DATA - In het boek “The Black Swan” beschrijft Nassim Nicholas Taleb de impact die één zeer onwaarschijnlijke gebeurtenis kan hebben op onze samenleving. Ik las het boek destijds in één adem uit en ik herinner me vooral dat de “zwarte zwaan” in die week wel erg dichtbij kwam, in de vorm van een zwarte Suzuki. Vandaag las ik in De Volkskrant een opmerkelijk bericht over ongelijke beloning in het onderwijs en ik vroeg me even af of het hier om een mogelijke “zwarte zwaan” voor de onderwijssector gaat.
De beloningsverschillen tussen mannen en vrouwen zijn in Europa gemiddeld 17%. In Nederland zijn de verschillen nog groter: tussen de 20% en 25%. (Bron: The gender pay gap in the Member States of the European Union: quantitative and qualitative indicators. Belgian Presidency report 2010).
Het CBS schrijft in 2010 nog: “Loonverschillen hangen sterk samen met de bedrijfstak. Bij de financiële instellingen bedroegen de gemiddelde uurloonverschillen tussen mannen en vrouwen in 2008 meer dan 30 procent, terwijl deze in het onderwijs maar net boven de 15 procent uitkwamen”.
Eén docente van een middelbare school heeft daarover nu een klacht ingediend, en gelijk gekregen van de Commissie Gelijke Behandeling. Het CGB verwijst op haar website naar een rapport over beloningsverschillen in de zorg: ik zou heel graag willen weten hoe het in het onderwijs gesteld is. Gezien de algemene trends en het vele onderzoek dat ernaar gedaan is, kan ik me niet voorstellen dat deze docente de enige is. De diverse rapporten over de “versterking van de functiemix” in het onderwijs die ik vond, geven helaas geen uitsplitsing naar geslacht.
Als deze docenten niet de enige is, kunnen we nog wat beleven. Beleidsmakers kunnen een onderwerp als gelijke behandeling dan wel jaren op de agenda hebben staan, soms is er één moedige burger en een rechter voor nodig om beleidsintenties werkelijkheid te laten worden.
De Commissie Gelijke Behandeling oordeelt dat de Middelburgse scholengemeenschap Nehalennia een vrouw discrimineert door haar een lager salaris te bieden dan twee mannelijke collega’s voor dezelfde werkzaamheden. De vrouw is aangesteld als docent en wordt betaald volgens de bijbehorende schaal. Twee mannelijke collega’s die werken op hetzelfde niveau krijgen een hoger salaris. Werkgevers zijn verplicht werknemers met hetzelfde functieniveau gelijk te belonen – ongeacht of zij man of vrouw zijn.
De vrouw werkt parttime als eerstegraads docent Frans wanneer de scholengemeenschap haar een fulltime functie met vast contract aanbiedt. Voorwaarde is dat zij akkoord gaat met een functie als docent met de bijbehorende salarisschaal LB (voorheen schaal 10). De vrouw besluit het contract te tekenen. Later komt zij erachter dat twee mannelijke collega’s betaald krijgen als senior docent, salarisschaal LD (voorheen schaal 12).
Uit het oordeel blijkt dat de vrouw en haar mannelijke collega’s werkzaamheden verrichten die op hetzelfde niveau liggen. Toch krijgt zij minder betaald. De school heeft niet kunnen aantonen dat dezelfde beloningsmaatstaven zijn toegepast. Het verschil in salaris is daardoor niet te rechtvaardigen. Daarnaast blijkt dat er een verband bestaat tussen het geslacht van docenten en hun kansen op promotie naar senior docent, ook wel LD-functie, binnen de organisatie. Slechts één vrouwelijke docent zit in salarisschaal LD en in de vaksectie van de vrouw is de LD-functie niet opgevuld. De Commissie oordeelt dat de scholengemeenschap discrimineert bij zowel het vaststellen van het salaris als bij het promoveren van vrouwelijke docenten.
Reacties (13)
Goede zaken. Eindelijk laat een Nederlandse vrouw zich niet in slaap lullen met de veel gehoorde uitspraak dat Nederland “het meest geemancipeerde land ter wereld” is.
Ik begrijp de verwijzing naar de Black Swan niet. Verder goede actie van de docente, hulde.
Overigens is er in Nederland niet alleen spraken van een achterstand in beloning van vrouwen, maar bungelen wij met c 12% vrouwelijke hoogleraren ook ergens halverwege onderaan de EU. Basisschool met twintig vrouwelijke leerkrachten? Tien tegen een dat de directeur een man is. Daarom is het juist zo jammer dat de Commissie Gelijke Behandeling recentelijk een streep zette door voorkeursbeleid voor vrouwelijk hoogleraren van de RU Groningen. Zij gaat daarbij voorbij aan de cultureel geaccepteerde en zeer geraffineerde mechanismen die vrouwen gelijke kansen ten opzichte van mannen onthoudt.
Er zijn ook schrikbarend weinig vuilnisvrouwen en vrouwelijk bouwvakkers, vreemd genoeg hoor je daar nooit iemand over.
In de vaksectie is de LD functie niet opgevuld, zij is docent Frans. Zijn haar beter betaalde collega’s docent Duits? Er is n.l. een grote schaarste aan docenten Duits. En iedere docent economie kan je vertellen dat dan de prijs toeneemt.
Ja, maar het is geen vismarkt ofzo. CAO’s enzo.
Iedere keuze is discriminatie, wil je discriminatie verbieden dan wil je dus keuze verbieden.
Ik heb er geen problemen mee als een bedrijf mannen meer dan vrouwen betaald of andersom, ben je het er niet mee eens dan ga je er maar niet werken.
Het is een grove schending van de persoonlijke vrijheden om discriminatie te verbieden.
“Werkgevers zijn verplicht werknemers met hetzelfde functieniveau gelijk te belonen – ongeacht of zij man of vrouw zijn.”
Hier gaat het natuurlijk om.
Algemene trends zeggen niets, want vrouwen werken in Nederland veel meer parttime dan in het omringende buitenland. Met alleen parttime werken kom je niet snel hogerop, en dus krijg je minder salaris.
Als meer vrouwen fulltime zouden gaan werken, zouden de verschillen vanzelf minder worden.
Inkwith, je vergeet dan andere mechanismen die daadwerkelijk gender-discriminerend zijn. Een studie in het schijnbare egalitaire Zweden, ongeveer tien jaar gelden. Onderzoekers bekeken (als ik het me goed herinner), een heel jaar aan beoordelingen van wetenschappenlijke projectaanvragen van het Zweedse NWO op een bepaald onderzoeksgebied. Ze hebben alle aanvragen op verschillende manieren opnieuw laten beoordelen. Er was een kleine positieve correlatie tussen toekenningskans en of je iemand uit de betreffende beoordelingscommissie kende. En er bleek een dijk van een negatieve correlatie tussen vrouwelijke indieners en toekenningskans, die niet verklaard kon worden uit de kwaliteit van het voorstel (die immers herbeoordeeld waren zonder dat beoordeelaars de indieners kenden). Niet vreemd dat de commissies die beoordelen (net als sollicitatiecommissies) vooral uit mannen bestaan die zich klaarblijkelijk gemakkelijker herkennen in voorstellen geschreven door mannen.
Het argument dat het om een verschil in deeltijdwerk zou gaan gaat bij deze mechanismen niet op. Jonge onderzoekers, mannen en vrouwen, hebben over het algemeen de neiging om heel veel te werken. Er is ook in Nederland heel veel van dit soort subtiele discriminatie.
Eens. Dat verhaal van parttime kan net zo goed oorzaak als gevolg zijn: als je wordt geparkeerd in koffiehalerige functies (heb ik niet zelden gezien bij vrouwelijke collegas) kan ik mij voorstellen dat je op een gegeven moment zegt “dit werken is niks voor mij”.
Klopt ook, de observatie oorzaak en gevolg. Bijvoorbeeld speelt het ook in het Nederlandse onderwijs. Ik heb nog geen studies gezien, maar uit ervaringen van bevriende leraren hoor ik vaak dat meisjes op het VWO vaak wordt aangepraat (door leerkrachten, ouders, peers) dat een Beta profiel niet echt iets voor ze is, terwijl het voor jongens met vergelijkbare cijfers (of soms zelfs slechtere cijfers) het heel normaal wordt gevonden dat ze een dergelijk profiel wel kiezen.
Op de middelbare school is het zaak niet alleen de rapportcijfers op orde te hebben, maar ook de interesse duidelijk te krijgen. Je hebt een goed punt bij het ‘aanpraten’, maar het impliciete argument dat ‘puur om redenen van cijfers relatief meer meisjes naar beta zouden moeten doorstromen’ / ‘puur op grond van cijfers we dat normaal zouden moeten vinden’ is zwak. Beta-opleidingen moet een beter imago krijgen onder jongens en meisjes. Middelbareschoolverlaters (m/v) moeten neutraal geholpen worden eerder en vroeger duidelijk te hebben wat hun interesse is. Het beste door de cultuur onder en lerararen, en ouders en klasgenoten wat te laten evolueren.
(en dat zal wel een cultuurshock zijn voor veel nederlanders – want de cultuur was ze maar een beetje langer te verwennen en het rustig uit te laten zoeken, een jaartje backpacken + een studiewissel + een jaartje uitloop – dat volhouden gaat een dure grap worden in de post-crisis. Dit zal in de kern op niet al te lange termijn educatief tussen jaar 16 en 19 moeten moeten worden opgelost – jongeren moeten sneller volwassen worden als het economisch minder gaat)
DrBanner, zo had ik “cijfers” niet bedoeld. Overigens is er van alles geprobeerd om meer kids naar Beta opleidingen te krijgen in de afgelopen twintig jaar. Het heeft dacht ik de enorme teruggang bij veel van de klassieke bètastudies maar ternauwernood tot staan gekregen. Bij mijn weten zijn er geen programma’s geweest die op coole betachicks waren gericht.
“Don’t worry your pretty little head about it”, het vriendelijke seksisme.