Grenzen aan misbruik

Onder de naam ‘Earth Commission’ publiceerde een groep van 51 wetenschappers uit zestien landen afgelopen woensdag het rapport ‘Safe and just Earth System Boundaries’. Onder leiding van Johan Rockström (Zweden), Joyeeta Gupta (Nederland) en Qin Dahe (China) brachten de wetenschappers vijf biofysische systemen in kaart, die bepalend zijn voor de kwaliteit van (het leven op) de aarde. Ze stelden waarden op waarbinnen de aarde, en dus de mensen, goed gedijen. Overschrijding van die waarden lijdt tot onherstelbare schade. Planetaire grenzen Het idee om veilige grenzen te bepalen voor natuurkundige, biologische en ecologische processen is niet nieuw. In 2009 kwamen Johan Rockström en 28 andere wetenschappers al met het rapport ‘A safe operating space for humanity’. Daarin stelden ze ‘planetaire grenzen’ vast, waarbinnen negen biofysische systemen moeten blijven om een gezonde planeet te houden. Dat idee werd onder andere door econome Kate Raworth overgenomen in haar concept van de Donut economie. De conclusie in 2009 was dat bij drie van de negen onderling verbonden planetaire grenzen al kritieke overschrijdingen plaats vinden. Op gebied van klimaatverandering, gebruik van meststoffen en verlies van biodiversiteit staat het er slecht voor. [caption id="attachment_345148" align="aligncenter" width="347"] Grafiek A safe operating space for humanity 2009[/caption] Veilig en rechtvaardige grenzen In het nu uitgebrachte rapport beperken de onderzoekers zich tot vijf systemen: klimaat, biodiversiteit, water, meststoffen en luchtkwaliteit. Bij de eerste vier zijn de veilige grenzen al overschreden. In het rapport stellen de onderzoekers de grenzen wat scherper vast. Een ‘veilige grens’ is misschien niet genoeg om zeker te zijn dat onherstelbare schade vermeden kan worden. Dus heeft men nu ook gekeken welke grenzen gesteld moeten worden om fatale gevolgen te voorkomen. Voorbeeld: bij een stijging van 1,5 °C bestaat een kans dat meerdere klimaatomslagpunten voorkomen worden. Dat noemen de wetenschappers de veilige grens (safe), die nog niet is overschreden. Uit het persbericht: Veilige grenzen zorgen voor stabiele en veerkrachtige omstandigheden op aarde en gebruiken een interglaciaal Holoceen-achtig aardsysteem dat functioneert als referentiepunt voor een gezonde planeet. Een stabiele en veerkrachtige aarde wordt gedomineerd door uitgebalanceerde terugkoppelingen die verstoringen bufferen en dempen. De allernieuwste wetenschap op het gebied van klimaatomslagpunten vormt een belangrijke bewijslijn om veilige grenzen te stellen. Bij een stijging van 1° C wordt ‘hoge blootstelling aan aanzienlijke schade door klimaatverandering’ voorkomen. Dat noemt men een ‘rechtvaardige grens’ (just). Die grens wordt al overschreden bij 1,2°C. Vanaf dat punt is er geen weg terug meer. Rechtvaardige grenzen minimaliseren de blootstelling van de mens aan aanzienlijke schade. De Commissie definieert significante schade als: wijdverbreide, ernstige existentiële of onomkeerbare negatieve gevolgen voor landen, gemeenschappen en individuen door systeemverandering op aarde, zoals verlies van mensenlevens, middelen van bestaan ​​of inkomen, ontheemding, verlies van voedsel, water of voedingszekerheid, chronische ziekte, letsel of ondervoeding. Cijfers en consequenties De onderzoekers plaatsen twee belangrijke disclaimers. De eerste betreft de data: Er zijn veel onzekerheden en beperkingen in deze rechtvaardigheidsanalyse. Gebrek aan voldoende gegevens over mensen, gemeenschappen en landen wereldwijd die schade hebben geleden door biofysische degradatie is een belangrijke beperking. Disclaimer nummer twee, een nog belangrijker voorbehoud is dat men niet wil uitweiden over waarom het moeilijk is om toegangsproblemen het hoofd te bieden zonder onze bestuurssystemen te transformeren Hiermee bedoelt men dat bepaalde groepen mensen (de ‘minder bedeelden’) slecht tot geen ‘toegang’ hebben tot bijvoorbeeld goed water of  schone lucht. In de disclaimer stelt men dus impliciet dat er wat aan overheidsbesturen zal moeten veranderen om daar verbetering in te krijgen. Anders gezegd: de onderzoekers weten wel hoe ziek de aarde is. Maar ze reiken ons geen ideeën aan over welke ‘nieuwe bestuurscultuur’ het misbruik van veilige planetaire grenzen kan stoppen.

Door: Foto: Grafiek Safe and just Earth System Boundaries. Earth Commission 2023, via Nature.

Closing Time | Excuse Me Mr. (Acoustic)

Protestsongs. Lastig onderwerp voor mij. Waarom? Niet omdat ik niet van het protest ben. Of niet omdat ik me zelden opwind over iets, of kwaad maak of me ergens aan erger, of mijn tanden knars over een irritant personage (hetzij privé, hetzij anderszins), nee, ik ben het er ook vaak niet mee eens. En Poetin moet gewoon dood natuurlijk en alle auto’s moeten vanaf morgen op pindakaas rijden, en die sukkels die hun McDonalds verpakkingstroep in de berm flikkeren mogen natuurlijk een gevoelig bedragje overmaken als ze betrapt worden – maar. Op de een of andere manier is het uiting geven van het onbehagen tegen deze wantoestanden middels een liedje, altijd, bij mij tenminste, een heikel punt.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

The True Size Of …

VISUALISATIE - Alsof je een uitzonderlijk vieze scheet hebt gelaten; zo’n gezicht trekken mensen vaak als je ze probeert uit te leggen dat Groenland níét bijna net zo groot als heel Afrika is, maar dat het op sommige kaarten alleen zo líjkt omdat de projectie van een bol (de aarde) op een plat oppervlak (de kaart) nu eenmaal dergelijke vertekeningen kan opleveren … probeer het zelf maar eens.

Deze kaart zou me menig apoplexie hebben bespaard wil ik maar zeggen …

Earth is f*cked, more or less

Het kapitalistische systeem dwingt korte termijn handelen af en daarom zullen zelfs de oplossingen voor milieu-problemen korte-termijn oplossingen zijn en dus op de lange-termijn mislukken. Dit stelt Brad Werner onderzoeker Complexe Systemen aan de University of California. De enige oplossing? Rebellie, aldus Werner.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende