Kunst op zondag Archives - Pagina 23 van 55

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | De zee

23 december 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

De laatste twee afleveringen dwaalden we, min of meer, rond de zee. Eerst was het prijs, met dank aan William Turner, vermaard om zijn zeegezichten. Vervolgens deden we havens aan, in een poging de cliché symboliek van ‘komen en gaan’ te vermijden.

Nu moeten we het alleen nog even over de zee hebben. En wel over ‘De zindering van de zee. Een eerbetoon aan Bas Jan Ader’ in museum Mesdag Collectie (nog tot 6 januari te zien). Een project in de categorie ‘tentegenovertoonsteling’ (naast of tegenover elkaar geëxposeerde werk van verschillende kunstenaars, uit verschillende tijden en/of stromingen).

In dit geval is hedendaagse kunst verweven met door het echtpaar Mesdag verzamelde 19de-eeuwse kunst.

Tussen de ‘Kraaien’ van Emile Adélard Breton en het ‘In gedachten verzonken’ van Antonio Mancini ….

… hangt het hyperrealistische Transmisison van Katie O’Hagan. Ze vertelt er hier meer over.

‘Limule belge à orifice anal’ en ‘Étoile de mer belge à ventouse (III)’, een paar stukken uit Jan Fabres ‘Folkore Sexuel Belge’ en ‘Mer du Nord Sexuelle Belge’ staan in een vitrine bij een rituele staf van een derwisj.

In een kamer met Japanse kunst staat één van de gotische Nautilus-modellen van Wim Delvoye en hangt de video ‘Staand op een watermeloen in de Dode Zee’ van Sigalit Landau …

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Daar bij de haven

16 december 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Waar het begrip ‘haven’ al niet voor staat… Zeelieden, meerminnen- en mannen, zeegoden, lokale of nationale beroemdheden, duikers, vissers zijn de havenhoofden die bij gaten in de kust toegang of uitweg bieden.

Nu kun je met symboliek nogal wat kanten op. Bijvoorbeeld ‘bevrijding is pakken wat je pakken kan’….
Seward Johnson – Unconditional Surrender, 2007 – 2013, bij Tuna Harbor Park, San Diego, USA.

of een reusachtige ontworsteling…
Seward Johnson – The Awakening, 1980, bij National Harbor, Washington D.C., USA.

of de haven als plaats om tot rust en troost te komen.
Max Patté – Solace in the Wind, 2008, bij haven in Wellington, Nieuw Zeeland.

De haven is natuurlijk hét spuigat van diversiteit, getuige de vele figuren die we bij de havens zien.

Maker onbekend – Standbeeld van Pythagoras, bij de haven van Pythagorio, Griekenland.

Jonás Gutiérrez – De subtiele steen-eter, 2006, bij de haven van Puerto Vallarta, Mexico.

Elek Imredy – Girl in a Wetsuit, 1972, bij haven van Vancouver, Canada.

Svajunas Jurkus, Sergejus Plotnikovas – Juodasis vaiduoklis (Zwarte geest), 2010, bij de jachthaven van Klaipėda, Litouwen.

Magnus Tomasson – Monument voor de onbekende bureaucraat, 1993, bij de haven van Reykjavik, IJsland.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Waar is de Nederlandse Turner Prijs?

9 december 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Afgelopen donderdag werd de jaarlijkse Turner Prize uitgereikt, de belangrijkste en meest besproken Britse kunstprijs. De Nederlandse Wikipedia noemt drie vergelijkbare kunstprijzen: “de Prijs Jonge Belgische Schilderkunst in België, de Prix Marcel Duchamp in Frankrijk en The Vincent Award in Nederland”.

Equivalent van de Turner Prize? Dat klopt niet. The Vincent Award was geen nationale, maar een Europese prijs en werd niet jaarlijks maar tweejaarlijks uitgereikt. Dat wil zeggen: als het tot een uitreiking kwam. De eerste vijf edities lukten nog wel, maar daarna slaagde men alleen in 2014 er nog in een winnaar te huldigen.

Na een lijdensweg van overstappen naar musea (van Bonnefantenmuseum via Stedelijk Museum Amsterdam naar Gemeentemuseum Den Haag) , ruzie met het Stedelijk Museum Amsterdam en met genomineerde kunstenaars heeft men dit jaar besloten de stekker eruit te trekken.

De ‘Prijs Jonge Belgische Schilderkunst’, tegenwoordig de BelgianArtPrize geheten, mag dan wel een nationale kunstprijs zijn, maar is een tweejaarlijks gebeuren en heeft soms ook moeite tot feestelijke uitreikingen te komen. In 2007 besloot men de hoofdprijs niet uit te reiken met de flauwe smoes dat het niveau van de nominaties zo hoog was, dat de jury geen keuze kon maken.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag … en jatwerk

2 december 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Zestien jaar is al een hele leeftijd. Zeker als je in het nieuws komt als een dief die “al op jonge leeftijd een fascinatie voor kunst en archeologie had”.

Er zit nog en mate van logica in dat een liefhebber van bepaalde kunst dat ook uit een museum jat. Het is een wat eigenaardige manier van kunst verzamelen en wat zuur als je dan tegen de lamp loopt omdat een legale verzamelaar je betrapt. In heel wat andere kunstdiefstal is de logica ver te zoeken. Een greep uit het jatwerk van dit jaar.

Uit het Willibrordus Business Center in Heiloo werden op 25 november tien schilderijen van amateurkunstenares Jolanda Verduin gestolen.

Het betreft (citaat uit Noordhollands Dagblad) “portretten van de Rolling Stones, Brigitte Bardot, Amy Winehouse, Herman Brood en een Maori, een schilderij van een poort in een Frans straatje en een gestileerd werk met een parel”.

Werk van twee andere exposanten zijn onaangeroerd gebleven. De getroffen kunstenares heeft aangifte gedaan maar laat weten: “Ik vind het allemaal niet zo erg, van mij hoeven ze zo iemand niet te straffen. Als ik ze maar terug krijg”.

Dinsdag 20 november eindelijk eens kunst in het tv-programma ‘Opsporing verzocht’. Zeven schilderijen van de Nieuwegeinse kunstenares Victoria Verdy zijn tussen 8 en 12 september gestolen en nog steeds niet terug gevonden. De politie had op 4 oktober al een bericht online.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Monumenten voor de toekomst

25 november 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Vandaag het laatste deel van ons drieluik over ‘monumentaal herdenken’. In het eerste deel vroegen we welke monumenten op u een grote indruk maken. Het tweede deel draaide om de vraag welke monumenten aan verandering of verwijdering toe zijn. Vandaag het laatste deel met voorstellen voor toekomstige monumenten.

‘Historic England’, een organisatie voor behoud van het Engelse erfgoed, schreef een competitie uit voor nieuwe manieren van herdenken en herinneren en selecteerde uit alle inzendingen tien voorstellen. Eén daarvan zou redelijk snel toepasbaar kunnen zijn bij monumenten en standbeelden die verwijzen naar een discutabel verleden: A Long Shadow Over London (details op de website van de ontwerpers).

Stel je voor dat bij elk standbeeld van Jan Pieterszoon Coen (verantwoordelijk voor de genocide op de Banda eianden) vanaf de sokkel een strook tegels als een schaduw over de grond ligt. Daarop de namen van de slachtoffers die Coen heeft gemaakt. Zo hoeft het standbeeld dus niet weg, maar krijgt het de juiste context.

Er is een vrij eenvoudige manier om een geschiedenis, met alle lichte en zwarte kanten, in alle volledigheid te ‘monumenteren’.

Mooi voorbeeld: de ‘Great Wall of LA (Los Angeles)’.

Van sommige standbeelden staan tientallen replicas over heel de wereld. Zo ook van het Vrijheidsstandbeeld in New York. Van 1887 tot 1945 stond een replica in het Vietnamese Hanoi. De in Vietnam geboren Danh Vō maakte ‘We the people’, een replica van het Amerikaanse Vrijheidsbeeld, maar dan in 300 stukjes. Die werden verspreid over de wereld tentoongesteld.

…

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Memento monumenten

18 november 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Monumenten vertellen een geschiedenis, maar wat voor toekomst hebben ze?

Ook monumenten zijn geen eeuwig leven beschoren. Als ze al niet van materiaalmoeheid tot stof wederkeren, dan worden ze wel verpulverd door de tijdgeest.

De communisten, pardon, onze Oost-Europese medeburgers zijn aardig omgesprongen met het monumentale erfgoed van rode signatuur. Gewoon een museum en/of park inrichten met vergane glorie.

Bijvoorbeeld het Memento Park in Hongarije.

Of in Litouwen het Grūtas Park, in de volksmond ook wel ‘Stalins World’ genoemd.

Met onder andere de beeldengroep van Karolis Požela, Juozas Greifenbergeris, Kazys Giedrys en Rapolas Čarnas, vier Litouwse communisten, die in 1926 door het leger werden geëxecuteerd.

Bronius Vyšniauskas – beeldengroep ‘Vier communards’.

Wat In Rusland begon als het ‘Park van de gevallen helden’, is tegenwoordig het ‘Muzeon Park of Arts. Met nog steeds beelden van Sovjetkopstukken, maar ook hedendaagse kunst als commentaar op de communistische relikwieën.

Hoewel een nationaal herdenkingsmonument (Wall of grief) pas vorig jaar door Putin werd onthuld, is in Rusland de Stalinterreur allang erkend. In het Muzeon Park staat vlak bij het beeld van Stalin het door Evgeny Chubarov ontworpen monument ‘Victims to the Totalitarian Regime’.

Hier een detail van dat monument.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Monumentaal herdenken

11 november 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Door heel Europa worden vandaag bij talloze monumenten de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog herdacht. Vaak bij obligate monumenten. Een obelisk, een muurtje, een plaquette.
Soms zijn er monumenten die meer indruk maken. Een kleine bloemlezing. U kunt het aanvullen met monumenten die op u grote indruk hebben gemaakt.

Honderd jaar geleden bleven ontelbaar veel dode soldaten achter op het slagveld. Verworden tot geesten, nu in graniet gehouwen door Paul Landowski (u kent hem ook van de immense Jezus in Rio de Janeiro). ‘Les Fantômes’ in vogeldronevlucht.

Ook 100 jaar geleden vonden in en rond Bakoe, de hoofdstad van Azerbeidzjan, de zgn. ‘Maart Dagen’ plaats.

Een bloedbad dat bolsjewieken en Armeense revolutionairen aanrichtten onder de moslimbevolking. Het Quba Genocide Memorial Complex herinnert daar in aangrijpende eenvoud aan.

Iets langer geleden, 103 jaar, vond de Armeense genocide plaats, sinds 1867 gememoreerd in het Armeense Genocide Memorial Museum.

Tachtig jaar geleden eindigde het bloedbad van Nanjing, waarbij delen van het Japanse leger zich te buiten gingen aan gruwelijkheden jegens de Chinese bevolking. De diverse beelden bij het hiervoor opgerichte memorial museum spreken voor zich.

Bij Katyn (Rusland), westelijk van de stad Smolensk, lag vernietigingskamp waar de geheime dienst van de Sovjet-Unie 78 jaar geleden tienduizenden Poolse burgers en militairen vermoordden. De Sovjets vervalsten de geschiedenis door het later een begraafplaats van slachtoffers van de Duitsers te noemen. Pas na de Glasnost werd Memorial Katyn de herdenkingsplaats die het wel moet zijn.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Repareren

4 november 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Er gaat wel eens wat kapot, al dan niet door de moedwil van kunstenaars. Ook al kan destructie een daad van creativiteit zijn, het is nooit een toonaangevende en duurzame stroming in de kunstgeschiedenis geworden.

Onder het motto ‘it is mend to be’, bieden we vandaag tegenwicht voor onze vorige aflevering en gaat het vandaag over repareren. Herstelwerk, oplappen, lijmen, gaten vullen, de eindjes aan elkaar knopen. We laten dat aan ambachtslieden over (de rijwielhersteller, de schoenlapper, de kleermaker, de machinereparateur) en er zijn kunstenaars die er ook wat van kunnen.

In tijden van armoe en schaarste is het oplappen van kapotte spullen voor sommigen heel gewoon. Toch vond de Britse regering het in de Tweede Wereldoorlog nodig de campagne ‘Make do and Mend’ te starten en mensen te motiveren allerlei spullen her te gebruiken en te repareren.

Anna Dumitriu verwijst naar die periode en naar de eerste keer dat penicilline werd gebruikt (1941). De gaten in de kleding zijn gerepareerd met stukken zijde, die door een bacteriëel proces zijn gekleurd.

Anna Dumitriu – Make Do and Mend, Controlled Commodity, 2017.

Kintsugi is de Japanse kunst van het repareren van gebroken porselein en keramiek. Met goudkleurige lijm worden de scherven tot en nieuw geheel geplakt. Yee Soo-Kyung gebruikt die techniek voor zijn ‘vertaalde vazen’.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Vernietigen

28 oktober 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Kunst vernietigen is een ambacht apart. Beheers je dat niet, dan faal je als destructie-kunstenaar. Dat is sinds kort wel van toepassing op Banksy. Vijf oktober jl. presenteerde hij in veilinghuis Sotheby’s zijn wellicht grootste mislukking.

Wat een vernietigende daad als kritiek op de kunsthandel heette te zijn, werd een succes voor diezelfde handel. De voor een vette miljoen euro geveilde Banksy is door de halfslachtige vernieling waarschijnlijk een paar miljoen meer waard geworden.

Of was dat tóch de bedoeling van de kunstenaar? Volledige vernietiging of opzettelijke beschadiging van eigen werk is geen onbekend fenomeen in de kunstgeschiedenis. Het kan onderdeel zijn van het scheppingsproces.

De papiervernietiger, de ‘shredder’, speelt wel vaker een rol. Meestal om materiaal te verkrijgen waarmee een nieuw kunstwerk wordt gemaakt, soms ook als symbool voor de een of andere boodschap. De kunstenaar kan zelf de ‘shredder’ zijn en materiaal aan reepjes snijden.

Nathalie Boutté – portret Esther, 2014.

Detail van portret Esther.

Ivano Vitali scheurt krantenpapier aan reepjes en slaat er mee aan het breien.

Ivano Vitali – performance/modeshow, 2015.

Georgia Russel versnijdt soms ook de complete kunstgeschiedenis. Of dat een middel is tegen de strapatsen van de kunsthandel?

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Koepelbouw

21 oktober 2018 , 08:00 , door Jona Lendering

Het plaatje hierboven toont de noordelijke koepel van de Vrijdagsmoskee in Isfahan. Een inscriptie vertelt dat het gewelf is gebouwd door een voorname hoveling, Taj al-Molk, in het jaar dat wij 1088 noemen. De constructie heeft een doorsnede van ongeveer negen meter: niet heel groot, maar toch noemde de architectuurhistoricus Arthur Pope het in zijn boek Persian Architecture “perhaps the most perfect dome known”.

Hij had het ook over “the perfection of a sonnet”, en hoewel ik die vergelijking niet zo goed begrijp, is wel duidelijk dat hij onder de indruk was van deze koepel. Daar is ook alle reden toe, want dit gewelf kan eigenlijk niet bestaan. Dat vergt wat uitleg.

Rond en vierkant

Koepels hebben de onhebbelijke eigenschap rond te zijn. Als je de koepel op de grond zet, levert dat geen problemen op, denk maar aan een iglo. Het wordt anders als je de koepel bovenop een gebouw wil zetten. De Romeinse architect die het Pantheon bouwde, ontweek het probleem door onder het gewelf een eveneens rond gebouw te plaatsen, maar dit is vaak geen praktische vorm. Bouw maar eens een kast voor een ronde kamer.

Kortom: hoe plaatsen we een ronde koepel op een vierkante ruimte, een iglo bovenop een kubus? De simpelste oplossing is dat je in het dak van de kubus een rond gat maakt en daaromheen de koepel bouwt. Dat is ook wel eens gedaan, zoals in het charmante vijfde-eeuwse jachtpaleisje te Sarvestan in het zuiden van Iran. Er kleeft echter een heel groot nadeel aan deze constructiewijze: het gewicht van de koepel rust op slechts vier plaatsen, namelijk daar waar de onderrand van de koepel rust op de verticale muren. De koepel kan daarom nooit al te groot worden, omdat het gewicht de muren uit elkaar duwt.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Idee of kopie

14 oktober 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

In de vorige Kunst op Zondag zagen we een fenomeen voorbij komen dat de hele kunstgeschiedenis lang onuitroeibaar blijkt: één idee door meerdere kunstenaars uitgevoerd.

Het ging toen om ‘kauwgomhoofden’. Het idee het publiek te vragen een hoofd vol te plakken met kauwgum blijkt in de hoofden van meerdere kunstenaars gespeeld te hebben. Zonder dat ze het van elkaar wisten?

Voor zo ver we kunnen nagaan verscheen in 2012 het eerste hoofd (dus het meest oorspronkelijke idee?) in Vancouver (Canada).

Drew Shaffer en Chris von Szombathy – You complete me, 2012.

Niet lang daarna, in 2014, verscheen eveneens in Vancouver een tweede kauwgomhoofd, nu van een andere kunstenaar.

Douglas Coupland – Gumhead, 2014.

En een oplettende Sargasso-lezer wees ons op de kauwgumkop die in 2016 in Arnhem was te zien. Deze keer van een Filipijnse kunstenaar.

Louie Cordero – The Happy Camper, 2016.

Het hoofd in Arnhem mocht ook met klei worden beplakt. Overigens meent de kunstenaar nog geld tegoed te hebben voor de aankoop van twee andere kunstwerken die tijdens dezelfde expositie te zien waren.

Eén van de kunstenaars van het oorspronkelijke kauwgomhoofd reageerde laconiek op het kopiëren van zijn idee.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Ego pretpark

7 oktober 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Musea denken jonge bezoekers te trekken door meer Instagramwaardige kunst te exposeren.

Jonge bezoekers worden voor musea steeds belangrijker. Zo belangrijk zelfs dat tentoonstellingen zo worden ingericht dat je er de ideale foto voor Instagram kunt maken.

Raar bericht van de NOS, want je zou denken dat alle kunst de moeite van het fotograferen waard is. Zou er verschil zijn tussen wat jonge en oudere museumbezoekers graag fotograferen? Geen idee.

Dat musea al jaren zich in allerlei bochten wringen om meer publiek trekken is vooral sinds de economische crisis van 2007- 2009 een gegeven. Overheden verminderden de toch al schamele financiële ondersteuning maar musea behielden de plicht kunst toegankelijk te houden voor een breed publiek.

En toen kregen we meer museale attracties.

Pardon, we bedoelen: meer beleving. Bijvoorbeeld glijbanen die we al kenden van o.a. zwempretbaden. Je zou zeggen dat zo´n glijbanenwerk prima past op het terrein van een design museum…..

… maar wat doet zoiets in een museum voor moderne kunst?

U zag de glijbanen van kunstenaar Carsten Höller, die volgens een van onze trouwe lezers gezegd heeft dat de kermiservaring volledig wordt onderschat en dat een glijbaan een sculptuur is waarin je kunt reizen.

Vorige Volgende