Voorpagina

Zoekresultaten voor

'farmaceutische industrie'

Foto: Tom Davidson (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | Al vijftien jaar stilstand

, door

COLUMN - Zo’n tien jaar geleden kon je het overal horen. Slik vooral aspirine! Dat is overal goed voor! De pijnstiller was namelijk een redelijk effectieve bloedverdunner gebleken, en dat bracht velen het hoofd op hol.

Het staat vast dat wie een hartinfarct heeft gehad er verstandig aan doet aspirine te slikken, omdat de kans op herhaling dan inderdaad daalt. Die ontdekking leidde tot een ware vloedgolf aan onderzoek – niet in het minst omdat de vele fabrikanten van die oeroude pijnstiller de kansen roken om dit marginaal winstgevende massaproduct met een beetje aanpassen van inhoud of vorm, te herlanceren voor ander doel en met een veel interessantere prijs.

En zoals dat bij medisch-wetenschappelijk onderzoek kan, en ook gaat: dan is het ‘zoekt en ge zult vinden’. Spoedig stapelden de publicaties zich op waaruit bleek dat aspirine een soort tovermiddel was tegen hart- en vaatproblemen bij allerlei risicogroepen. Snelle studies, sluw verricht en verwerkt, hoopvol gepresenteerd. De pillenmachines moesten de afgelopen jaren een, twee, drie tandjes sneller draaien.

We zijn inmiddels wat verder en wijzer, en de snelle studies van weleer zijn op gevolgd door veel grotere, veel meer tijd vretende studies die ook veel meer kunnen onthullen. Dat aspirine slikken verstandig is om de kans op een tweede infarct te verminderen, staat nog steeds vast. Maar het idee dat iederéén ouder dan, zeg, 50 jaar er verstandig aan zou doen om dagelijks een aspirientje te slikken, voor je-weet-maar-nooit, dat idee ligt inmiddels in de prullenmand.

Foto: © ZDF screenshot Sommerinterview mit Alexander Gauland copyright ok. Gecheckt 27-09-2022

Neem ze serieuzer

, door

COLUMN - Zo kan het dus ook – nee, beter zelfs. De Duitse omroep ZDF zendt ’s zomers een serie interviews met politieke leiders uit, en toen de beurt aan Alternative für Deutschland was, de rechtsradicale partij die inmiddels eenachtste van de zetels in de Bondsdag heeft, deed het ZDF iets verrassends: het nam de partij serieus. Voorzitter Alexander Gauland kreeg een ris vragen voorgelegd.

Over klimaatverandering: ‘Och nee,’ zei Gauland, ‘ik geloof helemaal niet dat klimaatverandering door de mens komt. Daar kunnen wij niets aan doen. Duitsland stoot maar 2 procent van alle CO2 wereldwijd uit, daar ligt geen taak voor ons.’ Hij vond investeringen in duurzame energie een linkse, geldverslindende hobby.

Het pensioenstelsel dan. Zijn partij had toch gezegd dat het huidige stelsel op de schop moest? ‘Ja.’ De interviewer: ‘U stelde voor dat mensen in de toekomst voor hun eigen pensioen moeten zorgen. Maar juist de gewone mensen, voor wie u zegt op te komen, kunnen daarvoor toch amper geld opzij leggen?’

Gauland stotterde wat, en viel terug op een oude verdedigingslinie: ‘Wij zijn een jonge partij, we hebben nog niet alles kunnen uitdenken.’ De interviewer: ‘Maar u zit al een jaar in de Bondsdag, met bijna honderd mensen. U pleitte bij de verkiezingen voor een nieuw stelsel, heeft u al een schets van uw alternatief?’ Nee, misschien volgende jaar, zei Gauland.

Foto: NLportaal.NL (cc)

Medicijn tegen farmaceuten

, door

COLUMN - Dat nieuwe geneesmiddelen vaak extreem duur zijn, kun je nog goedpraten onder verwijzing naar de hoge kosten van ontwikkeling en onderzoek. Maar ook de prijs van oude, beproefde medicijnen gaat geregeld dramatisch omhoog: ze kosten dan bijvoorbeeld ineens 36 keer zoveel.

