Een beter milieu begint bij een econoom

Vakantie is mooi, CO2-effecten van toerisme minder. Ik geneer me voor de CO2-uitstoot die ik dit jaar veroorzaak. Maar er is goed nieuws: drie gedragseconomen hebben laten zien dat vliegtuigen vanaf deze maand aanzienlijk schoner kunnen vliegen - per jaar voor één luchtvaartmaatschappij (Virgin Atlantic) al zo’n 21 miljoen kilo CO2 minder (of vijf miljoen dollar aan brandstofkosten). Per vlucht scheelt het zo’n 550 kg kerosine. Niet gek voor een stel weinig technisch onderlegde economen. Ze kregen het voor elkaar door een aantal bewezen effectieve gedragstrucs los te laten op de piloten. Piloten beslissen over hoeveel kerosine er mee moet, gebaseerd op weersvoorspellingen en het gewicht van het vliegtuig – en teveel meenemen kost extra brandstof. Ze kunnen, net als chauffeurs, een ‘zuinige vliegstijl’ hebben of juist bruusk optrekken. En ten slotte kunnen ze na landing meer of minder zuinig taxiën. Die drie gedragingen hebben de economen geprobeerd aan te pakken. Dat kun je doen door ouderwetse instrumenten als straffen en belonen, of door posters op te hangen in de pilotenkleedkamer met ‘vlieg zuinig’. De onderzoekers kozen een andere strategie: meten en terugkoppelen. Ze deelden 335 piloten in vier groepen in. Eén groep kreeg alleen te horen dat er een experiment gaande was rond energiegebruik. De andere drie groepen kregen maandelijks een brief thuisgestuurd met  daarin hun persoonlijke prestaties rond energiezuinig vliegen. Een deel kreeg daar targets voor opgelegd, en de laatste groep kreeg bovendien 17 dollar voor een goed doel als ze die targets haalden. Vantevoren dachten de onderzoekers dat beloningen, ookal ging het geld naar een goed doel, het meeste effect zouden sorteren op energiebesparing. Dat was niet zo – de groep die targets zonder beloning kreeg opgelegd zette bijvoorbeeld al 8% vaker een van de motoren uit tijdens het taxiën dan de controlegroep. Een extra beloning maakte daarvoor niet uit. (Piloten werden er wel 6 % gelukkiger door – een mooi bijeffect). Maar het mooiste was dat zelfs de groep die geen feedback kreeg op hun prestaties zuiniger werd, waarschijnlijk doordat ze zich ‘bestudeerd’ voelden – een effect dat vaker optreedt, maar hier bleven de piloten uit alle groepen ook nadat de studie beëindigd was zuiniger vliegen. Maar om te stellen dat er alleen een wetenschapper naar de piloten hoeft te kijken is te gemakkelijk. Het opleggen van een persoonlijk target aan piloten is geen rocket science, maar er was wel kennis van gedrag nodig om deze aantoonbare milieuwinst te realiseren. De economen berekenen een geschatte impact bij Virgin Atlantic, maar de uiteindelijk impact is nog veel groter: het uitsturen van gepersonaliseerde brieven is goedkoop en gemakkelijk te kopiëren door andere luchtvaartmaatschappijen. Vliegen blijft vies, maar ietsje minder.      

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Foto: Wegmisbruikers SBS6 (Dumpert, Youtube) copyright ok. Gecheckt 29-09-2022

Afkicken van jihadisme: schaamte wijst de weg

, door

Het handelen van politiek bestuurders en terrorisme-experts doet denken aan dat van achttiende eeuwse geneesheren: zonder deugdelijke diagnose overgaan op laxerende middelen, aderlating en amputaties, meent Aart G. Broek.

De jihadstrijders die uit de Islamitische Staat (IS) terugkeren naar Europese landen vormen een taai probleem. Zij zijn potentiële aanslagplegers, ronselen leeftijdgenoten of proberen de consequenties van hun brute dwaling alsnog af te werpen.

Ook dit ‘deradicaliseren’ blijkt risicovol. Op alle bestuursniveaus steken bewindvoerders de koppen bij elkaar en breken zich het hoofd over hoe de dreigingen te weerstaan. Experts van uiteenlopend pluimage – waaronder imams – draaien dure overuren om de bestuurders te adviseren. Helaas werkt vrijwel niemand uit een omvattend gedachtegoed over het waarom van menselijke agressie en geweld.

Diagnose

We leven niet in de achttiende eeuw en een steekhoudende diagnose is wel degelijk voorhanden. We weten waardoor jihadgangers hun heil in geweld zoeken. Met die kennis kunnen we ons afvragen of – in termen van de vergelijking – laxerende middelen, aderlating en amputaties zinvol zijn. Misschien moeten er andere maatregelen genomen worden of blijkt juist dat een effectief ‘medicijn’ nog ontwikkeld moet worden of uitzonderlijk duur is.

Met een indringende belangstelling bracht de terrorismedeskundige Jessica Stern jaren door bij militante groeperingen in de islamitische wereld, analyseerde hun gedrag, handelen en de achterliggende motieven. Zij kwam tot een overtuigend inzicht in de aard van de ‘ziekte’.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Optimistisch verhaal over de groene revolutie

, door

Het einde van het fossiele tijdperk is nabij. Althans, volgens Jeremy Leggett. En hij heeft het allemaal beschreven zijn boek. Dat boek is nu vertaald naar het Nederlands: ‘De overwinning – het einde van het fossiele tijdperk’
Bij de presentatie geeft hij in ruim een half uur uitleg over hoe snel de groene revolutie zich nu voltrekt. Een optimistisch verhaal.

Foto: Leon van Gelder (bron: Youtube) copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

De school die het land zou redden

, door

RECENSIE - Er was discomuziek, er werd geschilderd en creatief gedanst, en de minister was die dag helemaal uit Den Haag naar Groningen gekomen. Jos van Kemenade kwam de eerste augustus 1979 persoonlijk de eerste Nederlandse middenschool openen.

Hij sprak de genodigden bevlogen toe. Voortaan zouden alle kinderen de eerste jaren van de middelbare school bij elkaar blijven. Pas wanneer van elk kind duidelijk was over welke talenten het beschikte, zou het naar een aparte school gestuurd worden. De een in een meer praktische richting, de ander meer theoretisch.

En al die jaren zou er ook veel aandacht zijn voor kunst en creativiteit. Om ervoor te zorgen dat iedereen, ook de arbeider, straks kon genieten van de goede dingen des levens. Of zoals Van Kemenade het die middag formuleerde: ‘om te voorkomen dat het kindsdeel van de culturele erfenis al op elfjarige leeftijd wordt uitgekeerd.’

Einde standenmaatschappij

De middenschool moest, kortom, een einde maken aan de Nederlandse standenmaatschappij. Wég met de vroege schoolkeuze, waardoor arbeiderskinderen als vanzelf het beroepsonderwijs in stroomden terwijl de kinderen uit de betere kringen ‘voorgesorteerd’ werden voor het gymnasium en de universiteit. De middenschool zou Nederland beter maken.

Op de voorste rij zaten de Groningse burgemeester Max van den Berg en wethouder Jacques Wallage. De drie kenden elkaar al langer. Van Kemenade had aan de universiteit gewerkt; Wallage was voorzitter geweest van de Groninger Studentenraad – een machtig hoopje in de vroege jaren zeventig. Alle drie behoorden tot ‘nieuw-links’ binnen de PvdA, en waren bezeten van het idee de samenleving te hervormen door middel van het onderwijs. En die revolutie zou beginnen in Groningen. Wie die dag ontbrak was hun aller geestelijk vader, de hoogleraar Leon van Gelder (1903-1981). Hij kon wegens ziekte niet aanwezig zijn. Maar zijn vrouw was er wel. Zij onthulde de naam: ‘leon van gelder middenschool’.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Over feiten, fictie en toon van het politieke debat

, door

COLUMN - De afschuwelijke moord op de Britse parlementariër Jo Cox heeft de discussie op gang gebracht over feiten, fictie en toon van het politieke debat. De laatste jaren is er sprake van een verruwing: er komen geen vluchtelingen of ontheemde mensen meer die alles kwijt zijn, maar er komt een ‘tsunami van asielzoekers’. Van Marokkanen willen we ‘minder, minder, minder’ en Trump wil het liefst helemaal geen moslims meer toelaten tot de VS. Ook de Brexit-campagne was hard en meedogenloos: voor veel Engelsen was de poster van UKIP met een stroom vluchtelingen en daarboven de titel ‘Breaking Point’ het keerpunt.

In heel Europa is de moord op Cox als een bom ingeslagen. Hoewel er officieel nog niets over kan worden gezegd, lijkt het er verdacht veel op dat de harde, verdeeldheid en haat zaaiende Brexit-campagne in ieder geval een bijdrage heeft geleverd aan de gestoorde gedachten van de moordenaar. Dan ga je je als politicus, en zeker als rechts-populistische politicus, toch wel afvragen of je misschien niet wat te ver bent gegaan. Zou je zeggen.

Dat geldt kennelijk niet voor de PVV. Deze week nog noemde Fritsma het kabinet een ‘gevaar voor de samenleving’. Hij doelde daarmee, hoe kan het ook anders, op het vluchtelingenbeleid. Fritsma en de PVV bouwen liever vandaag dan morgen hekken en muren om Nederland om asielzoekers buiten te houden. Heel humaan en ook erg effectief, toch?

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Waan van de dag

SG-café dinsdag 21-06-2016

, door

Dit is het Sargasso-café van dinsdag 21-06-2016. Hier kan onder het genot van een virtueel drankje, nootje en/of kaasplankje alles besproken worden wat elders off topic is.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Brexitochmaarniet (2)

, door

Afgelopen nacht werd ik even wakker uit een helder visioen. Brexit had plaatsgevonden. Met veel pijn en moeite was er een nieuw, bilateraal verdrag tussen Engeland en de EU tot stand gekomen. GeenPeil was uit de doden opgestaan en had een referendum afgedwongen. De Nederlanders spraken zich tegen het verdrag uit. Jan Roos hield een triomfantelijk interview met een beteuterde Nigel Farage.

Als er nou een soort almachtige superregering in Brussel had gezeten, had die misschien een oplossing kunnen forceren, maar dat was nog steeds niet het geval. Zoals alle bureaucratieën was de EU beter in voortmodderen dan in ferme besluiten nemen. Hotel California werd geleid door de Tovenaar van Oz.

Foto: Annelogue (cc)

Regen? Staatsteun!

, door

NIEUWS - Wie meent dat dit kabinet lak heeft aan welk solidariteitsprincipe dan ook, heeft het mis. Festivals die dreigen om te vallen door storm en tegenwind, worden gered door minister Bussemaker. Ze heeft het aanzienlijke bedrag van 500.000 euro in het ‘Slecht Weer Fonds’ gestort.

Festivalorganisaties die door slecht weer ten onder dreigen te gaan, kunnen subsidie uit dat fonds krijgen. Zoals dat bij staatssteun hoort, dienen de getroffen organisaties de hulp terug te betalen zodra ze zichzelf weer kunnen bedruipen.

Misschien een goed voorbeeld voor andere ministeries. Minister Kamp kan een fonds volstorten ten behoeve van het midden- en kleinbedrijf, voor ondernemers die dreigen te verzuipen als braderieën worden afgelast.  Minister Schippers kan sportverenigingen helpen die bij elke wolkbreuk toernooien moeten stopzetten.

Gezamenlijk kunnen de ministeries een Deltaplan tegen regeldruk regendruk opstellen. Want wie wordt er nou niet op kosten gejaagd door slecht weer?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende