Polen hopeloos verdeeld

De spreekwoordelijke Poolse landdag is terug in Warschau. In de Poolse hoofdstad bezetten leden van de oppositie het parlementsgebouw. Ze zijn van plan daar tijdens de Kerstdagen bij toerbeurt te blijven zitten uit protest tegen autocratische tendenzen van de PiS-regering die in het parlement een absolute meerderheid heeft. Vorige week vrijdag begon het protest naar aanleiding van een wetsvoorstel dat de aanwezigheid van de pers bij parlementszittingen dreigde te beperken. Een Kamerlid werd door de voorzitter wegens aanhoudende protesten uit de zaal verwijderd, waarop de volledige oppositie voortzetting van het debat blokkeerde. De PiS-meerderderheid trok zich vervolgens terug in een aparte zaal om de besluitvorming over de begroting voor 2017 in beslotenheid af te ronden. Daarin is ook een verlaging van de pensioenen van ambtenaren van de voormalige communistische inlichtingendienst voorzien. Reden voor de PiS om de oppositie, voornamelijk burgerlijke liberalen, uit te maken voor 'communisten' en 'dieven'. De gebeurtenissen in het parlement leidden tot massale demonstraties in het weekend. Het Comité ter verdediging van de Democratie (KOD) heeft opgeroepen tot een nieuw 'Maidan'. Ook PiS-aanhangers demonstreerden tegen de pogingen om het land te 'destabiliseren', zoals het op de regeringsgetrouwe publieke televisie werd genoemd. De verdeeldheid in Polen is compleet.  De EU waarschuwt voor de laatste maal.

Foto: Dennis Jarvis (cc)

In Roemenië is geen enkele politicus echt geliefd

ELDERS - Roemenië gaat zondag naar de stembus. Charismatische populisten hebben zich hier nog niet aangediend.

Met 5,1% groei doet de Roemeens economie het volgens de Wereldbank beter dan elk ander land in Europa. Salarissen stijgen en de BTW is onlangs verlaagd met als gevolg een enorme koopkrachtverhoging voor de bevolking. Het leidt echter nog niet tot grotere populariteit van de politici die zondag meedingen om een van de 412 zetels in het Huis van Afgevaardigden. In Roemenië worden politici door veel mensen in verband gebracht met fraude en corruptie. Alleen al in 2015 zijn 16 parlementsleden, 5 senatoren, 5 ministers en 97 burgemeesters en locoburgemeesters met die beschuldigingen voor de rechter gebracht. Zie hier de complete lijst van zondaars uit de afgelopen jaren. ‘Corruptie is zo normaal geworden, zegt socioloog Bruno Steffen in het FD, dat het voor de meeste kiezers geen rol van betekenis meer speelt’. Volgens hem laten mensen zich liever verleiden door beloften over lagere belastingen, hogere lonen en meer pensioen.

De groei van de economie heeft veel Roemenen nog niet bereikt. Het platteland blijft achter en ook onder lager opgeleiden is er een sterk sentiment tegen de EU en de westers georiënteerde politieke elite. De voortdurende sociaal-economische ongelijkheid en de omstandigheden waaronder Roemenen elders in Europa als gastarbeider moeten werken zullen bij veel Roemenen daarom belangrijker zijn bij het bepalen van hun stem dan de stand van zaken bij de corruptiebestrijding.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Een F-35 Joint Strike Fighter in een testvlucht. Foto door Lockheed Martin copyright ok. Gecheckt 18-03-2022

Verhoging van defensieuitgaven helpt de EU niet zelfstandig te worden

COLUMN - Om militair zelfstandig te worden dienen de EU landen hun defensieuitgaven niet omhoog te brengen, maar hun militaire apparaat centraal te organiseren.

Te weinig geld?

Het is een gedachte die je de afgelopen tijd wel vaker hoort: de Europese landen geven veel te weinig geld uit aan defensie. De NAVO zou voornamelijk op Amerikaanse investeringen draaien, en de Europese staten nemen hun verantwoordelijkheid niet. De cijfers lijken dat te onderstrepen: Gemiddeld geven de Europese lidstaten nog niets eens 1,5 procent aan defensie uit, terwijl de Verenigde Staten 4% van haar begroting aan defensie uitgeeft. Een NAVO-afspraak gaat uit van 2%.

Zo beschouwd lijkt het volkomen logisch te stellen dat de EU-landen meer geld aan defensie zouden moeten gaan besteden. De meeste partijen hebben die mening dan ook. Alle partijen, behalve de SP, GroenLinks en Denk, vinden dat er de komende jaren meer geld naar defensie moet. De opmerking van Trump dat hij een NAVO lidstaat die niet aan zijn investeringsverplichting voldoet niet meer te willen beschermen heeft veel mensen wakker geschud. De EU wil zichzelf kunnen verdedigen.

De vraag is echter of dit wel via een verhoging van de uitgaven aan defensie kan en moet.

Foto: Friends of the Earth Europe (cc)

Verplichte vrijhandel

COLUMN - ‘Hoe vrijhandel een vies woord werd,’ kopte de Volkskrant vorige week. In het artikel kregen de critici van CETA, TTIP en TTP onderuit de zak: ‘Velen stellen zich niet meer open voor de wereld maar sluiten zich ervoor af. Zij zien haar niet als bron van welvaart maar als bedreiging. Vrijhandel en globalisering zijn scheldwoorden geworden. Grenzen dicht en luiken dicht.’

Oeps. Daar werd heel GroenLinks – een partij die niet vreselijk hecht aan nationale grenzen – zonder pardon in het kamp van de eng-nationalisten geparkeerd. Ook de VVD en D66 hanteren dit frame om het verzet tegen de aankomende internationale handelsverdragen te bagatelliseren.

De argumenten van veel tegenstanders zijn echter van een andere orde: zij vinden dat CETA en TTIP teveel ruimte geven aan multinationals. De verdragen scheppen voor multinationals een level playing field: ze kunnen zich grosso modo overal hetzelfde gedragen. Maar dat gaat evident ten koste van lokale producenten, die nu vaak al moeite hebben zich stand te houden, en van met moeite tot stand gekomen nationale milieu- en arbeidsregels.

Dat CETA een variant bevat van het alom verguisde ISDS, een internationale instantie die geschillen tussen multinationals en nationale overheden moet beslechten zonder tussenkomst van een rechter, in het geheim, zonder transparantie, en zonder mogelijkheid van beroep – is de ultieme steen des aanstoots. Ook het verzet van Wallonië concentreert zich daarop. ‘We weten totaal niet hoe het ISDS zal uitpakken,’ zei de Walloonse premier, ‘en we hébben toch al gerechtshoven?’ Echte gerechtshoven, waarin – anders dan bij het ISDS – de multinationals die in het geding zijn, zelf geen zitting hebben. Dat is toch een voorwaarde wanneer je onafhankelijke uitspraken wilt garanderen…

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Quote du Jour | Een ontmanteling van de democratie

“Ergens na 2008,” zegt Habermas na het debat over een glas witte wijn, “ben ik in gaan zien dat het proces van uitbreiding, integratie en democratisering niet noodzakelijk uit eigen beweging vooruit komt, dat het omkeerbaar is, dat we voor de eerste maal in de geschiedenis van de EU een ontmanteling van de democratie ondergaan. Ik had niet gedacht dat dit mogelijk zou zijn. We bevinden ons op een kruispunt.”

Foto: Mike Steele (cc)

De onzekere toekomst van Brexit

ELDERS - Het Nederlandse referendum over het associatieverdrag van de EU met Oekraïne blijft zonder gevolgen. Aan het nut van het Hongaarse referendum over de vluchtelingenquota wordt getwijfeld. Zullen we over een paar jaar moeten concluderen dat ook de Britten voor niets naar de stembus zijn geweest?

De Britse premier May heeft op een door de EU gefinancierde locatie het pad uitgezet naar een Brexit. Ze toonde zich zeer vastberaden om te voldoen aan de wens van de meerderheid van de Britse kiezers bij het referendum in juni. Maar het aantal beren op de weg is aanzienlijk. De Schotse nationalisten reageerden direct afwijzend op de belofte van May that she would “never allow divisive nationalists to undermine the precious Union between the four nations of our United Kingdom.” De Schotse premier Sturgeon zag hierin een ontkenning van de belangen van haar land. Ze vond het een “vreemde benadering” van iemand die de eenheid in het Verenigd Koninkrijk wil bewaren. Zoals bekend opteerde de meerderheid van de Schotten bij het referendum voor het lidmaatschap van de EU. Brexit heeft de voorstanders van afscheiding wind in de rug gegeven. Een nieuw, eenzijdig, referendum over de onafhankelijkheid van Schotland behoort tot de mogelijkheden.

Foto: Reuniones Anuales GBM / FMI Lima 2015 (cc)

Bloeiende landschappen

ANALYSE - Wat betekent politieke retoriek? Is Nederland echt uit de crisis? Gaat het beter met de economie? De politiek praat er twee dagen over, maar als de meerderheid tot “zal wel” concludeert gaat men over tot de orde van de dag.

Mag ik vragen wat nu waar is? Tom Poes meende namens Marten Toonder: “De waarheid is alleen maar nuttig voor de wetenschap; de rest van de wereld doet het altijd zonder.”

Politieke waarheden

De vragen worden er voor de kiezer alleen maar klemmender van. Is een groei van minder dan 2% reden tot juichen? En hoeveel daarvan komt door technologische innovatie, hoeveel door het uitwonen van de aarde? Is de hoge werkloosheid een vervelend detail van het economisch beleid of meer dan dat? Is het economische en politieke perspectief in de EU niet ronduit bedreigend? Kunnen we vooruit met de euro, de ECB? Is de druk van de vluchtelingenproblematiek houdbaar?

Helmuth Kohl beloofde zijn kiezers “bloeiende landschappen” na de hereniging met de DDR; vandaar de kop boven dit stuk. De werkelijkheid was achterstand en verwaarlozing wegwerken, een mentale strijd tegen de “muur in de kop”. En nog steeds: ook Duitsland, economische locomotief of niet, toont maar uitermate beperkte cijfers; groei wel, maar vooral door Chinese vraag naar Audi’s en VW’s. En de kans dat Angela Merkel vervangen moet worden door mevrouw Petry van AfD is groot.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

De mythe van een ‘Britzerland-deal’

COLUMN - De Britten zien het wel zitten: geen lid meer van de EU, wel vrije toegang tot de EU-binnenmarkt. De immigratie weer sturen, zelf bepalen wie er komen. Is dat niet wat Zwitserland heeft, moet het Verenigd Koninkrijk streven naar een ‘Britzerland-deal’?

Philipp Hildebrand, voormalig president van de Zwitserse Nationale Bank, is duidelijk: ‘Het is ons (Zwitserland) niet gelukt soevereiniteit over immigratie terug te winnen. [..] Geloof maar niet dat jullie iets anders krijgen’.

‘De immigratie zelf sturen’ staat inderdaad al jaren hoog op de agenda van de Zwitserse rechts-populistische SVP. In februari 2014 werd een SVP-volksinitiatief over het beëindigen van de ‘massa-immigratie’ met een kleine meerderheid van 50,3% aangenomen. ‘Het volk heeft bepaald dat de toestroom van EU-burgers wordt beperkt, dat Zwitserland weer zelfstandig de immigratie gaat sturen’, aldus een triomfantelijke SVP.

Er werd gesproken over contingenten, over maximale aantallen EU-immigranten per jaar, de SVP straalde en smulde.

Zwitserland als voorbeeld?

De Bundesrat – de regering – die tegen het initiatief had gestreden, had nu de opdracht om met de EU te onderhandelen over beperking van de immigratie. Ook hier ligt een parallel met het VK: Theresa May was voor het Brexit-referendum in het ‘remain-kamp’, en moet nu het VK uit de EU loodsen. Zij moet dus, net als de Zwitserse regering destijds, iets doen waar ze tegen is.

Foto: Joe Goldberg (cc)

Zwitserse wapenlobby keert zich tegen Europese regelgeving

ELDERS - Nieuwe regels voor de wapenhandel stuiten op Zwitserse tradities. De vrijheid om een vuurwapen te bezitten staat ook in Europa ter discussie.

Het Europese Parlement moet binnenkort beslissen over nieuwe regels voor de aankoop, de handel en het bezit van persoonlijke vuurwapens. Het is een reactie op de recente aanslagen in Parijs en Brussel. De nieuwe regels zullen ook gaan gelden in landen die zijn aangesloten bij het Verdrag van Schengen dat de open grenzen binnen de EU regelt, zoals Zwitserland. De voorstellen voor beperking van het privé-wapenbezit betroffen aanvankelijk onder andere een verplichte medisch-psychologische keuring eens in de vijf jaar, het lidmaatschap van een erkende schietvereniging en regelmatige training.

In Zwitserland is onrust ontstaan over de nieuwe regels, alhoewel Justitieminister Simonetta Sommaruga deze zomer na een bezoek aan Brussel zei dat het allemaal wel in orde zal komen. Veel Zwitsers hechten nog aan het bezit van een wapen dat ze na hun militaire dienst mee naar huis mogen nemen. Het privé-wapenbezit in Zwitserland wordt geschat op 45 per 100 inwoners. Het land staat daarmee op de derde plaats in een lijst van 178 landen. Ter vergelijking: Nederland telt nog geen vier privé-wapens op 100 inwoners. Zwitserse veteranen, jagers, verzamelaars en hobbyisten zetten zich binnen het verband van hun vereniging proTell (de naam verwijst naar Wilhelm) in voor een vrij wapenbezit. Er wordt al gedacht over een referendum. ‘Als er een conflict ontstaat met Europese regels, dan moet de Zwitserse soevereiniteit voorop staan’, zegt Blocher, vicevoorzitter van de conservatieve SVP, de grootste partij in Zwitserland. ‘Desnoods zeggen we het Schengen Verdrag op’.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende