COLUMN - Waarin Klokwerk stelt dat de hele discussie over de opwarming van de aarde in wezen niets uitmaakt voor ons energiebeleid.
Stel dat het waar is, dat die de hele opwarming van de aarde niet doorgaat?
Bij de publicatie van het jongste rapport van het IPCC komt weer een hoop discussie kijken. Natuurlijk ook op Sargasso. Dit blog staat niet voor niets bekend als een club milieugekkies met een voorliefde voor cijfers.
Warmt de aarde op door menselijk toedoen, of niet? Laten we eerlijk zijn: uiteindelijk weet niemand het zeker. Iedereen die doet alsof hij het wel weet, heeft een fundamenteel onwetenschappelijke houding. Het fundament van de wetenschap is immers twijfel.
Hoewel het altijd beter is je overtuigingen te baseren op systematisch onderzoek dan op wishful thinking, blijft scepsis in de wetenschap gezond. Ook in de wetenschap is het idee van wat waar is immers veranderlijk. Tot zeshonderd jaar geleden dacht men zeker te weten dat het hele universum om de aarde draaide. Honderdvijftig jaar geleden geloofde de mensheid nog dat de wereld bestond uit kleine bolletjes die zich keurig gedroegen volgens de wetten van Newton, met vaste waarden voor ruimte en tijd. Tegenwoordig zijn die ideeën achterhaald.
En zo is er een kans dat over een eeuw net zo lacherig wordt gedaan over de theorie van de opwarming van de aarde als we nu doen over de theorie van de aarde als middelpunt van het universum.
Daarbij zijn er voor de opwarming van de aarde sowieso meer factoren dan de mens: voorspelbare factoren, maar ook volkomen onvoorspelbare factoren. Er hoeft maar één flinke vulkaan uit te barsten of één golfstroom plotseling zin hebben de andere kant op te stromen en alle modellen zijn compleet waardeloos geworden. En over de effecten van die mogelijke opwarming is uiteindelijk nog minder zekerheid dan over de opwarming zelf.
Maar tot zover het relativisme. Wat ik niet snap van de klimaatsceptici is dat ze denken dat hun bedenkingen relevant zijn in de politieke discussie over energie.
Want of de aarde nu warmer wordt of kouder, het neemt niet weg dat het winnen van fossiele brandstoffen steeds duurder wordt. Verder leveren de winning en stook van die brandstoffen hoe dan ook milieuvervuiling op, zoals fijnstof, waar we ook allemaal dood aan kunnen gaan, opwarming of niet. Bovendien zijn we voor die brandstoffen afhankelijk van notoire engerds die er gewoonte van maken homoseksuelen te vervolgen, vrouwen te stenigen en/of activisten op te sluiten.
Daarnaast kunnen we ons als mensheid sowieso maar beter indekken tegen klimaatschommelingen. Want warmer of kouder, de aarde is een grillige planeet, en klimatologische omstandigheden kunnen altijd veranderen, langzaam, of plotseling. Ook dat maakt ons en vooral wat wij bouwen fundamenteel kwetsbaar.
Opwarming of niet, uiteindelijk blijft linksom of rechtsom toch dezelfde agenda wenselijk. We moeten veel zuiniger worden met energie, en deze schoner en het liefst decentraal opwekken. De gedachte dat het IPCC en de groene energie-industrie uit één grote leugenachtige maffia zou bestaan mag geruststellend zijn, relevant is dat bezwaar uiteindelijk niet.
Reacties (61)
Juist. En zo is het.
@0 “Warmt de aarde op door menselijk toedoen, of niet?”
Een betere vraag is: Hoe snel warmt de aarde op en wat zijn de gevolgen?
@0 “één flinke vulkaan uit te barsten … alle modellen zijn compleet waardeloos geworden”
Blijkbaar is de menselijke invloed minimaal, dus ..
Maar tot zover het relativisme. Wat ik niet snap van de klimaatsceptici is dat ze denken dat hun bedenkingen relevant zijn in de politieke discussie over energie.
Want of de aarde nu warmer wordt of kouder, het neemt niet weg dat het winnen van fossiele brandstoffen steeds duurder wordt. Verder leveren de winning en stook van die brandstoffen hoe dan ook milieuvervuiling op, zoals fijnstof, waar we ook allemaal dood aan kunnen gaan, opwarming of niet. Bovendien zijn we voor die brandstoffen afhankelijk van notoire engerds die er gewoonte van maken homoseksuelen te vervolgen, vrouwen te stenigen en/of activisten op te sluiten
Omdat de klimaat sceptici wel snappen dat we gewoon niet zonder fossiele brandstoffen kunnen, zelfs al zou morgen alle energie op duurzame wijze opgewekt worden dan nog hebben we nog steeds zoveel olie e.d. nodig omdat fossiele brandstoffen echt niet alleen gebruikt worden voor energie.
simpel voorbeeld, een wereld zonder kolen is een wereld zonder staal omdat je voor staal productie cokes nodig hebt en daar heb je dus weer kolen voor nodig.
Zonder olie kan een electrische auto ook niet rijden hoor omdat voor de productie van de bedrading olie nodig is.
@Roland: Die vragen laat ik aan mensen die het leuk vinden die discussie te voeren. Mij ging het hier over het belang en de grond van de discussie zelf.
