of verbeeldt hij het zich alleen maar?

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: De Slinger van Foucault is jarig

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

De slinger van Foucault (Foto: Flickr/sylvar)

Wat wetenschappers eigenlijk zouden moeten doen, wordt mooi uitgelegd door Chemie-Nobelprijswinnaar Kary Mullis in een intrigerend TED praatje. Al zittend bespreekt hij de vlucht die de wetenschap heeft genomen na de ontdekking van het Experiment in de zeventiende eeuw. Voor die tijd klooiden de theologen en alchemisten maar wat aan, maar dankzij de ‘ontdekking’ van het wetenschappelijk experiment konden systematisch claims en vermoedens worden aangetoond of verworpen. Dat gold ook voor zaken die men allang wist, zoals het roteren van de aarde.

Dat de aarde rond was ‘wist’ men al eeuwen. Het is een fabeltje dat de hele wereld voor de tijd van Columbus dacht dat de aarde plat was. Al sinds Pythagoras heerste bij de intellectuele elites en zeevaarders het idee dat de aarde een bol was. Dat de aarde dan zou draaien was ook al wat langer getheoretiseerd in bijvoorbeeld het Copernicaanse wereldbeeld. Maar echt aangetoond was de rotatie van de aarde nog nooit. Het is ook niet zo makkelijk, en het gebeurde daarom ook pas vandaag 158 jaar geleden op 7 januari 1851 (ok, het kan ook 6 of 8 januari geweest zijn).

Voor die tijd waren er ook pogingen gedaan om door middel van experimentatie de rotatie aan te tonen en te meten. Men wierp voorwerpen van grote hoogtes naar beneden en probeerde aan de hand van de verplaatsing van de landingsplek ten opzichte van het loslaatpunt de rotatie te meten. Op zich een goed idee, maar het gezochte was te zeer verdoezeld door de te kleine hoogte en de vele verstorende factoren.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.