OPINIE - Ik ben geen fervente tegenstander van de multiculturele samenleving – dat wist u vermoedelijk al. Wat u wellicht nog niet wist is dat ik eigenlijk ook niet echt een voorstander ben van de multiculturele samenleving. Misschien wel nooit geweest ook. Ik zou ook eigenlijk niet zo goed weten waar ik voor of tegen moet zijn – een samenleving is multicultureel of niet, en dat lijkt me in niet zozeer een ideaal, als wel een demografisch feit. Je kan dat mooi of lelijk vinden, maar het blijft eerst en vooral een feit. En over dat simpele feit heb ik niet zo’n sterke mening, eigenlijk. Het is zo.
Ik begreep ook niet waarom iedereen zo boos werd op Ella Vogelaar, toen ze tien jaar terug zei dat, op termijn, de islam deel van onze cultuur zou worden. Het leek me dat ze sprak over een simpele, op demografische gronden gebaseerde waarschijnlijkheid, niet over of zoiets wenselijk of onwenselijk was. Ik denk ook nog steeds dat ze gelijk heeft, trouwens, en ik denk dat het zogenaamde ‘islamdebat’ waar we nu al jaren middenin zitten een belangrijke eerste stap in die onvermijdelijke richting is. Maar dat terzijde.
Multiculturalistische wegkijkers? Nou…
Wat om die reden ronduit storend is zijn de onweersproken spookverhalen over zogenaamde ‘multiculturalisten’ die zouden menen ‘dat moslims gevrijwaard moeten blijven van kritiek omdat zij daarvan psychologische schade zouden ondervinden’. Misschien voel ik me te snel aangesproken door deze woorden van Machteld Zee uit het interview met Wierd Duk, maar in Nederlandse context gaat het bij ‘multiculturalisten’ bij uitstek over mensen van linksprogressieven huize – zoals ondergetekende (zie ook de subtiele hint van Ewout Klei in deze richting).
Kort en goed: dat vind ik helemaal niet. En als ik om me heen kijk vinden best wel heel veel mensen in mijn linksprogressieve kerk waar ik naar onze linksprogressieve hoogmis ga, pertinent niet dat moslims of de islam gevrijwaard zouden moeten blijven van kritiek. Kritiek hoort bij een open, multiculturele samenleving, en iedereen die onderdeel wil zijn van dat grotere, pluriforme geheel zal ermee moeten leren leven dat niet iedereen hetzelfde tegen de wereld aan kijkt. Punt.
Cultuurrelativisme? Ach…
Hetzelfde geldt dat eeuwige gewapper met het linkse cultuurrelativisme – alsof we allemaal postmodern ieder geloof in een objectieve standaard kwijt zouden zijn en vinden dat alle culturen in al hun aspecten altijd gelijkwaardig aan elkaar zouden zijn. Niets – echt niets – is minder waar. Er zijn vast nog wel ergens een paar doorgesnoven hardcorepostmodernisten te vinden, maar in de linkse kerk die ik ken, bezingen we toch echt een tamelijk universele standaard – die van de rechten van de mens, de man, de vrouw en het kind. U weet wel.
Voor mij is cultuurrelativisme altijd een relativisme binnen die universele standaard geweest, en hoewel je jaren kan soebatten over hoe zo’n standaard er nou uit moet zien, en over of ie nou echt wel zo universeel is, of toch best wel een beetje westers (en dus in wezen ‘imperialistisch’) – geen multiculturele samenleving kan zonder zo’n gedeelde standaard – samenleven is immers niet hetzelfde als bij elkaar in de buurt wonen. Ik heb eigenlijk nooit zo goed begrepen waarom men denkt dat mensen als ik dat idee niet zouden onderschrijven.
Stropoppen voor de eigen parochie?
