Met spionage leer je veel, maar kun je weinig

Het was volgens de CIA zelf de ‘inlichtingencoup van de eeuw’: West-Duitsland (de BRD) en de VS waren de geheime eigenaren van een Zwitsers bedrijf, Crypto AG, opgericht in 1952. Crypto AG verkocht overheden machines waarmee berichten konden worden versleuteld. Ze bouwden een achterdeur in. Zo aten de VS en de BRD van twee walletjes: ze verdienden goud geld aan de machines, die aan bijna 130 staten werden verkocht; én ze konden op hun gemak de veilig gewaande communicatie van vriend en vijand doorspitten. West-Duitsland en de VS lazen berichten mee over de militaire coup in Chili tegen Salvador Allende, over de grootschalige mensenrechtenschendingen in Argentinië onder Jorge Videla, over de gijzeling van VS-diplomaten in de Amerikaanse ambassade in Teheran, en de vredesbesprekingen tussen Israël en Egypte in Camp David, onder leiding van Jimmy Carter. Het verhaal kwam afgelopen week naar buiten. Maar dat was niet voor het eerst.

Door: Foto: Apionid (cc)
Foto: Newtown grafitti (cc)

CIA liet Spaans bedrijf Assange bespioneren

NIEUWS - Tijdens zijn verblijf in de ambassade van Ecuador in Londen heeft Julian Assange altijd vermoed dat hij werd afgeluisterd.

Het Spaanse Hoogerechtshof is een onderzoek begonnen naar het bedrijf UC Global S.L. dat de ambassade van Ecuador in Londen moest beveiligen, schrijft de Spaanse krant El Pais. Het bedrijf blijkt van de CIA opdrachten te hebben aanvaard om Assange tijdens zijn verblijf daar af te luisteren. David Morales, de eigenaar het bedrijf zou audio- en video-opnames van ontmoetingen van Assange met zijn advocaten en medewerkers hebben overhandigd aan de Amerikaanse geheime dienst.
Morales, een militair op verlof, was ingehuurd door de geheime dienst van Ecuador voor de beveiliging van de ambassade. Na een bezoek aan een beurs voor security-bedrijven in Las Vegas vertelde hij zijn naaste medewerkers onder geheimhouding dat hij opdrachten van de CIA had aanvaard: “We are playing in another league. This is the first division,”.

In december 2017 organiseerde Morales een ontmoeting tussen het hoofd van de Ecuadoriaanse geheime dienst en Assange over een mogelijke overdracht naar een ander land. Morales maakte van dat gesprek opnames die hij ter beschikking stelde van de Amerikanen. Direct daarna vaardigde de VS een internationaal aanhoudingsbevel uit tegen Assange.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: FNV vakbond (cc)

Persvrijheid onder druk

OPINIE - Volgens Reporters Zonder Grenzen (RSF) kent Nederland in 2018 na Noorwegen en Zweden wereldwijd de meeste persvrijheid. Of ons land die positie komend jaar ook nog zal innemen mag worden betwijfeld. Het aantal aanvallen op een vrije en onafhankelijke pers groeit.

In de toelichting op het klassement wijst RSF op een rapport uit 2017 van de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ) ‘Een dreigend klimaat‘. Het onderzoek van Marjolein Odekerken en oud-ombudsman Alex Brenninkmeijer, gebaseerd op enquetes onder ruim zeshonderd journalisten, laat zien dat meer dan 60% van de journalisten te maken krijgt met bedreigingen. In steeds meer gevallen is dit een reden geweest om een reportage af te breken.

De ernst van de bedreigingen is toegenomen. Journalisten ervaren zowel in Nederland als in het buitenland serieuze bedreigingen zoals bedreigingen van hogerhand. Sommige bedreigingen hebben een georganiseerd karakter. Bedreigingen hebben gevolgen voor de mentaliteit van journalisten (toenemende terughoudendheid en angst) en de manier waarop zij hun werk uitoefenen; ze mijden bepaalde wijken/ locaties en onderwerpen: zelfcensuur als bron van zelfbescherming.

Naast bedreigingen van journalisten noemt RSF de aanvallen van politieke partijen op de rol van de media en de nieuwe bevoegdheden van de geheime dienst die het journalisten moeilijker maken onbespied hun werk te doen.

Foto: mellowbox (cc)

Heel veilig

COLUMN - De massale surveillance die de NSA en haar Britse evenknie GCHQ stiekem uitvoeren, was voor de twee inlichtingendiensten niet genoeg. Behalve ongericht ieders internetverkeer onderscheppen, wilden ze hetzelfde ook doen met mobiel verkeer. Maar aangezien mobiel verkeer standaard wordt versleuteld, hadden ze een probleem.

Ze besloten Gemalto onder handen te nemen. Dat bedrijf, dat haar hoofdvestiging in Nederland heeft, levert jaarlijks ruim twee miljard chips die wereldwijd in mobieltjes worden gebruikt. Via hun illegale surveillance identificeerden de NSA en het GCHQ een aantal ‘interessante’ mensen binnen Gemalto, wier gangen vervolgens digitaal tot in detail werden nagetrokken. Hun e-mail werd uitgeplozen, hun contacten werden geïnventariseerd, hun wachtwoorden werden onderschept.

Stukje bij beetje wisten de inlichtingendiensten dieper in het netwerk van Gemalto door te dringen. Hun eigen hackers schreven intussen scripts om geautomatiseerd informatie bij het bedrijf te onderscheppen en weg te sluizen.

Wat de NSA en het GCHQ er stalen? De geheime sleutels die in de chips zijn meegebakken, en die enerzijds dienen om de kaarthouder identificeren en anderzijds om het verkeer met de provider te versleutelen. In porties van soms miljoenen tegelijk ontvreemdden de inlichtingendiensten die sleutels.

Het effect: al het verkeer van de bijbehorende mobieltjes is op slag volkomen transparant voor de inlichtingendiensten. Nooit meer hoeven aankloppen bij providers voor gegevens, doelgerichte telefoontaps zijnn niet meer nodig, nergens hoeft een rechter aan te pas te komen, en als bonus: de NSA en het GCHQ hoeven nergens verantwoording over af te leggen, aangezien niemand wist dat ze dit deden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Israel Defense Forces (cc)

Afluistereenheid van het Israëlische leger stuurt kritische reservisten de laan uit

NIEUWS - Het Israëlische leger heeft de reservedienstplicht beëindigd van 43 leden van ‘Eenheid 8200’, een elektronische afluisterdienst van het Israëlische leger.

De 43 hadden in september, kort na de laatste Israëlische veldtocht in Gaza, in een brief gemeld dat zij niet langer wilden meewerken aan het verergeren van de bezetting.

In de brief, die werd afgedrukt in de populaire krant Yediot Ahronot schreven zij: ‘Het verzamelen van inlichtingen helpt mee miljoenen mensen te controleren, en dringt diepgaand binnen in vrijwel alle aspecten van hun leven. Dat geeft hun niet de kans normale levens te leiden, leidt tot meer geweld en schuift een einde aan het conflict op de lange baan.’

In (anonieme) interviews met enkele van de ondertekenaars door Yediot en de Israëlische legerradio zeiden zij dat details van de Palestijnen worden verzameld over seksuele voorkeuren, of ziektes, die gebruikt kunnen worden om Palestijnen te chanteren en te dwingen als informant voor de Israëli’s te gaan optreden. Ook bleken sommigen problemen te hebben met het feit dat details die verzameld waren over leiders in Gaza, hadden geleid tot bombardementen waarbij familieleden en omstanders waren gedood.

De commandant van Eenheid 8200, een brigade generaal die in de Israëlische kranten alleen werd aangeduid als ‘A.’ (maar die volgens de Amerikaanse blogger Richard Silverstein Ehud Schneerson heet), schreef deze maand een brief waarin hij stelde dat de reservedienstplicht van de 43 wordt beëindigd, omdat zij de grens waren overgegaan die ‘politiek scheidt van militaire dienst, een grens die ons in de eenheid in staat stelt door te gaan met het verzamelen van hoog gekwalificeerd inlichtingenmateriaal dat tegemoet komt aan de behoeften van het Israëlische leger en diverse inlichtingenorganisaties en de regering van Israël.’

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Vertrouwen (3)

[Zie ook de voorlopers van deze column: Vertrouwen (1) en Vertrouwen (2).]

COLUMN - We zijn geconditioneerd geraakt dat de overheid onze gangen moet kunnen nagaan. Waar we zijn, wat we kopen, wie we mailen, bellen of sms’en, welke websites we bekijken: de overheid moet die informatie vastleggen. Het beoogde doel van deze ongeëvenaarde surveillance, wordt ons op het hart gedrukt, is terroristen vangen. Of criminelen. Mensen die in kinderporno doen. Of fraudeurs.

Mogelijk begon de grootschalige afluisteroperatie waarin we verzeild zijn geraakt, inderdaad zo: met het oprechte verlangen om boeven te vangen. Maar inmiddels zijn we in een radicaal andere fase beland.

De documenten die Edward Snowden prijsgaf, laten zien dat alle burgers in het westen permanent worden afgeluisterd, zowel door hun eigen als door andere overheden, en wel op grotere schaal dan iedereen voor mogelijk hield. Vrijwel niets wat gewone burgers doen, valt buiten de spiedende blik van de veiligheidsdiensten.

Ze beperken zich daarbij niet tot het legaal onderscheppen van informatie. De verzamelde westerse geheime diensten zijn inmiddels akelig proactief geworden.

Belgacom onderhoudt een van de grootste internethubs ter wereld: veel Afrikaanse en Aziatische internetverbindingen lopen via hen. De Britse geheime dienst – na de NSA de grootste afluistervink ter wereld – had geen wettelijke grond om toegang te krijgen tot de netwerken die Belgacom beheert, en besloot toen om de boel dan maar te hacken. Ze installeerden dusdanig ingenieuze achterdeuren in de systemen van Belgacom dat het bedrijf de hack pas twee jaar later ontdekte.

AIVD luisterde mensenrechtenadvocaten af

De AIVD heeft jarenlang het advocatenkantoor Prakken/d’Oliveira afgeluisterd, en gesprekken tussen advocaten en cliënten uitgeschreven, zonder dat hier afdoende aanleiding toe was. Dit heeft de Minister van Binnenlandse Zaken inmiddels toegegeven.

De advocaten van Prakken d’Oliveira hadden geklaagd omdat zij vermoedden al jarenlang door de AIVD te worden afgeluisterd. Uit het door de minister overgenomen advies van de commissie van toezicht blijkt dat de AIVD inderdaad vaak gesprekken tussen cliënten of derden met de advocaten van Prakken d’Oliveira heeft afgeluisterd, waarbij “communicatie die evident niet als relevant voor enig onderzoek van de AIVD kan worden beschouwd” is uitgewerkt.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: JBLM PAO (cc)

Israëlische reservisten willen niet langer Palestijnen bespioneren

NIEUWS - Drieënveertig reservisten van ‘Eenheid 8200’ van het Israëlische leger hebben een brief naar de legerleiding gestuurd waarin zij stellen dat zij niet langer de levens willen bespioneren van Palestijnen die onder de bezetting leven. ‘Eenheid 8200’ is een elektronische afluisterdienst, die enigszins is te vergelijken met de Amerikaanse afluisterdienst NSA.

In een brief die werd afgedrukt in de populaire krant Yediot Ahronot zeiden de 43 niet langer te willen meewerken aan het verergeren van de bezetting. ‘Het verzamelen van inlichtingen helpt mee miljoen mensen te controleren, en dringt diepgaand binnen in vrijwel alle aspecten van hun leven. Dat geeft hun niet de kans normale levens te leiden, leidt tot meer geweld en schuift een einde aan het conflict op de lange baan,’ aldus de brief.

De ondertekenaars werden niet bij naam genoemd. Enkelen van hen werden anoniem geïnterviewd door de krant en door de Israëlische legerradio. Daar zeiden sommigen dat details van de Palestijnen worden verzameld over seksuele voorkeuren, of ziektes, die gebruikt kunnen worden om Palestijnen te chanteren en te dwingen als informant voor de Israëli’s te gaan optreden. Ook bleken sommigen problemen te hebben met het feit dat details die verzameld waren over leiders in Gaza hadden geleid tot bombardementen waarbij familieleden en omstanders waren gedood.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Volgende