Je kunt veel van hem zeggen maar hij is wel ambitieus, Jacques Monasch. Hij moet wel denken dat hij de PvdA een ruk naar links kan geven, anders was hij er niet met zoveel gekrakeel aan begonnen. Onlangs presenteerde hij zijn website 7 nieuwe veren met gelijknamig manifest. De opiniebijdrage in de Volkskrant afgelopen zaterdag vond ik nog veelbelovend genoeg om even te gaan kijken. De tekst ging van:
Het derde kamp is een nog broze coalitie van rechtsstaatfundamentalisten die niet laten tornen aan de vrijheid van meningsuiting, van hardliners in de bescherming van de verzorgingsstaat, van denkers die de nationale identiteit als integratiekader durven zien, van economen die het doorgeschoten aandeelhouderskapitalisme ter discussie durven te stellen, van jonge PvdA-Kamerleden die samen met sociale activisten de menselijke maat in de publieke zaak weer centraal durven te stellen, en van realisten in de internationale politiek, met grote aandacht voor de achtergronden en het voorkomen van conflicten. Zij zien militair ingrijpen, met of zonder VN-legitimatie, niet langer als panacee voor elk probleem – maar ze durven wel na te denken over korte interventies als de westerse waarden en bondgenootschappen worden bedreigd.
Nou, dacht ik, dat klinkt op zich nog niet zo gek. Veel “durven“-s en “niet toestaan dat…”-s. Dat worden politici die ergens voor staan weetjewel. Het klinkt ook als een fraaie synthese: als een nieuwe loot tussen almachtige overheids-sociaaldemocratie en doorgeschoten Blairiaans neoliberalisme. Maar bij lezing kom ik tot een andere conclusie. Wat tegenvalt zijn de sneren naar Europa die er hier en daar in zitten (“Het Brusselse monster leeft nog volop en beslist in welk btw tarief de verkoop van paarden moet vallen, als ook hoe de zwaarlijvigheid bij kinderen moet worden aangepakt.”). Dat is te makkelijk: Europa functioneert niet bepaald geweldig (en na het heronderhandelen over de grondwet het verdrag al weer minder), maar dat is geen reden om te pas en te onpas alles wat fout gaat aan Brussel toe te schrijven. Hier probeert Monasch een succesfactor van de SP te adopteren. een ander (Marijnissen- en Balkenende-) succesfactor, namelijk de ouderen niet aan de AOW laten meebetalen, pikt Monasch ook meteen even mee.
Als discussiestuk over principes is het document niet geschikt, want zo diep graaft het niet. Het manifest pakt een aantal algemene problemen bij de kop en formuleert oplossingen. Maar de grootste makke ligt erin dat problemen als speerpunten worden opgevoerd die iedereen al lang erkent -de onbetaalbaarheid van de verzorgingsstaat, de uit de hand gelopen grootschaligheid van voorzieningen, het doorgeschoten aandeelhouderskapitalisme- zonder dat de document een heldere samenhangende oplossingsrichting verwoordt, of door de oplossing zo vaag te formuleren dat het nauwelijks een oplossing is. Sociale voorzieningen verbeteren door misbruik ervan aan te pakken; de betaalbaarheid van de verzorgingsstaat redden door meer mensen aan werk te helpen; organisaties baseren op de menselijke maat; de relatie tussen uitvoeringorganisaties en burgers verbeteren – wil wil dat niet? Op andere plekken wordt het manifest uiterst wollig:
De PvdA moet haar sturende ambities in een complexe samenleving waar permanente improvisatie en interventies nodig zijn weer onderdeel van haar beleid gaan maken. Sturing moet anders worden vormgegeven door te kiezen voor een klein centraal ambtelijk apparaat, politieke bemoeienis met de uitvoering en uitbesteding van taken onder politieke regie.”
Hm… dit zegt helemaal niets. Het ambtelijk apparaat ís al klein vergeleken met de ons omringende landen en bovendien wil iedereen er al weer verder in snijden; de politiek bemoeit zich al uitgebreid met de uitvoering (tel de kamervragen maar) en uitvoering wórdt al uitbesteed en daar worden ministers uit-en-te-na over ondervraagd door de Kamer.
Elders kiest het manifest nadrukkelijk voor een Wilders-lijn, bijvoorbeeld waar het de dubbele nationaliteit wil verbieden, of Afrikaanse artsen wil verplchten in Afrika te blijven om daar AIDS te bestrijden.
Doodjammer: dit is niet de gehoopte vernieuwing. Wellicht zal Monasch in staat zijn om een aantal mensen achter zich te verenigen die anders zouden overstappen naar de SP. Maar zijn invloed op het debat in de PvdA -voor zover dat momenteel bestaat- zal de partij inhoudelijk bepaald niet verder brengen.
Reacties (9)
Het wordt helemaal niets meer met de PvdA. Denk je in welke pleuris straks uitbreekt als de gemeenteraadsverkiezingen er aan komen en de helft van de zittende raadsleden niet meer terug zal kunnen keren.
Monasch zal de PvdA ook niet redden – ze zullen wel besloten hebben hem te negeren.
Bij Monasch heb ik steeds het gevoel dat hij voornamelijk gedreven wordt door rancune dat hij ooit aan de kant is gezet als campagnestrateeg van de PvdA.
Aan de kant? Er is in 2002 toch gewoon een extra campagneteam (o.l.v. de flamboyante Dick Benschop) naastgezet. In die zin is er wat betreft het negeren van Monasch tenminste wel sprake van een consistente lijn.
Het is me nog steeds niet duidelijk wat de inhoudelijke meerwaarde is van Monasch’ pleidooi. Ondanks dit goed geschreven stuk en een welwillende blik op de geschriften.
Misschien is, gezien het aantal reacties hier – t.o.v. de hierna komende Quote du Jour – Surinaamse vlag – er toch een (politieke) moeheid aan het ontstaan over links en rechts en PvdA en VVD en dat soort geleuter. Misschien had Crachàt afgelopen vrijdag toch een punt al wist hij zelf niet goed welk. Iets wat in de politiek vaak ook te zien is.
De PvdA is zeer zeker niet ten dode opgeschreven, zoals David Rietveld bij #1 suggereert.
Als het CDA niet zo uiterst succesvol was geweest in het afschilderen van Wouter Bos als een ‘windvaan’ en een ‘niet eerlijke draaikont’, dan had de PvdA de verkiezingen gewoon gewonnen en had hier nu een stuk gestaan over hoe ongelooflijk succesvol de PvdA wel niet is.
En hadden Monasch en al die anderen die nu hun mond roeren met hun gat op een wit palmstrand gezeten, artikelen lezend in de vakantiebijlagen van de Nederlandse kranten aldaar over Premier Bos.
Dat ‘draaikont’ en ‘windvaan’ inmiddels twee woorden zijn die bij heel veel mensen (ook hier) als eerste opdoemen bij het horen van de naam ‘Wouter Bos’, geeft alleen maar aan hoe succesvol de afbraak-campagne van het CDA was, en hoe ongelooflijk slecht voorbereid de PvdA-campagne daarop was.
Uit werkelijk ALLE kiezersonderzoeken van voor-, tijdens- en na de campagne bleek dat alle mensen die het PvdA-programma onder ogen kregen, daar uiterst positief over waren en zich er helemaal in konden vinden. Staat ook in het rapport Vreeman.
Dat betekent niet dat ze programma’s van andere partijen niet ook selecteerden in hun Top-Zoveel, maar toch: aan het PvdA-programma, Jacques, lag het dus niet.
Ik stel hier plompverloren iets wat veel beobachters van verkiezingsprocessen gewoon niet willen weten, omdat het zo cynisch is:
De campagne van de PvdA is gewoon mislukt. Punt. Op vrijwel ieder vlak wist het CDA de PvdA de voet dwars te zetten.
Wilde de PvdA een nieuw de wereld insturen, hoppa: daar stond het team van het CDA soms al binnen een half uur journalisten te briefen over hoe slecht dat idee was. Hamerde Bos op een al bestaand idee of thema, hoppa: het CDA ging keihard in de aanval.
Pikte de media die CDA-kritiek op (dat was nogal vaak) en werd Bos gedwongen zijn standpunt te nuanceren, dan volgde direct een ingelaste persconferentie van het campagneteam met als Schwerpunkt “ziet u wel, Bos draait!”
(Maxime Verhagen was regelmatig aanwezig bij die PCs omdat hij een ‘CDA big shot’ is, een ‘naam’, en dan komt de parlementaire pers letterlijk aanrénnen.)
Een double whammy, dus: eerst val je Bos enorm aan, en vervolgens pak je hem nog eens op draaikonterij als hij zijn standpunt 0,00001% nuanceert.
Dat heet gewoon ’framing', in goed Anglo-Saksisch campagnejargon.
De communicatie vanuit de PvdA werd totaal gefrustreerd; hun boodschappen kwamen niet aan, en als ze aankwamen, dan vaak verherbouwd door het CDA. En dat was vaak gewoon een kwestie timing.
Ik vind de hele drive om nu de halve PvdA op de schop te nemen daarom nogal overdreven, temeer – en nogmaals – omdat zoveel kiezers het partijprogramma gewoon ronduit ‘goed’ vinden.
Gedeeltelijk eens. De verkiezingen waren gewoon Jack de Vries’ finest hour. Maar afgezien daarvan heeft de PvdA (i.c. Wouter) al eerder de strategische keuze gemaakt om zich op de middengroepen te richten. gevolg: open linkerflank naar de SP toe. En dat is waar Monasch nu op inspeelt.
Hmm.. dus als ik het goed begrijp is de PvdA niet ten dode opgeschreven omdat de campagne is mislukt? Een merkwaardige redenering, die desondanks niet waar is.
Dat de campagne mislukt is zal ik niet ontkennen: ik geloof ook niet dat veel mensen dat doen overigens. Je weergave van de gang van zaken deel ik voor het grootste deel. Je punt van Verhagen begrijp ik niet helemaal, want enkele jaren terug kon Verhagen alleen op een interview rekenen als hij in de koppelverkoop met een échte hotemetoot zat.
Verhagen was van belang omdat hij de rol van ‘bad cop’ op zich nam. Dat werd zelfs tijdens de campagne al wijd en breed geconstateerd. Net als alle andere punten die je opsomt is er gewoon niet op gereageerd.
En het hele draaikontverhaal was ook wel aan te zien komen, dacht ik zo. Mij viel het eind 2005 in ieder geval al op.
Het kan zijn dat het op de PvdA-burelen niet is doorgedrongen. Of erger nog: wel is doorgedrongen, maar het niet tot een koersaanpassing heeft geleid. Of nóg erger: dat er wel is geprobeerd tot koerswijziging, maar dat het van Bos niet mocht. Waarom heb ik toch het idee dat dat laatste scenario helemaal niet zo ondenkbeeldig is?
Het enige asset van de PvdA op dit moment is bestuursmacht en -kracht. That’s it. Misschien dat deelname aan dit kabinet een paar CDA-stemmers weer op de PvdA laat stemmen, maar iedereen die links wil gaat richting SP. Mensen die zich niet kunnen vinden in dit paternalistische gereformeerde kabinet hebben keus uit GroenLinks of D66. Ik ben benieuwd naar het antwoord op de vraag: “waarom zou je eigenlijk nog PvdA stemmen?” Ik ben bang dat er eerst zo’n pijnlijke stilte volgt als we in de WouterTapes zagen, gevolgd door een verhaal dat uitsluitend uitnodigt tot gapen.
Natuurlijk, het duurt allemaal nog lang. Er kan nog van alles gebeuren. Dat neemt niet weg dat de voortekenen uiterst ongunstig zijn.