De controlestaat vanuit Poolse ogen

Miniquote: "Als de veiligheidsdiensten – of die nu Stasi, UB of Securitate heetten – een fractie van de mogelijkheden hadden die nu tot de beschikking van de Nederlandse staat staan, dan was er geen onafhankelijke vakbond Solidarnosc in Polen ontstaan, geen Fluwelen Revolutie in Tsjechoslowakije, geen demonstraties in Leipzig en geen val van de Berlijnse Muur. Dan zat iedereen allang in een gevangenis." Aldus Hanna Rennings-Kroze, die twintig jaar geleden van Polen naar Nederland gekomen is. Soms helpt het als iemand van buiten een stevig zegt waar het op staat.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weinig privacy en toch vrij

Op Sargasso bieden we regelmatig ruimte voor gastbijdragen. Vandaag wederom een bijdrage van Dimitri Tokmetzis, freelance journalist te New York. Het artikel is ook op zijn eigen blog te lezen.

nakedsociety150Ligt het aan mij, of steekt er eindelijk een privacystorm op in Nederland? De laatste tijd lijken de mainstream media eindelijk het onderwerp te hebben opgepakt, met als boegbeeld de activistische Telegraaf. De ontwikkeling van het Elektronisch Patienten Dossier ligt ineens onder een vergrootglas en stuit op onverwacht veel verzet. De herstart van Bits of Freedom werd met veel gejuich ontvangen. Op internet en daarbuiten zijn inmiddels meerdere blogs en bewegingen actief die er niet voor terugschrikken naar de rechter te stappen.

Toch stel ik mezelf geregeld de vraag: is het nu echt zo erg gesteld met onze privacy? De onderstaande passage illustreert mijn punt. Het komt uit het boek The naked society van de Amerikaanse journalist Vance Packard.

A quite different kind of electronic surveillance – and control – has become possible through the development of giant memory machines, each month more and more information about individual citizens is being stored away in some gigantic memory machine. Thus far, the information about individuals is usually fed into the super-computers to serve a socially useful or economically or politically attractive purpose. But will it always be? This might especially be asked concerning those memory machines that are building up cumulative files on individual lives.

If information is power, Americans should be uneasy about the amount of information the federal government is starting to file on its citizens in its blinking memory banks. There are, for example, the gigantic memory machines that the Internal Revenue Service is starting to use to check data from our tax returns against data accumulated about us from other sources, such as employers and banks. The computer also watches for unlikely patterns. Obviously these memory banks are useful tools for fair and efficient tax collecting. But what are the implications for two decades from now, in 1984? If future bureaucrats choose, they can build up so-called ‘cum’, or cumulative files, on each taxpayer over decades, and thus will have, instantly recallable, a vast amount of personal information about the living habits of every adult in the realm.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

KSTn | Kilometerprijs en privacy

Logo kamerstukken van de dagEven een korte KSTn tussendoor voor het volledig houden van ons privacydossier. U heeft vast wel de berichten vernomen over de mooie plannen van minister Eurlings voor het invoeren van de Wet Kilometerprijs. U zult dan ook wel vernomen hebben dat daar een kastje in uw auto voor nodig gaat zijn. En dat dit kastje uw reisgedrag op basis van GPS gegevens nauwkeurig vast gaat leggen. En dat u zich geen zorgen hoeft te maken over uw privacy omdat alleen de “relevante en geaggregeerde” gegevens doorgegeven worden naar de bevoegde instanties.

Dream on. Met dank (ja, dit keer expliciet) aan de wakkere Telegraaf (via) blijkt dat er uiteraard een uitzondering is. Nu is dat niet zo verwonderlijk, want die zit eigenlijk al in bestaande wetgeving. Maar het kan geen kwaad het betreffende stukje “toelichting” even expliciet hier te tonen.

De persoonsgegevens mogen niet verder worden verwerkt op een wijze die onverenigbaar is met de doeleinden waarvoor ze zijn verkregen. De Wbp geeft in artikel 9 aan met welke aspecten de verantwoordelijke rekening moet houden bij de beoordeling of een verwerking al dan niet verenigbaar is. Die belangenafweging blijft buiten toepassing als het gaat om bijvoorbeeld de voorkoming, opsporing en vervolging van strafbare feiten of om de veiligheid van de Staat. In die gevallen mogen de gegevens worden gebruikt.

Oh, en de gegevens blijven 5 jaar bewaard. En let vooral op het woordje “voorkoming”. Dat is een vrije vertaling voor het maar vast gaan volgen van iedereen waar een verdenking op rust. Net zoals bij die duizende telefoontaps.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

OV wordt Big Brother

De automatische scanners in het OV (Foto: Flickr/Mark Wubben)

Zeven jaar? Zeven jaar! Zo lang wordt straks al je reisgedrag opgeslagen bij gebruik van de OV-kaart rond Amsterdam en Rotterdam. Voor het opslaan zelf kan ik nog wel wat begrip opbrengen, je moet toch ergens bijhouden wanneer en hoeveel niet-abonnees reizen. Maar zeven jaar? En voor abonnementhouders?

Zoals NU.nl al constateert staat dit op gespannen voet met het Europees verdrag van de Rechten van de Mens. Inbreuk maken op de privacy van mensen mag alleen als dit noodzakelijk is. En dat hier zeer duidelijk niet het geval. Deze informatie is compleet geanonimiseerd net zo nuttig als met identiteitsgegevens. En dan die bewaartermijn. Hoe komt men bij die belachelijk lange termijn van zeven jaar? Kan dat niet wat minder (en geanonimiseerd)? Maar de tegen grote organisaties tandeloze tijger, het CBP, is er blijkbaar al mee akkoord, want het is “onderdeel van het systeem”. Juist.

De vervoersbedrijven van de twee steden betogen uiteraard dat het wél van belang is. Zo kunnen ze hun dienstverlening beter op de klant afstemmen. Zit wat in. Wat, maar niet veel, want hoewel het misschien opgaat voor incidentele reizigers, bij abonnementhouders is vooraf al duidelijk welke route ze gaan nemen, en bij benadering hoe vaak. En ook die laatste groep zal straks moeten in- en uitchecken, op straffe van een boete. Ja, je hoort het goed, je krijgt een boete als je niet in- en uitcheckt, zélfs als je een abonnement hebt.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende