Democratie Archives - Page 4 of 52

Quote du Jour

Quote du Jour | Een zwak democratisch besef

10 september 2021 , 10:31 , door Jos van Dijk

Herman Tjeenk Willink (79), voormalig raadsadviseur van de minister-president, regeringscommissaris, hoogleraar, voorzitter van de Eerste Kamer, en jarenlang vice-president van de Raad van State, wil het nog een keer zeggen in de heruitgave van zijn boek Kan de overheid crises aan?

Zijn antwoord op deze vraag is negatief en klinkt nogal bitter:

….omdat de politiek niet bij machte is om op eigen kracht te veranderen (…) De politiek komt steeds tot dezelfde conclusie over overheidsfalen, maar herinnert zich dat niet. En geeft daardoor geen richting aan hoe het wél moet.

Wat volgens Tjeenk Willink ontbreekt is een diep gevoeld besef dat democratie meer is dan alleen de vertegenwoordigende democratie van parlement en gemeenteraden: het zijn ook burgers die zelf initiatieven nemen, het algemeen belang willen dienen, de maatschappij vorm willen geven. Representatieve democratie kan niet zonder maatschappelijke democratie, waarschuwt hij al jaren: dan wordt de democratische rechtsorde uitgehold (…) Nederland heeft altijd een zwak democratisch besef gehad. We vertrouwen erop dat we het door redelijkheid wel opvangen, ondanks een aantal inherente zwaktes in de democratie

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: © Rijksoverheid schermafbeelding persconferentie ivm coronacrisis

Zwalkend coronabeleid

10 juli 2021 , 19:00 , door Klokwerk

COLUMN - Als regels niet goed doordacht zijn, continu veranderen, te ingewikkeld zijn, en niemand erop let of ze nageleefd worden, wordt het heel erg moeilijk ze op te volgen.

Als het kalf verdronken is, dempt men de put. Dit lijk mij een goede samenvatting van de verscherping van de maatregelen, die volgde op de grote jubel van twee weken die resulteerden in massale besmettingen van met name jongeren.

De wijsheid die nu rondgaat is dat de ziekenhuisopnames de besmettingen wel niet zullen volgen: de meeste ouderen zijn immers gevaccineerd. We mogen maar hopen dat dit klopt. Vorig jaar september riep ook iedereen vrolijk dat de cijfers wel stegen maar de ziekenhuisopnames niet – die volgden echter twee weken later alsnog.

Jongeren zijn daarbij wel sterk, maar niet onkwetsbaar. Sterven aan corona zullen ze gelukkig niet snel doen, maar als enkele duizenden jongeren na deze zomer een jaar of langer invalide blijken te zijn, dan is dat ook iets waar je als politiek en samenleving best spijt van mag hebben. Zeker als je dat had kunnen voorkomen door een maandje meer geduld te hebben.

Consistente regels

Het pakket zoals het er nu ligt, is redelijk verdedigbaar. Deze regels hadden echter al twee weken de geldende realiteit moeten zijn, totdat iedereen van 18+ die wil zijn gevaccineerd zou zijn. Eerst alles allemaal loslaten, en dan twee weken later weer terugdraaien, geeft een volstrekt verkeerd signaal. Mensen hebben twee weken lang op de journaals iedere dag beelden van dampende clubs vol mensen gezien, met wisselend commentaar. Het voelt het niet goed om dan plotseling met je “brave” kroeg weer om 12 uur dicht te moeten. Net zo geldt het voor de organisatoren van festivals, die zo natuurlijk nooit een fatsoenlijke planning kunnen maken.

Foto: Schermafbeelding videostream Tweede Kamer stemmingen moties 18 maart 2020

Weinig ‘groepsunanimiteit’ in Tweede Kamer

9 juni 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

COLUMN - We houden wel vaker de stemmingen in de Tweede Kamer tegen het licht. Met hulde aan de griffie van de Tweede Kamer, die zoals altijd bijzonder snel de verslagen van de plenaire vergaderingen op de website heeft staan, plukken we een paar stemmingsuitslagen uit de plenaire vergadering van gisteren.

Met bijzondere aandacht voor ‘stemmingen overige moties Ontwikkelingen rondom het coronavirus d.d. 3 juni 2021’, gisteren in stemming gebracht. Deze keer om ook eens te kijken in hoeverre de Tweede Kamerfracties volgens ‘de wil van het volk’ stemmen.

De methode is even simpel als oppervlakkig en dus geen wetenschappelijk verantwoord onderzoekje. Het is hooguit een indicatie. We nemen het aantal stemmen dat de partijen in de Tweede Kamer hebben gekregen bij de verkiezingen van maart dit jaar. Er mag immers van uit worden gegaan dat de fracties namens hun kiezers spreken?

Welke fracties zien ze vliegen en welke niet?

Hoe stemden de fracties over de motie Paternotte c.s. die pleit om vliegverboden te heroverwegen voor landen waar zorgwekkende varianten heersen?

De motie is aangenomen. VVD, PVV, FvD en Groep Haga waren tegen. Er waren dus 14 fracties voor en 4 tegen. In zetels uitgedrukt: 91 zetels voor, 59 tegen.
De voorstemmers vertegenwoordigen 6.496.157 kiezers, de tegenstemmers spraken namens 3.926.695 kiezers.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: NiederlandeNet (cc)

Tweede Kamer incompleet

4 juni 2021 , 12:00 , door P.J. Cokema

Prof. Dr. Bert van den Braak, medewerker van het Montesquieu Instituut, constateerde een opmerkelijk fout bij de Tweede Kamer. Dilan Yesilgöz-Zegerius (VVD) werd op 25 mei beëdigd als staatssecretaris. Ze staat op de website van de Tweede Kamer nog steeds als kamerlid vermeld. Dat kan niet, legt dhr. Van den Braak in deze column uit.

Een Kamerlid kan volgens artikel 57 van de Grondwet niet óók minister of staatssecretaris zijn. Uitzondering: bewindslieden die al in functie waren toen ze bij de verkiezingen tot lid der Staten-Generaal werden gekozen. Anders gezegd: de uitzondering geldt demissionaire bewindslieden.

Dilan Yesilgöz-Zegerius was bij de verkiezingen geen staatssecretaris, dus haar lidmaatschap van de Tweede Kamer dient beëindigd te zijn, betoogt dhr. Van den Braak. Het is, zo stelt hij, niet zomaar een formaliteit, want “als Kamerlid is zij lid van de VVD-fractie en kan zij daarin meepraten over het verloop van de formatie”.

Tot zo ver de column van Bert van den Braak.
Dit ‘foutje’ heeft ook nog andere gevolgen. De zetel van Yesilgöz-Zegerius dient leeg te zijn, want er is nog geen opvolger/vervanger benoemd. De Tweede Kamer zou momenteel dus 149 leden moeten tellen. De VVD-fractie telt nog steeds 34 leden, terwijl dat nu 33 leden moet zijn. In de recente stemmingen wordt de VVD echter nog voor 34 leden gerekend.

Foto: NiederlandeNet (cc)

Het ‘wat als’-parlement

3 april 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

Hoewel zijn mentor, die hem destijds de Tweede Kamer in begeleidde, nu hem dringend adviseerde op te stappen, herinnerde Rutte zich ineens dat 1,9 miljoen kiezers op hem hebben gestemd. Ja, zo moet hij gedacht hebben, dan ben ik wel verplicht aan te blijven.

U snapt dat de VVD-kandidaten die naast Rutte nog 301.479 stemmen bij elkaar sprokkelden, nederig de grote leider zullen volgen. Die nederigheid zou de voltallige VVD-fractie, Rutte incluis, beter passen, want er zijn nog altijd ruim acht miljoen kiezers die niet op Rutte of de VVD hebben gestemd.

Voor wie de zaken graag relativeert:

Rutte gaat dit Paasweekend reflecteren hoe hij zich de komende vier jaren gaat verhouden tot de parlementaire democratie. Alsof er geen coronacrisis is. Ach, laten wij ook eens wat fantaseren….

Wat als er geen kiesdrempels en kiesdelers worden gehanteerd en alleen de 150 kandidaten met het hoogst aantal stemmen in de Tweede Kamer zouden zitten? We stemmen immers op personen en niet op partijen (meen ik mij te herinneren)?

De top-150 is goed voor 93,75% van het totaal aantal geldige stemmen. Laten we eens nader kijken naar dit ‘wat als’-parlement.

Er zouden geen 17 maar 27 partijen in de Tweede Kamer zitten. Acht eenmens-fracties er bij en twee partijen die 2 zetels halen en alsnog in de Kamer hadden kunnen komen.
D66 zou de grootste partij worden, Een meerderheidscoalitie is haalbaar met VVD, D66 en CDA, aangevuld Groenlinks en PvdA.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Foto: Verkiezingsbord 2021

Versplintering en verharding

31 maart 2021 , 08:00 , door Montesquieu Instituut

COLUMN - van Prof.Dr. J.Th.J. (Joop) van den Berg

Sinds het verval van de oude volkspartijen van christendemocraten en sociaaldemocraten, overal in West-Europa, hebben zich twee nieuwe verschijnselen daarvoor in de plaats gemeld: versplintering en verharding in de politieke arena.

Over versplintering hebben collega Bert van den Braak en ik het in deze rubriek al vaker gehad. 1) Daar zitten voor- en nadelen aan, hebben wij steeds betoogd. Kiezers willen kennelijk precies zijn in hun voorkeuren en daar worden partijen niet groter van. Dat kan je compenseren door met verwante partijen meer samen te werken, hetzij in de regerende coalitie, hetzij in de oppositie. Iets minder angst voor minderheidskabinetten zou ook helpen. Wij maakten overigens wel het onderscheid tussen Tweede en Eerste Kamer enerzijds en provinciale en gemeentelijke volksvertegenwoordigingen anderzijds. Op het lokale vlak zagen wij per saldo meer schade dan voordeel.

Achteraf bekeken zat dat onderscheid primair in de mate van versplintering: in de lokale democratie reikte die al een aantal jaren veel verder dan in de nationale verhoudingen. Het lijkt er nu veel op dat de lokale democratie door de nationale wordt ingehaald. In totaal nemen er zeventien fracties zitting in de Tweede Kamer; de Eerste Kamer heeft er intussen (door tussentijdse breuken) al vijftien. Progressieve fracties tellen nog steeds op tot 63 zetels, maar daar zijn nu wel zeven partijen voor nodig. Acht fracties hebben vijf of minder zetels, waarvan drie het moeten doen met één zetel. Weliswaar noemen wij nu de VVD een grote partij, maar met nog geen kwart van de stemmen is het de vraag of je wel van ‘groot’ mag spreken.

Foto: -JvL- (cc)

TK verkiezingen – opkomst en nieuwe partijen

30 maart 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

Afgelopen vrijdag maakte de Kiesraad de officiële uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen bekend. Er waren geen verrassingen, alle cijfers waren gelijk aan die al een week lang in de media circuleerden. Wij lichten de nieuwe partijen er nog eens uit.

Maar eerst nog dit:
De opkomst viel niet tegen. Hoewel lager dan bij de vorige verkiezingen (2017: 81,6%), week het opkomstpercentage niet extreem af van de trend van de laatste jaren.

In 1971 waren de eerste verkiezingen waarbij geen opkomstplicht meer gold. Het opkomstpercentage kelderde toen drastisch. In de zeven na-oorlogse verkiezingen was het gemiddelde opkomstpercentage 94,16%. Vanaf 1971 tot en met de voorlaatste verkiezingen lag het gemiddelde op 80,52%. Het gemiddelde over de laatste vijf verkiezingen was nog iets lager: 78,19%

Voorafgaand aan de verkiezingen van 17 maart werd gesuggereerd dat de opkomst lager kon uitvallen omdat veel mensen niet ter stembus zouden gaan vanwege de corona-pandemie. Niet nodig, sprak de minister, want 70-plussers konden ´briefstemmen´ en al wie niet naar het stemlokaal durfde kon deze keer geen twee maar drie volmachten aan anderen geven.

Het resultaat? Er zijn 1.069.048 briefstemmen van kiezers binnen Nederland geteld. Hiervan waren er 3.080 (0,29%) ongeldig en 1.181 (0,11%) blanco.
Het aantal stemmen per volmacht was iets lager dan bij de vorige verkiezingen: nu 917.698 (8.77%), in 2017 964.811 (9,13%).

