Soms worden filosofische vragen na vele jaren ineens praktisch. Zoiets beleven we nu met het woord begrip. Filosofen hebben baden met bloed gevuld tijdens hun discussies over de vraag wat het precies wil zeggen dat we een bepaalde tekst begrijpen, en nu wordt de mensheid ineens geconfronteerd met een apparaat waarvan je je concreet kunt afvragen wat het begrijpt. De chatbot. Neem dit artikel dat onlangs verscheen op de taalkunde-site LingBuzz. Een groep Amerikaanse taalkundigen laat er zien dat chatbots testjes zoals de volgende uitstekend kunnen doorstaan: Flavia en Jack ontweken Mary en Franck werd ontweken door Lucy en Flavia. Heeft Franck in deze context iemand ontweken? Het antwoord op deze vraag is natuurlijk nee. Een jaar geleden deden chatbots het niet altijd goed. Als ik het nu aan ChatGPT vraag, antwoordt deze: Nee. Er staat dat Franck werd ontweken door Lucy en Flavia — hij is dus het object van het ontwijken, niet degene die iemand anders ontweek. Zelfs de fouten die de bots maakten lijken op die van mensen. Zo zeiden ze vaker ten onrechte ja op de volgende variant van deze vraag: Cleo kuste Alice en Alice werd gekust door Mary. Cleo en Alice werden gekust door Mary. Werd Mary in deze context gekust? Anders dan ontwijken is kussen vaak wederkerig. Je kunt je dus voorstellen dat Mary tijdens haar kusactiviteiten zelf ook een zoentje kreeg van Cleo en Alice. Mensen trappen daar weleens in, maar chatbots dus ook. Reserveren De vraag is nu: betekent dit dat chatbots dit alles ook begrijpen? Je kunt nog steeds zeggen: nee, zo’n chatbot heeft geen idee hoe het voelt om te kussen of gekust te worden, kent de horreurs niet van het ontweken worden. Die apparaten doen niet meer dan voorspellen welk woord gegeven een bepaalde context gezegd wordt. Ze manipuleren symbolen, en het lijkt daardoor alsof ze iets begrijpen, maar dat laat uiteindelijk alleen maar zien dat deze tests geen echt begrip meten. De vraag is dan wat dan wél echt begrip is. Chatbots halen sinds een paar jaar ook sinds gemak allerlei examens, inclusief examens (voor Nederlands en de andere talen) die geacht worden ’tekstbegrip’ te toetsen. Hebben we ons daar dan al die jaren in vergist? En zo ja, zijn er dan toetsen te bedenken voor taalbegrip die mensen wel en chatbots niet kunnen doorstaan? Ook niet de mogelijk nog veel betere chatbots van over vijf jaar? De Amerikanen maken overigens gebruik van een semantisch verschil in het Engels dat het Nederlands niet zo duidelijk maakt: dat tussen understand en comprehend. Het eerste is vele malen gebruikelijker, maar in dit artikel hebben ze het over het tweede. Een belangrijk verschil is dat comprehension veel analytischer is dan understanding. Het tweede kan ook gebruikt worden voor gevoelsmatig of vaag begrip of onvolledig begrip. Comprehension kun je ongeveer vertalen met vatten of doorgronden, maar die termen zijn niet helemaal precies. Het Engels beschikt daardoor vooralsnog over de mogelijkheid om een bepaald type begrip te reserveren voor de mens. Maar het is niet duidelijk hoe lang dat nog blijft duren.
Midden jaren negentig sloeg David Bowie een nieuwe weg in, geïnspireerd op de industriële technorock van de Nine Inch Nails.
De clip van ‘The Hearts Filthy Lesson’ verscheen in gekuiste versie op MTV. Deze live-versie vind ik echter mijlen beter.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
De controverse over de uitslag van het televoten bij het Eurovisie Songfestival maakt maar weer eens duidelijk dat transparantie bij verkiezingen belangrijk is. Ook dit jaar groeit de roep om meer openheid vanuit de organisatie, de European Broadcasting Union (EBU).
