Concerning Violence

In de week van zijn sterven publiceerde de zwarte Franse psychiater Frantz Fanon zijn De Verworpenen der Aarde (1961), met een voorwoord van Jean Paul Sartre. Het boek werd onmiddellijk door de Franse autoriteiten verboden, en dat is ook niet zo vreemd, want Frankrijk voerde op dat moment een koloniale oorlog in Algerije en Fanon leek de Algerijnse opstandelingen aan te moedigen het Franse juk met geweld van zich af te schudden. In het boek analyseert Fanon wat kolonialisme doet met het bewustzijn van de gekolonialiseerde volkeren, zowel op collectief als individueel niveau. Het eerste hoofdstuk, 'Wat geweld betreft' is waar de documentaire Concerning Violence: Nine Scenes from the Anti-Imperialistic Self-Defense (2014) haar titel aan ontleend. Antikoloniaal geweld is volgens Fanon onvermijdelijk, omdat kolonist en gekoloniseerde in een strijd op leven en dood zijn verwikkeld, een strijd over zeggenschap over het land, grondstoffen, zelfbestemming, bewegingsvrijheid en eigenwaarde. In het midden blijft of dat enkel een diagnose is, of voorschrift. Regisseur Göran Olsson voorziet passages uit dat eerste hoofdstuk van illustratiemateriaal, ontleend aan de Zweedse filmarchieven.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.