Het arbeidsethos van de hardwerkende Nederlander

Het is maandag. Heeft u uw angst en weerzin overwonnen en kunt u op uw werk een beetje op gang komen? Of dwalen de gedachten af naar het weekend? Druk gehad met sporten, familie, vrienden, luieren in de zon? Het is beroerd gesteld met het Nederlandse arbeidsethos. We willen niet werken. Nou vooruit, een klein beetje nog wel, maar het moet niet te gek worden. En waarom willen we niet werken? Omdat we het veel te goed hebben. Onder sociologen heerst verdeeldheid over het hedendaagse arbeidsethos in vooral welvarende landen. Eén groep stelt dat de arbeidsethos er niet minder om is, maar dat werk niet langer als zaligmakend wordt ervaren voor portemonnee en behoud van baan. De kwaliteit van het werk is belangrijker geworden. Leuke collega’s en zelfontplooiing zijn de leidende drijfveren. Een andere groep meent dat vrije tijd, familie en vrienden belangrijker worden gevonden dan werk. Over de invulling van het begrip arbeidsethos kan verschillend worden gedacht. Heb je een hoge arbeidsmoraal als je alleen maar hard en veel werkt? Of getuigt het van een uitstekende arbeidsmoraal als je in korte tijd de hoogste kwaliteit levert? De overheid weet niet om te gaan met het arbeidsethos van het volk. Enerzijds komt het kabinet tegemoet aan de behoefte minder te werken en mag de hardwerkende burger dit jaar vijf maanden eerder de AOW in. Anderzijds wordt het arbeidsethos van parttimers aangesproken om de personeelstekorten op te lossen. Alle pijlen zijn gericht op de halfwerkende burgerinnen: ga meer uren maken, mens! Ach, roepen sommigen, het kan allemaal veel efficiënter. Je moest eens weten hoeveel tijd er van de baas wordt gestolen. Veel tijd gaat op aan het lezen van privémail, het boeken van vakanties via internet of het doen van online boodschappen. En dat allemaal naast roddelen, het opzetten van een voetbalpoule, het printen van het clubblaadje van de klaverjasvereniging of naar de dokter gaan in de baas zijn tijd. Nederlanders mogen dan minder bereidwillig zijn de baas zijn tijd te vullen, het wil niet zeggen dat er geen hard-werken-moraal is. Vergeleken met andere landen, wordt er hier behoorlijk veel vrijwilligerswerk verricht. En wordt daar geen tijd aan gespendeerd, dan combineren veel mensen werk met zorg voor de kinderen of zieke familieleden. Zo’n 5 miljoen Nederlanders zijn mantelzorgers. Een groep waar in de toekomst meer behoefte aan is. Goed, hard werken willen we wel, maar dus niet in de baas zijn tijd alleen. We hebben tenslotte ook vrijwilligers hard nodig om, pak 'm beet,  Koningsdag overeind te houden. Dat willen we niet missen. Eigenaardig trouwens dat de Dag van de Arbeid ons wel gestolen kan worden. Mocht u nu denken: waar heb ik eerder gelezen over dat kwakkelende arbeidsethos? Dan heeft u in 2013 iets gelezen over hoe in Amerika de ‘pro-work identity’ is omgeslagen in een ‘anti-work identity’. Of uw geheugen is ijzersterk want dit bericht uit 2011 (‘Hard werken is verwende Nederlander vreemd’) popt zomaar bij u op. Fijne werkdag verder.

Door: Foto: Dave (cc)
Foto: Fauxels, via Pexels.

De zin en onzin van werk

, door

Werk staat steeds minder centraal in ons leven, uit onderzoek blijkt dat zaken als vrije tijd, familie en vrienden hoger op onze prioriteiten lijst. Desondanks hechten we nog wel veel waarde aan betaald werk. Waar komt deze paradox vandaan? Wat betekent dit voor mensen zonder baan?

Janske van Eersel (UU) is ontslagpsycholoog en onderzoeker aan de UU, maar kwam in haar vorige functie als re-integratieadviseur vaak in contact met mensen die tijdelijk geen baan hadden, arbeidsongeschikt waren of dreigde te raken. Tijdens het Science Café over de zin en onzin van werk vertelde zij over wat dat met iemand doet. “De situatie waar deze mensen in zitten is meestal geen keuze. Het overgrote deel van de mensen wil wél werken en zal er alles aan doen om weer een baan te krijgen. Het verlies aan financiële zekerheid levert veel stress op.”  Daarnaast legt van Eersel uit dat een baan zingeving geeft en een groot deel vormt van onze identiteit. Dat maakt je kwetsbaar bij het verlies van een baan. Sterker nog, bij 18 procent van de mensen die ontslagen worden ontstaan rouwklachten die (als hier niets aan gedaan wordt) uit kunnen monden in depressieve klachten. De kans dat iemand in een negatieve spiraal terecht komt is dan groot. Wat ook niet helpt is dat instanties zeer achterdochtig zijn. Mensen die tijdelijk zonder werk zitten moeten zich constant verantwoorden als het gaat om hun financiën en sollicitaties. Dit is echter niet altijd zo geweest.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: wwwuppertal (cc)

De erfenis en de arbeid

, door

Kunnen we op een zinnige manier de verandering in de samenleving onderzoeken? In Die Zeit vond ik een interessant dossier over  Das Vermächtnis (de Nalatenschap), met de centrale vraag: wat willen we nalaten aan toekomstige generaties?

De Duitse onderzoekers zijn verbaasd over de waarde van de arbeid, die uit hun resultaten blijkt. Onze oosterburen zijn werkers. Maar ze worden niet gedreven door de jacht op bezit of vermogen, maar vooral door sociale en niet-materiële motieven.

Ik denk aan het project “Van Waarde” van de Wiardi Beckmannstichting en raak een beetje in de war: het is toch altijd nuttig om zinvol werk te hebben? In “het zweet des aanschijns” zult u uw brood verdienen: toen de Bijbel nog gold, was werk geen pretje. Maar nu is het de vervulling van een volwaardig leven, ook voor vrouwen.

Zou u niet werken, als u het geld niet nodig had?, vroeg het Duitse onderzoek. Voor de voorstanders van het basisinkomen een vreugdevol resultaat: mensen zouden in hoge mate aan het werk blijven.

Maar dan? Minister Asscher heeft zich al eens bezorgd getoond over de invloed van ICT op de werkgelegenheid. Futuroloog Wim de Ridder weet het zeker: de voltijds betrekking is verleden tijd. We zullen ons geld anders verdienen, meer als flexwerkers en ZZPers, niet in vaste banen.

Foto: UK Parliament (cc)

Karakter

, door

ACHTERGROND - Conservatieve (en nep-liberale) denkers zijn dol op tegenslag en ontberingen – voor anderen, welteverstaan.

Lijden, strijd en tegenslag creëren karakter. En daarom moeten we lijden, strijd en tegenslag niet uitbannen, maar juist omarmen. Dit geldt des te meer voor de karakterlozen onder ons: zij zonder waardigheid, zonder titel, zonder doorzettingsvermogen, (en dus) zonder geld. Kortom: de armen.

Deze opvatting, zo liet Michel vorige week zien, is een wezenlijk en fundamenteel onderdeel van het conservatisme. Zowel vroeger als nu.

Waardigheid

Onder zelfbenoemde conservatieven in de VS is dit idee alive and well. Zo hield Paul Ryan, voormalig running mate van Mitt Romney, onlangs een toespraak tijdens de meest recente Conservative Political Action Conference, een druk bezochte bijeenkomst van conservatieve activisten die jaarlijks wordt georganiseerd door de American Conservative Union (ACU).

Tijdens deze toespraak contrasteerde Ryan de maatschappijvisies van conservatieven en progressieven:

The left is making a mistake here. What they’re offering people is a full stomach and an empty soul. […] People don’t just want a life of comfort. They want a life of dignity.

Ryans laatste budgetvoorstel in het Huis van Afgevaardigden bevatte dan ook draconische bezuinigingen op voorzieningen die aan arme Amerikanen ten goede komen. Immers, in Ryans woorden:

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Quote du Jour

Quote du Jour – Dienaar en Meester

, door

”Dienaren moeten opstaan voor hun meesters. Ambtenaren zijn de dienaren van het volk. Wanneer die later beginnen dan hun meesters is er iets niet in orde” (Spits!)

De Zuid-Koreaanse president Lee Myung-bak heeft onlangs zijn ambtenaren verplicht om uiterlijk 07.30 te beginnen met werken. Maar nu verwerpt hij ook ‘het recht op golfen’ voor de ambtenaren omdat hij van mening is dat een hardwerkende ambtenaar geen tijd voor golfen kan hebben. Voormalig bondscoach van Zuid-Korea Guus Hiddink (hier op de golfbaan) zou zoiets ongetwijfeld nooit gezegd hebben, want een moderne manager weet dat afgebeulde werknemers slecht presteren.

Foto: Ben Garney (cc)

Arbeidsethos en waardering

, door

ANALYSE - Waardering is noodzakelijk om werknemers productief en betrokken te houden. Tegelijkertijd lijken steeds meer organisaties hun werknemers als inwisselbaar te beschouwen. De consequenties nemen ze voor lief. Hoe kan dat?

‘Lisa, if you don’t like your job, you don’t strike. You just go in every day and do it really half-assed. That’s the American way.’
H. Simpson

Een tijdje terug publiceerden de economen Dennis Snower en Wolfgang Lechthaler een paper waarin zij een relatie leggen tussen recessies en arbeidsethos:

When long, deep recessions seriously impair people’s employment prospects, highly motivated workers may become demotivated because they change their attitude to work. In good times, when workers have good chances to find jobs at good wages, they often adopt a positive work ethic, feeling comfortable when at work and uncomfortable out of it. In other words, they choose a pro-work identity, associated with a relatively low disutility of work. This identity induces them to seek and retain work, and thereby contributes to the economy’s high employment rate. When a long, deep recession strikes, however, this pro-work identity tends to make workers unhappy, since being unemployed is particularly disagreeable under this identity. Consequently, workers may decide to adopt an anti-work identity, identifying with people who are unemployed. This identity switch not only deepens the recession but can also lead to permanent effects on employment and output.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hard werken is verwende Nederlander vreemd

, door

De Nederlander lijkt hard werken te zijn verleerd. Was Nederland in de jaren 70 nog een van de meest vrome volken als het om arbeidsethos gaat, vorig jaar werkte de Nederlander gemiddeld nog maar 28 uur in de week. Slechts de Noren en Duitsers werkten gemiddeld minder uren. Dat blijkt uit een analyse van cijfers van het Amerikaanse ministerie van werkgelegenheid door weblog Sargasso en het ANP.

,,De Nederlanders zijn verwend geraakt”, stelt Ferry Koster, universitair hoofddocent arbeidsorganisatie en management van de Erasmus Universiteit in Rotterdam. ,,Het beeld van de hardwerkende Nederlander bestaat niet meer. Mensen kiezen vooral uit sociaal oogpunt minder vaak voor hun carrière. Maar ook het de mogelijkheid van deeltijdwerken is debet aan een verminderde arbeidsethos.” Met name de veelal in deeltijd werkende vrouw heeft het gemiddeld aantal arbeidsuren van de Nederlanders doen kelderen.

De sterke daling van het aantal uren is volgens Koster een gevolg van de gestegen welvaart. Nederlanders werkten in 2010 gemiddeld 1462 uur per jaar tegenover krap 2100 uur in 1970. ,,Nederlanders vinden inkomen absoluut belangrijk”, stelt Koster. ,,Maar op een bepaald moment bereikt het inkomen een verzadigingspunt, waarna het salaris van ondergeschikt belang wordt. De Nederlander kan kiezen en dat maakt dat de arbeidsparticipatie vaak verminderd.”

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.