Inheemse bevolking Filippijnen het slachtoffer van mijnbouw door buitenlandse bedrijven

Boeren- en inheemse gemeenschappen in Mansalay op het Filippijnse eiland Mindoro zijn zaterdag getroffen door bombardementen van het Filippijnse leger. Het was de tweede keer dit jaar dat burgers in deze regio werden getroffen. Het is niet duidelijk hoeveel slachtoffers er zijn gevallen. Eerder moesten zesduizend mensen hun huizen en landbouwgronden ontvluchten voor bombardementen waarbij het leger in strijd met de mensenrechten geen enkel onderscheid maakte tussen bewapende strijdgroepen en burgers. De Filippijnse mensenrechtenorganisatie Karapatan registreerde 46.921 slachtoffers bij 19 bomaanslagen sinds Ferdinand Marcos Jr. in 2022 aan de macht kwam. Panaghiusa, een netwerk van Filippijnse inheemse bevolkingsgroepen koppelt het geweld van het leger aan de enorme uitbreiding van de mijnbouwactiviteiten onder de nieuwe regering. De organisatie roept op de 30 jaar oude mijnwet te herzien. 'De geschiedenis toont dat deze wet heeft geleid tot militarisering, rampen, ontheemding en armoede in inheemse gemeenschappen. De mijnbouwindustrie dient de belangen van de lokale elite en buitenlandse bedrijven, terwijl de rechten van inheemse volkeren worden vertrapt.' De Filippijnse bevolking profiteert volgens Panaghiusa nauwelijks van de mijnbouw. Austrade, een platform voor handel van de Australische regering,  ziet in het nieuwe beleid van Marcos jr. 'een welkom signaal voor potentiële investeerders en bedrijven die geïnteresseerd zijn in de enorme hulpbronnen van het land, in een tijd waarin de prijzen voor mineralen hoog zijn en de vraag naar cruciale mineralen groot.'  Ook een recent rapport van Amnesty Internatiol laat zien dat de inheemse bevolking van de Filippijnen hard getroffen wordt door mensenrechtenschendingen die verband houden met de winning van nikkel en andere belangrijke metalen waar elders in de wereld grote vraag naar is. Het rapport noemt naast grootschalige ontbossing de vervuiling van waterbronnen die de lokale economie verstoort en de gezondheid van de bewoners bedreigt. Van enige inspraak bij de vergaande ingrepen in het landschap is geen sprake. Een tegenstander van de mijnbouwactiviteiten ziet dat er ook wel voorstanders zijn van de mijnbouw vanwege geld en steekpenningen. 'Als er een bijeenkomst is, krijgen de pro-mijnbouwmensen meteen een uitnodiging, maar wij die erdoor worden getroffen nooit.' De inheemse bevolking vreest dat de bescherming van hun dierbare voorouderlijke gronden in gevaar komt. Impeachment Sara Duterte Het Filippijnse parlement is dezer dagen vooral druk met een heftig conflict tussen president Marcos jr. en zijn vice-president Sara Duterte, de dochter van de voormalige president Rodrigo Duterte. De pro-Marcos meerderheid heeft een impeachment procedure in gang gezet tegen de vice-president. Zij wordt beschuldigd van betrokkenheid bij een complot om de president te vermoorden, grootschalige corruptie en de weigering om aanvallen van China op de Filippijnse marine te veroordelen. Op de achtergrond speelt de geopolitieke machtsstrijd tussen de VS en China. Marcos heeft de defensiebanden met de Verenigde Staten versterkt, schrijft persbureau AP, terwijl de vader van de vicepresident, oud-president Rodrigo Duterte, warme betrekkingen met China en Rusland heeft onderhouden tijdens zijn stormachtige ambtsperiode die eindigde in 2022. Vice-president Duterte heeft het afgelopen jaar openlijk afstand genomen van president Marcos. Eind november vorig jaar zei ze in een persconferentie dat ze een huurmoordenaar opdracht had gegeven haar tegenstanders om te brengen, mocht zij zelf vermoord worden. Ondanks haar latere relativering en de poging van president Marcos om de zaak af te doen als een storm in een glas water heeft een meerderheid in het parlement de zaak doorgezet. Leden van het Lagerhuis gaan haar nu aanklagen. De Senaat moet het eindoordeel vellen. Duterte blijft voorlopig in functie.  US Army Het Amerikaanse leger blijft intussen actief in de Filippijnen, ook in gebieden waar geen gevaar is voor directe inmenging van China. Begin vorige maand crashte een Amerikaanse legervoertuig in Ampatuan op het eiland Mindanao. Een Amerikaanse marinier en drie huursoldaten kwamen om. Het Amerikaanse Indo-Pacific Command gaf toe dat "het vliegtuig inlichtingen, bewaking en verkenningsondersteuning bood op verzoek van onze Filipijnse bondgenoten. Het incident vond plaats tijdens een routinematige missie ter ondersteuning van de veiligheidssamenwerkingsactiviteiten van de VS en de Filipijnen". De Filippijnse oppositiegroep Bayan, die zich verzet tegen de Amerikaanse militaire aanwezigheid in het land, eist opheldering van de regering Marcos over de aanwezigheid van Amerikaanse troepen in dit gebied. Marcos heeft de aanwezigheid van het Amerikaanse leger altijd in verband gebracht met de dreiging vanuit China. Maar Mindanao ligt ver van de hotspot van de schermutselingen van de Filippijnse marine met China. Bayan wijst er op dat de marinier die omkwam bij de crash op 6 februari een specialist was in inlichtingen en elektronische oorlogsvoering. Heeft de president de VS carte blanche gegeven voor militaire surveillance in heel het land? 

Door: Foto: Gary Todd (cc)
Foto: Republic of Korea (cc)

Het verwoestende effect van het regime-Duterte

, door

ONDERZOEK - De Filippijnen hebben nogal eens te maken met natuurrampen die grote delen van land in puin kunnen veranderen en duizenden mensen dakloos maken. De verwoesting die Rodrigo Duterte in het land heeft aangericht sinds zijn aantreden als president vijf jaar geleden is, zeker als het om mensenrechten gaat, desastreus. Duterte baarde bij zijn aantreden opzien vanwege de aankondiging dat hij iedereen die betrokken was bij de drugshandel zonder pardon of proces zou (laten) neerknallen. Inmiddels heeft zijn war on drugs tot minstens 8.663 buitengerechtelijke moorden geleid, volgens een rapport van het Hoge Commissariaat voor de Mensenrechten van vorig jaar juni. Sommige schattingen gaan tot het drievoudige aantal. Het VN-Mensenrechtenbureau heeft ook gedocumenteerd dat tussen 2015 en 2019 ten minste 248 mensenrechtenverdedigers, juridische professionals, journalisten en vakbondsleden zijn vermoord in verband met hun werk. De moordenaaars worden zelden of niet vervolgd. De rechtsstaat faalt aan alle kanten. Als het gaat om de bescherming van mensenrechten zijn de Filippijnen onder Duterte afgezakt naar een van de slechtste plaatsen om te wonen.

Armoede

Investigate PH , een onafhankelijke organisatie van vooral uit de kerken afkomstige mensenrechtenverdedigers en juristen, heeft drie nieuwe onderzoeken gedaan naar de situatie in de Filippijnen. Het doel was meer onderbouwing te leveren voor de conclusies van het VN-bureau. Het onderzoek, dat deze week is aangeboden aan de UNHCR bij de opening van de 48e reguliere zitting van de VN-Mensenrechtenraad laat zien dat Duterte naast zijn bijzondere manier van bestrijding van de drugshandel nog meer oorlogen voert tegen zijn eigen bevolking. En als er geen sprake is van drugsgebruik kan ’terrorisme’ ook nog als excuus dienen voor uitsluiting, gewelddadig optreden van politie en militairen en moord. Het laatste rapport van Investigate PH spreekt ook over grootschalige armoede: ‘Landhervorming is tot stilstand gekomen, reële lonen zijn gedaald, arbeidsexport gaat door door gebrek aan banen in de binnenlandse economie, sloop van stedelijke armen gemeenschappen versnellen, de ongelijkheid neemt toe. Minstens 50 procent van de Filippino’s leeft in armoede.’ Met als gevolg dat zij over de hele wereld uitzwermen om werk te vinden, niet zelden onder omstandigheden die aan slavernij doen denken.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Waan van de dag

Filippijnse burgers delen hun provisiekasten

, door

Ze springen als paddestoelen uit de grond, de gemeenschapsprovisiekamers van Filippijnse burgers.

De nood is hoog, de pandemie berooft velen van het toch al schamele inkomen en de hulp van de Filippijnse regering schiet tekort. Ana Patricia Non, een jonge vrouw uit Maginhawa in de buurt van de hoofdstad Manilla begon half april met een soort voedselbank waarin burgers elkaar aan etenswaren konden helpen. Het idee is om alleen te doneren wat je kunt en alleen te nemen wat je nodig hebt. Binnen korte tijd ontstonden er in de Filippijnen een paar honderd vergelijkbare initiatieven.

Foto: Joe Catron (cc)

President Duterte: ‘My job is to kill’

, door

NIEUWS - Amnesty International vraagt de Verenigde Naties in te grijpen in de Filippijnen vanwege de voortdurende schending van mensenrechten en de straffeloosheid voor moorden in opdracht van de staat.

‘My job is te kill’ is de titel van een rapport van Amnesty gericht aan de VN over de situatie in de Filippijnen. Die titel is ontleend aan een uitspraak van president Duterte dit voorjaar op een bijeenkomst van lokale bestuurders: ‘Het is mijn taak mensen angst aan te jagen, te intimideren en te doden’.

Duterte is nu vier jaar aan de macht. Hij heeft een bloedbad gemaakt van zijn land waar politie en ongeïdentificeerde gewapende bendes naar willekeur en straffeloos kunnen moorden, zegt onderzoeker Rachel Chhoa-Howar. En dit is volgens haar geen toevallig bijproduct van zijn bestuur, maar het centrale kenmerk ervan. Wat Duterte noemt een ‘war on drugs’ gaat voor een belangrijk deel ook om tegenstanders van zijn regime.

Persvrijheid onder druk

De meerderheid van de slachtoffers komt uit de armste delen van de bevolking. De moorden worden verdoezeld door vervalste rapporten; en families van de slachtoffers die recht zoeken zijn hulpeloos vanwege overweldigende obstakels in de rechtsgang.

De persvrijheid staat onder grote druk zoals blijkt uit de vervolging van een van de belangrijkste critici van Duterte, de journalist Maria Ressa. Ze werd door Times vorig jaar uitgeroepen tot een van de honderde invloedrijkste mensen van het jaar. Onlangs veroordeelde een rechter haar tot celstraf vanwege smaad tegen een rijke Filippijnse zakenman die volgens een artikel op Ressa’s site Rappler betrokken was bij moord, drugshandel en mensensmokkel. Vorige week heeft het Europees Parlement met overgrote meerderheid een resolutie aangenomen waarin aandacht wordt gevraagd van de EU-vertegenwoordigers en ambassadeurs van de lidstaten voor de zaak tegen Ressa. De parlementariërs roepen op om haar alle nodige assistentie te verlenen bij haar proces.

Foto: Brian Evans (cc)

Mijnbouw versus mensenrechten en milieu

, door

ACHTERGROND - In november 2018 werd de Filippijnse mensenrechtenadvocaat Benjamin Ramos vermoord. Saskia Harkema tekende het verhaal op van zijn echtgenote Clarissa die zijn strijd voortzet.

Op de 43e  zitting van de Mensenrechtenvergadering van de Verenigde Naties in maart 2020 ontmoette David Boyd, speciaal VN-verslaggever voor mensenrechten en milieu,  Clarissa  Ramos – echtgenote van wijlen Benjamin Ramos – van de  “Paghida-et  sa  Kauswagan” Development Group (PDG) van de Filippijnen (zie foto).

vlnr Clarissa Ramos, Eufemia Cullamat en David Boyd

Benjamin Ramos was een mensenrechtenadvocaat, oprichter van de National Union of People’s Lawyers (NUPL) en de secretaris-generaal van zijn afdeling in de provincie Negros Occidental. Hij was een bekende pleitbezorger voor boerenrechten en de directeur van de PDG, een niet-gouvernementele organisatie (NGO) die boeren in Negros bijstaat. Hij verleende pro-bono rechtsbijstand aan slachtoffers van mensenrechtenschendingen, de meest gemarginaliseerde groep in de Filippijnen. Hij stond onder meer de families van negen boeren bij, die omkwamen na een protest op een suikerrietplantage in Sagay in de provincie Negros. Op 6 november 2018 werd hij in de stad Kabankalan doodgeschoten door schutters op motoren.

Benjamins vrouw Clarissa Ramos zet zijn werk voort en treedt met vastberadenheid en toewijding in zijn voetsporen. In een recent interview in april 2020 beschrijft ze de situatie in de Filippijnen sinds haar man werd doodgeschoten. Hier is haar verhaal.

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Mededeling

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

Foto: Keith Bacongco (cc)

Duterte praat met rebellen

, door

NIEUWS - De nieuwe president van de Filippijnen voert niet alleen een oorlog tegen drugs. Hij heeft ook de vredesonderhandelingen met communistische rebellen hervat.

Crimefighter Rodrigo Duterte (71) won in mei de presidentsverkiezingen vooral dankzij de steun van het armste deel van de Filippijnse bevolking voor zijn aanpak van de drugshandel die het land al jarenlang ontwricht. Sinds Duterte’s aankondiging van een onverbiddelijke oorlog tegen de drugs zijn al 1900 moorden op druggebruikers en drugshandelaren geteld. Die melden zich nu uit vrees voor schietgrage politie en doodseskaders vrijwillig bij inmiddels overvolle gevangenissen. Duterte maakte begin deze maand de namen openbaar  van ruim 150 politici, rechters, militairen en politie-officieren die betrokken zijn bij drugshandel. Hij heeft beloningen uitgeloofd voor het ontmaskeren van corrupte politiechefs.

Duterte breekt ook met het beleid van zijn voorgangers door de onderhandelingen met de communistische rebellen van het Nationaal Democratisch Front (NDFP) weer op gang te brengen. In Oslo hebben besprekingen van regeringsvertegenwoordigers met het NDFP vorige week geleid tot overeenstemming over verdere onderhandelingen die moeten leiden tot een vredesregeling. Aan de besprekingen wordt deelgenomen door in Nederland verblijvende Filippijnse ballingen waaronder Luis Jalandoni, de voorzitter van het NDFP en zijn adviseur professor José Maria Sison. In een gezamenlijke verklaring hernieuwden beide partijen allereerst oude overeenkomsten uit de jaren negentig die achtereenvolgende Filippijnse regeringen sindsdien hadden genegeerd. Een lastig punt daarbij was dat een lijst met namen van mensen die een veiligheidsgarantie hadden gekregen niet kon worden hersteld omdat gegevens verloren zijn gegaan toen de Nederlandse politie op verzoek van de Filippijnen in 2007 een inval deed bij een van de ballingen in Utrecht. Het NDFP krijgt drie maanden de tijd de lijst te herstellen. Daarnaast binden beide partijen zich aan een staakt-het-vuren en wordt er gewerkt aan de vrijlating van politieke gevangenen. Daarvoor zal het parlement eerst nog toestemming moeten geven.

Foto: U.S. Pacific Fleet (cc)

De straf voor wonen aan het water

, door

ACHTERGROND - In rijke landen wonen rijke mensen aan het water, in arme landen als de Filipijnen zijn het meestal de armen. Als er niet genoeg geld is voor kustbewaking mogen zij de klappen van de zee opvangen.

De gedachte dat het aantrekkelijk is om aan zee te verblijven, dateert uit de negentiende eeuw. Tot die tijd woonde je er omdat je er economisch van afhankelijk was, als handelaar of als visser, niet voor je plezier. Vanaf zee kwamen immers stormen en vloedgolven. Nederland maakte dat voor het laatst in 1953 mee en gaf sindsdien een miljardenbedrag uit aan kustbewaking om te voorkomen dat het ooit weer zou gebeuren. Tijdens de zware storm van twee weken geleden hoefde niemand zich werkelijk ongerust te maken.

Voor de Filippijnen was Tacloban een relatief welvarende stad, toen zij op 7 november getroffen werd door de orkaan Haiyan. Foto’s laten echter zien dat het vooral de sloppenwijken hard zijn getroffen. Op voor/na-foto’s valt goed te zien dat de minst reguliere bebouwing vaak het dichtst bij het water staat. Dat is niet voor niets.

Een poosje geleden sprak ik Tatiana Filatova van onderzoeksinstituut IGS aan de Universiteit Twente. Zij bestudeert de gevolgen van klimaatverandering voor de grote delen van de mensheid die aan zee wonen. Je mag de overkomst van Haiyan (of Katrina) niet één op één aan klimaatverandering koppelen, maar ook de gestage zeespiegelstijging is reden genoeg om je zorgen te maken.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Carlo Alfredo Clerici (cc)

Ver van mijn bed

, door

COLUMN - Confronterend: door je eigen blog bladeren en ontdekken dat er ook in april 2011 driehonderd vluchtelingen tegelijk verdronken zijn voor de Italiaanse kust. Ik heb erover geschreven en desondanks was ik het alweer vergeten.

Ik herinner me de Herald of Free Enterprise die op 6 maart 1987 kapseisde: 193 doden. Ik herinner me de Costa Concordia die op 13 januari 2012 op de rotsen liep: 32 doden. Mijn moeder herinnert zich nog de Andrea Doria die op 25 juli 1956 zonk na een aanvaring: 52 doden. Maar de naamloze houten bootjes die ten onder gingen in de Middellandse Zee, worden vergeten. Ook door mij, met mijn grote smoel.

Op de Academie voor Journalistiek en Voorlichting leerde je dat nieuws interessanter wordt door er een element van te benadrukken wat je lezers aanspreekt, zoals Twee Nederlanders vermist bij scheepsramp in Brazilië. Dat leidt dan weer tot gemor op Twitter, want zijn dode Nederlanders erger dan andere doden? Natuurlijk niet, maar ze zijn wel interessanter. Ook voor u, met uw grote smoel. Want laten we eerlijk zijn: tenzij u in de scheepvaartsector werkt of grote interesse heeft voor de Filippijnen, herinnert u zich de Doña Paz niet. 20 december 1987, waarschijnlijk 4375 doden. Tweeëneenhalve Titanic. Anderhalf keer 9/11. Vergeten. Er worden niet elk jaar lijsten met namen voorgelezen; er is geen spectaculaire kitschfilm over gemaakt. Ik vond de Paz omdat ik gericht zocht op Filippijnse veerbootellende. Alleen dat algemene brokje informatie was blijven hangen.

Volgende