En zo haak ik eigenlijk al bij voorbaat af bij het betoog van Machteld Zee, en bij dat van zoveel andere ‘islamcritici’ omdat ze een stropop bestrijden – een stropop die men vaak zelf bedacht heeft, en waarin men vaak zo is gaan geloven dat men niet meer kan of wil zien dat de realiteit vaak toch wat anders ligt – het applaus van de eigen parochie is daarvoor misschien ook wel te hard.* Daarom, ten overvloede, en voor alle duidelijkheid: natuurlijk hebben we hier een gedeelde standaard, natuurlijk moeten we reële problemen benoemen en aanpakken, natuurlijk moeten we kwaadaardige religieuze netwerken blootleggen en oprollen, en natuurlijk moeten we onfrisse regimes ontmaskeren en isoleren – in tegenstelling tot, pakweg, de VVD vinden we op links vaak weer wel dat principes ertoe doen in het internationale verkeer, en dat mogen ze in pak-hem-beet Saudi-Arabië best wat nadrukkelijker horen.
Maar dat zijn zaken die voor zich zouden moeten spreken. Net zo voor zich als dat het een kenmerk van een multiculturele samenleving zou moeten zijn dat die zaken waarvan je samen vindt dat het niet tot de gedeelde standaard behoort divers, mogen zijn. Over waar precies die grens ligt, en over hoever je inschikt voor elkaar – daarover gaat het debat. Niet over of ‘de islam’ in Nederland hoort of niet, en over of we een multiculturele samenleving zouden moeten willen zijn. Het stadium waarin die vraag relevant was, is reeds veertig jaar geleden gepasseerd.
* Dit is uiteraard met enige frequentie ook omgekeerd het geval – niet minder spijtig, naar mijn smaak.
Reacties (39)
Probleem is dat je als linksig mens altijd wat toleranter zal staan tegenover uitingen van niet-christelijke of niet-Nederlandse cultuur. In de ogen van de rechtsmens wordt dat dan al snel opgevat als wegkijken en dubbele standaard. Gewoon omdat zij een grens trekken al lang voordat die van jou in zicht komt. Niets aan te doen dan telkens maar weer rustig uitleggen.
Feit blijft dat we ons in het westen de afgelopen decennia van hele oude religieuze jukken hebben bevrijd. Vervolgens een andere set uitheemse voorschriften omarmen en eventueel faciliteren is een stap in de tegengestelde richting.
@2: Kijk, ik denk dat dat nou precies is wat Miko bedoelt. Dat is dus niet wat er gebeurt, er wordt niets omarmd. Volgens mij is het punt van links in deze discussie vooral dat islam en christendom gelijk behandeld moeten worden, niet dat de islam bevoorrecht moet worden.
Ergo: Stropop.
@3: Ai, betrapt. Kun je nagaan hoe sterk die rechtse agitprop is. Niet radicaal afwijzen wordt meteen gespind als omarmen en ik was me er even niet of in elk geval onvoldoende van bewust dat ik dat zomaar overneem. Mag ik het voor deze keer op de maandag gooien? ;)
@3: Nou, dat is natuurlijk niet helemaal waar. Het gaat namelijk helemaal niet alleen maar om meningen; er zijn praktijkvoorbeelden te over van daden die getuigen van een appeasement van Islamitische cultuur, op plekken waar die strijdig met de onze (en illegaal) is, en die ingegeven zijn door een instelling die neigt van hulpeloosheid tot down-right medeplichtigheid. Er zijn talloze gevallen geweest van voorkombare eerwraak, clitorectomie, ontvoeringen, homo-geweld etcetera. Het leergeld dat we betaald hebben is hoog geweest, we betalen het nog steeds, en de oorzaak moet naar mijn mening toch wel degelijk gezocht worden in een soort van cultuur-relativisme, waar onze schrijvende pers, met haar hang naar weg-met-ons exotisme, en in haar kielzog vele linkse politici en andere machtige weekdieren, niet weinig verantwoordelijk voor is.
En zelfs al ging het alleen maar over meningen; mensen die aan de ene kant roepen dat Trump, Wilders en Fortuyn zouden moeten worden opgepakt omdat ze ‘haatzaaien’, zijn over het algemeen dezelfde mensen die vervolgens zich omdraaien en lui als Tariq Ramadan op handen dragen en verdedigen. Hypocrisie is geen misdrijf, maar het zou je toch wel nagedragen moeten kunnen worden. Zeker als je leeft van de pen.
PS. Een van de oorzaken moet, naar mijn mening, ook gezocht worden in wat je wel ziet bij bijvoorbeeld voetbalsupporters, krakers, zigeuners, motorclubs, etc: als je je maar collectief lang genoeg misdraagt in dit land, krijg je vanzelf een soort vrijbrief.
@5: “er zijn praktijkvoorbeelden te over van daden die getuigen van een appeasement van Islamitische cultuur, op plekken waar die strijdig met de onze (en illegaal) is, en die ingegeven zijn door een instelling die neigt van hulpeloosheid tot down-right medeplichtigheid. Er zijn talloze gevallen geweest van voorkombare eerwraak, clitorectomie, ontvoeringen, homo-geweld etcetera.”
Als er talloze gevallen van geweest zijn, zal het je weinig moeite moeten kosten om enkele voorbeelden te geven waarin er sprake is geweest van medeplichtigheid van “ons”.
Academicus Miko Flohr heeft het boek van academicus Machtelt Zee niet gelezen, maar ‘voelt zich aangesproken’ door het woord ‘multiculturalisten’, en hangt daarom een heel verhaal op waarom hij zich niet in dat woord herkent (want academicus Ewout Klei maakt nare toespelingen, boehoe!)
Ziedaar het intellectuele debat in Nederland.
Had Miko dat boekje van Zee wél gelezen, dan had ‘ie gezien dat Machtelt Zee een specifieke definitie geeft van multiculturalisme, met een fiks aantal kenmerken waar dat aan zou voldoen, en dan had ‘ie daar gedegen kritiek op kunnen leveren: ja leuk en aardig, maar wie voldoet hier precies aan, behalve wat radicale social justice warriors? Is het überhaupt toepasbaar op de Nederlandse situatie? Is het representatief voor ‘de elite’? In welk land dan?
@7: “wie voldoet hier precies aan, behalve wat radicale social justice warriors? Is het überhaupt toepasbaar op de Nederlandse situatie?”
Wat is een stropop opzetten anders dan een figuur optuigen die in het echt niet bestaat?
@7: nee, Prediker, dat is te simpel. ‘Multiculturalisten’ is een term die in het Nederlandse debat bij voortduring als stok gebruikt wordt om de linksprogressieve hond te slaan. Ook als die niet aan de definitie van ‘multiculturalist’ voldoet. Het gaat niet om de academische definitie die Zee gebruikt, maar om de toepassing van dat ‘inzicht’ in maatschappelijk debat. DAT is de stropop.
@9 Toch is dat de kapstok waar je bovenstaand stuk aan ophangt:
Dan was het wel zo handig geweest even na te gaan waar ze die stropop dan wel op baseert: ze besteedt een heel hoofdstuk in haar boek aan de historische achtergrond van (een bepaalde opvatting van) multiculturalisme en haar hedendaagse intellectuele representanten zoals de filosoof Charles Taylor (toch geen kleintje).
Had je even de moeite genomen dat na te gaan, dan had je veel beter kunnen beoordelen in hoeverre dat ergens op slaat en hoe representatief het is, en raak kunnen schieten.
Nu bestrijd je de stropop van Zee door zelf ook blind links en rechts om je heen te poken. Je moet dan maar hopen dat je in de goede richting zit, en echt iets substantieels krijg je niet bij de staart. Een gemiste kans.