Een eenvoudige stap richting meer transparantie in deze verkiezing zou zijn als de EBU per land niet alleen het totale aantal stemmen deelt, maar ook het aantal unieke stemmers. Door deze twee cijfers te combineren — het totale aantal stemmen gedeeld door het aantal unieke stemmers — ontstaat er inzicht in hoe intensief er per persoon op dat land werd gestemd. Dit kan opvallende verhoudingen blootleggen: landen waar gemiddeld veel vaker per persoon op wordt gestemd kunnen zo makkelijker herkend worden.
Bovenstaande is natuurlijk sec gesproken geen stemfraude, alleen gebruik maken van de zwaktes in het systeem. Maar het geeft wél een beter beeld van de stemdynamiek per land, en maakt het voor publiek en media mogelijk om gerichter vragen te stellen bij opvallende resultaten.
Als de EBU, zoals de organisatie claimt, echt neutraal is, wil het alle politieke misbruik van de uitslag tegengaan. Dus ook de claim dat ‘het Europese volk” Israël en de oorlog in Gaza steunt als dat op basis van de uitslag niet zomaar gedaan kan worden.
In het gevecht rond het Eurovisie Songfestival 2025 veroverde Israël misschien niet de trofee, maar wel het hart van het Europese publiek — althans, volgens de cijfers. In de finale eindigde Yuval Raphael, de Israëlische inzending, met de hoogste televoting-score: 297 punten. Dat roept vragen op. Was dit een teken dat Europa eigenlijk achter Israël staat, zoals diverse pro-Israëlische commentatoren beweerden, of een schoolvoorbeeld van goed gecoördineerde beïnvloeding?
In ieder geval is al duidelijk dat Israël als enige land enorm heeft ‘geïnvesteerd’ in de eigen afvaardiging. In alle landen die meededen — exclusief misschien Australië — waren er mediacampagnes en onder andere de ambassades riepen op tot zo veel mogelijk stemmen. Zelfs ‘de rest van de wereld’ werd getarget, met een billboard op Times Square. Het geeft aan hoe ver Israël ging om de uitslag te beïnvloeden. De keuze voor zangeres Yuval Raphael — overlevende van de terreuraanslag van Hamas in 2023 — en haar lied dat over die aanslag ging werd door velen ook als een politiek statement gezien met als doel af te leiden van de Palestijnse zaak.
Uiteindelijk is het is natuurlijk lastig definitief te zeggen in welke mate deze campagnes de doorslag gaven, en er zijn andere plausibele verklaringen die los staan van beïnvloeding. Israëls inzending was een popballad — een genre dat bij publiek doorgaans goed scoort. En sommige diaspora-gemeenschappen stemmen sowieso massaal, ongeacht campagnes. Maar toch, er zijn een flink aantal zeer onverwachte uitslagen in landen met een heel breed gedragen publieke verontwaardiging over het Israëlische geweld. En dat schuurt.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
QUOTE - Dubbele pet
De huidige fondsbeheerders van het gemeentefonds zijn de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en de staatssecretaris van Financiën. Die tweede heeft wat betreft het gemeentefonds een dubbele pet op, namelijk ook die van schatkistbewaarder voor het rijk. En dat gaat eigenlijk niet samen, vindt de VNG. Voornamelijk omdat Financiën keer op keer de rol van schatkistbewaarder belangrijker lijkt te vinden.
Goh. Wie had dat kunnen vermoeden. Dus het Ministerie van Financiën, dat vooral tot taak heeft niet te veel geld uit te geven voor het Rijk, moet er ook op toezien dat datzelfde Rijk genoeg geld geeft aan gemeenten om hun taken uit te voeren. En ik maar denken dat het toeval was dat het Rijk gemeenten al 40 jaar op laat draaien voor bezuinigingen.
Gisteren:
De grootste demonstratie in 20 jaar: meer dan 100.000 mensen protesteren tegen het geweld in Gaza en riepen het kabinet op ook een duidelijke rode lijn te trekken en politieke, economische en militaire steun aan Israël te stoppen zolang het de toegang tot hulpgoederen blokkeert en zich schuldig maakt aan oorlogsmisdaden en structurele mensenrechtenschendingen in Gaza en de Bezette Palestijnse gebieden. In het AD en op Instagram, Sargasso huldigt die 100.000 mensen.
Vorige week:
Een petitie die oproept tot en motie van wantrouwen tegen minister Faber werd in korte tijd door meer dan 100.000 mensen ondertekend. Inmiddels (zondag 18 mei, 22:30 uur) hebben 219.587 mensen de petitie ondertekend. Nog niet getekend? U kunt dat hier doen.
De gemeenteraad van Uden is niet bezweken voor het gewelddadige protest van een, volgens de politie, “de paar honderd’ demonstranten voornamelijk van buiten Uden (‘Motorclubs, groepen voetbalsupporters en zelfs mensen uit België’, hoorde de burgemeester van de politie).
Met 22 voor en 9 tegen stemde de gemeenteraad van Uden vóór de komst van een asielzoekerscentrum voor 300 vluchtelingen.
Een inwoonster van gemeente Uden zette een petitie op vóór de komst van een asielzoekerscentrum en haalde meer dan 1000 handtekeningen op.
LONGREAD - In het eerste deel van dit artikel ben ik ingegaan op het onderscheid tussen kapitaal en rijkdom en op de vraag wat investeren is. Een Nederlands voorbeeld, Jacques van Marken, liet zien wat ondernemen in zijn tijd betekende. Daar kwam een beeld uit naar voren dat ik hier het klassieke model van kapitalisme noem. De drijvende kracht daarbinnen is de ondernemer en cruciaal is de inzet van kapitaal – geld dat wordt gebruik voor het vergroten van de economische productiemiddelen.
In de wereld van private equity gaat het voortdurend over geld, of eigenlijk over rendement. Rendement is geld dat met geld verdiend wordt. Dat betekent, zoals we gezien hebben, dus niet perse dat dat geld kapitaal is. Hoe verhoudt rendement zich eigenlijk tot die drie door Von Mises genoemde productiefactoren, kapitaal, grond en arbeid?
Die drie productiefactoren heb je in principe voor elke vorm van productie nodig. De ondernemer betaalt voor het gebruik. Rente is de betaling voor het verstrekken van kapitaal, pacht of huur voor grond en loon voor arbeid. Degene die het allemaal bij elkaar brengt is de ondernemer. Hij loopt daarmee risico. Winst is de beloning voor dat ondernemersrisico.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Eigenlijk ben ik er altijd vanuit gegaan dat ze Duits was, maar Lene Lovich blijkt gewoon Amerikaans te zijn. In Nederland verwierf ze bekendheid door haar rol in de muziekfilm Cha-Cha, met Herman Brood en Nina Hagen.
Sleaford Mods is een Brits postpunkduo uit Nottingham dat sinds 2007 actief is. Die haken hier muzikaal slim aan bij een nummer uit 1978, van het album Stateless.
Het Canadese folktrio The Be Good Tanyas speelt hier een nogal somber lied van Townes Van Zandt over de allerhande manieren waarop mensen een miserabel leven proberen draaglijk te maken.
‘Het is makkelijker dan maar gewoon wachten tot je doodgaat.’
Ondertussen in Den Haag:
Aan de demonstratie tegen het geweld in Gaza nemen momenteel 70.000 mensen deel. Een lange stoet grotendeels in rood geklede mensen is rond 13. 45 uur van het Malieveld vetrokken en loop richting Vredespaleis.
Volgens een ANP reporter ter plaatse zijn er lopen er 70.000 mensen mee. Vooraf hadden zich 37.500 mensen aangemeld. Langs de route staan toeschouwers met
Via een livestream van Omroep West is de demonstratie te volgen.