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Minister-president Rutte (cc)

De fictie van de strijd om het Torentje

20 maart 2021 , 08:00 , door Montesquieu Instituut

COLUMN - van dhr. Daniel Boomsma

Ook deze Tweede Kamerverkiezingen was het weer raak: politici die zich als ‘kandidaat-premier’ presenteren in de ‘strijd om het Torentje’. Onbevangen de peilingen negerend meldden zelfs lijsttrekkers van kleine partijen zich bij het loket van de minister-president. Het begon met Joop den Uyl die met zijn PvdA in 1977 campagne voerde met de slogan ‘Kies de minister-president’. In 1986 deed Ruud Lubbers iets vergelijkbaars met zijn inzet ‘Laat Lubbers zijn karwei afmaken’. In 2010 zou de ‘titanenstrijd’ tussen Job Cohen en Mark Rutte plaatsvinden. Twee jaar later werden eerst Rutte en SP-leider Emile Roemer, en daarna Rutte en PvdA-voorman Diederik Samsom opgelijnd voor het ‘hoogste ambt’. In 2017 ging het ‘premiersdebat’ van RTL Nieuws tussen Rutte en Wilders alleen niet door, omdat de redactie ook Jesse Klaver voor dat debat wilde uitnodigen.

Maar de realiteit is dat de Nederlandse kiezer de minister-president niet kiest. Het premierschap is volkomen ‘vrijblijvende ambitie’, zoals politicoloog Tom van der Meer al eens zei, en komt neer op kortzichtig ‘Amerika’tje spelen’. De kiezer kan zetels verdelen over partijen, maar heeft feitelijk niets te zeggen over wie de uitvoerende macht gaan vormen. Daarom is de ingesleten praktijk van partijleiders die doen alsof dat wél zo is schadelijk. De kiezer krijgt het idee dat er inderdaad gekozen wordt voor een kandidaat met een programma voor Nederland dat na de verkiezingen wordt uitgevoerd. Dat is een fictie. De werkelijkheid is dat de pretentie van een duidelijke politieke keuze voor stemmers, direct na de verkiezingsuitslag wordt losgelaten. De werkelijkheid is dat dan de onzichtbare rituele dans begint en een compromis in elkaar wordt geknutseld dat niemand had voorzien. Als klap op de vuurpijl eindigen ‘premierskandidaten’ die zich als ‘alternatieven’ hebben gepresenteerd vaak samen in een kabinet. Dat zal ook na aanstaande woensdag vast en zeker weer gebeuren.

Foto: -JvL- (cc)

Listig stemgedrag

16 maart 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

COLUMN - Gelukkig is stemmen in de stembureaus iets heel anders dan stemmen in de Tweede Kamer. Wel jammer dat veel kiezers hun stemgedrag niet laten afhangen van wat de partij van hun keuze aan stemgedrag in het parlement vertoont.

Daarom nog even ter herinnering….

Tijdens de plenaire vergadering van 16 april 2020 kwamen deze motie aan de orde:

Motie van het lid Beckerman c.s. over een tijdelijke huurstop en een huurverlaging voor de sociale en de vrije sector:
“overwegende dat thuisblijven essentieel is in de strijd tegen corona; constaterende dat velen door de coronacrisis inkomen verliezen; verzoekt de regering, een tijdelijke huurstop alsmede een huurverlaging voor zowel de sociale als de vrije sector mogelijk te maken.”
De motie werd verworpen. Tegenstemmers waren VVD, CDA, D66, ChristenUnie en Van Haga.

Op dezelfde vergadering werd ook nog over deze moties gestemd:
Motie van het lid Nijboer c.s. over bevriezen van huren en compensatiemaatregelen voor woningcorporaties.
Motie verworpen Tegen: VVD, CDA, D66, ChristenUnie, SGP, FVD, Van Haga.

Motie van het lid Dik-Faber over een moreel beroep op woningcorporaties om de voorgenomen huurverhoging uit te stellen.
Aangenomen. Tegen waren VVD, D66, SGP, FVD, Van Haga.

Die moties waren allemaal ‘corona gerelateerd’. Maar ook een motie die een kleine bijdrage had kunnen betekenen in de woningcrisis sneuvelde in november 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.