De definitie van multicultureel is in dit geval toch wel erg belangrijk. Zee hanteert volgens mij een definitie die stelt dat ‘alle culturen binnen een multiculturele samenleving als gelijkwaardig worden gezien’. Terwijl Miko meer naar de ‘ik zie invloed van meerdere culturen, dus multicultureel’ definitie neigt. Op die manier praat je flink langs elkaar heen.
En als we dat allemaal lekker blijven doen ipv eerst even termen duidelijk te definieren, komen we dus nooit tot een goed inhoudelijk debat.
Ik zal Zee dan maar even citeren. Helaas geeft de ebookversie geen paginanummers (ik heb ze nog niet kunnen ontdekken tenminste):
Je kunt je inderdaad afvragen in hoeverre iedereen die voor ‘multiculturalist’ wordt versleten dat op grond van deze criteria ook daadwerkelijk is, en of haar bewering dat déze mentaliteit er bij de zogeheten ‘chattering classes’ is ingesleten wel steek houdt.
Punt is alleen: als je dat effectief wilt bekritiseren, moet je toch echt even dat boekje lezen, want dan weet je wat ze precies beweert en waar ze dat op baseert, en dán kun je gericht beginnen met schieten, ipv losse flodders af te knallen.
@11: Het lastige is dat je over culturen niet kunt praten als over Ajax en Feijenoord. Het gaat niet om van elkaar geïsoleerde gemeenschappen of waardensystemen. DE islamiet bestaat evenmin als DE Nederlander (Maxima zei het al). Er zijn geen culturen die je al dan niet als gelijkwaardig kunt beschouwen. In die zin is er in het huidige debat inderdaad sprake van stropoppen.
Waar het debat over moet gaan in onze mengelmoes van zoveel verschillende mensen -met zoveel verschillenden ideeën, waarden en geschiedenissen- dat is de vraag hoe integratie zonder al te grote botsingen tot stand kan komen. Dat begint met de erkenning dat alle mensen gelijkwaardig zijn.
Sluitende definities bestaan niet, ze zijn inherent stropoppen. Zulke discussies zijn uiteindelijk oeverloos omdat woorden hun betekenis niet aan andere woorden ontlenen.
Ik ben voor een vreedzame, dus verdraagzame samenleving.
Punt.
@prediker: Van Zee wekt met haar geschurk richting de PVV en bijvoorbeeld het Vlaams Belang zelf ook wel de indruk niet de definitie aan te hangen die jij daar opwerpt.
@15
Mij is deze discussie ook te ingewikkeld. Moet ik mij gaan verdiepen in wat de multiculturele samenleving is en of ik niet per ongeluk op een links, rechts, islamitisch of anderszins teentje sta.
Ik ben er niet voor, ik ben er niet tegen, hij IS.
@16 Het is niet mijn definitie, maar die van Zee zelf.
In plaats van daar serieus op in te gaan (er valt genoeg op aan te merken lijkt me zo), kom je nu met een ad hominem-argument richting Zee: ze schurkt aan tegen het Vlaams Belang, dus deugt ze niet, dus hoeft men haar niet serieus te nemen.
Dat lijkt me echter een zwaktebod. Haar kritiek op die Britse sjariaraden snijdt bijvoorbeeld best hout, en ook dat allerlei academici (zelfs specialisten) daar wel fraai verwoorde meningen over debiteren, maar zelf nooit de moeite hebben genomen een kijkje te nemen wat zich nu werkelijk achter die gesloten deuren afspeelt.
Maar goed, dat is allemaal al lang en breed bekend; problematisch is dat ze daar nu een soort complottheorie aan vast knoopt (er zit een omvattend plan achter!), en als je dan gaat kijken welke bewijzen ze daarvoor aanvoert, blijkt het allemaal uitermate dunnetjes.
@18: Natuurlijk zit er geen plan achter. Tenminste, niet meer dan bijvoorbeeld de Turkse moskeeën in Nederland die iedere vrijdag een fax met de preek krijgen aangereikt. Een plan als: onderwerp Europa aan de islam – met serieuze backing – kan niet geheim blijven. Zo simpel is het ook wel.
Ook ben ik (zowel op linker- als ter rechterzijde) tegen mensen voor wie een zaak maken tegen de apologeten van perversiteiten belangrijker is dan een zaak maken tegen de veroorzakers van de perversiteiten zelf. Machteld Zee is dan een voorbeeld ter rechterzijde, aan de linkerkant heb je dat soort mensen ook. Sommigen mogen, van hun tegenstanders, nu eenmaal geen gelijk krijgen, zelfs niet als ze het hebben.
Maar in de perversiteiten die Zee aankaart, heeft ze wel degelijk gelijk. En of ze nu tegen haar vakgenoten, de apologeten, een polemiek wil voeren of niet: het is zaak dat dat wat illegaal is, keihard wordt aangepakt. Ook als dat niet politiek correct is, of moeilijk (ik las er laatst een mooie term voor: ‘ambtelijke beschroomdheid’ of iets dergelijks. Zoals ik schreef hebben we daar ook last van in casu motorbendes en krakers etc).
@15: Si vis pacem, para bellum
“Voor mij is cultuurrelativisme altijd een relativisme binnen die universele standaard geweest…”
…
“een tamelijk universele standaard – die van de rechten van de mens, de man, de vrouw en het kind. U weet wel.”
Parijs of Cairo?
De multiculturele samenleving mag dan een feit zijn, het gaat wel degelijk om de attitude die je hiertegenover aanneemt. Zo behoud ik me als humanist het recht voor om denkbeelden NIET te respecteren. Dat komt mijn kinderen die opgegroeid zijn in multiculturele concensus voor als, jawel, vloeken in de kerk. Maar zonder conflict geen vooruitgang.
Helaas wordt het conflict over de vrij conservatieve maatschappelijke invloed die de Islam uitoefent om verschillende redenen zorgvuldig vermeden in progressieve kringen. Dat lijkt mij, al was het alleen maar omdat je juist daardoor rechts in de kaart speelt, ongezond.
@22:
Eens, zonder reserve.
Dat gelovige moslims in meerderheid conservatief zijn lijkt me duidelijk, maar dat ze daarmee (onevenredig) veel invloed uitoefenen is wat mij betreft nog niet aangetoond. Dat er een halalwinkel in het wijkwinkelcentrum is bijgekomen, waar de slager een baard draagt en de kassajuffrouw een hoofddoek, betekent nog niet dat ik één of twee supermarkten verderop (onder hetzelfde dak) geen bier en ham meer kan kopen. Dus in die zin maak ik me er weinig zorgen over.
(In de islamitische winkel worden we trouwens altijd oprecht vriendelijk geholpen en ze hebben er ook vele lekkere dingen die je elders niet vindt. Van mij mogen ze dus blijven.)
Conservatief-islamitisch gedachtegoed staat in veel opzichten haaks op links/progressief gedachtegoed. Hoeven we helemaal niet ingewikkeld of verhullend over te doen. Er is in dit opzicht ook maar nauwelijks verschil tussen conservatief-islamitisch en conservatief-christelijk. Het zijn beide patriarchale (autoritaire) denksystemen gebaseerd op een sprookjesboek. We mogen inderdaad nooit ophouden daar kritiek op te leveren.
Maar dit is het punt: ben je links/progressief/seculier/liberaal of whatever dan vind je óók dat iedereen zelf mag weten welk denksysteem hij of zij aanhangt. De overheid, of de meerderheid, gaat daar eenvoudig niet over. Dat is godsdienstvrijheid, vrijheid van geweten. Liever had ik dat alle christenen en moslims uit zichzelf hun geloof gedag zeiden, maar zolang ze dat niet doen hebben ze allebei precies dezelfde rechten in deze maatschappij. En die rechten moeten ook verdedigd worden.