De Volkskrant publiceerde laatst een droef stemmende inventarisatie van de trucs en tactieken die de farmaceutische industrie gebruikt om prijsstijgingen door te voeren. Het actieve ingrediënt wordt iets veranderd, een bedrijf bedenkt een andere toepassing voor een allang ingeburgerd medicijn, er wordt een andere wijze van toediening verzonnen: en hopla, het patent mag worden vernieuwd en de maker heeft voor de tweede keer twintig jaar het monopolie op een pil of poeder. Het effect: meer geneesmiddelen worden gaandeweg onbetaalbaar, en de industrie legt een steeds groter beslag op de budgetten in de gezondheidszorg.

En ’t is bepaald niet zo dat de farmaceutische industrie op een houtje moet bijten. De winst in die sector is een stabiele 21 procent, en ze geven er minder uit aan onderzoek en ontwikkeling dan aan marketing.

Gelukkig wordt er tegenwoordig meer nagedacht over remedies tegen zulke monopolies. Er zijn inventieve oplossingen bedacht: zo bleek van Amfexa alleen de 5mg-variant gepatenteerd te zijn, zodat apothekers zelf rustig tabletjes van 2,5mg kunnen bereiden en artsen ineens liever 2x 2,5mg voorschrijven dan 1x 5mg.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

NWO: Wees kort door de bocht

, door

OPINIE - Wiens brood men eet, diens woord legt men op een goudschaaltje. Omdat de Nederlandse organisatie voor wetenschappelijke onderzoek NWO zo’n beetje de enige bron is waar een onderzoeker die geen banden heeft met de farmaceutische industrie geld kan krijgen voor zijn onderzoek, en omdat de competitie bloedig is, worden de teksten die deze organisatie afscheidt, aan nauwkeurige filologische analyse onderwerpen. (Ik wijdde bijvoorbeeld onlangs een beschouwing aan de tekst preferably not in Dutch.)

Maar je kunt dan ook veel leren van de teksten die de ambtenaren bij NWO afscheiden. Een collega wees me bijvoorbeeld op een uitleg van een publiekssamenvatting die je voor veel aanvragen moet schrijven, al op een moment waarop het volkomen onduidelijk is of je ooit geld krijgt en dus of het publiek iets heeft aan een samenvatting:

Gebruik maximaal vijftig woorden om uw onderzoek in eenvoudige en heldere taal te beschrijven. Zeg dus niet ‘het mechanisme achter apoptose wordt onderzocht’, maar ‘de onderzoekers bekijken met de microscoop waarom spontane celdood optreedt.’ Spreek niet over ‘we’ of ‘wij’, maar over onderzoekers, de biologen, de letterkundigen o.i.d. Schrijf het stukje zo dat u geneigd bent om overal de volgende termen tussen te zetten: ‘in grote lijnen’, ‘kort door de bocht’, ‘ruwweg’, ‘onwetenschappelijk geformuleerd’, maar zet die termen er NIET in!

Foto: Medications / Cure / Money (CC0) copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Patenten maken van essentiële medicijnen exclusief luxeproduct

, door

ANALYSE - Stijgende zorgkosten zijn een megaprobleem. Sinds 2000 zijn de uitgaven aan de zorg in Nederland verdubbeld, van ruim 46 miljard euro naar 95 miljard euro in 2015. Nu al wordt volgens het Centraal Planbureau 23 procent van het inkomen (pdf) aan zorg besteed, en als er niets verandert, kan dit in 2040 oplopen tot 36 procent. In deze gastbijdrage betoogt Wietze Brandsma dat patenten een barrière vormen voor een verlaging van de zorgkosten en dat het herzien van het patentsysteem hier wel aan bij kan dragen.

Inherente problemen van patenten maken medicijnen zo duur

Er is een nieuw geneesmiddel om hepatitis C te behandelen, het heet sofosbuvir. De prijs van een eenmalige kuur kan oplopen tot € 88.000. Het medicijn heeft, met 1,50 euro productiekosten, een verkoopprijs van 1.000 euro per tablet. Deze prijs-strategie, die vooral voor luxegoederen wordt toegepast, heet ‘value based pricing’. De fabrikant kan de prijs bepalen op grond van de waarde die aan het middel kan worden toegedicht. Dit wil zeggen: als door het medicijn de totale maatschappelijke kosten van de patiënt lager worden, bijvoorbeeld door een kortere ziekteduur of een snellere terugkeer van de patiënt in het arbeidsproces, dan kan die waarde eraan toe worden gedicht.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | De dokter wanhoopt nooit

, door

COLUMN - Het is een ijzeren medische wet: de dokter blijft altijd optimistisch. Die wil altijd verder gaan. Die heeft altijd wel een andere aanpak, een experimenteel middel… maar opgeven, nee. Opgeven is het voorrecht van de patiënt. Pas als dié de handdoek in de ring gooit, mag de dokter berusten in het onvermijdelijke. Tot die tijd, blijft hij geloven in een goede afloop.

Een ultiem voorbeeld van deze onverwoestbare geestesgesteldheid was de uitspraak van de Utrechtse hoogleraar René Bernards nu drieënhalf jaar geleden in De wereld draait door dat ‘de meeste vormen van kanker’ over give or take twintig jaar chronische ziekte zouden zijn. De wetenschap had kanker zo’n beetje ontrafeld, vertelde hij (ongetwijfeld tot verbazing van veel collega’s) en het initiatief lag nu bij de industrie om al die kennis om te zetten in nieuwe therapieën. Het klonk fantastisch – en daarom zat hij daar ook.

Zijn woorden gingen vervolgens het land door als betrof het een zeer gewaagde uitspraak. En een keiharde belofte, want afkomstig uit de mond van een veelbelovende wetenschapper. Maar het hoeft geen betoog dat een dergelijke voorspelling nauwelijks iets voorstelt. Veel vormen van kanker waren drie jaar geleden al gedurende geruime tijd onder controle te houden. En als doktoren daar steeds beter in slagen (en mede gezien het feit dat verreweg de meeste kankerpatiënten, wanneer de diagnose wordt gesteld al een gezegende leeftijd hebben bereikt) wordt de kans dat een andere doodsoorzaak de kanker vóór zal zijn, niet denkbeeldig. Maar wat kan de farmaceutische industrie ons nog bieden? Is ze überhaupt op de goede weg?

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | Kansloze wetenschap

, door

COLUMN - Nee, het is niet een beetje. De frisdrankindustrie oefent niet een béétje invloed uit op het wetenschappelijk onderzoek naar de invloed van toegevoegde suiker. Zodra de wetenschap zich ermee mag bemoeien, neemt ze het onderzoek gewoon over. Het gaat niet om een beetje bijsturen, in de hoop dat de uitkomsten wat gunstiger zijn. Dat is het beeld dat wetenschappers graag geven: dat hun commerciële opdrachtgevers van alles proberen te regelen, maar uiteindelijk slechts beperkte invloed hebben op de uitkomsten, Dat ze op zo’n moment gewikkeld zijn in een dapper gevecht tegen de industrie. Niks van waar. De wetenschapper staat kansloos. En collaboreert.

Dat is de enige conclusie die je kunt afleiden uit een Amerikaans onderzoek dat vorige week verscheen in de Annals of internal Medicine. De onderzoekers vergaarden vijftien jaar aan onderzoek naar de schadelijke effecten van suikers in frisdranken, en kwamen tot de ontluisterende conclusie dat álle (26) onderzoeken waarbij de industrie een vinger in de pap had, of waarbij een onderzoeker banden had met de frisdrankindustrie, géén effect had gevonden. Terwijl álle (op een na) onderzoeken waarbij wél een negatief effect werd gevonden juist níét door de industrie werd gesubsidieerd.

‘Deze industrie,’ schrijven de onderzoekers, ‘lijkt de uitkomsten van het huidige onderzoek te manipuleren.’ Dat mag gerust de understatement van het jaar worden genoemd. Een harder bewijs (afgezien van camerabeelden die bedrog aantonen) is nauwelijks denkbaar.

Foto: Scott Sherrill-Mix (cc)

Zorg tussen hoop en angst

, door

RECENSIE - Bijsluiters, waar was dat nou weer voor nodig? In 1973 barstte daarover een felle strijd uit tussen de farmaceutische industrie en de Nederlandse artsen en apothekers.

Tot dan toe leverde de industrie zijn producten aan die artsen en apothekers, inclusief informatie, waarna zij de pillen opnieuw verpakten en de patiënt vertelden wat die ermee aan moest. Voorlichting was de exclusieve verantwoordelijkheid van de beide beroepsgroepen.

Die bijsluiters die de industrie wilde verstrekken, was ordinaire reclame. In een enquête gepubliceerd in Medisch Contact gaf driekwart van de artsen aan tégen bijsluiters te zijn. Ondertussen wierpen de fabrikanten zich op als belangenbehartigers van de patiënten. Die hadden toch recht op meerdere informatiebronnen?!

En de industrie won. In november 1975 werd de bijsluiter wettelijk verplicht. ‘Het was, schrijft Kees-Jan van Klaveren, ‘niet langer vanzelfsprekend dat medici de meest geëigende vertolkers van patiëntenbelangen waren’. (De patiënten zélf, of patiëntenverenigingen, speelden in de discussie geen rol van betekenis.)

De medische stand was in zekere zin in haar eigen zwaard gevallen. Die had haar traditionele gezag immers zélf afgebroken. Dat gebeurde vanaf begin jaren zestig.

Pamperende overheid?

In de jaren daarvoor waren de heren doktoren erin geslaagd om de dringend noodzakelijke hervorming van de Nederlandse gezondheidszorg jarenlang tegen te houden. Voor veel politici was de Britse National Health Service, ingevoerd in 1948, hét voorbeeld van een rationele organisatie van de gezondheidszorg, maar voor Nederlandse artsen ging deze ‘staatsbemoeienis’ véél te ver. En ze werden daarin gesteund door de oude zuilen.

Foto: HarvardEthics (cc)

Het volkskapitalisme en de trots

, door

De politiek, de ambtenarij en de regelgeving lijken bronnen te zijn voor populistische woede. De PVV heeft er weinig inhoudelijks tegen aan te voeren, maar de kracht van Wilders zit in de consistentie van zijn vorm. Hij heeft humor maar lacht niet, hij is woedend, meester in superlatieven en nieuwe grenzen overschrijden. Privé schijnt hij aardig en vriendelijk te zijn.

De vraag voor de anderen is, wat te doen? Trots zijn op de resultaten, zoals Samsom zegt?

Markt en overheid

Ben ik gevangen in een liberaal vertoog als ik denk dat de tegenstelling markt en overheid nog steeds fundamenteel is, dat die in een intensieve strijd over hun primaat verwikkeld zijn?

Buitenhof geeft voorbeelden: minister Schippers wil met de farmaceutische industrie onderhandelen over prijzen van geneesmiddelen. Dat is mooi van een marktgelovige liberaal: waarom gelooft zij nu niet in het prijsmechanisme? Alleen omdat mensen bij een harde strijd om de prijs om het leven komen? Of ziet ze de noodzaak van het marktmeesterschap?

In de discussie met Paul Witteman blijkt dat de bewindsvrouw zich druk maakt over de prijsvorming van medicijnen: zij wil zich een oordeel kunnen vormen over de kostprijs, de ontwikkelingskosten, de winstmarge. Ik zie een liberaal van haar geloof vallen, maar zij zal zeggen dat een liberaal altijd tegen te grote marktmacht moet zijn.

Waan van de dag

Vrijhandelsverdragen gaan niet over vrije handel

, door

Er is veel te doen over de vrijhandelsverdragen TTIP en TPP. Voorstanders stellen dat deze verdragen leiden tot welvaartsgroei voor de middenklasse. In een blogbijdrage op de website van het Economic Policy Institute stelt Josh Bivens dat in tegenspraak is met zowel de economische theorie als eerdere ervaringen.

Ook stelt hij dat vrijhandelsverdragen, zoals TPP, niet zo zeer gaan over vrijhandel, als wel over wie wel en wie bloot gesteld gaan worden aan wereldwijde concurrentie. Waarbij Amerikaanse bedrijven die winst maken met intellectueel eigendom, zoals softwarebedrijven en de farmaceutische industrie, de grote winnaars zijn, omdat intellectueel eigendom via internationale vrijhandelsverdragen vaak nog beter beschermd wordt.

Foto: United Nations Photo (cc)

Ebola – wat ging er mis?

, door

OPINIE - Het is ruim een jaar geleden dat ebola uitbrak. Wat liep er allemaal fout? Hoogleraar Ontwikkelingssamenwerking Paul Hoebink wijst op de pijnpunten in de internationale gemeenschap, én die van Nederland. ‘We horen in ieder geval bij de landen die hun beloftes zijn nagekomen en ons marineschip Karel Doorman vol overtuiging liet uitvaren.’

Nu de ebola-crisis in West-Afrika over zijn hoogtepunt heen lijkt en langzaam afvlakt, zou het goed zijn om even terug te kijken en te zien wat er allemaal fout gelopen is. Dat gebeurt links en rechts ook. De eerste constatering is dan meestal dat het hier om twee landen gaat die uit een burgeroorlog komen met zwakke eerstelijns gezondheidszorg. Het detecteren van een ziekte-uitbraak in een eerste fase, snel de oorzaak vaststellen en direct ingrijpen, wordt gezien als de manier om een epidemie te voorkomen van dergelijke ziektes (er waren in Afrika meer van dit soort virussen rond).

‘Dit zou nooit gebeurd zijn in Oeganda’, hoor je dan, omdat daar de eerstelijn wel functioneert en snel in actie komt en alarm slaat. Voor Guinee, het derde land in deze uitbraak, geldt dat burgeroorlog-argument natuurlijk niet, maar misschien wel de jarenlange verwaarlozing van de gezondheidszorg onder de militaire dictatuur.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Politiek Kwartier | Fiscaliseer de zorgpremie

, door

COLUMN - Schaf de zorgpremie af, en regel dat volledig via de belastingen. Tijd om slimmer te gaan bezuinigen op de zorg.

In de hele discussie over het nieuwe belastingstelsel is er nog niet één partij die heeft verzonnen de zorgpremie te fiscaliseren. Een hele teleurstelling, want er valt zoveel mee te winnen.

De PvdA was zo dichtbij. Het inkomensafhankelijk maken van de zorgpremie stond nog bijna in het regeerakkoord. Vanaf daar was het een kleine stap geweest. Dat dit plan werd afgeblazen was overigens maar goed ook, want ook voor “linkse” mensen zaten er genoeg bezwaren aan. Het inkomensafhankelijk maken van de zorgpremie zou een hele administratie hebben gevergd, en de zorgverzekeraars inzage te geven in de loongegevens van al hun klanten lijkt me alles behalve wenselijk.

Maar inkomensafhankelijk of niet, beide had met het grootste gemak geregeld kunnen worden door de zorgpremie volledig op te brengen via de belastingen. In plaats van meer administratie zou er juist minder administratie hoeven plaatsvinden. Niet alleen zouden de mensen de zorgpremie niet meer zelf hoeven betalen, ook zou het hele circus rond de zorgtoeslag afgeschaft kunnen worden.

Een flinke beperking van fraudemogelijkheden. Daarbij zou er een groot probleem met betalingen verdwijnen. Bij Zilveren Kruis en VGZ alleen al zijn er samen een half miljoen mensen met een betalingsregeling voor hun premie. Als we ervan uitgaan dat de verhoudingen in de portefeuilles niet veel veranderen betekent dit dat meer dan één miljoen Nederlanders inmiddels problemen heeft met het betalen van zijn zorgpremie. En dit aantal is snel stijgende, terwijl problematische schulden toch al een groeiend probleem is in onze samenleving: met de overheid als één van de grote veroorzakers daarvan.

Vorige Volgende