Voorpagina

Zoekresultaten voor

'recensie'

Foto: Tom Davidson (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Recensie | De vrije val van Vestia

, door

RECENSIE - Hans Verbraeken was er als eerste bij: hij meldde eind januari 2012 in het Financieele Dagblad dat Vestia dreigde te bezwijken onder de last van een enorme derivatenportefeuille. Hij beet zich in het dossier vast en liet niet meer los. Na tientallen artikelen en berichten over de affaire ligt er nu een reconstructie van zijn hand in de boekwinkels: De vrije val van Vestia. Ondanks de technische details — zie de lange verklarende woordenlijst aan het einde van het boek — is het een onverbiddelijke pageturner geworden, vergelijkbaar met andere reconstructies van bedrijfsongevallen als De prooi, De vastgoedfraude en De ondergang van SNS.

Verbraeken valt na een korte inleiding met de deur in huis: de inval van justitie bij de hoofdrolspeler in het miljardendrama, Erik Staal. Hij neemt ons mee naar het begin van zijn carrière bij de gemeente Den Haag en geeft een korte biografie. Hij schetst het beeld van een Macher, een vreemde, ondernemende eend in de bijt van de gemeentepolitiek. Staal wist lastige klussen snel en efficiënt op te lossen. Hij kreeg de vrije hand om het Gemeentelijk Woningbedrijf door reorganisaties en een reeks fusies om te vormen tot Vestia: de grootste corporatie en vooral een van de grootste projectontwikkelaars van Nederland. Voor rekening en risico van de huurder, en tegen een vorstelijk salaris, dat wel.

Staals ‘tomeloze geldingsdrang’ leidde tot steeds grotere en wildere projecten en ideeën, zo blijkt uit het vervolg. Die projecten moesten gefinancierd worden. Daarvoor zorgde de financiële rechterhand van Erik Staal: Marcel de Vries. Verbraeken beschrijft in detail hoe hij de rentelasten op de leningen van Vestia wist te drukken met financiële producten, vervolgens lage rentes voor toekomstige leningen regelde door opties op opties te stapelen, en geld verdiende door zelf opties te schrijven. Hij speculeerde een derivatenportefeuille van 23 miljard bij elkaar, vele malen groter dan de leningenportefeuille en dan Vestia zelf, met medeweten, goedkeuring en aanmoediging van Staal.

Foto: FaceMePLS (cc)

Recensie | Het hele leven is hier een wereld op zichzelf

, door

RECENSIE - Vandaag, dezelfde dag dat ik Het hele leven is hier een wereld op zichzelf. De geschiedenis van kamp Vught van Marieke Meeuwenoord uitlees, is het zeventig jaar geleden dat het concentratiekamp Vught is ontruimd. Ik tik deze leeservaring voorafgaand aan de herdenking op de televisie. Het is een kloek boek van 432 pagina’s.

Het boek is vlot geschreven in een wat populaire stijl, het leest lekker weg, met een groot gebruik van primaire bronnen, citaten uit brieven, verhoren, interviews. Die geven het verhaal kleur en vaart. Omdat het zo lekker leest gebeurt er iets in mijn hoofd. Geleidelijk zak ik terug in een tijd die net voor mijn geboorte ligt, begin ik de wereld te zien in een wat vergeeld zwart-wit, inclusief de armoede en geuren die kort na de bevrijding zich als eerste herinneringen in mijn hoofd nestelden. Het gevoel van beklemming wijkt nog niet nu ik het uit heb.

Het boek is een populaire versie van een proefschrift. De auteur is geboeid door de samenleving, de microcosmos van verschillende soorten mensen, in extreme omstandigheden. Hoe leefden zij met elkaar samen? Hoe gingen bewakers om met hun lotgenoten? Werkten ze me met de SS of verzachtten zij de omstandigheden? Het verhaal van het kamp is een verhaal van mensen.

De historica slaagt er voor een deel in dat verhaal te vertellen. Zij weet te boeien als het gaat om beschouwingen over vriendschap, het onderscheid tussen mannenrollen en vrouwenrollen en de gevolgen daarvan. Zij schildert de dubbele werking van de principiële Jehova-getuigen: ze waren onhandelbaar voor de bewakers, maar veroorzaakten door hun starheid ook problemen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 15-11-2022

Recensie | Wie is er bang voor de vooruitgang?

, door

RECENSIE - Na een mailwisseling met de redactie van het Trouw-katern Letter en Geest, waarin een voorpublicatie van Jaffe Vink’s boek Wie is er bang voor de vooruitgang? verscheen, ben ik Vinks boek deze zomer zowaar gaan lezen. Ik zag aanvankelijk geen reden dat te gaan doen, omdat de eerste de beste fact check van een willekeurige bewering van Vink, namelijk dat de zure regen een overtrokken hype zou zijn, opleverde dat Vink selectief winkelde in de kennis, de kennis niet begreep, en blijkens een interview met Vrij Nederland kennelijk bewust een onderzoeker verkeerd citeerde.

Maar allez, de Trouw-katernredacteuren waren enthousiast (al konden ze me niet duidelijk maken waarom) en her en der waren er naast kritische recensies ook zeer positieve reacties, blijkens Vinks eigen website.

Misschien is het omdat Vink oprichter en katernredacteur van Letter en Geest is geweest dat de huidige reactie zo positief was, maar ik moet bekennen: na lezing begrijp ik het enthousiasme nog steeds niet. Op één punt na: Vink kan voortreffelijk schrijven: puur tekstueel is lezing van Wie is er bang voor de vooruitgang? een genoegen.

Enthousiasme over de inhoud is echter niet ontstaan. Dat komt vooral omdat me in het geheel niet duidelijk is geworden welk punt Vink nu eigenlijk wil maken. Het boek fladdert heen en weer tussen anti-foulings-middel tributyltin, zure regen, de zegeningen van de uitvinding van de lift, de voedselvoorziening van India, de ‘smeerpijp’ aan het Winschoterdiep, en de Club van Rome, waaraan Vink een pesthekel blijkt te hebben.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Recensie Zomergasten | David van Reybrouck

, door

RECENSIE - Ik zag iets wat mijn voorstellingsvermogen te boven ging. Een soort magie. Geen goocheltruc, want bij een goocheltruc weet je dat het niet waar is. Wat hier gebeurde, dat zag je meteen, was wat het was: kunstenaar Nick Steur zette stenen op elkaar die onmogelijk op elkaar konden blijven staan. Al sinds zijn vroege jeugd stapelt hij stenen. Kennelijk is hij zo goed geworden in het vinden van het zwaartepunt dat hij stapels kan maken die de wetten van de zwaartekracht negeren. David van Reybrouck vertelde dat hij Nick Steur in Oostende aan het werk had gezien, op een snikhete dag, en dat hij zich aanvankelijk vooral verwonderde over het acrobatische aspect, maar dat hij dit na verloop van tijd kon loslaten en kon genieten van de pure, meditatieve schoonheid. “Dit is Rothko, voor mij”, zei hij. “Leg uit”, vroeg Wilfried de Jong. “Maar Wilfried, hoe moet ik dit nu uitleggen?”, vroeg Van Reybrouck.

Aan het begin van deze laatste aflevering van Zomergasten 2014 legde Van Reybrouck uit hoe hij te werk was gegaan. Hij wilde geen strak betoog houden. Hij had fragmenten gekozen met onderwerpen die de coulissen van zijn schrijverschap vormden. Daarin was hij zeer intuïtief te werk gegaan. Deze avond zou als een jazzimprovisatie zijn. Het ging niet om het doel, maar om de weg. “Een zwerver kan nooit verdwalen”, zei hij. Je zou zeggen: dat moet Wilfried de Jong, jazzliefhebber, toch als muziek in de oren klinken. Maar Wilfried de Jong houdt niet van dwalen. Waar David van Reybrouck al beeboppend allerlei zijpaden van de schoonheid en de troost insloeg, daar lukte het Wilfried de Jong maar niet om van het pad af te raken. Dat lukt hem nooit: dwarsverbanden leggen, grote stappen maken en het overduidelijke ontstijgen. Hij vraagt het liefste naar de bekende weg.

Foto: copyright ok. Gecheckt 15-03-2022

Recensie Zomergasten | Ionica Smeets

, door

RECENSIE - In de vijfde aflevering van Zomergasten: Ionica Smeets.

Ionica Smeets is dol op raadsels van het soort dat de hoofdrol speelt in de film La Habitación de Fermat. In deze Spaanse thriller zitten vier wiskundigen opgesloten in een kamer waarvan de muren steeds dichterbij komen, elke keer als ze er niet in slagen een raadsel binnen bepaalde tijd op te lossen.

Om het extra interessant te maken, had Ionica Smeets speciaal voor deze uitzending ook een dergelijk raadsel bedacht. U kunt ‘m hier nalezen, mocht u het leuk vinden uw hoofd daarover te breken. U kunt nog iets winnen ook, naar het schijnt.

Ikzelf heb een hekel aan dergelijke raadsels. Wanneer ik niet in staat ben het raadsel binnen vijf minuten op te lossen, begin ik namelijk aan mijn intelligentie te twijfelen, met als gevolg dat ik het raadsel enkel en alleen wil oplossen om mezelf gerust te stellen, en niet om achter het antwoord te komen. Wanneer ik met een dergelijk raadsel in aanraking kom, maak ik mezelf het liefst wijs dat dergelijke raadsels mij niet interesseren. Ik ben dan zowel Micha Wertheim als zijn toehoorders die op een feestje vol bewondering aan zijn lippen hangen terwijl hij suggereert de complete booker prize shortlist te hebben gelezen, enkel en alleen om niet te hoeven toegeven dat hij Joe Speedboot niet heeft gelezen. De angst om door de mand te vallen. 

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Recensie Zomergasten Reinbert de Leeuw

, door

RECENSIE - Er klonk een stukje uit de beroemdste aria uit de Matthäus Passion. Onze twintig weken oude kat kwam een kijkje nemen. Hij bleef onbewogen naar de tv kijken terwijl een jonge jongen Erbarme Dich, Mein Gott zong in het laatste fragment van Zomergasten. Reinbert de Leeuw zei dat de muziek van Bach het hoogste was dat een menselijke geest ooit heeft bereikt en ooit zal bereiken. 

diep gelovig
Ik had tijdens deze avond al een paar keer eerder aan de diep religieuze Bach moeten denken. Bijvoorbeeld toen er een bijzonder fraai fragment over de voor mij onbekende Olivier Messiaen voorbij kwam. Deze Franse componist trok samen met zijn vrouw de bossen in om naar vogels te luisteren. Als hij een interessante zangpartij hoorde, schreef hij het razendsnel op. En omdat hij een man van zijn tijd was, zoals hij het zelf zei, liet hij zijn vrouw dezelfde zangpartij met een bandrecorder opnemen. Thuis beluisterde hij de tapes en schreef hij de zangpartij nogmaals uit. Vervolgens combineerde hij de twee partituren en zo kwam hij tot een compositie.

Aan het eind van zijn leven schreef Messiaen een opera over zijn grote voorbeeld, Sint Franciscus van Assissi, de middeleeuwse heilige die met vogels praatte. De Leeuw liet een stuk uit de opera zien, waarin Franciscus in katzwijm valt vanwege de verbluffende schoonheid waarmee de aartsengel zingt. Om iets van zulke eenvoudige schoonheid te durven componeren, zei Reinbert de Leeuw, moet je wel diep gelovig zijn. Hij zou dat, met al zijn intellectuele remmingen, nooit kunnen.

Recensie Zomergasten | Saskia Noort

, door

RECENSIE - Angst, babyboomers, milde maatschappijkritiek en schrijverschap. Dat waren de vier rode draden die door de zomergastenaflevering met Saskia Noort liepen.

Angst is niet alleen de emotie waar haar boeken op drijven, maar ook het gevoel dat Saskia Noort voert tot het bestuderen van moordenaars zoals Ferdi E. en Richard H. en psychopatenkenner James Fallon (volgens eigen zeggen zelf ook een psychopaat).

Als kind was ze al vaak bezig geweest met kerkhoven, misdaad en mannen in parken die hun broek lieten zakken.

Daar zit, aldus Noort, bij haar een basale behoefte aan veiligheid achter. Vandaar de neiging om mensen met een zekere argwaan te bekijken.

Drie op de honderd mannen (en één op de honderd vrouwen) hebben een psychopathologische persoonlijkheidsstructuur. Dat is best veel. De meesten daarvan waren overigens geen sadistische moordenaars, maar succesvolle zakenmensen, politici en artsen.

Maar ze bestonden wel, de monsters in de kast. Ferdi E. zou je buurman kunnen zijn. Richard H. vermoordde zijn vrouw en kind om de fantasiewerkelijkheid met zijn Poolse vriendin in stand te kunnen houden.

Je kunt zomaar met de vijand blijken te slapen, constateerde Noort.

Babyboomers

Waar dat dan vandaan kwam, wilde de Jong weten. Wat volgde was een inkijkje in de wereld van jonge ouders in de ‘vrije’ jaren zeventig, waar op tafel werd gedanst, truien uit werden getrokken en bij de buurman op schoot werd geklommen. Allemaal met een paar glazen teveel op.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Recensie Zomergasten | Jim Taihuttu

, door

RECENSIE - Ik moet bekennen dat de naam Jim Taihuttu niet direct een belletje bij me deed rinkelen. Even vreesde ik dat Habbekrats een reclamebureau van twee snelle jongens was, en dat ik drie uur lang hol gezever zou moeten aanhoren.

Niets van dat alles. Habbekrats is vooral het vehikel waarmee Victor & Julius Ponten en multitalent Jim Taihuttu hun dromen realiseren. Je kunt er slechts jaloers op worden. Ik ben dat in ieder geval wel.

Jan Cremer

Een sleutel tot dat succes is de levensfilosofie die Taihuttu geleerd heeft van Jan Cremer: Trek je eigen plan. Laat je dromen niet afpakken door grijze muizen. Alles kan. Maar je moet het wel zelf pakken, want het wordt je niet opgediend. Leef assertief. Een fragment uit 1967 van Cremer op Coney Island, New York vormde de illustratie.

Waar Taihuttu echter iemand bewonderde die de draak stak met de Hollandse spruitjesmentaliteit, waar je kop eraf gaat als je die boven het maaiveld uitsteekt, zag ik een bluffer die de schone schijn ophield over zijn goedlopende projecten, loog over de reclameborden ter plaatse die hij zou hebben gemaakt en over het boek dat hij zogenaamd onlangs had uitgebracht “onder andere namen.” Een patjepeeër die een sigaar uitdeelde om te laten zien hoe goed hij wel boert.

Recensie Zomergasten | Freek de Jonge

, door

RECENSIE - Het primaire probleem van een Zomergast als Freek de Jonge is de vooringenomenheid van de kijker. Zo’n beetje iedereen heeft wel een beeld bij Freek; en wat des te funester is voor dit programma: een navenant gevoel.

Op mij komt De Jonge bijvoorbeeld nogal eens over als een verzuurde dominee, zo eentje die de kerk heeft zien leeglopen en daar heimelijk verbitterd over is. Toch blijft hij preken, tegen beter weten in. Iets soortgelijks zal gelden voor velen van mijn generatie, die Freek pas hebben leren kennen in zijn nadagen, lang na zijn successen in de progressieve jaren ’70 en ’80. De tijdgeest is veranderd, evenals het cabaret, en als je Freek de Jonge daartegen hoort ageren, krijg je het idee dat hij daar niet goed mee om kan gaan.

De uitdaging voor de programmamakers en presentator Wilfried de Jong lag er dan ook in om de kijker voorbij haar eigen vooroordelen te loodsen en de blik opnieuw te openen voor de persoon Freek.

Catechisatie

Anderhalf uur lang leek het alsof daar niet van zou komen. De Jonge was weliswaar goed geluimd, maar dirigeerde het programma als betrof het een seculiere catechisatieles. De beeldfragmenten fungeerden daarin als bijbelpassages waarmee de dominee zijn levenslessen bij het publiek wilde inprenten. “En als je het volgende fragment laat zien, krijg je antwoord op je vraag”, reageerde Freek wat kortaf op een interruptie van Wilfried. “Ik ben een liefhebber van het stichten, mensen wijzer maken”, zo zou hij ‘zijn’ avond besluiten.

Foto: jinterwas (cc)

Recensie | De eerstgevallenen

, door

RECENSIE - Door een gelukkige speling van het lot woont mijn collega Theo Toebosch bij me in de buurt. We komen elkaar elke maand wel eens in de winkelstraat tegen, lunchen regelmatig en komen ook wel eens bij elkaar over de vloer. Dat maakt me niet tot de meest objectieve recensent van zijn laatste boek, De eerstgevallenen, maar dat weerhoudt me niet dit boek over de Eerste Wereldoorlog onder uw aandacht te brengen.

De eerste eerstgevallene is de Franse korporaal André Peugeot, die op 2 augustus 1914 om het leven kwam bij een incident aan de Frans-Duitse grens. Dat was dertig uur voordat Duitsland met een oorlogsverklaring aan Frankrijk een tot dan toe kleinschalig conflict tussen Oostenrijk-Hongarije en Servië deed escaleren en misschien moet je daarom zeggen dat de dood van Peugeot geen oorlogshandeling was maar een moord in vredestijd. Hoe dat ook zij, Peugeot geldt als de eerste dode van de Eerste Wereldoorlog.

De andere eerstgevallene is Albert Mayer, die die ochtend was uitgestuurd op een missie over de grens, bij het dorpje Joncherry stuitte op Franse troepen en Peugeot doodde. Misschien was de Duitse cavalerist een moordenaar. Misschien was hij het slachtoffer van een bevel dat hij beter niet had kunnen opvolgen. Hoe dat ook zij, Mayer geldt als de eerste Duitse dode van de Eerste Wereldoorlog.

Foto: copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Recensie | Allemaal beestjes

, door

RECENSIE - Bacteriën hebben een slechte reputatie. Onterecht, zo blijkt uit ‘Allemaal beestjes’, geschreven door wetenschapsjournalist Jop de Vrieze, waarin hij beschrijft hoe bacteriën, schimmels, virussen en andere micro-organismen op ons lichaam vertoeven. Ze zijn ontzettend belangrijk voor onze gezondheid, zo blijkt uit steeds meer wetenschappelijk onderzoek. De Vrieze vat de stand van zaken van dit dynamische vakgebied samen.

De Vriezes fascinatie voor de micro-organismen op ons lichaam begon toen hij ontdekte dat een mens ongeveer anderhalve kilo van dit kleine spul met zich meedraagt. Dit boek is een levendig en openhartig verslag van zijn ontdekkingstocht naar het reilen en zeilen van micro-organismen op het menselijk lichaam. Je komt meer van Jop te weten dan je waarschijnlijk van je beste vrienden weet: in diverse labs leverde hij een potje poep af om de bevolking van zijn eigen darmstelsel te leren kennen. Zijn beschrijving van deze experimenten is een originele en effectieve manier om op luchtige wijze veel informatie over te brengen. De Vrieze reisde voor dit boek van Almere tot Tanzania en ondervroeg onderzoekers die de wondere wereld van de microbiota op het menselijk lichaam proberen te begrijpen.

Diverse ecosystemen op het lichaam passeren de revue, want hoewel de schijnwerpers zich steeds weer richten op darmbacteriën, zijn de populaties in de mond, neus, keel, longen, vagina en op de huid ook belangrijk voor onze gezondheid. De Vrieze legt uit hoe je aan evenwichtige micro-organismenpopulaties komt, hoe je deze in stand kunt houden en wat de gevolgen kunnen zijn als je ze kwijt raakt. Hier en daar staan tips over hoe je je micro-organismen tevreden houdt. Deze bijvoorbeeld – uit het leven gegrepen: voor het mondklimaat is het belangrijk om zuuraanvallen in aantal en duur te beperken. Dus die zak snoep kun je beter in één keer leeg eten dan verspreid over de hele middag. Dat doe ik alvast goed.

Vorige Volgende