“Rechts” is inderdaad simpeler en daarmee duidelijker voor veel mensen. Die stellen eenvoudig dat de “eigen” groep = goed en de vreemde is gevaarlijk. Je eigen rechten moet je verdedigen en die van een ander zijn niet zo belangrijk. Dat lijkt me dus zowel antilinks als illiberaal.
@22 en @23 (aanvullend):
Ik respecteer altijd mensen maar soms moet ik accepteren dat ze ideeën hebben waar ik geen respect voor kan hebben. Dat is moeilijk en overkomt me regelmatig, niet alleen bij mensen uit andere culturen.
@12:
“2) het niet-erkennen van deze identiteit veroorzaakt psychische schade;
5) mochten er toch kwalijke praktijken bestaan binnen een minderheidscultuur, dan moeten die niet te hard worden veroordeeld;
6) de dominante cultuur dient de religieuze minderheidscultuur te accommoderen.”
Dit zijn de drie stropoppen, en ik heb het boekje niet hoeven te lezen om dat te weten. Uit het interview komt dat ook zeer duidelijk naar voren. Ik zie niet in waarom mensen tijd en geld zouden verspillen aan slodderwetenschappelijke schrijfsels. De kritiek op Zee gaat niet over haar boekje, maar over de onzin waarmee ze in de media komt.
@22: Maar wat betekent het dan precies, dat jij een cultuur “niet respecteert” ? Wat voor consequenties heeft dat voor jouw gedrag ?
@25 Ze zuigt dit anders ook weer niet uit haar duim hoor. Ze wijst wel degelijk op intellectuelen die dit propageren; vraag is alleen hoe representatief die zijn, zeker voor het Nederlandse discours over de multiculturele samenleving (die volgens mij al zeker sinds Pim Fortuyn weinig populariteit meer geniet, ook onder bestuurders en politici niet).
Hoe dan ook, als je gedegen kritiek op de voorstelling wilt geven die Machtelt Zee geeft van ‘de’ multiculturalistische visie, zul je toch kennis moeten nemen van hoe ze dit onderbouwt en niet enkel afgaan op een interviewtje in de media.
Al was het maar omdat links-progressieven, als die dat wel doen, blootstelt aan de kritiek van rechtse opiniemakers als Elma Drayer en Esther Voet, dat men vanuit de heup reageert en niet wezenlijk ingaat op wat Zee schrijft.
Dat is ook typerend voor het Nederlandse publieke debat: het blijft vaak bij meninkjes over meninkjes over meninkjes.
@27:
Maar welke intellectuelen propageren dat dan precies ? Misschien dat er in het Britse, juridisch-wetenschappelijke wereldje figuren rondlopen die dit soort dingen beweren, maar ik ken echt helemaal niemand die dit soort dingen wil. Kan jij misschien een paar mensen noemen die denken wat Zee beweert ?
Als Zee vindt dat het interview een verkeerd beeld geeft van haar standpunten, dan staat het haar volledig vrij om dat aan te kaarten. Er zijn meer dan genoeg kanalen waarop ze dat kan doen. Echter, dat heeft ze niet gedaan, dus moet ik aannnemen dat Duk precies heeft opgeschreven wat zij bedoelde. Ik zie nog steeds niet in waarom ik tijd en geld zou verspillen aan academisch broddelwerk.
Het is inderdaad typerend voor het Nederlandse publieke debat: progressief ingestelde mensen, die de retorische misleidingstrucjes van regressieve volksmenners goedpraten.
Bestaat er ook zoiets als cultuurfascisme:
1) een (religieuze) minderheidsidentiteit moet worden uitgebant; De aanwezigheid van toebehoren (scholen, kerken) van de minderheidscultuur moet worden verboden. Maw de-islamiseren.
2) De minderheidscultuur is een gevaar en bedreiging van onze cultuur.
3) De westerse cultuur is superieur;
4) Culturele diversiteit is niet goed.
5) Er mag geen kritiek worden geleverd op eigen traditionele feesten (sinterklaasfeest). Deze moeten zelfs in de wet vastgelegd worden.
6) De minderheidscultuur dient zich aan de dominante cultuur aan te passen.
Het is moeilijk om bovenstaand “stropop” te noemen, het is namelijk de PVV.
@29 Goede voorbeelden, maar laat nou dat woord fascisme weg. Dat niet zo en zet de discussie op het verkeerde spoor.
@18: Nee, geen ad hominem. Beeldvorming is in het huidige klimaat ook belangrijk. Ik zeg alleen doordat ze zo opzichtig tegen hen aanschuurt, ze de indruk wekt hun definitie van multiculturalisme te ondersteunen. Dat is blijkbaar niet het geval, en zo wordt ze voor een extreemrechts karretje gespannen. Dit is wel een risico dat ze bewust neemt.
Als ze wat meer afstand had gehouden, dan was haar verhaal sterker geweest. Of liever, dan had haar verhaal op zichzelf gestaan. Nu is het weldegelijk van belang op wie ze haar krediet als academicus “overdraagt”.
Of zou Zee misschien toch gelijk hebben ?
http://www.ad.nl/dossier-nieuws/zij-van-het-islamiseringsplan~a952047e/?utm_source=twitter&utm_medium=social&utm_campaign=socialsharing_web
Van der Zee:
“1) een (religieuze) minderheidsidentiteit verdient erkenning;
2) het niet-erkennen van deze identiteit veroorzaakt psychische schade;
3) culturen zijn gelijk;
4) culturele diversiteit is goed;
5) mochten er toch kwalijke praktijken bestaan binnen een minderheidscultuur, dan moeten die niet te hard worden veroordeeld;
6) de dominante cultuur dient de religieuze minderheidscultuur te accommoderen.
Deze mentaliteit is er bij de zogeheten chattering classes ingesleten.”
Dit is dus een supergekleurde en eenzijdige visie, die bovendien om flink wat uitleg vraagt.
Wat houdt “erkenning” van een minderheidsidentiteit in?
Wat betekent “culturen zijn gelijk”? Bedoelt ze niet “gelijkwaardig”?
Wat is het “accomoderen” van een religieuze minderheidscultuur?
Zelfs zonder die vragen is het m.i. duidelijk dat ze stevig aan het stropoppen en simplificeren is.
@27
Werkelijk? We moeten deze frequente feitenvrije talking heads op rechts echt serieus nemen? Ik dacht het niet.
@34 Aangezien ze vaste podia hebben in de media en ze een groot bereik hebben, lijkt het me raadzaam rekening te houden met voor de hand liggende respons op de kritiek als je je huiswerk niet goed voorbereid.
Er valt heus genoeg kritiek te leveren op dit laatste boek van Machtelt Zee, want erg academisch is het niet. Maar daarvoor moet je het wel even lezen (het leest gemakkelijk weg).
Doe je dat niet, dan blijft het bij gekakel in de ruimte, en dat valt even gemakkelijk van tafel te vegen.
@35 Ze ge(mis-)bruiken regelmatig hun podium om anderen de mond te snoeren. Daar ben ik niet schatplichtig aan.
@35: De kritiek richt zich op de uitspraken die Zee doet in een interview. Waarom zou je een compleet boek gelezen moeten hebben om iets over dat interview te mogen zeggen, volgens jou ?
@20:
ik prefereer dit, maar helaas overstijgt de Bonobo de mens qua “menselijkheid”.
;-)
@30: Waarom? Heb je een beter woord dan?
Volgens mij is 1 van de basiselementen van het fascisme nou net dat de dominante cultuur tot superieur wordt verheven en dat iedereen in de natie daaraan ondergeschikt is.
Mij lijkt er weinig op tegen om dit element van het fascisme het cultuurfascisme te noemen.