Inwoners Bonaire krijgen prijs voor rechtszaak tegen de staat

De inwoners van Bonaire en Greenpeace Nederland zijn uitgeroepen tot winnaar van de Issue Award 2025. Met hun rechtszaak tegen de Nederlandse Staat vragen zij op krachtige wijze aandacht voor klimaatverandering en koloniale ongelijkheid. De prijs werd gisteren uitgereikt op het Issuecongres 2025. De Issue Award wordt jaarlijks uitgereikt aan een initiatief of organisatie die zich op opvallende en effectieve wijze inzet voor een maatschappelijk issue en dit weet te agenderen bij het brede publiek en/of de politiek. Een jaar geleden stapten acht inwoners van Bonaire met Greenpeace naar de rechtbank Den Haag voor een rechtvaardig klimaatbeleid. Net als bij de stikstofzaak die deze week door Greenpeace werd gewonnen gaat het om nalatigheid van de staat bij de bescherming van mens en natuur. Voor de inwoners op Bonaire zijn er nauwelijks plannen om hen veilig te houden in de klimaatcrisis. Een vijfde van Bonaire dreigt te worden opgeslokt door het water, door zeespiegelstijging richting het einde van deze eeuw. De gevolgen van klimaatverandering voor Bonaire zijn in kaart gebracht door onderzoekers van de VU. Grote delen van het eiland lopen het risico permanent onder water te komen. Zonder adaptatiemaatregelen zullen in 2050 alle wegen in het zuiden van Bonaire onbruikbaar zijn. Veel koraal en populaire duikplekken rond Bonaire kunnen in de komende decennia al verdwijnen. Dat betekent dat er aanzienlijk minder toeristen naar het eiland zullen komen. En toerisme is nog altijd een belangrijke inkomstenbron. Verder zullen inwoners door extreem weer en hittegolven te maken krijgen met groeiende aantallen ziekte- en sterfgevallen. Een 'symbool voor emancipatie en rechtvaardigheid' In september oordeelde de rechtbank in Den Haag dat  Greenpeace Nederland ontvankelijk is in de zaak die door de acht inwoners van Bonaire is aangekaart. In de zaak wordt geëist dat de regering de gevaren moet beperken door de CO2-uitstoot sneller terug te dringen. Daarnaast moet de regering samen met de gemeenschap op het eiland plannen maken voor de bescherming van Bonaire. De inhoudelijke behandeling van de zaak moet nog beginnen. 'Bonaire wordt vaak gezien als een vakantiebestemming,' schrijft de jury van de Issue Award, 'waardoor de dagelijkse uitdagingen van de inwoners, zoals extreme hitte door klimaatverandering, onvoldoende aandacht krijgen. Bovendien benadrukt deze rechtszaak de groeiende zelfbewustwording van gekoloniseerde gebieden binnen het Koninkrijk en hun strijd tegen achterstelling. Het feit dat de inwoners van Bonaire zich samen met Greenpeace verenigen in een bottom-up aanpak is bijzonder krachtig.' Het gaat in deze zaak volgens juryvoorzitter Joris Backer om klimaatrechtvaardigheid en gelijkwaardigheid. De keuze van Bonaire en Greenpeace is ook ingegeven vanwege de universele dimensie van deze onderwerpen. 'Ze staan symbool voor emancipatie en rechtvaardigheid.' De initiatiefnemers op Bonaire zijn blij met de prijs. Danique Martis, één van de eisers: 'Deze award winnen voelt als erkenning dat we dit probleem op de kaart hebben gezet. Het is heel belangrijk dat de Nederlandse staat de problemen van de eilanden eindelijk serieus neemt. We zijn te lang vergeten.' Greenpeace verklaarde eerder over de rechtszaak 'dat het beroerd is dat zoiets nodig is om de staat aan z’n eigen afspraken te houden. De staat mag niet met twee maten meten en burgers op Bonaire minder beschermen tegen de klimaatcrisis dan in Europees Nederland.' Bestuurlijke drukte De lokale overheid op Bonaire staat voor opgaven die het eiland onmogelijk alleen aan kan. Anjelica Cicilia is een in Nederland opgeleide gedeputeerde van het openbaar lichaam Bonaire, sinds ruim een jaar verantwoordelijk voor infrastructuur, water, natuur en milieu. 'We hebben veel achterstallig onderhoud, ook op het gebied van waterbeheer. We vangen denk ik maar vijf procent van het regenwater op.' Er is vooral een grote behoefte aan concrete data om in te kunnen grijpen, zegt ze. 'Ons ruimtelijk ontwikkelingsplan dateert nog uit 2010. Het juridisch kader is verouderd, waardoor de afgelopen jaren keuzes en beslissingen voor gebiedsontwikkeling vaak ad hoc zijn genomen. Met het nieuwe bestuur proberen we Bonaire tot een aantrekkelijk en leefbaar eiland te ontwikkelen.In welke gebieden ga je precies bouwen en in welke niet? We moeten met elkaar scherp krijgen welke gebieden we hoe dan ook beschermen.' Voormalig milieuminister Ed Nijpels kreeg van het vorige kabinet de opdracht om een 'klimaattafel' voor Bonaire voor te bereiden. Hij constateerde een grote 'bestuurlijke drukte'. 'Er is daar sprake van een invasie van bestuurlijk Nederland. Toen ik daar was, kwam ik twee hoge ambtenaren van verschillende departementen tegen, de baas van de politie was er, Kamerleden. Ik deed de deur van het kantoor van de gezaghebber open en sloeg bijna Thom de Graaf omver, de vicepresident van de Raad van State, en als kers op de taart was een week later het koninklijk paar er met weer een hele rits ambtenaren. Iedereen vindt dat er iets moet gebeuren, maar het komt er maar niet van. De eilanden worden omgeven door een zee aan goede bestuurlijke bedoelingen, maar je moet wel een kapitein hebben die de juiste koers houdt.' Eind vorig jaar is na veel strubbelingen de 'klimaattafel' gestart met de ontwikkeling van een klimaatplan voor Bonaire. Zon en wind Vier jaar geleden was ik op Bonaire en verbaasde ik me over het geringe aantal alternatieve energiebronnen op dit zonovergoten eiland waar de hele dag een flinke bries waait. De Rijksdienst Caraïbisch Nederland meldt nu (op een ongedateerde pagina) dat op Bonaire 'een gecombineerde wind-dieselinstallatie in gebruik is met twaalf middelgrote windturbines die het eiland op bepaalde dagen tot wel 50 procent van zijn elektriciteitsvraag kunnen voorzien. Een energie-opslagunit van 9 MW en computersturing vangen eventuele elektriciteitsschommelingen op.' Vier jaar geleden was Bonaire vooral nog druk met problemen rond de fossielebrandstofvoorziening. Daarvoor werd met steun van de Nederlandse overheid een nieuw bedrijf opgericht onder de naam Bonaire Brandstof Terminals. Inmiddels heet het bedrijf Bonaire Bon Transition en investeert het ook in zon- en windenergie. Maar een nieuwe fossiele brandstofterminal moet nu eerst nog worden gerealiseerd ten zuiden van het vliegveld . Die locatie is het handigst voor het bijtanken van de vliegtuigen waarmee de toeristen naar het eiland komen.

Door: Foto: Donal Boyle (cc)
Foto: Arbeiderpartiet (cc)

Denemarken laat scepsis tegen Europese defensie varen

, door

En weer is Poetin er in geslaagd de Europese integratie op defensiegebied te versterken. Denemarken heeft per referendum de opt-out geschrapt voor het gezamenlijke defensiebeleid van de EU. Tweederde van de Denen vindt dat het land nu niet langer een voorbehoud kan maken voor Europese defensie-inspanningen. ‘Als er weer oorlog is op ons continent, dan kun je niet neutraal zijn. Vanavond heeft Denemarken een heel, heel belangrijk signaal gestuurd naar Poetin en onze bondgenoten’, zo verwoordde premier Mette Frederiksen (foto) woensdagavond de uitslag van de stemming. Het einde van de opt-out, die al 30 jaar van kracht is, betekent dat Denemarken kan deelnemen aan gezamenlijke militaire operaties van de EU en kan samenwerken om de militaire slagkracht binnen de EU te verbeteren.

Denemarken is sinds 1973 lid van de Europese Unie. In 1992 verwierp de Deense bevolking in een referendum het Verdrag van Maastricht, waarin de lidstaten, onder andere door het besluit over een gemeenschappelijke munt, een grote stap zetten richting de Europese integratie. Denemarken ging alsnog akkoord in een nieuw referendum in 1993 nadat het land vier  uitzonderingen had bedongen. De belangrijkste betrof de verplichte invoering van de euro. In 2000 heeft de Deense regering al eens geprobeerd deze opt-out te laten vallen. Maar een meerderheid van de Denen hield toen vast aan de eigen munt. In reactie op de uitslag van het deze week gehouden referendum zei premier Frederiksen dat een nieuwe poging om de Denen tot de euro te bekeren niet is voorzien. Ze weet dat in haar land nog steeds een belangrijke eurosceptische groep bestaat en vermijdt daarom het risico van verlies in een referendum dat ten koste zal gaan van de steun voor haar regering. Een poging om de opt-out op het gebied van Justitie te verzachten om de deelname aan Europol niet in gevaar te brengen strandde in een referendum eind 2015. De vierde opt-out inzake Europees burgerschap was na een wijziging in het Verdrag van Amsterdam niet meer nodig.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: cermivelli (cc)

Grassroots of kunstgras: energievoorziening in de media

, door

ANALYSE - Al dan niet geënsceneerde protesten in de media hebben veel invloed op de besluitvorming rond onze energievoorziening, constateert Jurgen Ganzevles.

Groepen mensen die zich druk maken over maatschappelijke kwesties worden ook wel grassrootsbewegingen genoemd. Kunstgrasgroeperingen zijn minder bekend. De Amerikaanse senator Lloyd Bentsen gebruikte het woord astroturfing voor het eerst, in 1985. Dit nieuw uitgevonden werkwoord verwijst naar een merk kunstgras. Het ging hem om het ensceneren van publiek protest, als tegenhanger van spontane betrokkenheid. Historische voorbeelden van kunstgrasbewegingen zijn aangewakkerde demonstraties uit de tijd van de Joegoslavische dictator Milošević en Amerikaanse pro-rokencampagnes, waarvan de banden met de tabaksindustrie zijn aangetoond.

Publieke meningsvorming begrijpen is een vak apart. In de energiewereld speelt het een rol in de discussies over windmolenparken, biomassa, kernenergie, CO2-opslag en schaliegaswinning. Het zijn ingewikkelde dossiers. Vragen over economie, technologie, duurzaamheid, veiligheid en de ruimtelijke inpassing lopen dwars door elkaar heen. Feit versmelt met fictie. Waarden en emoties zijn niet los te zien van belangen.

Op de rem

Het woud aan onzekerheden als het gaat om duurzame energievoorziening leidt tot een snelle opkomst van maatschappelijk protest. Partijen die niet overtuigd zijn, nemen het zekere voor het onzekere en trappen hard op de rem. Neem schaliegaswinning als voorbeeld. In 2010 wakkerde de documentaire Gasland de discussie over grootschalige schaliegaswinning in Amerika stevig aan. In 2011 bracht vooral de geplande proefboring in het Brabantse Boxtel het debat naar Nederland. Anno 2012 hebben niet minder dan 37 gemeentes te kennen gegeven dat zij substantiële bezwaren zien tegen winning van schaliegas in hun grondgebied.