ANALYSE - Eind mei zorgden stakingen voor een verlaging van de productie van kernenergie in Frankrijk. Toch legden een paar weken eerder, zonder stakingen, meer kerncentrales die de productie stil. Duitse en Europese hernieuwbare elektriciteit kunnen een van de redenen zijn geweest voor Frankrijk om zoveel kerncentrales in dat weekend stil te leggen. Gelet op de discussie die de vorige vertaling over kernenergie en energietransitie opleverde, leek het me goed om deze nieuwe analyse van Craig Morris ook te vertalen.
Tekst: Craig Morris. Vertaling: Krispijn Beek.
De kerncentrale Paluel 2 “ontsnapte maar net aan een catastrofe,” zoals Le Parisien het stelde, op 31 maart. (Photo by Bodoklecksel, modfied, CC BY-SA 3.0)
Het nieuws was wat lastig te begrijpen. Reuters meldde bijvoorbeeld dat de stakingen van de vakbond op 26 mei slechts ‘19 kerncentrales’ zouden treffen. Om preciezer te zijn, Frankrijk heeft 58 kernreactoren op 19 locaties. Het verschil tussen deze cijfers is belangrijk als we willen begrijpen wat het betekent dat negen reactoren die dag stilgelegd zijn vanwege de stakingen. Dat betekent dat minder dan een zesde van de reactoren geraakt werden door de stakingen en niet bijna de helft. Stakingen zijn relevant voor nucleaire veiligheid. Mark Hertsgaard schreef al in 1983 dat kerncentrales
Must be designed to sidestep labor-management antagonisms,
Aan de ander kant schroefde 33 van Frankrijks kernreactoren de productie op 26 mei terug of lagen zelfs helemaal stil. Toch was de situatie op donderdag 26 mei niet zo zwaar voor Franse kerncentrales als op zondag 15 mei, al kreeg die laatste dag veel minder aandacht. Op 26 mei zorgden de stakingen voor een daling van de elektriciteitsproductie van de Franse kerncentrales tot minder dan 40 GW (en kortstondig onder de 37 GW, zoals te zien is in de grafiek hieronder).
Bron: RTE
Op zondag 15 mei daarentegen daalde de productie van kernenergie tot onder de 28 GW, wat mogelijk een historisch dieptepunt is (het is in ieder geval het laagste productieniveau van dit jaar). Let ook op het verschil in tijdstip; het dieptepunt op 26 mei (een werkdag) ontstond in het midden van de nacht, als de vraag naar stroom laag is. Maar op zondag 15 mei lag het dieptepunt ‘s middags.
Bron: RTE
Er is een interessante correlatie tussen de waarschijnlijke recordproductie van duurzame elektriciteit in Duitsland om 3 uur ‘s middags op 15 mei. Zoals de grafiek hieronder laat zien produceerde wind- en zonne-energie op dat moment samen 35 GW – terwijl de vraag naar stroom slechts zo’n 10 GW hoger lag. Alle andere elektriciteitscentrales (waterkracht, biomassa, kolen, gas en kernenergie) verlaagden hun gezamenlijke elektriciteitsproductie tot 17 GW, waarvan meer dan de helft voor de export bestemd was.
Bron: energie-charts.de
Op 15 mei hebben 34 van de 58 kernreactoren in Frankrijk hun productie verlaagd of zelfs helemaal stilgelegd, een aantal dat mogelijk een historisch record is (als iemand ons kan helpen dat uit te vinden, laat dan a.u.b. een reactie achter). Acht van de 24 productieverlagingen waren ongepland.
Al deze 8 ongeplande gebeurtenissen in Frankrijk begonnen pas op 14 mei, de dag voor het nieuwe record aandeel duurzame energie in de Duitse stroomproductie. Maar duurzame energie zette zaterdag al behoorlijk wat druk op de overige Duitse energiecentrales, zoals de grafiek boven toont.
Frankrijk wordt omgeven door landen met een groot aandeel zon en wind, met uitzondering van Zwitserland. Het lijkt er dus op dat de piek in duurzame energieproductie in west Europa de Franse kerncentrales uit de elektriciteitsmix duwt. Als dat zo is, zullen we zien hoe flexibel de kerncentrales zijn. Mijn gok is dat Frankrijk het zich niet kan veroorloven om meer zon en windenergie te bouwen tenzij het kerncentrales gaat sluiten. Als omliggende landen doorgaan met het ontwikkelen van zon- en windenergie kan het resultaat zijn dat er meer storingen optreden in Frankrijks verouderende kerncentrales.
Sommige van de andere sluitingen vergen nadere bestudering. De kerncentrale Paluel 2 ontsnapte volgens Le Parisien (in Frans) op 31 maart maar net aan een catastrofe. Die dag viel een 465 ton zware stoomgenerator, die boven het betonnen bassin van de kerncentrale hing (de centrale was niet in bedrijf op dat moment), zo’n 22 meter omlaag. De val veroorzaakte een impact ‘vergelijkbaar met een aardbeving’ volgens de Franse krant. Het is onduidelijk of de reactor ooit nog opnieuw stroom gaat produceren.
Als Paluel 2 niet meer in gebruik genomen wordt is het in principe mogelijk dat Frankrijks oudste reactor, Fessenheim, niet gesloten hoeft te worden. De huidige afspraak is dat Fessenheim gesloten wordt zodat de nieuwe centrale in Flamanville opgestart kan worden. Alleen wordt Flamanville mogelijk nooit voltooid en Fessenheim draait ook niet zo goed. Block 1 werd in mei stilgelegd toen er een mogelijk lek werd ontdekt. In totaal had de reactor alleen al in mei 4 storingen en werd de reactor ook 2 dagen volledig stilgelegd voor gepland onderhoud.
Frankrijk heeft zoveel eieren in het nucleaire mandje gelegd dat het zich niet gemakkelijk van de techniek kan afkeren. En omdat teveel mensen die zich zorgen maken om CO2 emissies niet begrijpen dat kernenergie niet verenigbaar is met wind en zon, is het zomaar mogelijk dat Frankrijk gaat proberen die twee te integreren. Het resultaat zou een ongeluk kunnen zijn dat de publieke opinie in het land voor altijd verandert. Dat zou een hoge prijs zijn voor het inzicht dat de toekomst aan wind- en zonne-energie is – en dat deze niet verenigbaar zijn met kernenergie.
(Craig Morris / @PPchef)
Craig Morris is Amerikaan van geboorte en woont sinds 1992 in Duitsland. In 2006 schreef hij het boek ‘Energy Switch’ en hij schrijft regelmatig over de Duitse energietransitie. Hij is editor van Renewables International, hoofdauteur van EnergyTransition.de en directeur van Petite Planète en is te vinden op Twitter als PPChef.
Dit artikel is eerder verschenen op Energy Transition en met toestemming van de auteur vertaald door Krispijn Beek.
Reacties (7)
” Frankrijk wordt omgeven door landen met een groot aandeel zon en wind ” Aldus Craig Morris dan. Eigenlijk schrijft die Morris maar rare verhaaltjes. Hoezo groot…. Het aandeel zon en wind is overal nog maar klein.
En verder: ” Frankrijk heeft zoveel eieren in het nucleaire mandje gelegd dat het zich niet gemakkelijk van de techniek kan afkeren. ”
Zeker, maar Frankrijk is natuurlijk ook niet van plan te stoppen met kernenergie. En wind en zon is inderdaad lastig te combineren met kernenergie. Maar dat ligt niet aan kernenergie maar aan wind en zon die überhaupt erg lastig te integreren zijn. Je hebt er energie opslag bij nodig. Zonder die opslag is zon en wind gedoemd te mislukken. Dat is de groene henkies al 1000 maal verteld maar dan stoppen ze snel hun vingertjes in hun oren.
En Frankrijk heeft iets wat uitstekend is te combineren met zon en wind en dat is Hydro elektriciteit met een aandeel van 16%….. En dat is pas een groot aandeel….. Mogelijkheden te over dus.
Wat zeurt die Morris eigenlijk?
Beste Krispijn,
Ik snap eigenlijk helemaal niks van dit verhaal. Hernieuwbaar zon en wind wordt geinstalleerd om twee redenen:
1. Het verminderen van het gebruik van fossiele brandstoffen;
2. Het verminderen van CO2 emissies om gevaarlijke opwarming van onze planeet te voorkomen.
Uit het verhaal zou men af kunnen leiden (ik doe mijn best) dat door de zaligheden van hernieuwbaar, er wel eens minder stroom uit kernenergie zou kunnnen worden geproduceerd. Maar dat was het onderwerp toch niet ? Want uranium hebben we nog voor minstens 250 jaar. En uranium is niet fossiel en produceert geen CO2. Verhaal hoort thuis in het Vademecum van de Nutteloosheid.
Maarúh, die piek tussen-de-middag, op zo 15 mei heeft verder niets te maken omdat het weekend is?
Weer een vreemd stuk, niet de Fransen, maar de Duitsers hebben een probleem met het dumpen van hun overschoot aan zon- windstroom op kosten van hun kleinverbuikers.
De Fransen hebben opslagmogelijkheden met waterkracht
@1 zon en windenergie klein aandeel in totale elektriciteitsproductie van Duitsland en Spanje? Hoe verhoudt dat zich met de vermeende dumping van groene stroom door Duitsland waar @5 aan refereert? Het is het een of het ander…
Cijfertjes: 2015 33% elektriciteit in Duitsland duurzaam opgewekt, piekrecord op 78%.
En Frankrijk is wel degelijk van plan om het aandeel kernenergie terug te brengen, van 75% naar 50% van de elektriciteitsmix. Of heb je een geheime bron dat Areva en EDF uit de financiële sores zijn en werken aan een stiekeme comeback van kerncentrales?
@2 wat zeur je zelf eigenlijk Herman? Onderbouw je stellingen nou eens met een consistent en met feiten onderbouwd verhaal.
@3 ik snap ook weinig van je zeer beperkte weergave van argumenten voor duurzame energie, want op het moment dat Frankrijk en Duitsland besloten kerncentrales te bouwen speelde klimaatverandering nog niet als motief. Ook toen Duitsland besloot om over te schakelen op duurzame energie was dat geen reden. Net als dat nog geen grote rol speelde toen Duitsland besloot kerncentrales uit te faseren.
Wat wel een rol speelde in die periode was zure regen, bij het bestrijden daarvan heeft Frankrijk zijn kerncentrales ook een hoofdrol bij willen laten vervullen. Zoals ze dat nu doen bij kernenergie.
Andere redenen om over te schakelen op duurzame energie: eindige grondstoffen (uranium is ook eindig en niet CO2 vrij), niet afhankelijk willen zijn van instabiele of dubieuze landen, minder vervuiling en afvalproblemen, openbreken van de oligopolistische energiemarkt etc. etc.
@4 welke piek? Piek in totale stroomproductie, piek in zonne-energieproductie, piek in export van stroom?
@5 Franse waterkracht is enkel nuttig als opslagmogelijkheid als het om pumped hydro gaat. Anders kan waterkracht enkel gebruikt worden om dalende vraag op te vangen, niet om extra aanbod op te vangen. Duitsland heeft ook waterkracht en voldoende flexibiliteit in het productiepark om de veranderingen in vraag naar elektriciteit in binnen- en buitenland te volgen tegen concurrerende tarieven. Zelfs Duitse steenkoolcentrales zijn inmiddels in staat om snel de productie op te voeren en terug te schroeven. Gezien het geringe aantal storingen in Duitsland een uiterst betrouwbaar mechanisme. Frankrijk daarentegen dumpt kernenergie in buurlanden op momenten met weinig vraag naar stroom. Is lastig op dagen met veel zon- en wind in omliggende landen.
Zon- en windenergie zijn ten bate van de Duitse kleinverbruikers, die bezitten namelijk het overgrote deel van deze installaties. Enkel in offshore wind hebben de traditionele energiebedrijven een voet tussen de deur van de energietransitie.
Dat betekend dat ze een aantal kunnen sluiten als het toch gecompenseerd kan worden. Lastig als je voor iets gaat en moet inzien dat het toch niet de juiste weg was. Toegeven en aanpassen!