De roe

Voor wie het mocht zijn vergeten: W.F. Hermans was de belangrijkste Nederlandse schrijver uit de pakweg dertig jaar na de Tweede Wereldoorlog. Helaas heeft hij in zijn geboortestad Amsterdam nooit het respect gekregen dat hij verdiende. Omdat hij in de Apartheidjaren lezingen had verzorgd in Zuid-Afrika, verklaarde de gemeenteraad hem persona non grata. Ik meen me te herinneren dat er zelfs een voorstel heeft gelegen zijn boeken ook maar uit de openbare bibliotheken te halen. Daar bleef het niet bij. Ik woon een paar blokken van de school waar Hermans ooit heeft leren lezen en schrijven en waar het “Manuscript in een kliniek gevonden” zich afspeelt. Die school is er nog altijd en om zout in de wonde te strooien heeft de gemeente die in haar oneindige sadisme vernoemd naar Annie M.G. Schmidt. Als Amsterdammer schaam ik me dood.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 03-03-2022
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tweespalt | Democratie

Nieuws lijsttrekkers gemeenteraadsverkiezingen Amsterdam, site FvD, 22-10-2017 Statuten FvD Annabel Nanninga lijsttrekker Forum voor Democratie in Amsterdam!

Annabel doet het niet alleen. Samen met Yernaz Ramautarsing en voormalig Kamerlid Anton van Schijndel voert zij de Amsterdamse FVD-lijst aan.

FVD kiest voor dit energieke trio om nu EINDELIJK de noodzakelijke veranderingen in Amsterdam af te dwingen. B. DOEL
ARTIKEL 2
De partij streeft naar een democratischer Nederland en doorbreking van het partijkartel, onder andere door de invoering van bindende referenda, bindende volksinitiatieven, direct gekozen burgemeesters en e-democracy. Op deze wijze wil de partij bewerkstelligen dat de belangen van de Nederlandse bevolking bij de politieke besluitvorming weer centraal komen te staan en de politieke en economische dynamiek in Nederland structureel wordt vergroot. De doelstellingen van de partij worden nader uitgewerkt in het partijprogramma.

Uhm, wat is er precies democratisch aan het aanwijzen zonder ledenraadpleging van lijsttrekkers? Of zijn idealen alleen van toepassing op anderen?

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Quote du Jour | Bonuscap

“Nederland heeft de bonuscap strenger gemaakt dan de rest van Europa. Als dit een reden is om niet voor Nederland te kiezen, dan moeten we dat accepteren”

De Amsterdamse economiewethouder Kajsa Ollongren probeert Britse bedrijven te kapen die vanwege Brexit een goed heenkomen binnen de EU zoeken. Banken zien het in Nederland niet zitten vanwege het hier onvoldoende ontwikkelde graaiklimaat. Ollongren, die eerder al gewaarschuwd had voor de gevolgen van de bonuscap, weet zich gelukkig in te houden om voor versoepeling van de regels te pleiten.

Foto: Eberhard van der Laan, Zomergasten 2017 (still, VPRO)

Recensie Zomergasten 2017 | Eberhard van der Laan

RECENSIE - Over kanker wilde ‘ie het duidelijk niet hebben. Ja, heel even, om de olifant maar zo snel mogelijk de kamer uit te werken. Het was een formaliteit: we hebben besloten elkaar te tutoyeren, we voeren dit gesprek niet live omdat de vermoeidheid je anders parten zou spelen. Van der Laan wilde een mooie avond neerzetten, presteren, had ik het idee. En vooral geen melodrama.

Toch liet het vooruitzicht van een voortijdige dood zich natuurlijk niet helemaal wegdrukken. Aan het eind van de avond hadden beide gesprekspartners wel degelijk grote moeite hun tranen te bedwingen. Bij een fragment over de plotselinge verbroedering die het lot van de in de knop gebroken Ajacied Abdelhak Nouri opriep, kreeg Van der Laan het te kwaad. ‘Waarom roept dit nou zo’n emotie bij je op?’, wilde Janine Abbring weten.

‘.. en je eigen situatie niet!’, dacht ik erachteraan. ‘Jezus man, je gaat vermoedelijk op overzienbare termijn dood; da’s niet niks!’

Toen Janine even later over Eberhards ‘erfenis’ begon, was het mij wel duidelijk: de nakende dood laat zich niet onder tafel moffelen, ook al wil je ’t er niet expliciet over hebben. Want nu schoten beide gesprekspartners vol. Maar het k-woord viel niet. Slechts dat Abbring met de rest van Amsterdam hoopte dat Van der Laan nog lang haar burgemeester mocht blijven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het Verhaal | Mariëlle Hageman

Voor de boekenpodcast Het verhaal praat Monique Huijdink met schrijvers over hun boek, in deze aflevering met historicus Mariëlle Hageman over haar boek Amsterdam in de wereld. Sporen van Nederlands gedeelde verleden.

Over het boek

Amsterdam kon dankzij Duits bier uitgroeien tot een echte handelsstad, en de tapijtjes die je nu nog ziet in de bruine cafés vinden hun herkomst in de handel met het Turkse rijk. Amsterdammers bouwden in Brazilië de eerste synagoge van Zuid-Amerika en legden een Kalverstraat aan in India. Het waren ook Amsterdammers die Afrikanen als slaaf naar Suriname brachten, en de architect van de Zuid-Afrikaanse apartheid kwam uit Amsterdam. Het is maar een greep uit de voorbeelden van Amsterdamse invloed in het buitenland, en andersom.

Over de auteur

Mariëlle Hageman is schrijver en kunsthistoricus. In dit boek gaat zij op zoek naar sporen die Amsterdammers achterlieten in de wereld en welke sporen de wereld achterliet in Amsterdam.


Monique Huijdink is
tekstschrijver. Ze heeft tevens een thriller op haar naam staan over de intriges achter de schermen van de Tour de France.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

De Kroonboekenclub | Hel en paradijs van Bettina Baltschev

Het fijne van Amsterdam is dat je er altijd lekker kunt klagen over de buitenlanders. De Duitsers waren de rolkoffertoeristen van de jaren dertig. “Ik ‘kook’ van woede als ik zie hoe Amsterdam veranderd in een Duitse stad”, schreef ‘een ontwikkelde dame’ in 1938 aan Het Liberale Weekblad. De Duitsers vormden naar schatting van de Duitse cultuurwetenschapper en journaliste Bettina Baltschev zo’n vijf procent van de bevolking van de stad, waaronder een substantiële groep van mensen die gevlucht waren voor Hitler.

RECENSIE - Ze waren soms irritant: “Ze droegen kostbare bontjassen en sieraden en plaatsten hun bestellingen in cafés, ijssalons en winkels in het Duits, dikwijls op zeer luide toon. Van de conducteur in tramlijn 24, die door de Amsterdammers nu steevast ‘Berlijn-Express’ werd genoemd, eisten ze hun kaartje op niet mis te verstane wijze in het Duits.”

Maar de Exil bracht de stad ook een ongekend literair leven gebracht. Daarover gaat Baltschevs boek Hel en paradijs. Amsterdam en de Duitse exilliteratuur. Dat in Amsterdam boeken van Klaus en Thomas Mann, van Lion Feuchtwanger, van Joseph Roth zijn uitgegeven – heeft dat nog zijn sporen nagelaten in de stad?

Roman

Baltschev denkt van wel. In haar boek  gaat ze na wat die sporen precies zijn. Ieder hoofdstuk begint met een beschrijving van een locatie in Amsterdam die nog op de een of andere manier aan die jaren dertig doet denken (antiquaar Kok, café Scheltema, het Waterlooplein), als het decor voor haar hoofdpersonen, dat zijn vooral de redacteur Fritz Landshoff, de schrijver Klaus Mann en de uitgever Emanuel Querido. Waarom ze precies deze drie heeft uitgekozen, wordt niet helemaal duidelijk. Het brengt iets onevenwichtigs in het boek: waarom krijgen we over de concurrerende Amsterdamse exil-uitgeverij Allert de Lange vooral te horen dat Querido er een hekel aan had en dat Mann ervoor werkte?

Foto: copyright ok. Gecheckt 22-02-2022

Kunst op Zondag | Hermes in Amsterdam

ACHTERGROND - Amsterdam is de stad van dominees en kooplieden. Die laatsten hebben gezorgd voor een van de officieuze symbolen van de stad: de alom aanwezige Hermes, de Griekse god van de handel, kooplieden, dieven, boodschappers en reizigers.

De god – door de Romeinen aangeduid als Mercurius – wordt meestal afgebeeld als een naakte jonge man met twee attributen: de herautenstaf en een gevleugelde helm. Dit standbeeld maakt deel uit van de decoratie van het Tropenmuseum.

mercurius_tropenmuseum

De beeldhouwers die de sculptuur verzorgden van de Beurs van Berlage hadden wat meer moeite met naaktheid en gaven Hermes een mantel over de schouders en een nogal onpraktisch ogende rok die, zo te zien, permanent met de arm moest worden opgehouden.

amsterdam_beurs_mercurius1

Een derde attribuut van Hermes is de goed-gevulde beurs. Deze mies kijkende Hermes siert het herbouwde V.O.C.-schip ‘Amsterdam’, dat voor anker ligt bij het Scheepvaartmuseum.

voc_amsterdam_mercurius

Niet zelden heeft Hermes ook laarzen met vleugels. In de Griekse oudheid kon hij ook worden afgebeeld als een oude man, maar die is in onze eigen traditie bij mijn weten nooit aangeslagen. Ook de ‘herme’, een zuil met alleen een portret en een fallus, is niet erg populair geworden (zelfs niet op de Wallen). De ‘Hermes-als-kleuter’ is het dan weer wel, zoals dit guitige kereltje op het dak van het huis aan de Keizersgracht 64.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Hendrik Ploeger (cc)

Fossielvrij beleggen

ELDERS - Europese steden gaan verder dan nationale regeringen en de EU bij het terugdringen van fossiele energie.

De stad Stuttgart heeft deze week besloten niet langer te beleggen in de fossiele industrie. De stad trekt investeringen terug uit zo’n 75 beursgenoteerde bedrijven, die betrokken zijn  bij de exploitatie van kolen, gas of schaliegas, waaronder EnBW, EON, RWE, BASF en Bayer. Stuttgart volgt hiermee het beleid van andere Duitse steden, zoals Münster en Berlijn.

De Gemeenteraad van Stockholm heeft vorige maand ook al afscheid genomen van beleggingen in olie en gas. Het is een deel van de plannen die Stockholm sinds 2014 heeft gemaakt om de stad fossielvrij te maken. Een ander onderdeel is de hele gemeentelijke organisatie fossielvrij te maken in 2030. Stockholm had eerder al investeringen in de tabaksindustrie, alcoholische dranken, pornografie en wapens in de ban gedaan. Op initiatief van de Groenen, de een na grootste partij in het stadsbestuur, en met de steun van de milieubeweging zijn daar nu fossiele brandstoffen aan toegevoegd.

Volgens Fossil Free Europe was Oslo eind vorig jaar de eerste stad ter wereld die een einde maakte aan investeringen in fossiele brandstoffen. Een niet onbelangrijk teken in Noorwegen, een land dat leeft van olie en gas. Fossiele brandstoffen gaan tot het verleden behoren, zei een woordvoerder van de Noorse milieubeweging.  Lan Marie Nguyen Berg, van de Noorse Groenen in Oslo, verdedigde de maatregel ook uit financieel oogpunt. Met investeringen in fossiele brandstoffen lopen we een steeds groter risico dat we straks onze pensioenen niet meer kunnen uitbetalen.

Foto: Miroslav Petrasko (cc)

Pact van Amsterdam

ANALYSE - De agenda voor een Europees stedelijk bondgenootschap zoals onlangs uiteengezet door de burgemeesters van de Europese hoofdsteden klinkt wel fraai, maar wordt te weinig concreet.

Op 21 april gaven de burgemeester van de EU-hoofdsteden een verklaring uit over de Europese Agenda en de vluchtelingencrisis. Het stuk is de voorbereiding voor een Pact van Amsterdam, te sluiten op 30 mei a.s. tussen de EU ministers, die verantwoordelijk zijn voor het stedenbeleid in hun landen. Het is een van de profileringen van het Nederlandse voorzitterschap.

Zij zijn het op 21 april eens geworden over 25 punten. Verwacht mag worden dat de ministers daar, eind volgende maand, ongeveer zo over zullen denken. Omdat er veel geklaag is over een EU, die zo slecht luistert naar de burgers, vestig ik er maar eens de aandacht op. Moeten we blij zijn met een initiatief als dit? Het beeld is gemengd.

Metropolen

In de opening (1) staat dat onze steden altijd gericht zijn geweest op Europa en samenwerking in Europa.

Dat lijkt me nogal gezocht. Londen was vooral het centrum van het Britse Gemenebest en niet erg gericht op Europa. Parijs is de bakermat van het Franse chauvinisme en cultureel autisme. Misschien kan Berlijn het meeste pochen op een internationale en Europa gerichte houding, maar daar zit een lastige historische breuklijn. (Speer kreeg de opdracht van Hitler om Berlijn mooier te maken dan Parijs.)

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Ronald Rugenbrink (cc)

Kunst op Zondag | Gevelstenen

ACHTERGROND - Blader in boeken over de geschiedenis van de kunst en je ziet schilderijen, architectuur en beelden uit ’s wereld beste musea. Typische volkskunst staat er zelden bij, terwijl die vaak net zo leuk is en een eigen verhaal vertelt. Vandaag iets over gevelsteentjes.

Het genre is vrijwel uniek voor de Lage Landen: je vindt gevelsteentjes eigenlijk vooral in de Nederlandse en enkele Belgische steden, hoewel er elders in West-Europa ook enkele zijn. Dat ik hieronder alleen Amsterdamse gevelstenen toon, mag u uitleggen als hoofdstedelijke arrogantie maar is in feite omdat ik daar nou eenmaal woon en ik mijn camera niet bij me heb in Hoorn, Zutphen, Middelburg, Maastricht of Antwerpen – al weet ik dat ook daar leuke steentjes zijn.

Eerst maar even iets over de functie. Vroeger, voordat er straten met huisnummers waren, hadden de huizen namen die konden zijn afgeleid van bijvoorbeeld een ambacht dat er werd uitgeoefend. Deze gevelsteen, te vinden op het pleintje voor de Brakke Grond, was van het kantoor van de stedelijke vleeskeuringsdienst.

gevelsteen28

Veel systeem zit er niet in de huizennamen en ik heb het vermoeden dat het ook niet altijd waar is dat ze dienden als adresaanduiding. Je vindt ze ook als er geen enkele twijfel kon zijn over de bewoners en bovendien zijn er veel doubletten. Dit is een koning David op een school aan de Oude Schans, maar in de Lindenstraat zitten, op een steenworp afstand van elkaar, nog drie koningen David. Dat maakt een functie als adresaanduiding onwaarschijnlijk.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende