Politici zijn helaas geen helden

Sargasso plaatst de serie Tien over Groen van Duurzaamnieuws.nl door op haar site.

Oud-Kamerlid Wijnand Duyvendak van GroenLinks organiseerde ruim een jaar geleden klimaatevenement Beat The Heat Now! om Nederland aan de vooravond van de klimaattop in Kopenhagen wakker te schudden. Hoe vindt hij dat Nederland er wat duurzaamheid betreft anno 2011 voorstaat?

1. Hoe kijk je ruim een jaar later terug op de klimaattop in Kopenhagen?
“Op twee heel verschillende manieren. Aan de ene kant was ik echt teleurgesteld dat Kopenhagen geen akkoord heeft opgeleverd. Maar ik bewaar er ook heel goede herinneringen aan, want het klimaat stond op de publieke agenda als nooit tevoren. De betrokkenheid bij het probleem is enorm toegenomen, mensen weten er veel meer van.”

2. Na de top haalde je 10:10 naar Nederland, een internationale campagne die mensen en bedrijven oproept vanaf 2010 tien procent minder energie te gebruiken. Waarom?
“Dat was een reactie op de mislukking van Kopenhagen. In de trein terug naar Nederland sprak ik iemand van Vroege Vogels. Waarom introduceren we 10:10 niet in Nederland, zeiden we, want als het de politiek niet lukt, dan gaan we het zelf 10 procent energie besparen met bedrijven en organisaties. De verandering moet veel meer van onderop uit de samenleving komen.”

3. Je schrijft lang te hebben geloofd in een politieke oplossing voor het klimaatprobleem. Waarom nu niet meer?
“Je hebt ook een groot maatschappelijk gevoel van urgentie nodig zodat de politiek doet wat nodig is. De politiek zal alleen maatregelen treffen als ze zich ervan verzekerd weet dat het volk niet in opstand komt. Politici zijn over het algemeen toch geen helden, hoe graag ik dat ook zou willen.”

4. Denk je dat het klimaatmomentum weg is?
“Dat momentum was historisch groot tijdens Kopenhagen. Nu is het weer een stuk minder, al is het besef nog steeds veel groter dan rond 2000. Het is ook onmogelijk om het klimaat jaar na jaar hoog op de politieke agenda te krijgen, dat gaat in golven. Dat zie je als je kijkt naar de aandacht voor het klimaat de afgelopen 25 jaar, waarover ik nu een boek schrijf. Daarin zie je pieken in 1989, in 2006 als Al Gore ‘An Inconvenient Truth’ uitbrengt en eind 2009 in aanloop naar Kopenhagen.”

5. Komt het ook door de huidige regering dat het momentum weg is?
“Nou, je ziet internationaal dat de aandacht voor het klimaat momenteel wat minder is, dat gaat met golven. Bijzonder is dat Engeland en Duitsland een conservatieve regering hebben die een actief klimaatbeleid voeren. Nederland is een buitenbeentje. Hier wordt zelfs openlijk getwijfeld aan klimaatopwarming, ook door coalitiepartij VVD en gedoogpartij PVV. Je ziet dat het klimaatdebat wordt gepolariseerd, net als eerder het integratiedebat.”

6. Hoe kijk je aan tegen de huidige regering van VVD en CDA met gedoogsteun van de PVV?
“Ik was enthousiast over de duurzaamheidsambities van het vorige kabinet, al deed het er uiteindelijk te weinig aan. Maar, dit nieuwe kabinet ontmanteld het vorige beleid. Het doet heel veel stappen terug. Na 25 jaar klimaatbeleid lijkt het onderwerp wel verdwenen. Er is geen minister van milieu meer, het ministerie van VROM is opgedeeld en we mogen harder rijden op de snelweg. Het woord ‘klimaatverandering’ komt niet eens meer voor in het regeerakkoord. Dat is bijzonder.”

7. Het huidige kabinet hamert op ondernemerschap. Kan het klimaat het niet redden met goede ondernemers?
“Het is heel belangrijk dat bedrijven zelf veel doen aan duurzaamheid, alleen zullen zij nooit op eigen kracht grote veranderingen doorvoeren. Een bedrijf zal nooit zo zijn kop uitsteken dat dit ten koste gaat van zijn winst. De context moet daarom anders. Dat is bij uitstek een taak van de politiek, daar is de politiek voor uitgevonden.

8. Hoe probeer je jouw groene geluid nu hoorbaar te maken?
“Dat geluid is niet weg. De samenleving is enorm verdeeld. Het kabinet 76 zetels; 74 willen wat anders. Het kritische tegengeluid moet des te meer vanuit de samenleving komen. Met een campagne als 10:10 probeer ik aandacht te vragen voor het klimaat, in april zal die campagne weer zichtbaarder zijn. Ook schrijf ik nu een boek waarin in de balans opmaak na 25 jaar aandacht voor het klimaatprobleem. Dat boek komt in het najaar uit.”

9. Het klimaat is nu weinig in het nieuws. Is Nederland er nog wel mee bezig?
“Met Kopenhagen was er een heel vanzelfsprekende belangstelling, nu moeten we wat langer aan de deur rommelen, het vergrootglas ligt er nu niet meer op. Aan de andere kant: bij gemeenten is het probleem niet weg. Hoeveel gemeenten niet bezig zijn om klimaatneutraal te worden of in bijvoorbeeld drie jaar tijd tien procent energie willen besparen. Dat is echt iets van de laatste jaren, voor hen is Kopenhagen een extra stimulans geweest. Ook binnen bedrijven leeft het als nooit tevoren ”

10. Wat hoop je dat er over tien jaar is bereikt?
“Ik zou dolgraag willen dat we dan midden in het proces zitten waarin we fossiele brandstoffen duurder maken en hard werken aan duurzame energie. Dat we dan echt aan het ombouwen zijn en niet, zoals nu, alleen maar pleisters plakken. In 2050 moeten we niet een paar procent minder uitstoten, maar 80 of 90 procent. We moeten dan een nieuwe weg zijn ingeslagen, een weg die nu nog weinig wordt gezien.”

Duurzaamheid: een modewoord of blijvende term? In deze nieuwe tweewekelijkse serie vraagt Duurzaamnieuws.nl aan bekende Nederlanders hoe zij over duurzaamheid denken. Hoe hebben zij thuis en op het werk met duurzaamheid te maken en hoe gaan zij hiermee om?

Door Nicole Besselink