serie

Kunst op zondag

Foto: Joan (cc)

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.


Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Herinnert u zich deze nog?

Uit Kunst op Zondag 3 februari 2019: iemand liet iets in elkaar storten en dat kreeg applaus….

Prachtig? Prachtig!

Het is natuurlijk even intrigerend als spectaculair dat hij al die moeite met één enkele trap in elkaar laat donderen. Maar het oeuvre van Aeneas Wilder omvat meer dan dat. Bij sommige van zijn constructies vraag je je af wanneer het vanzelf in elkaar stort.

Meer dus in de herhaling en hier.

Vraag aan alle curatoren in Nederland: wanneer krijgen we Aeneas Wilder en zijn werk weer eens hier te zien?

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag januari-tips

NIEUWS - In de eerste twee maanden van dit nieuwe jaar zijn er aan aantal museale tentoonstellingen die de laatste trends in de hedendaagse kunst laten zien. Voor Kunst op Zondag bezocht ik Ai Weiwei in de Kunsthal, Yayoi Kusama in het Stedelijk Museum Schiedam en Nan Goldin in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Tot slot is er de Art Fair in Naarden van 25 t/m 28 januari 2024.

Ai Weiwei In Search of Humanity © collage Wilma Lankhorst.

Ai Weiwei In Search of Humanity © collage Wilma Lankhorst.

In Search of Humanity met Ai Weiwei

De Kunsthal Rotterdam presenteert de grote tentoonstelling “In Search of Humanity” van de Chinese kunstenaar, mensenactivist en criticus Ai Weiwei (1957). Dit is de meest volledige overzichtstentoonstelling van Ai Weiwei tot nu toe. Je ontdekt een indrukwekkend overzicht van werken, gemaakt in de ruim veertig jarige carrière van de kunstenaar. Ik zag schilderijen, culturele readymades, LEGO-werken, sculpturen, installaties, fotografie en videokunst. Het team van de Kunsthal wist de hand te leggen op belangrijke werken uit verschillende fasen in het oeuvre van deze kunstenaar.

Ai Weiwei in de Kunsthal Rotterdam © collage Wilma Lankhorst.

Ai Weiwei in de Kunsthal Rotterdam © collage Wilma Lankhorst.

Fietsen, krukjes en duizenden zonnebloempitten

Om de ruim 120 werken te verkennen, heb je zeker twee uur nodig. De zaalteksten zijn compact en helder en geven goede achtergrondinformatie over elke creatieve fase. Ik ontdekte bekende en minder bekende werken zoals het veel getoonde Forever Bicycles (2003): een sculptuur van stuurloze fietsen. Hiermee benadrukt Ai Weiwei dat we niet zelf bepalen waar we naartoe fietsten. Hij verwijst hiermee ook naar het dominante Chinese regime. In de volgende ruimte is de vloer bezaaid met ruim duizend kilo handgeverfde porseleinen zonnebloempitten. Met Sunflower Seeds (2010) daagt Ai Weiwei het ‘Made in China’ mantra uit waar China om bekend staat.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Antiek glas

Een van de oudejaarsvragen betrof antiek glas: viel er iets te zeggen de wijze waarop het werd vervaardigd en kunnen we het namaken? De tweede vraag is makkelijk te beantwoorden: ja, dat kunnen we. Er zijn diverse ateliers, zoals dit, en u kunt de producten kopen in de meeste museumwinkels. De vraag hoe ze het in de Oudheid maakten, is lastiger.

Er gaat namelijk een andere vraag aan vooraf: wat is glas eigenlijk? Het is feitelijk vloeibaar gemaakt en daardoor bewerkbaar silica. Dat valt te winnen uit gewoon zand, maar voor de glasmaker aan het werk kan, moet hij twee problemen oplossen. De eerste moeilijkheid is dat hij het smeltpunt van silica moet verlagen van rond de 2000°C tot 1200°C. Daarom voegt de glasmaker soda (natriumcarbonaat) toe, dat valt te winnen uit planten. Dit creëert een nieuwe complicatie, namelijk dat het product zo oplosbaar wordt. Daarom voegt hij ongebluste kalk (calciumoxide) toe. Zo wordt het mengsel weer harder en kunnen we, om eens iets te noemen, water drinken uit een glas. De verhouding tussen de drie bestanddelen varieert rond de 70% silica, 25% soda en 5% calciumoxide.

 

Babylonische instructie voor de glasmaker (Pergamonmuseum, Berlijn)

Het oudste glas

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | De grens over

We passeren straks de 365-dagen grens. Voor wat volgt krijgen we één  dag meer. Hopelijk zien we u aan die kant van de grens weer. Voor nu, bij wijze van ansichtkaart met onze groet bij de jaarwisseling:

grens

“Wie wil dat de wereld blijft zoals die is, die wil niet dat ze blijft”, citaat van de schrijver/dichter Erich Fried.

Te zien bij de East Side Gallery, een restant van de Berlijnse Muur, een grens die in 1989 aan diggelen ging. Gemaakt in 1990 door graficus/schilder Monika-Elisa Budzinski. In 2009 gerenoveerd door Shamil Gimayev, van wie ook bij de East Side Gallery ‘Wir sind ein Volk’ is te zien.

De muurschildering net het citaat van Fried was eerder te zien bij Kunst op Zondag ‘De muur’, waar behalve de Berlijnse Muur ook de Amerikaanse en Palestijnse muur voorbij kwamen. De wereld was één grens kwijt, maar kreeg er meerdere voor terug.

Foto: Joan (cc)

Kerstmis achter prikkeldraad

De kerstboodschap van het Spaanse collectief Luzinterruptus: Christmas in the trenches / Navidad de trincheras

Kerstmis in de loopgraven: “Als de kerstsfeer van vrede en liefde Bethlehem niet eens kan bereiken, hoe kunnen we deze dan kunstmatig in onze straten en pleinen installeren?”

Kerstmis heet het feest van licht te zijn. De diepere betekenis van ’feest van licht’ zal ergens diep in een onvindbaar hoekje van het collectieve bewustzijn verborgen liggen. Maakt niet uit, want Kerst is dan toch wel het feest dat de donkere dagen van december verlicht met een niet te tellen hoeveelheid lampjes in de straten.

De kerstboodschap van Luzinterruptus is:

Hopelijk zal het teveel aan licht ons er niet van weerhouden de angstaanjagende duisternis te zien die ons achtervolgt

En dus bedacht Luzinterruptus ‘een stedelijke decoratie die past bij de tijd waarin we leven’. Eentje met ‘weinig licht en veel prikkeldraad’.

© Luzinterruptus Christmas in the trenches / Navidad de trincheras (simulation @zekewenders)

Bekijk meer van ‘Christmas in the trenches‘ en zie hoe dat er in de straten van uw stad uit zou kunnen zien. afbeeldingen en details van de (vormgegeven door graficus Zeke Wenders).

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag in de kerstvakantie

NIEUWS - In de kerstvakantie is er vaak extra tijd om er even tussenuit te gaan. Een museumbezoek biedt een moment van inspiratie, van nieuwe ideeën opdoen of gewoon een moment van ontspanning. Graag zet ik een aantal tentoonstellingen op een rijtje om de gang naar het museum nog iets gemakkelijker te maken. Hiermee sluit ik mijn bijdrage aan Kunst op Zondag voor 2023 af. Mooie feestdagen en graag tot ziens in 2024.

Kerstvakantie Sfeerbeeld Lara de Moor in Museum MORE Gorssel © foto Wilma_Lankhorst

Sfeerbeeld Lara de Moor in Museum MORE Gorssel © foto Wilma Lankhorst.

Lara de Moor in Museum MORE Gorssel

De tentoonstelling van Lara de Moor (1969) in Gorssel is verstillend en adembenemend mooi. In de tuinzaal van het museum hangen dertig werken van haar onder de titel ‘The other place’. Dit is de eerste museale tentoonstelling van deze Nederlandse kunstenaar. In haar werk  creëert zij een mysterieuze wereld waarin verlaten plekken een eigen ziel en atmosfeer krijgen. Een afgehaald bed met en stapel dekens in een lege kamer brengt je in een oogopslag in een andere wereld. Soms verwijst ze in haar werk naar een historisch kunstwerk zoals in ‘Prop Table (after El Greco – 2018) en dan weer creëert ze zelf een nieuwe ruimte waarin ze een web van draden spint. En wat doet die zak met water daar aan de deurknop? Ontdek het zelf in de tentoonstelling The Other Place in Museum MORE.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag │Thomas Schütte & Stan Douglas

VERSLAG -  

In Museum de Pont gaat deze winter een droom van kunstenaar Thomas Schütte in vervulling. Na ruim veertig jaar krijgt hij de kans om drie van zijn architectuurmodellen op ware grootte uit te voeren. Naast deze werken zijn er audiovisuele werken van de Canadese kunstenaar Stan Douglas te zien en te beluisteren. Voor Kunst op Zondag pakte ik de trein om beide exposities in Tilburg te verkennen.

Thomas_Schütte Westkunstmodelle © Thomas Schütte © fotocollage Wilma_Lankhorst (4)

Westkunstmodelle 1:1 © Thomas Schütte © foto’s Wilma Lankhorst.

Thomas Schütte

Van de Duitse kunstenaar Thomas Schütte (Oldenburg, 1954) heeft de Pont verschillende werken in haar collectie. Wie de Pont kent, kan zich Die Grosse Geisten, vast herinneren. Deze glimmende figuren staan in een kring bij elkaar. Het is alsof je tussen reuzen staat. Ondanks hun sterke verschijning zijn de geesten nu bijfiguren. In de tentoonstelling Westkunstmodelle 1:1 staan drie architectuurmodellen centraal die eerder als miniatuur te zien waren op de Westkunst-tentoonstelling 1981. In de grote hal van de Pont zie je de modellen nu voor het eerst op ware grootte. Het gaat om het werk Schiff, Bühne en Kiste. De centrale hal van de voormalige wolspinnerij leent zich goed voor dit soort monumentale werken.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Zitten, zat, gezeten, nu ga ik staan!

DOCUMENTAIRE - Is het toeval dat juist tijdens de renovatie van het Binnenhof de parlementaire democratie een schokkende verandering ondergaat? En wat gaat die verandering ons brengen?

Tijdens de renovatie van het Binnenhof krijgen twaalf kunstenaars een opdracht om nieuw werk te maken. Een project van Atelier Rijksbouwmeester en gebruikers van het Binnenhof (Eerste Kamer, Tweede Kamer, Raad van State, ministerie van Algemene Zaken en de gemeente Den Haag).

Van 27 tot en met 30 mei dit jaar vond de eerste editie van de Kunstparade Binnenhof renovatie plaats. Beeldend kunstenaar Tirzo Martha werd door de Eerste Kamer gevraagd zijn visie op de betekenis van het Binnenhof in een tijdelijk kunstwerk te vatten.

Het werd een performance en installatie over de zetel. Tirzo Martha zei:

De beweging van verkozen worden, een zetel innemen en weer afstaan probeer ik in dit beeld te vangen

Tirzo Martha nodigde burgers uit hun stoel toe te voegen aan de installatie. Aan elke stoel zat natuurlijk een verhaaltje vast.

Het kunstwerk ‘Zitten, zat, gezeten, nu ga ik staan!’ ging over meer dan zetels die na verkiezingen telkens door anderen ‘bezeten’ worden. Het ging ook over reflectie. Hoe en wat hoor en zie je in deze 17 minuten durende documentaire, gemaakt door Kristiaan Asscheman.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag verkent kunstenaarskolonie Worpswede

REPORTAGE - Op een kleine twintig kilometer van Hanzestad Bremen ligt de kunstenaarskolonie Worpswede.  Aan het begin van de twintigste eeuw woonden en werkten hier de Duitse Modernen. Naast talrijke actieve artistieke mannen zoals Heinrich Vogeler, Otto Modersohn en Fritz Mackensen was vooral Paula Modersohn Becker steeds op zoek naar nieuwe vormen, nieuwe kleurcombinaties en nieuwe composities. 100 Jaar na haar overlijden, werd zij in de Duitse media beschreven als de Duitse Picasso. Het is hoogtijd om Worpswede en haar kunstenaars eens nader te verkennen.

Worpswede Zaalimpressie van de Worpsweder kunstenaars in Kunsthalle Bremen © foto Wilma_Lankhorst

Zaalimpressie van de Worpsweder kunstenaars in Kunsthalle Bremen © foto Wilma Lankhorst.

Kunstenaarskolonie Worpswede

Als enkele Franse schilders vanaf 1830 in de omgeving van Barbizon buiten landschappen gaan schilderen, wordt dat door collega’s in buurlanden snel opgepikt. Geïnspireerd door de School van Barbizon (1830-1870) trekken in ons land (jonge) leden van de Haagsche School (1860-1890) massaal naar buiten. De Nederlandse reactie op Barbizon is het schilderdorp Oosterbeek op de Veluwe. De Duitse reactie op het Franse Barbizon is de oprichting in 1889 van de leef- en kunstenaarsgemeenschap Worpswede (1889-1922). Landschapschilders Fritz Mackensen (1866-1953),  Hans am Ende (1864-1918) en Otto Modersohn (1865-1943)  zijn de mannen van het eerste uur. Al snel sluiten Heinrich Vogeler (1872-1942),  en Fritz Overbeck (1869-1909) zich bij hen aan. Naast schilders sluiten ook dichters en beeldhouwers zich aan. In de artistieke gemeenschap in Worpswede spelen twee vrouwen een belangrijke rol: beeldhouwer Clara Westhoff (1878-1954) en schilder Paula Becker.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Een nacht in Madrid

Bij het begin van dit moppie muziek zou je kunnen denken dat het van deze tijd is. Wat er daarna volgt doet wel ietsje ouder vermoeden. Maar dan komt er weer eens stukje wat net zo goed onder ‘hedendaagse gecomponeerde serieuze muziek’ (wel met een kwinkslag) lijkt te vallen.

Of wordt er een loopje genomen met barokke muziek? Nou ja, dit strijkkwintet speelt ‘Musica notturna delle strade di Madrid. Opus 30, No. 6, gecomponeerd door Luigi Boccherini (1743 – 1805). Ofwel ‘eine kleine Nachtmusik’ uit Madrid.
De compositie is 243 jaar oud (hoor ik daar ergens in het laatste deel een soort ‘lang zal ze leven’?), de uitvoeringen klinken tegenwoordig of het van deze eeuw is.

Awel, het moppie muziek verhaalt van de geluiden die ’s nachts in de straten van Madrid te horen zijn. Althans, in de tijd van Boccherini. De klok van een kerk die oproept voor het Ave Maria gebed, trommels van soldaten, blinde bedelaars die door de straten schuifelen, de kraaltjes van de rozenkrans, straatzangers die langslopen, nog een trommel en als de nacht ten einde loopt trekt ook de militaire nachtwacht zich terug uit de straten van Madrid.

Waarmee ik maar wil zeggen: goedemorgen!

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Het kolonialisme verwerken?

De Ghanese kunstenaar El Anatsui (1944) verwierf faam met ontzagwekkend fraaie kunstwerken van wegwerpmaterialen. Op dit moment houdt hij een expositie in het Tate Modern: Behind the Red Moon. Met dank aan een zekere Japanse autofabrikant.

Op het eerste gezicht denk je dat je te maken hebt met een weefwerk. Bij nader kijken wordt echter duidelijk dat er gebruik is gemaakt van niet voor de hand liggende materialen. Zo maakte El Anatsui tal van werken van flessendoppen, nadat hij in 1998 een zak met doppen van bierflesjes langs de kant van de weg vond. De troosteloze aanblik deed hem mijmeren over de rol die alcohol speelde in de slavernijhandel, zo vertelt hij.

Kolonialisme

Eerlijk gezegd vind ik dat soort associaties wat al te gemakkelijk en clichématig. Het is echter een thematiek die een doorlopende lijn vormt in het werk van de Ghanees. In het begin van zijn carrière brak hij traditionele aardewerken kruiken die hij dan weer gedeeltelijk en vervormd aan elkaar lijmde. Dat symboliseerde dan de reconstructie van het Afrikaanse continent, dat door kolonialisme stuk was gebroken.

Verstilling

Wat mij aanspreekt in het werk van deze kunstenaar is echter de verstilling en het ontzag dat het weet op te roepen, de dynamische vormen en de visuele toespelingen op traditionele Afrikaanse motieven en patronen, en dan blijkt het werk zelf te bestaan uit weggeworpen consumptieartikelen. Dat getuigt van zelfspot en tegelijkertijd van een melancholische houding.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag verkent het Pablo Picasso jubeljaar

VERSLAG - Acht april j.l. was het vijftig jaar geleden dat kunstenaar Pabo Picasso overleed. Op 25 oktober a.s. wordt zijn geboortedag (1881) herdacht. Wereldwijd besteden 50 musea dit jaar aandacht aan het werk en het oeuvre. Het accent van de feestelijkheden ligt uiteraard in Spanje en Frankrijk. Ook buiten deze twee landen hebben geselecteerde musea de kans gekregen een tentoonstelling te organiseren. Voor Kunst op Zondag zet ik er graag een paar op een rijtje. Ik wens je een mooi Picasso-jaar.

KoZ Cobra Museum presenteert Picasso, terug naar de bron © foto Cobra Museum

Cobra Museum presenteert Picasso, terug naar de bron © foto Cobra Museum.

Picasso in het Cobra Museum

Het team van het Cobra Museum in Amstelveen ging terug naar de bron, op zoek naar de ‘Andere Picasso’. In Amstelveen is een deel van het oeuvre van Picasso dat minder bekend is te zien. Je leest wetenswaardigheden over de culturele achtergrond van de kunstenaar, zijn kindertijd en zijn liefde voor dans & theater. Je krijgt een mooi inzicht in Picasso’s fascinatie voor keramiek.

‘De Andere Picasso, terug naar de bron’ is nog tot en met 8 oktober te zien in het Cobra Museum in Amstelveen.

Royal Delft Pablo Picasso Magisch Keramist © foto Royal Delft

Royal Delft Pablo Picasso Magisch Keramist © foto Royal Delft.

Vorige Volgende