Ook ik ga er vanuit dat we maar beter rustig aan kunnen doen met de CO2 en ons schrap moeten zetten voor de gevolgen van de opwarming van de aarde, maar dat zijn zeker niet de enige argumenten voor een ander energiebeleid – laten we die andere argumenten niet uit het oog verliezen.
En ja, de menselijke invloed op het wereldgebeuren is groter dan dat van de dennenboom, maar onze macht over zaken als het klimaat blijft uiteindelijk beperkt. Wetenschap is daarbij een nuttige tool, maar de toekomst blijft uiteindelijk altijd onzeker.
@Bolke: Eens, maar ik hoor dan ook niemand pleiten voor een cold turkey. Maar voor iedereen met een beetje hersens zou toch duidelijk kunnen zijn dat we langzaam moeten afkicken, omdat we zo niet door kunnen, en ook niet door zouden moeten willen.
@5: Natuurlijk moeten we afkicken maar dan moeten er wel fatsoenlijke alternatieven zijn, er zijn maar weinig mensen die een windmolen in de tuin willen hebben.
We zijn nu op een fase aanbeland waarbij olie derivaten voor zoveel dingen gebruikt wordt de brandstof die vrijkomt bij het kraken een bijproduct is geworden.
(en nee blijkbaar kan je niet die benzine omzetten in wel gewenste derivaat omdat het kraken van een vat olie bepaalde percentages van olie derivaten oplevert.)
Er is maar 1 echte oplossing, de wereld bevolking moet drastisch gereduceerd worden door geboorte beperking.
Wie discussieert hier nu loos is vanzelfsprekend de grote vraag?
@3: staal en bedrading kunnen ook best vervangen worden door andere producten. Maar er wordt op dit moment gewoon nog veel te veel geld ‘verdiend’ met staal en bedrading en meer van dat soort zaken, en bij het schaarser worden van de olie, gaan die winsten alleen maar omhoog.
Dat is het probleem van de onvolkomen markten: de grote winnaars op deze markten zijn niet gebaat bij innovatie en nieuwe producten, want zij kunnen meer geld uit de markt trekken door oude producten eerst zo veel mogelijk uit te melken. Daarom draaien de nationale overheden ook altijd op voor de kosten van voor hele grote vernieuwingen. De belastingbetalers dus. De markt investeert niet, ook al hebben we de nieuwe technologie hard nodig, want dan krijgt de markt minder geld binnen.
Zodra er geld verdiend kan worden, begint die markt overigens te zeuren over de overheid, die terug moet treden, en dat de markt efficiënter is. En de belastingbetaler? Die ziet zijn geïnvesteerde geld nooit terug. Dat verdwijnt weer in de zakken van de grote bedrijven en hun aandeelhouders.
@3: “Zonder olie kan een electrische auto ook niet rijden omdat voor de productie van de bedrading olie nodig is”
Een minimale hoeveelheid afgezet tegen het brandstofverbruik.
@4: “ik ga er vanuit dat we beter rustig aan kunnen doen met de CO2”
Door de huidige winbare voorraad – nog afgezien van nieuwe vondsten – in het huidige tempo op te stoken?
Techniek ontwikkeling maakt niet alleen duurzame energie goedkoper, doch ook het winnen van fossiele energie.
Vergelijk eens de kolenwinning nu en vroeger.
@5: Stevige overheidsregelgeving en toezicht kan ook zonder subsidie voor snelle verandering zorgen. Dat is in het verleden vaker vertoond. Maatschappelijke druk moet groot genoeg zijn.
Precies, de markt zoekt vanzelf een weg. Hier is geen cap en trade overheidsmaffia voor nodig die mensen dood gaat martelen.
@9: Een minimale hoeveelheid afgezet tegen het brandstofverbruik
Daar zou je je nog eens lelijk op kunnen verkijken maar dan nog om die minimale hoeveelheid te produceren houd je wel een plas benzine en andere brandstoffen over.
@8: staal en bedrading kunnen ook best vervangen worden door andere producten
Noem eens iets wat betonstaal kan vervangen, of wat de isolatie van bedrading kan vervangen?
@Bolke: Als die brandstof maar een bijproduct is, waarom geven we het dan niet gratis weg?
Ik wil je best geloven maar in de energiediscussie heb ik het argument dat je opvoert zelf nog nooit gehoord. Wellicht heb je een link waarmee je je toch vrij boude claim kan onderbouwen?
Verder heb ik het verzet tegen windmolens op het land (inderdaad, het enige alternatief dat momenteel qua kostprijs tegen fossiele en kernenergie op kan – hoewel dat in de toekomst wel snel zal veranderen), altijd nogal potsierlijk gevonden. De windmolen zal niet de grootste zonde zijn tegen ons cultuurlandschap de laatste jaren. Hoe dan ook is beperking van energieverbruik wellicht de grootste win-factor momenteel.
Maar die discussie, daar laat ik me niet graag in dringen. Laat de markt het zelf maar uitzoeken wat het beste alternatief is. Daarvoor is het wel nodig dat de overheid de schade die energieverbruik de maatschappij aandoet verdisconteert in de prijs middels een accijns. Als (fossiele) energie plotseling veel meer kost, moet je eens zien hoe creatief mensen worden in de beperking van het gebruik ervan.
Van de opbrengst kan dan de loonbelasting omlaag.
@Pedro: Eens.
@Roland: Misschien was het nog niet duidelijk, maar ik ben het met wat je schrijft eens. Met rustig aan doen met CO2 bedoelde ik de uitstoot ervan zoveel mogelijk beperken. Maar dat is dus niet het enige argument voor een andere energie-agenda.
Waar het deze scepticus om gaat is de onterechte suggestie van uiterste urgentie die door het activistische deel van de aanhangers van de cagw (hier op sargasso ruim vertegenwoordigd). Geen spoor van wetenschappelijke twijfel, waar dit topic terecht naar verwijst, maar absolute standpunten. ‘De wetenschap’ is er immers uit. Dit alles is echter gebaseerd op computermodellen die, wegens het niet-lineaire karakter van het klimaatsysteem en ontbrekende kennis van de fysica, voorlopig volstrekt ongeschikt zijn om prognoses mee te maken. In dit kunstmatig paniekerige sfeertje wordt vervolgens onbezonnen en kostbare maatregelen doorgedrukt die geen enkel meetbaar nuttig effect sorteren.
Dat we op de lange termijn naar alternatieven voor olie, kolen en gas gaan is onvermijdelijk want deze bronnen zijn eindig. Doordat het steeds lastiger wordt de resterende fossiele energie te winnen zal deze in de loop van de tijd steeds duurder worden. Hierdoor krijgen alternatieven de kans hun plek te veroveren. In de tussentijd doen we er verstandig aan ons (verwende westerling) energiegebruik te minderen en te investeren in onderzoek en ontwikkeling naar alternatieven die wel toereikend zijn.
Nu onze middelen verspillen aan alternatieven die weliswaar beschikbaar maar volstrekt ontoeriekend zijn vind deze scepticus een slecht idee.
@9:
Mee eens. Het hoeven niet per se directe investeringen te zijn, maar ook regelgeving en toezicht kosten geld. Op een echt vrije en volkomen markt zou dat niet nodig zijn. Dan zorgen vraag en aanbod wel voor het evenwicht en de nieuwe investeringen.
@12:
Gewoon een kwestie van onderzoek en nieuwe producten introduceren hoor. Ik ben daar geen expert in, maar we hebben wel vaker van dat soort slagen gemaakt. Voor plastic zijn bijvoorbeeld vaak al wel alternatieven voorhanden. En ik ben dus niet zo pessimistisch, dat ik er bij voorbaat al van uit ga, dat we als mensen niet in staat zijn alternatieven te bedenken en toe te passen.
@Anton: Dan moet deze column je op het lijf geschreven zijn. Toch is ook het omgekeerde – de paniekverhalen af doen als overdreven – onwetenschappelijk. Dat moeten we dan ook weer erkennen.
Voor de rest wel eens, maar op dit moment is wind op het land qua kostprijs wel concurrerend, en bovendien is investeren in andere vormen ook nodig, om de ontwikkeling naar opwekking met een lagere kostprijs mogelijk te maken.
Inderdaad denk ik ook dat mindering op dit moment het belangrijkste winstpunt is.
@14:
Volstrekt ongeschikt? Wijs de betere methodes dan maar aan. Als je namelijk geen alternatief biedt, dat betere resultaten geeft, is je verder conclusie dat we dus maar niks moeten doen, minder waard dan de misschien ontoereikende modellen. Dit zelfde soort onzin hebben we enkele decennia geleden over de zure regen mogen horen, en als er naar dit soort argumenten zou zijn geluisterd, zou het probleem van de zure regen enorm groot geworden zijn. Gelukkig is er toen ook naar de wetenschap geluisterd, zijn er vele maatregelen genomen, en is de aantasting van onze bossen een halt toe geroepen.
@16 Dan nog is onze invloed nihil, dus adaptatie is verstandiger dan mitigatie. Als wind concurrerend is dan is het Ser akkoord en SDE ook niet nodig.
@18: ja net als bij de banken, en de huizenmarkt. En laat de Polen, Roemenen en Bulgaren, die voor 20 euro per dag aan de slag willen, maar binnen.
@17: Punt is dat onze kennis op dit moment ontoereikend is, er is geen alternatief wat ons meer zekerheid zal gaan verschaffen. We moeten dus leren leven met onzekerheid. Onder die omstandigheden vind het verstandig om de zaak goed in de gaten te houden, en daar waar nodig en wanneer nodig met gerichte maatregelen te komen. Bij voorbaat onze middelen verspillen aan maatregelen die wellicht volstrekt overbodig zijn vind ik onverstandig.
@18: niet dat ik het eens met je ben, maar om even me te gaan in je visie: jij denkt niet dat “de markt” in jouw laatmaarwaaien scenario tot het uiterste gemanipuleerd zal worden door… overheden om fossiel tegen de tijd dat het echt flink duur gaat worden zo vet te gaan subsidiëren onder druk van het volk?
@19: Snap ik niet, wat bedoel je?
@21: Is geen laat maar waaien scenario. Wel ben ik ervoor het beleid te beperken tot energiebesparing en onderzoek en ontwikkeling.
Voorlopig is de overheid de allergrootste sponsor van ‘groen’, en stelt zij allerlei regels aan de winning en het gebruik van fossiele energie. Ik zie geen complot tussen ‘de fossielen’ en de overheid, speculeren over mogelijke toekomstige complotten lijkt mij weinig zinvol.
Een van de grootste bezwaren van ‘het volk’ tegen duurzame energie zijn de subsidies die via toeslagen op de energierekening moeten worden opgebracht. Ik denk dat ook in de toekomst het volk voor de kiloknaller gaat. Aan de slimmeriken onder ons de uitdaging om duurzame alternatieven te laten kiloknallen t.o.v. fossiel.
@15: “ook regelgeving en toezicht kosten geld. Op een echt vrije en volkomen markt zou dat niet nodig zijn”
Kost veel minder geld en effektiever besteed dan subsidies.
Hoe krijg je energiebesparing in de “echte, vrije markt” dus zonder overheidsrol, indien energie niet echt schaars is? Schaarste raakt in die vrije markt vooral de armen, die zorgen voor de besparing.
Accijnsheffing hebben in het verleden niet tot zuiniger auto’s geleid, hooguit tot vertraging van de komst van meer slurpers.
EU regelgeving voor minder CO2 uitstoot blijkt veel effectiever zeker met ondersteuning van een duidelijk verschil in heffingen.
Wie heeft het over een complot?
Ja, groen wordt gesubsidieerd. Naar mijn mening terecht. Maar fossiel wordt dat ook en aangezien die sector flink groter is, gaat het om meer geld. Kortingen en vrijstellingen kosten gewoon net als toeslagen geld voor wie met een budget rekent.
Geen accijns op vliegtuig- en scheepvaartbrandstof, korting op brandstof voor landbouw, verlaagde tarieven voor grootverbruikers gas en elektriciteit, vrijstelling voor energie-intensieve industrie. Dat bij elkaar vertegenwoordigd vele malen de waarde van subsidies die de groene industrie krijgt. Geen speculatie, gewoon werkelijkheid.
De roep om de afbouw van accijnzen op andere brandstoffen zal harder gaan klinken zodra die prijzen omhoog gaan. En dat gaan ze. Zodra er één schaap over de dam is binnen de EU, gaan ze allemaal, want zo kom je ook aan het lijstje hier boven.
Windenergie is helemaal niet concurrerend. Kijk maar eens hoe de energiewende bij de buren mislukt is. Nu ze zelf de molens niet meer willen hebben proberen wanhopige leveranciers ze aan ons te slijten, met succes.
Hel grote probleem is dat we de energie niet efficient op kunnen slaan. Op dat punt doen we weel te weinig. Het is vreemd om te zien hoe er visieloos onderzocht en gediscussieerd wordt betreffende het klimaat zonder dat dat ooit enig resultaat kan hebben terwijl vrijwel niemand ook maar op enig nivo een inhoudelijke discussie lijkt te voeren over de oplossingen.
@25: Op fossiel wordt belasting geheven. Voor grootverbruikers wordt daar vrijstelling op verleend. Om dat nou subsidie te noemen…
Vrijstelling accijnzen voor scheepvaart en vliegverkeer passen in het plaatje van vrijstelling voor grootgebruikers. Landen zijn volgens mij terecht bang dat hun (lucht) havens, hun industrie en hun landbouw de concurrentieslag gaan verliezen als ze brandstoffen teveel gaan belasten. Dat probleem is echter van de baan op het moment dat brandstoffen door schaarste intrinsiek duur worden.
Die roep zal ongetwijfeld klinken, echter dat kwartje moeten we nog steeds van Kok terugkrijgen.
Tot nog toe en wellicht nog een jaar of 5-10. Maar jij denkt dat de verleiding er niet zal komen om accijns sterk te verlagen op brandstoffen waar al een gehele infrastructuur voor bestaat op het moment dat die prijzen zover onder druk komen te staan dat alle duurzame alternatieven goedkoper zullen zijn?
@23: wie is in vredesnaam ‘het volk’?
Hoi Kees, misschien leg ik zout op slakken hoor, maar goed, ik doe het toch…
Nee, het fundament van de wetenschap is haar werkwijze en uitgangspunt. Wetenschap laat zich leiden door wat is en heeft methodes ontwikkeld om daar uitspraken over te doen. Dat botst met de politiek waar het gaat om wat zou moeten zijn. Het verschil tussen die twee is dan ook dat wetenschap slechts één toets heeft: de waarheid, waar de politiek er velen heeft, want iedereen wil wel wat anders. Deze verschillende uitgangspunten staat aan de basis van die hele klimaatdiscussie die we nu hebben.
En verder:
Je kan alleen maar dingen zeggen over factoren die die we kennen of die voorspelbaar zijn. De productie van CO2 is zo’n factor en het is er zelfs een die we in de hand hebben. Factoren die we niet in de hand hebben – een onverwachte vulkaan, een stroming die zich anders gedraagt dan we verwachten, of God moge het verhoeden, een grote meteoriet die op de aarde valt – tsja, daar kunnen we dus niks over zeggen. Een beetje een dooddoener dus: daar waar je niets over kan zeggen kan je niets over zeggen. Maar dat zegt dus helemaal niets over de waarde van het klimaatmodellen.
Maar wel goed dat je het punt maakt dat grote klimaatverandering niet goed zijn en dat we ons daarop moeten voorbereiden.
Sterker nog, de beschuldiging is absurd en bijzonder hypocriet. De grootste, kapitaalkrachtigste en invloedrijkste lobbygroep ter wereld (op de financiële industrie na) ziet men namelijk over het hoofd.
@30
Ben ik met je eens, maar je vergeet een beetje dat wetenschap ook een politieke en een financiële component heeft.
Maar goed, als we aannemen dat de klimaatwetenschap op dit moment correcte voorspellingen doet leidt dat inderdaad nog niet tot oplossingen.
Ook al zou er NU overal ter wereld geen CO2 meer worden uitgestoten, dan NOG zou de temperatuur ( vanwege de al in de atmosfeer aanwezige CO2) de komende decennia BLIJVEN stijgen.
Omdat die wereldwijde reductie NU.. tot 0% niet gaat gebeuren, gaat die temperatuur dus nog veel verder stijgen kunnen we onze borst nat gaan maken en ons dus beter richten op adaptatie, het ontwikkelen van energiealternatieven en natuurbehoud.
Je ziet dat dat de tweede wereld gewoon doorgaat met CO2 uitstoten ( die geven voorrang aan economische ontwikkeling en niet aan ecologie). Met de economische crisis in het westen is het momenteel niet anders.
Al met al is het dus een zinloze discussie of de CO2 uitstoot beperkt moet worden. Simpel gezegd is het daar al te laat voor en gaat dat gewoonweg (wereldwijd) niet gebeuren omdat niet iedereen dezelfde prioriteiten heeft.
Veel beter dus om de discussie te verleggen naar adaptatie, R&D (dmv energiebelasting) en Natuurbehoud.
Ik denk dat die bak met geld dan een stuk nuttiger besteed wordt..
@13: http://nl.wikipedia.org/wiki/Aardolieraffinage
Je kan 1 vat olie niet omzetten in 1 vat benzine of 1 vat diesel.
Een vat olie bevat percentages van producten, dus al gebruiken we enkel de belangrijke producten voor de productie van medicijnen e.d. dan bleef er van een vat olie 95% over dat enkel tot een brandstof kan worden omgezet.
Vroeger werd olie gekraakt voor de brandstof en die extra producten waren leuke bij producten, maar die bijproducten zijn ondertussen zo belangrijk geworden dat men het raffinage proces heeft aangepast om die hoeveelheid bijproducten te vergroten maar dan nog wordt het overgrote deel van een vat olie omgezet in een of andere vorm van een brandstof.
Dus ook al stoppen we morgen met het gebruiken van olie als brandstof dan nog moeten we dezelfde hoeveelheid olie oppompen voor die bijproducten en blijven we zitten met een enorme plas brandstoffen.
@28: De gevestigde belangen zullen zich ongetwijfeld en tevergeefs roeren. Als de kosten voor fossiel (te) hoog worden en de alternatieven voldoende aantrekkelijk gaan ze die slag verliezen. Slimme gevestigde belangen hadden dat op tijd door en in de alternatieven geïnvesteerd.
@29: Jij. En ik. En m’n buurman. En die lullo die me vanochtend van mijn fietsje sneed met die proleten bak van een SUV.
@31: Waarom zo absoluut? De wereld is niet zwart/wit, het is niet of stijging of geen stijging. Daar tussen zit een hele wereld van meer en minder.
Ook al gaat de stijging van de temperatuur nog wel even door, ook al gaan we nu naar 0% CO2, dan nog is die stijging veel minder erg dan wanneer je niets doet.
@Marius: De Energiewende mislukt? Nou, dat is geen algemeen gedeelde conclusie hoor. En de praktijk is dat we niet zozeer onze windmolens, maar vooral veel van onze energie in Duitsland kopen.
@Michel: Geen probleem hoor, maar volgens mij is hier het verschil dat jij en ik in deze iets anders verstaan onder het fundament. Over de aard van de wetenschap heb je gelijk: dat is de methode. Maar systematische twijfel maakt daar wel deel van uit.
Hoe dan ook hoop ik dat mede uit de discussie duidelijk is dat ik hier geen lans voor het klimaatscepticisme sta te breken. Ik denk alleen dat er ook andere zwaarwegende argumenten zijn voor een alternatieve energie strategie, en die zijn zelfs met de vrij onaannemelijke stelling dat ‘die opwarming’ allemaal maar flauwekul zou zijn nog steeds onverminderd van kracht. Misschien is dit voor mensen die met name bezorgd zijn over het klimaat daarmee niet zo een interessante column, maar voor de politieke discussie over energie is het denk ik wel relevant het ook eens een keer zo te stellen, in plaats van telkens maar serieus op die paar gekkies die de hele wetenschappelijke discussie van tafel denken te vegen in te blijven gaan.
Los daarvan zit er nog een tweede gedachte achter de tekst. Ik vind het belangrijk dat wij als mensen accepteren dat zowel onze kennis van de toekomst als onze macht over het wereldgebeuren ondanks techniek en wetenschap hoe dan ook zeer beperkt is. We weten een hele hoop niet, en in plaats van te denken dat we het tij kunnen keren kunnen we ons sowieso maar beter wapenen tegen onverwachte en extreme omstandigheden, want die liggen altijd op de loer.
Naast mogelijke rampen naar aanleiding van de opwarming van de aarde kunnen zich immers allerlei andere natuurrampen voordoen. De mensheid heeft nogal eens wat meegemaakt waar wij in onze moderne tijd eigenlijk alleen nog maar een flauwe notie van hebben, zoals de vulkaanuitbarstingen van de Krakatau en op Santorini. Dat was natuurgeweld van een nog veel grotere orde dan de Tsunami in Japan.
En in die zin zijn we denk ik door onze techniek met zijn kerncentrales, opslagplaatsen en chemische industrie misschien wel eerder kwetsbaarder geworden dan minder kwetsbaar – los van dat we kwetsbaarder zijn doordat de bevolking domweg sterk is toegenomen in aantal.
Dat is dan de zijnoot van de column, die ik niet helemaal uitgewerkt had. Geen reden om alle dijken te gaan verwaarlozen uiteraard (eens met je @35), maar wel iets om rekening mee te houden.
@Bolke: Echt, ik vind het leuk verzonnen, maar dat er uit olie meer dingen komen dan alleen benzine wist denk ik iedereen wel. Alleen de claim dat we voor plasticks zoveel ruwe olie nodig zouden hebben dat we sowieso alles wat we uit de grond halen ook daarvoor nodig hebben zie ik nog steeds nergens onderbouwd, en dat zou ik voor een dergelijk nieuw argument in de discussie wel prettig vinden.
@35:misschien heb ik me niet duidelijk uitgedrukt: de discussie over wel of geen opwarming is achterhaald en zinloos. Daarbij krijg je op elke euro die je in co2 reductie stopt maar erg weinig rendement terug. Slechte investering dus. Zoals ik al zei kun je dat geld veel nuttiger besteden…
@36 De energieprijzen zijn er enorm door gestegen omdat er kolenbackup nodig is, 2 centrales ipv 1 dus. Dat was van te voren bekend, men weigert te investeren in energieopslag. Politici zouden eens naar natuurkundigen moeten luisteren ipv naar zakenlobby’s.
@36: “.. duidelijk is dat ik hier geen lans voor het klimaatscepticisme sta te breken”
De stilzwijgende steun kan wel als zodanig worden opgevat.
De bewering is vergeet het klimaat en richt je op de fossiele schaarste. Blijkbaar moet het klimaat ertegen kunnen, dat de winbare fossiel – ook uit de poolgebieden, teerzanden e.d. – wordt gewonnen en verstookt. Pas bij voldoende schaarste komen andere energiebronnen in beeld. Ook voor schaarste geldt “uiteindelijk weet niemand het zeker”
“.. kunnen we ons als mensheid sowieso maar beter indekken tegen klimaatschommelingen”
Alleen het rijkere deel van de mensheid kan dat!!
@38: doe mij eens een lol een zoek even een plaatje op met de prijsontwikkeling van elektriciteit in Duitsland en dan nog een ander EU land, zoals Nederland, dat geen ruk gaf om duurzaam. Zo niet, praat je uit je hol.
@Marius: “De stilzwijgende steun kan wel als zodanig worden opgevat.”
Eh ja, en daarom zeg ik het er voor de zekerheid ook nog maar even bij, tussen de regels in de column, en in de comments letterlijk. Als mensen me dan toch andere standpunten gaan toeschrijven dan ik heb, dan ligt dat niet aan mij.
Het punt blijft dat klimaatsceptici zich echt niet laten overtuigen door IPCC rapporten. In die discussie met nieuwe grafieken komen helpt gewoon niet. En ondertussen lijkt het me relevant om niet te vergeten dat er ook andere valide argumenten zijn, waar deze lui wellicht meer gevoelig voor zijn.
Inderdaad betalen de Duitsers meer voor hun energie (hetgeen overigens niet zozeer aan de kolencentrales ligt maar aan het feit dat het opwekken van groene energie op het moment zelf nog wat duur is)… maar dat is iets anders dan dat de Energiewende “totaal mislukt” zou zijn. Je kan immers ook zeggen: ze hadden het er kennelijk voor over. Ze zijn nu in ieder geval een stuk veiliger en onafhankelijker qua energie dan hiervoor en staan goed voorgesorteerd op de economie van de toekomst. Bovendien leverde de Energiewende nogal wat werkgelegenheid op. Het voordeel van groene energie daarbij is dat het steeds goedkoper wordt, terwijl energie uit fossiele brandstoffen steeds duurder wordt.
En met een wereldwijd netwerk van groene energie zijn er ook geen fossiele backups meer nodig.
Met het indekken tegen klimaatschommelingen bedoelde ik met name dat de sedentaire neiging van mensen misschien niet zo handig is. Allemaal op een kluitje in een flatgebouw maakt kwetsbaar. En verder hebben kerncentrales een zeker risico, dat weliswaar klein is, maar de gevolgen kunnen zo groot zijn, dat ik daar niet zo de voorkeur aan geef (ik ben overigens niet mordicus tegen kernenergie, maar denk dat het nu (nog) niet veilig en kleinschalig genoeg kan).
Dat heeft met arm en rijk niet zoveel te maken.
En dan nog – al zou het zo zijn dat alleen het rijke deel van de mensheid rekening kan houden met klimaatwisselingen, dan is dat geen reden voor het rijke deel om het vervolgens niet te doen.
@41: “met een wereldwijd netwerk van groene energie zijn er ook geen fossiele backups meer nodig”
Vreemd zo’n keuze voor een kwetsbaar, zeer kostbaar, meganetwerk. Dat staat haaks op “liefst decentraal opwekken”.
Groene energie in de vorm van zon-windenenergie levert vooral stroom en ook warmte bij zonenergie. Warmte laat zich moeilijk transporteren al helemaal over grote afstanden.
Stroomtransport is in grote hoeveelheden ook niet gemakkelijk. Gematigde streken leveren in wintermaanden nauwelijks zonnestroom zijn daarvoor afhankelijk van verre streken. Dat maakt ons nog veel afhankelijker van anderen dan nu met fossiel.
Blijkbaar maakt de aanwezigheid van klimaatsceptici de klimaatmaatregelen overbodig. Gemakshalve is klimaatbeleid gelijk gesteld met beleid tegen fossiel schaarste.
@majava
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Strompreisentwicklung-BRD_2000-2010.png
@Klokwerk
Dat indekken betreft slechts een paar procent, het heeft een vermogen gekost en het houdt op zodra er een hogedrukgebied langs komt. Bovendien zijn de netten instabiel geworden voor de vermogensfluctuaties.
Om het even voor de leken uit te leggen:
Wind fluctueert. Die fluctuaties middelen niet mooi uit. Daarom zijn er om 1MW te prodceren of vele 1MW wind turbines nodig (minstens 4, hetgeen volstrekt oneconomisch is) of er moeten fossiele centrales bijstaan. De windlobby schrijft hierover onrealistisch optimistische rapporten (10% extra aan kolencentrales nodig), die rapporten zijn echter gebaseerd op het niet toenemen van het verbruik en het in stand blijven van de kolencentrales! Op die manier schuift men de extra kosten af op de bestaande kolencentrales. Een realistisch scenario gaat echter uit van het sluiten van een kolencentrale en het vervangen van deze capaciteit door windenergie. Dat is momenteel een volstrekt onrealistisch scenario dat ofwel het land volplant met CO2 producerende dieselgeneratoren ofwel een beperktere wind overcapaciteit aanlegt en de opgewekte energie opslaat. Dat laatste, opslaan, is onderdeel van elk duurzaam energieconcept maar dat aspect blijft volledig onderbelicht. Zonder kan duurzame energie echter nooit functioneren.
@Roland: Decentraal betekent volgens mij niet dat er geen verbindingen mogen zijn.
@Beide: Jullie hoeven me nergens van te overtuigen hoor. Dit is allemaal geen nieuwe informatie. Ik zeg dan ook nergens dat ik zou kiezen voor 100% wind of 100% zon – dat zegt volgens mij helemaal niemand. Sterker nog, ik zeg dat ik deze keuze expliciet niet maak (in @13), maar aan de markt over zou laten, en de meeste winst zie in zuiniger gebruik, aangejaagd door verschuivingen van belastingen van loonbelasting naar energie-accijnzen. En dat lijkt me niet tegenstrijdig met jullie posts.
@36:
Het een hangt natuurlijk met het ander samen: dankzij de techniek is de mens instaat om zich zo te vermenigvuldigen. We kunnen dan ook niet meer zonder de techniek, tenminste niet als we iedereen willen voeden en van energie voorzien.
Wat @6 Bolke beweert is dan ook onzin: de bevolking is niet te groot. Volgens schattingen zal deze stabiliseren bij 9 miljard en het is heel goed mogelijk om bij dat aantal alle mensen van eten te voorzien. Verplichte een-kind-politiek voor de hele wereld zoals @bolke voorstelt is onzinnig en politiek onhaalbaar.
Energie zal een probleem worden want we kunnen niet meer rekenen op fossiele brandstof. Ook moet je bedenken dat een groot deel van de mensheid nog niet op de standaard is waar wij op zitten – en het is niet te verwachten dat zij die daar wel op zitten het met minder willen doen. Daar hebben we dus een dubbel probleem: er zijn nieuwe bronnen nodig, en we moeten de productie nog veel verder opvoeren. Zullen we zeggen dat daar een uitdaging ligt? Ik heb nog niemand daar iets zinnigs over horen zeggen – hoe dat gaan aanpakken, want met alle windmolens en zonnepanelen in de wereld gaan we dat niet redden. We hebben de techniek juist nu nodig om dit probleem op te lossen. Heel hard nodig.
@45: Fossiel, kolen meegerekend, hebben we nog voor een paar honderd jaar. Tijd voldoende dus om alternatieven te ontwikkelen die toereikend zijn. In de tussentijd is energie besparing verstandig Aalles wat je niet gebruikt hoef je ook niet, met welke techniek dan ook, op te wekken.
@41: “… betalen de Duitsers meer voor hun energie”
Juist deze week kunnen we lezen dat Andel overheidskrediet krijgt voor de aanleg van een direkte stroomkabel met Duitsland, waar de stroomprijs lager is voor deze grootverbruiker dan bij ons.
@44: “..windmolens op het land, het enige alternatief dat momenteel qua kostprijs tegen fossiele en kernenergie op kan”. Herlees @13 in veel landen is het minder winderig als bij ons.
Decentraal = opwekking EN verbruik lokaal staat haaks op een wereldnetwerk.
Heet wind op zee ook “decentraal” of is die uitgesloten?
Natuurlijk is energiebesparing heel effectief, maar onwaarschijnlijk in de huidige markt met lage energieprijzen zolang echte fossielschaarste ontbreekt, ongeacht de klimaatgevolgen. Belastingverschuiving maakt dat niet echt anders, net als accijns niet voor zuiniger auto’s heeft gezorgd. Dat vergt (veel) meer.
Ik heb het over een forse prijsverhoging, niet over die meer symbolische accijnzen zoals nu. Maar goed, als dat nog niet gedragsverandering veroorzaakt, dan hebben we in ieder geval nog het geld om dure energie te kopen en hele hoge dijken aan te leggen.
Wind op zee hoort in het plaatje maar is nu even een flinke slag duurder dan fossiele brandstoffen, helaas.
Inderdaad, de techniek zal het uiteindelijk uitmaken. Hoewel er naar mijn idee nog een wereld te winnen is aan bezuiniging.
Voorbeeld: Ik woon zelf nog in een volledig ongeïsoleerd huis met enkel glas. Niet zuinig, en ook niet heel comfortabel. De eigenaar verdomt het al jaren er iets aan te doen, ondanks dat ik heb aangegeven dat ik best een hogere huur wil betalen als alleen maar een keer de ruiten werden vervangen. Dat zou naar verwachting al de helft aan de energierekening schelen.
Ander voorbeeld: De dagelijkse file. Waarom? Werk hoeft in heel veel gevallen al lang niet meer locatiegebonden te zijn. Ideeën over flexwerken en werkpaviljoens en thuis werken zijn nu nog dingen die maar moeilijk van de grond komen, en nu met de crisis staat die ontwikkeling helemaal een beetje stil. Maar met vertraging zal de mensheid uiteindelijk echt wel ‘om’ gaan. Niemand staat immers vol lol een uur of tien per week in de file.
Of winkelpanden die de hele winter lang de pui open hebben staan opdat klanten er dan makkelijker in komen wandelen.
Enfin, er is nog een hoop te winnen.
@46: “Fossiel meegerekend” – ja zo kan ik het ook. Je kan niet zomaar voorbij gaan aan het feit dat gebruik van fossiele brandstoffen het klimaat veranderd. Als je dat niet doet krijg je heel andere problemen dan dure olie.
Ik vond deze aflevering van Tegenlicht wel inspirerend Overvloed.
@43: Je laat alleen Duitsland zien en daar vroeg ik niet om. Ik wilde een vergelijking. Duitsland zou volgens jou door de Energiewende in de problemen zijn. Laat dan man zien dat de hele EU een Energiewende heeft gehad, want Duitsland’s prijsontwikkeling loopt in de pas met de rest van de EU:
http://i1328.photobucket.com/albums/w522/Bjinse/Diaries/European%20Electricity/2013_06TheEconomist_zps1b2f0b38.png
PS voordat je gaat zeggen ‘Ha!, vanaf 2010 kruisen de lijnen elkaar’ De prijs voor opwekking en levering is gelijk vanaf 2009. Belasting en andere toeslagen zijn in diezelfde periode van 39% naar 50% en zijn verantwoordelijk voor de stijging.
@51: lekker boeiend.. hoe krijgen we de stroomprijs net zo laag als in de VS? Gewoon een kwestie van minder belasting heffen? Of kunnen we dan de rendementen van investeerders in groene stroom niet meer garanderen (Duitsland) of vallen er dan gaten in de nationale overheidsbegrotingen (overige EU landen) ?
De stroomprijs net zo laag als in de VS lijkt mij net zo wenselijk als het begrotingstekort net zo laten oplopen: doe maar niet dus.
@53: ik vroeg het niet aan jou klokwerk. Met alle respect: ik stel een antwoord van Majava meer op prijs
Uiteindelijk is elke reactie hier ongevraagd Sikbock ;).
@55: je reactie lijkt me off topic en meer geschikt voor “the Void”
Dat komt dan waarschijnlijk omdat je de kritiek erin niet herkent.
@52: eventuele hoge belastingen is niet de reden dat het in Europa veel duurder is. Je moet de utilities aankijken voor hun prijs in opwekking en distributie en wellicht de handel. Waarom dat in de VS voor zo’n lage prijs gaat, is me niet duidelijk.
@49:
Over die bewering gaat nu juist de discussie.
@48: Hoewel energiebesparing heel effektief is, komt die nauwelijks van de grond. Met de huidige grootverbruikers-prijs is energie geen belangrijke kostenpost. Is dat wel zo, dan is de overheid best genegen tot een lagere prijs zoals bij de tuinders, waar de energieneutrale kas een symbool blijft, hoewel de huidige techniek deze best mogelijk maakt.
Met regelgeving beperkt de overheid het energieverbruik in nieuwbouw voor verwarming. Dat werkt, steeds meer panden verbruiken meer energie voor koeling dan voor verwarming, mede daar voor koeling nauwelijk normen zijn.
@: “De dagelijkse file”
Die worden vooral bestreden met meer asfalt, waardoor de reistijd vermindert. Gevolg: mensen gaan verder van hun werk wonen, zeker als dat werk naar de stadsrand (goedkope grond) verplaatst is naast de snelweg. De gemiddelde ritafstand stijgt, de reistijd nauwelijks.
Deels thuis werken? Dat maakt nog verder van je werk wonen mogelijk, zonder reistijdvergroting.
Nou, dat sluit naadloos aan op mijn verhaal dat er nog veel te winnen is door bezuinigingen op het verbruik door de prijs wél te verhogen zou ik zeggen. Het liefst via Europese regelgeving, anders doen we met name de Belgen en Duitsers een plezier met onze open grenzen. Maar dat laatste is één brug te ver voor onze politici en bevolking naar ik vrees.