COLUMN - Het is al een hele drukte boven de grond, maar heeft u enig idee hoe druk het ondergronds is? Het krioelt er van glasvezelskabels, stroomkabels, gas- en waterleidingen, rioolbuizen, stadsverwarmingsbuizen en metrolijnen.
Dat er nog een enkele buis bovengronds te zien is, mag enige verbazing wekken want we hebben ook nog een buisleidingenstraat. En daar is meer behoefte aan.
“Meer dan de helft van al het transport in Nederland verloopt via buisleidingen, een percentage dat zal stijgen door de energietransitie, grondstoffentransitie en de druk op andere modaliteiten” (bron). Dus mogen Tweede Kamer en het komende kabinet zich buigen over het beleidskader buisleidingen in een multimodaal transportsysteem.
Reken er maar wel op dat ook de behoefte aan ondergrondse afvaltransportsystemen zal toenemen, naar voorbeeld van Almere, Arnhem, Amsterdam en Schiedam.
De ruimte onder onze voeten wordt steeds benauwder. Verdrongen door auto-, fiets-, trein- en tramtunnels. En gek eigenlijk dat je ze nog bovengronds ziet, maar parkeergarages bestaan ook in ondergronds format.
Of dat niet genoeg is lopen er onderzoeken naar de mogelijkheden om hoogspanningsleidingen ondergronds aan te leggen (Veenendaal, Zuid-Beveland en Apeldoorn). Daar moeten ze dan snel mee zijn want de nog beschikbare ondergrondse ruimte kan zomaar ingenomen zijn door opslag en transport van CO2, het verbergen van kernafval en opslag van water voor later gebruik (Texel en Hoorn).
Het is vreemd dat er weinig initiatieven zijn die al die ondergrondse ruimtelijke ordening ondergraven. Want het is misschien niet zichtbaar, maar de ondergrondse ecologie komt behoorlijk in het gedrang. En hoor je ook maar iemand pleiten voor ondergrondse natuurreservaten? Ter bescherming van kevers, mieren, wormen, duizendpoten, roofmijten, wormhagedissen, mollen en muizen?
Nou ja, er is een Europese wet ‘inzake bodemmonitoring’ die er toe moet leiden dat we in 2050 op gezonde bodems leven. Dat gaat vooral over terugdringen van bodemvervuiling. Maar ik ben nog nergens iets tegengekomen over schadelijke effecten van de hedendaagse en toekomstige ondergrondse ruimtelijke ordening en wat daar dan tegen te doen valt.
Mocht u er wel meer over weten, schrijf er dan over in de reacties.
Reacties (6)
bij het plaatsen van bomen in gemeenten zijn tegenwoordig klasse 1 bomen op een leiding not done, of helemaal geen bomen.
Maar dit leidt tot een enorme armoede boven de grond in vierkante meters boomgroen. Onder de grond natuurlijk precies hetzelfde. Want een ander woord voor ecologie is “wortel opdruk”
Ik heb niet het idee dat dit een groot thema is bij ecologen. En daar zal wel een reden voor zijn. Waarschijnlijk omdat het maar om een heel beperkt deel van het totale grondoppervlak gaat. In steden kan het nogal vol worden onder de grond, maar daarbuiten valt het heel erg mee. Bovendien vormen leidingen geen barrières, zoals wegen of spoorlijnen dat wel doen voor bovengronds levende soorten. Bodembeestjes kunnen zich (net als vogels en vissen) in drie dimensies bewegen. Ze kunnen niet door een leiding heen, maar ze kunnen er wel overheen of onderdoor.
Het grootste probleem met leidingen is misschien wel dat ze soms gaan lekken. Afhankelijk van wat er in zo’n leiding zit, kan er dan wel een behoorlijk probleem ontstaan. Zeker als het lekkende spul het grondwater bereikt. En verder lijkt het punt dat #1 maakt me wel relevant. Want leidingen liggen vaak langs wegen, en daar staan ook vaak bomen.
Uiteindelijk heeft de landbouw een veel grotere invloed op het bodemleven. Omdat die een veel groter oppervlak bestaat. En omdat stoffen die daar worden gebruikt (mest, kunstmest, bestrijdingsmiddelen) zich ook buiten de landbouwgrond kunnen verspreiden.
“Maar ik ben nog nergens iets tegengekomen over schadelijke effecten van de hedendaagse en toekomstige ondergrondse ruimtelijke ordening en wat daar dan tegen te doen valt.”
Uit ervaring weet ik dat van graafwerkzaamheden altijd bij een gemeente melding gemaakt moeten worden. Daar is een heel systeem voor en zodra die melding daarin is verwerkt, komen er allerhande organisaties (die al eerder in dat stukje grond hebben zitten wroeten) in actie om aan te geven waar hun kabel/leiding/buis ligt. Toch vraag je je dan iedere keer weer af waarom er zoveel van die kabels/leidingen/buizen stuk worden getrokken!
En dan heb je eigenlijk ook het antwoord op je vraag: er is namelijk nauwelijks ruimtelijke ordening ondergronds. Laat staan dat men naar milieu-effecten gaat kijken. Ik beweer daarmee niet dat de ambtenaren er geen zier om geven, maar goed werken doet het systeem niet! En het milieu-aspect hobbelt daar een beetje achteraan, want dat heeft geen hoge prio.
Hoe het elders zit weet ik niet, maar Rotterdam heeft al zeker 30 jaar een leidingenbureau dat het allemaal coördineert. Die ruimtelijke ordening is er hier dus wel degelijk.
Misschien is het ook wel onvermijdelijk dat het soms misgaat, simpelweg omdat er zoveel in de bodem ligt. En vaak ook heel dicht bij elkaar. Je hebt dan niet meer nodig dan een klein foutje om iets kapot te trekken. Dat kan ook een foutje van lang geleden zijn, als bijvoorbeeld een kabel niet precies op de plek is gelegd waar dat eigenlijk had gemoeten. Het hoeft ook niet noodzakelijk aan de ambtenaren of het systeem te liggen. Aannemers werken ook niet allemaal even zorgvuldig. (Weet ik uit ervaring met glasvezelcowboys een een tijd actief zijn geweest in Rotterdam.)
De documentatie kan gebrekkig zijn, en ook hoe ermee wordt omgesprongen. Die man in de kuil heeft tegenwoordig zelden Nederlands als moedertaal en zijn opzichter heeft nog zeldzamer tijd.
Ik ben wel blij dat ik bij de glasvezelaanleg voet bij stuk heb gehouden waar ik de kabel wilde hebben. Als het aan die cowboys had gelegen, hadden ze hem nog geen spade diep schuin en dwars door de voortuin gejast, zodat ik bij een beetje tuinieren al zonder alles zou kunnen komen zitten. Die jonge honden waren al weer een tijdje weg, toen er twee oudere, gecertificeerde mannen kwamen, die de kabel wel binnen twee meter van de overige nutsleidingen mochten schieten. En daar ligt nu alles knus en keurig bij elkaar.
Er zijn vreemdelingen, vage gasten, cowboys, je verstaat ze niet, gesignaleerd in de wijk. Ze dragen spades en ze spitten. Ze staan in je voortuin. Ze kijken je aan, maar begrijpen je niet. Ze ruiken naar Oost, naar ver (en zonder vrouw en kind), goedkope sigaretten, televisieshows, Lech en stacaravans.
Je informatie, je entertainment, je communicatie, je tv, je Sargasso, je opa&oma, je telefoon loopt door hun kabels. Zijn zij een kolonne? Maar welk nummer dan, Zes? Je weet het niet. In de grond staat een krokus, De spade gaat er, je kijkt gauw weg, dwars doorheen.