Niet alleen de euro is in gevaar, maar de hele Europese democratie
, door
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Houden partijen zich aan hun verkiezingsmandaat?
, door
Vandaag hoop ik te promoveren tot doctor in de politicologie. Bij het onderliggende proefschrift ‘Political Parties and the Democratic Mandate’ behoren twaalf stellingen. In deze serie een korte toelichting op enkele van de meest prikkelende. De laatste aflevering: ‘De mate waarin partijen hun mandaat vervullen is in de afgelopen 60 jaar niet achteruitgegaan en wat betreft issue saliency in Nederland zelfs verbeterd’
Veel mensen zijn sceptisch over het functioneren van politieke partijen. Ruim 90 procent van de ondervraagden uit het Nationaal Kiezersonderzoek zegt te geloven dat politici meer beloven dan ze waar kunnen maken. Als ik als onderzoeker naar het verkiezingsmandaat aan kennissen uitlegde waar mijn onderzoek over ging, kortweg of partijen zich aan hun verkiezingsmandaat houden, was een veelgehoorde reactie: “Dat zal dan wel een heel kort onderzoek zijn, want we weten toch allemaal dat partijen hun beloftes breken.” Een systematisch onderzoek naar de politieke stellingname van partijen tijdens verkiezingen en in het parlement laat echter zien dat het met dat verkiezings- of partijmandaat helemaal niet zo slecht gesteld is. De afgelopen zestig jaar is er geen sprake van een verslechtering van de mate waarin partijen zich aan hun mandaat houden.
Uit voorgaand onderzoek van Robert Thomson was al bekend dat Nederlandse regeringspartijen ongeveer 60% van hun beloftes geheel of gedeeltelijk weten om te zetten in beleid. Dat is niet perfect, maar toch een redelijk percentage. Mijn analyse is breder en kijkt naar de politieke stellingname voor en na verkiezingen. Het kan namelijk zo zijn dat partijen hun beloftes wel nakomen, maar ook een hele hoop andere dingen doen die niet in lijn met hun verkiezingsprogramma zijn. Door te kijken naar het belang van onderwerpen voor partijen (issue saliency) en hun politieke posities heb ik een meer omvattende analyse van het partijmandaat gemaakt. Daarbij zijn verkiezingsprogramma’s vergeleken met parlementaire debatten. Op die manier kan namelijk ook gekeken worden naar het partijmandaat van oppositiepartijen.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Internetconsultatie wordt uitgebreid
, door
Leuk bericht uit de ministerraad van afgelopen vrijdag: het kabinet wenst virtueel verbonden te blijven met het volk.
In 2009 startte, op experimentele basis, de website internetconsultatie.nl. Er werden een aantal wetsvoorstellen op gepubliceerd, met de bedoeling dat het publiek er op kon reageren. Het kabinet is zo tevreden over de resultaten, dat het nu voorstelt de internetconsultatie vaker in te zetten.
Meteen na de aftrap waren er kritische geluiden over de publieksvriendelijkheid van de website. De kritiek betrof vooral de vormgeving en het taalgebruik. Beiden maakten het niet aantrekkelijk gebruik te maken van dit initiatief. De overheid heeft het experiment nu geëvalueerd, ziet verbeterpunten en komt tot de conclusie dat deze vorm van raadpleging wel degelijk meerwaarde heeft, naast bestaande inspreekprocedures. “In de visie van het kabinet”, lezen we in het bijgaand pdf-document, “moet internetconsultatie daarom vaker worden ingezet bij de voorbereiding van voorstellen tot wet- en regelgeving, maar niet in alle gevallen”.
Niet in alle gevallen? Het kabinet schrijft: “Het blijkt vooral effectief te zijn bij wet- en regelgeving die veel verandering brengt in de rechten en plichten van burgers, bedrijven en instellingen of die grote gevolgen heeft voor de uitvoeringspraktijk”.
Is dat niet bij elke wetswijziging of nieuw wetsvoorstel zo? Je mag er toch vanuit gaan dat de wet alleen wordt veranderd, als dat nodig is. Wat zou dan buiten de internetconsultatie gehouden moeten worden?
Het blijkt om beleidsvoorstellen te gaan. In een beleidsvoorstel formuleert het kabinet uitgangspunten, richting en doelen voor bepaalde onderwerpen, zonder dat nog in concrete wetsvoorstellen te vertalen. In de evaluatie stelt het kabinet dat bij een enkel ministerie de behoefte is geuit de internetconsultatie ook hier voor in te zetten. Het kabinet beloofd “dat deze mogelijkheid zal worden verkend”.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Slippendragers en oligarchie
, door
Mooi thema dat door Baudet wordt aangesneden: Nederland is ondemocratisch, partijen zijn oligarchische speeltuinen, andere regels zijn nodig.
Daar zegt de jonge geleerde zoiets: het is een stokoud debat in de sociaal-democratie. “Wie organisatie zegt, zegt oligarchie”, zie Robert Michels, daarmee zijn ijzeren wet van de oligarchie formulerend. Als er dan toch leiding nodig is, dan ook maar goed, moet hij gedacht hebben en sloot zich aan bij de fascisten van Mussolini.
Politieke partijen komen in de regels van onze staatsinrichting niet voor. Maar politieke partijen hebben wel een paar opdrachten:
1) zij moeten de collectieve wilsvorming organiseren;
2) zij moeten recrutering en kandidaatstelling regelen;
3) zij moeten met elkaar strijden om de kiezersgunst.
Baudet vindt het schandelijk als een partij van mening verandert om electoraal voordeel te behalen, maar dat lijkt mij onzin. Democratie is naar het volk luisteren en het zijn toch die vermaledijde linkse elites die dat nalaten?
De essentie van de democratie is het dualisme, meent Baudet. Tja, al een halve eeuw geleden had ik daarover discussies met leden van D66. Het lijkt mij niet. De essentie van de democratie is het primaat van de meerderheid, maar gekoppeld aan een diep respect voor opvattingen en rechten van minderheden. Als je praat over bestuur en controle, kun je het over monisme en dualisme hebben. Dan heb je het over mechanismen en instrumenten van bestuurlijke organisatie, niet over de mentale instelling van de democraat.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Tweespalt | Nederlandse democratie
, door
Vandaag een flinke tweespalt. Twistpunt is het democratische gehalte van de Nederlandse politiek en bestuur. De jonge conservatief Thierry Baudet schreef vorige week in NRC Handelsblad dat in Nederland nog steeds een regentenmentaliteit heerst. Zonder goede contacten in de partijtop, geen hoge politieke of bestuurlijke functies. Dat is dodelijk voor de democratie.Baudet heeft een filosofisch luchtkasteel gemaakt, zeggen Tom van der Meer en Sarah de Lange, politicologen aan de UvA, vandaag in dezelfde krant.
Lees de bijdrage ‘Slippendragers zijn geen democraten’ van Baudet hier.
En lees het weerwerk ‘Baudet bouwt een filosofisch luchtkasteel’ van Van der Meer en De Lange hier.
En geef je oordeel in de comments.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Over de democratische uitdagingen in Afrika
, door
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Baudet bouwt een filosofisch luchtkasteel
, door
Deze gastbijdrage is van politicologen Tom van der Meer en Sarah de Lange en is een reactie op dit artikel van Thierry Baudet. Het stuk verscheen 11 juni in NRC Handelsblad.
In de NRC van 4 juni 2011 doet Thierry Baudet een aantal ferme uitspraken over wat hij de “ondemocratische” Nederlandse politiek noemt. Het stuk is echter losgezongen van feitelijke onderbouwing. Het gevolg is een filosofisch luchtkasteel.
Het probleem?
Baudet signaleert terecht een aantal problemen, met name vanuit het ideaal van een pluralistische, participatieve democratie. De gevestigde partijen hebben inderdaad nagenoeg een monopolie op politieke benoemingen. En partijelites hebben een sterke invloed op de samenstelling van kieslijsten. Deze problemen zijn niet nieuw, maar wel relevant.
Baudet claimt echter dat de macht van de elite nog veel verder gaat. Volgens hem bepaalt de landelijke partijtop wie de lijsten in de grote steden aanvoert, en zelfs welk beleid wordt gepropageerd. Een opmerkelijke stelling, die helaas niet met voorbeelden ondersteund wordt. Voorbeelden van het tegendeel – zoals Ahmed Marcouch die niet als PvdA-lijsttrekker werd gekozen in Amsterdam Nieuw-West – kennen wij wel. Nog los van het (afwezige) anekdotische bewijs, klopt Baudets claim niet met de werking van politieke partijen: de landelijke partijtop bepaalt de lokale lijsttrekker niet. Het zijn uiteindelijk altijd de lokale partijleden die kiezen tussen verschillende kandidaten, ook als er een gesteund wordt door de partijtop. Juist die keuzevrijheid is het hart van de interne partijdemocratie.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Slippendragers zijn geen democraten
, door
Deze bijdrage is van Thierry Baudet en verscheen op zaterdag 4 juni in NRC Handelblad. Lees het weerwoord van politicologen Tom van der Meer en Sarah de Lange hier.
Alle belangrijke politieke posities in Nederland worden bekleed door partijleden die zich populair hebben gemaakt bij de partijtop. Alle ministers, burgemeesters, Eerste Kamerleden, commissarissen der koningin, prominente gemeenteraadsleden en kandidaten voor internationale baantjes zijn partijpolitici. Zij danken hun positie niet primair aan objectieve deskundigheid of aan een electoraat. Zij danken hun positie aan het handjevol mensen rond de leider van hun partij.
Nooit worden mensen benoemd die geen partijlid zijn. Nooit worden mensen benoemd die zich binnen de partij hebben geprofileerd als buitenstaander. Bijna alle ‘gekozen’ politici – Kamerleden, gemeenteraadsleden, leden van de Provinciale Staten – worden door helemaal niemand gekozen. Zij verwerven hun positie op de slippen van de lijsttrekker of de partijtop. Aan hen wordt vervolgens, vanzelfsprekend, loyaliteit verwacht. Het is nauwelijks een overdrijving om te stellen dat de Tweede Kamer geen 150 onafhankelijke leden telt, maar slechts zoveel leden als er fractievoorzitters zijn. De rest van de Kamer doet allerlei onderzoekswerk, onderhoudt contacten met de achterban en vangt soms de klappen op van impopulaire maatregelen, maar een zelfstandige stem hebben ze niet.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.