Het allerbeste docentencollectief

Enkele dagen geleden stond er een opiniestuk van vijf academici in Trouw. De auteurs (allen bestuursleden van de Stichting Docentencollectief), zeggen zich onder andere in te zetten voor het de-ideologiseren en depolitiseren van het onderwijs. Het docentencollectief heeft zelf geen politieke kleur, stellen ze op hun website waarop voornamelijk stukken gericht tegen de Coronamaatregelen te lezen zijn. In het opiniestuk waarschuwen ze voor ‘een beperkte set politieke en ideologische overtuigingen’ waarvan universiteiten ‘in de ban zijn geraakt’. Dit is volgens de schrijvers de diepe oorzaak van de huidige bedreiging van de wetenschappelijke vrijheid. Ze noemen vervolgens vijf belangrijke gebieden waarin ‘ideologische opvattingen het universitaire onderzoek en onderwijs in ons land vergaand beheersen’: klimaat, corona, gender, kolonialisme en supranationale organisaties. Per gebied wijden de auteurs een paar zinnen aan hypothesen die als ‘rotsvaste geloofswaarheden’ zouden zijn aangenomen in universiteiten. Ik hoopte als lezer natuurlijk dat we hier van doen hebben met experts. Een collectief van een klimaatwetenschapper, viroloog, genderexpert, historicus en een bestuurskundige. De auteurs zijn: Bas van Bommel – UD Literatuurgeschiedenis (Universiteit Utrecht) Jouke Dykstra – UD Milieutechnologie (Universiteit Wageningen) Erik Faber – Docent Creatieve Technologie (Universiteit Twente) Sascha Kersten – Hoogleraar Duurzame Procestechnologie (Universiteit Twente) Mark Voorendt – Docent Waterbouwkunde (TU Delft) Nu ben ik net als deze vijf mannen geen expert op het gebied van klimaat, corona, kolonialisme en supranationale organisaties, maar in tegenstelling tot hen heb ik wel onderzoek gedaan naar gender. Het maakt me moedeloos om steeds stukken te lezen over gender van auteurs die er duidelijk geen kaas van gegeten hebben. Het maakte me kwaad als ik denk aan hoe onderzoek en onderwijs naar gender voortdurend onder druk staat. In Hongarije werd de studie genderwetenschappen enkele jaren geleden verboden. In Canada stak iemand deze week twee studenten en een professor neer bij een vak rond gender, de dader was gemotiveerd door haat rond genderexpressie en -identiteit. Stichtingen die zich inzetten voor onderwijs en onderzoek rond gender, zoals het COC en Rutgers, krijgen steeds vaker en heftiger te maken met vergaande bedreigingen. De wetenschappelijke vrijheid van genderwetenschappers staat veel meer onder druk door extremistische bewegingen die tot bedreiging en geweld bereid zijn, dan door kritische en idealistische medewerkers en studenten. Wie denkt dat er rond genderonderzoek geen ruimte bestaat in universiteiten voor discussie kent bovendien de literatuur en de (zeer pluriforme multidisciplinaire) onderzoekspraktijk niet. Gisteren, op 29 juni, verscheen het langverwachte rapport van de externe onderzoekscommissie die de meldingen van ‘ernstige institutionele misstanden’ door klokkenluider Laurens Buijs had onderzocht. De klachten van Buijs werden ongegrond verklaard. De commissie schreef in dat rapport ook dat academici natuurlijk recht hebben op vrijheid van meningsuiting, maar dat daar grote verantwoordelijkheid bij komt kijken. Specifiek noemt de commissie de spanning die ontstaat wanneer academici uitspraken doen over zaken die buiten hun expertise liggen. Academische titels en affiliaties geven status en voor lezers/kijkers is niet altijd duidelijk of uitspraken gedaan worden door een wetenschappelijk expert of door een ‘bezorgde burger’. De commissie raadt academici aan om zich in het maatschappelijk debat terughoudend op te stellen wanneer het gaat om onderwerpen buiten de eigen expertise. Dat is de heren van Stichting Docentencollectief duidelijk niet gelukt. Onderaan het stuk in Trouw stonden wel hun affiliaties, maar niet dat geen van hen gespecialiseerd is in de vakgebieden die zij bekritiseren. Mijn broek zakte af van de titel die het Collectief op hun website boven het opiniestuk plaatste: ‘Universiteit, blijf bij je leest!’ Het enige dat mij nog restte was ook een opiniestuk sturen naar Trouw: Antoinette Kroes is lerarenopleider en onderzoeker in het hbo. In de afgelopen vijf jaar deed ze promotieonderzoek naar gender en de socialisatie van vooroordelen. Daarvoor werkte ze als basisschoolleerkracht. In haar werk en onderzoek houdt ze zich bezig met onderwerpen als gender, seksuele vorming/ontwikkeling, (on)gelijkheid, vooroordelen, stereotypen en leerkrachtverwachtingen. Je kan meer over haar lezen op haar website.  

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Museum Rijswijk Textiel Biënnale 2023 - Emma Talbot 21st Century Sleep Walk - eigen foto

Kunst op Zondag | Textiel Biënnale – Beelden van macht

De Rijswijkse textiel biënnale is er weer. In een museum waar we vaker zijn geweest. Omdat het in kleine musea aangenaam vertoeven is. En omdat textielkunst iets onweerstaanbaar eigens heeft.

Het thema van deze textiel biënnale is ‘Images of power’. Twintig kunstenaars en even zoveel ‘interpretatiemogelijkheden en betekenissen van de verbeelding van macht’. Verbeeld op wand- en vloerkleden, patchwork, borduursels, installaties en video’s.

Wandtapijten

Mercedes Azpilicueta (Argentinië) sluit aan bij een eeuwenoude traditie verhalen (al dan niet waargebeurd) uit te beelden op wandtapijten. In dit geval het levensverhaal van Catalina de Erauso, die op jonge leeftijd het klooster ontvluchtte en onder verschillende mannelijke alter ego’s de wereld introk, onder andere als ‘conquistador’ van de ‘Nieuwe Wereld’.

Mercedes Azpilicueta – Abya Yala (Tierra Madura), 2021 (onderdeel van Bondage of Passions)
textiel biënnale

Marcos Kueh (Maleisië) gebruikt traditionele folkloristische elementen in zijn werk. Hij is in Nederland afgestudeerd. Vorig jaar kocht het Textielmuseum in Tilburg wandkleed ‘Rasa Sayang’ aan. In Museum Voorlinden is tot 24 september het tapijt ‘Kayo Ara’ te zien.

In museum Rijswijk hangt Monyet merah (het rode aapje), een assemblage van geweven posters. Het verhaalt van de op palmolieplantages gevangen apen, die worden gemarteld en rood geverfd weer worden losgelaten. Zijn soortgenoten denken dat het aapje een mutant is en daarmee zit de schrik voor de plantages er goed in.

Foto: bron: Livius.org

Hedonisme (2): Aristippos’ idee van vrijheid

Tijdens het Hellenisme kregen de Academie van Plato en de Peripatetische school van Aristoteles gezelschap van nieuwe filosofische stromingen, zoals het Cynisme. In deze vijfdelige reeks: de hedonisten. Het eerste deel was hier.

Aristippos, over wie we het gisteren hadden, gebruikte zijn spitsvondigheden en wijsheden om geld te verdienen en genotvolle ervaringen op te doen. Dit werd hem door andere volgelingen van Sokrates hoogst kwalijk genomen. Sokrates zette zich immers af tegen de sofisten, met het verwijt dat ze zich lieten leiden door geld in plaats van wijsheid.

Maar Aristippos wees erop dat ook Sokrates zich door rijkere vrienden liet onderhouden. Goed, was het antwoord: Sokrates kreeg soms wat aangeboden, maar dat is iets anders dan aan de deuren staan rammelen. Waarom kloppen filosofen als Aristippos dan wel aan bij huizen van rijke mensen, en is het niet andersom? Omdat filosofen weten wat zij nodig hebben, en rijke mensen niet, antwoordde Aristippos dan.

Slavernij

Hij vroeg hoge tarieven voor zijn onderricht, volgens eigen zeggen om zijn leerlingen bij te brengen hun geld aan verstandige dingen te besteden. Bij het vernemen van zijn tarief riep een rijk man ooit tegen hem: ‘Wat? Voor dat geld kan ik een slaaf aanschaffen!’ Waarop Aristippos zei: ‘Doe dat, dan heb je er voor die prijs gelijk twee.’

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Movilh Chile (cc)

De opmars van extreemrechts in Europa

In Griekenland is premier Kyriakos Mitsotakis er in tweede instantie in geslaagd een meerderheid in het parlement te veroveren. Hij kan nu in z’n eentje verder regeren met zijn conservatieve partij Nea Dimokratia. Opvallend is de winst van extreemrechtse partijen. Spartiates, de opvolger van de verboden fascistische partij Gouden Dageraad, kreeg 5% van de stemmen. Samen met twee kleine uiterst rechtse partijtjes die ook de kiesdrempel wisten te halen is extreemrechts in Griekenland goed voor bijna 13% van de stemmen.

Vorige week schreef ik hier over Finland waar de radicale Finnenpartij nu deelneemt aan een nieuwe rechtse regering. Twee weken geleden ging het over Oostenrijk waar de FPÖ in de peilingen de grootste is geworden. In Duitsland is volgens recente peilingen de AfD nu de tweede partij. Zondag heeft voor het eerst een politicus van de extreemrechtse partij een regionale verkiezing gewonnen.

Moeten we ons zorgen maken? Owen Jones waarschuwde in The Guardian na het recente succes van de Spaanse extreemrechtse partij Vox bij de gemeenteraadsverkiezingen eind mei voor een ‘griezelige normalisering’ van extreem rechts in de Europese politiek. Hij wijst daarvoor ook op het grote aantal stemmen dat Marine Le Pen vorig jaar in Frankrijk wist te halen. En natuurlijk op Italië met de nieuwe premier Giorgia Meloni van de uiterst rechtse partij Fratelli d’Italia. In Zweden hebben we vorig jaar gezien hoe centrum-rechts de ban op de Zweden Democraten heeft opgeheven en deze partij als gedoogpartij indirect regeringsmacht heeft gegeven. Met alle gevolgen van dien. En dan hebben we het nog niet gehad over Polen, Hongarije en de andere Oost-Europese staten.

Foto: Tweede Kamer Schermafbeelding Debat gemist stemmingen 18-10-2022

Mensenrechten Tunesië: In principe voor, in praktijk tegen

Gisteren kwam in het debat over de Europese top van 29 en 30 juni 2023 de Tunesië-deal aan de orde. Dat moet een ‘memorandum of understanding’ (MoU, zei Rutte in het debat) worden, waarin geregeld moet worden dat vluchtelingenstromen naar Europa worden tegengehouden.

Nu wil het geval dat zowel Tunesiërs als Afrikaanse migranten het land ontvluchten omdat een niet zo heel mensvriendelijke president de knoet zwaait. Hij gaf in een complottheorie de Afrikaanse vluchtelingen de schuld van de economische malaise. Gevolg: zwarte migranten werden uit hun huizen gezet en met geweld overvallen.
Sinds 2021 heeft die president de Tunesische democratie volledig ontmanteld. De regering en parlement ontbonden, de grondwet buiten werking gesteld, politieke tegenstanders opgepakt.

Twee moties deden een beroep op de regering pas akkoord te gaan met de deal pas als de mensenrechten in Tunesië op orde zijn.

Een motie van Kamerlid Boutkan (Volt) werd verworpen. De motie “verzoekt de regering, alvorens een deal met Tunesié te sluiten, een clausule op te nemen waarin wordt vastgelegd dat politieke gevangenen, journalisten en rechters vrijgelaten worden, het Parlement in ere wordt hersteld, mensenrechten worden gewaarborgd en dit ook afdwingbaar te maken en over deze inzet terug te rapporteren aan de Tweede Kamer”.

Closing Time | Downgrade Desert

Omdat je soms trek hebt in een stukje genreoverschrijdend postapocalyptische pokkeherrie, is hier nog ’s een nummertje van Igorrr.

Deze Fransman is ook wel bekend onder de naam Gautier Serre, en heeft er een handje van allerlei stijlen met elkaar te mengen.

Closing Time | All My Dreams

Hippietijden herleven met de Heavy Heavy. De Britse band wilde muziek maken die klonk als al hun favoriete platen, en dat resulteerde volgens eigen zeggen in een in elektrische nagalm gedompelde mengelmoes van psychedelia and blues, acid rock en sunshine pop.

Vorige Volgende