COLUMN - Ik heb #diabetes en ben daar open over. Aanstelleritus type 1. Als ik ergens laveloos op de grond lig, is het fijn dat collega’s weten dat je mij suiker moet geven. Vanuit dat perspectief even een activistisch stukje hier.
In mijn dagelijks leven als diabeet heb ik te maken met een aantal instanties. Het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ), zorgverzekeraar Menzis en Apotheek Beckers. Die voeren beleid uit van de Rijksoverheid.
Mijn favoriete instelling is het CWZ. Ik heb daar een uitstekende verpleegkundige die met mij praat over mijn ziekte. Ze geeft adviezen waar ik iets mee kan. Twee weken geleden sprak ik haar. Ze adviseerde mij het medicijn #Fiasp te gaan gebruiken naast mijn huidige medicijn #NovoRapid. Fiasp werkt sneller en mijn verpleegkundige denkt dat dat goed voor mij is. Dat baseert zij op metingen (van mijzelf), onderzoek en ervaring.
Ik ga met recept naar mijn #apotheek om dit te halen. De apotheek weigert Fiasp te verstrekken. Waarom? Het is geen “preferent” medicijn. Hierover staat meer informatie op de website “Medicijnkosten.nl”. De Rijksregels.
Ik bel Menzis. Kan Fiasp vergoed worden? Ik word te woord gestaan door een medewerker en zij legt mij uit dat “indien de zorgverlener (CWZ) en de apotheek het eens worden, Menzis dit vergoedt.”
Ik hiermee terug naar de apotheek. De medewerker achter de balie komt er niet meer uit en vraagt de apotheker om assistentie. Die vertelt mij: “dat kan Menzis wel zeggen, maar als ik te veel Fiasp verstrek dan gaat Menzis de apotheek korten.”
Naar huis. Mail mijn verpleegkundige. Zij adviseert mij het medicijn te gaan halen in de apotheek van het CWZ. Rustig fiets ik naar het ziekenhuis. Maar ook deze apotheek is niet bereid mij het medicijn te verstrekken. “Ook niet als ik zelf betaal?”, breng ik in. “Dat kan natuurlijk altijd”, zegt de medewerker van de apotheek. Ik reken €47 af en kan maandag het medicijn halen (er is geen bezorgservice).
NovoRapid €6,42 kost per pen.
Fiasp €7,40.
Een enorm prijsverschil van € 0,98.
Bovenstaande circus kost mij €770:
– 3 uur praten;
– een half uur wachten;
– 2 uur fietsen/lopen;
(- ik kost mijn werkgever ongeveer €140* per uur.)
Hier had ik 104 pennen Fiasp voor kunnen kopen.
Aangezien ik Fiasp gebruik in plaats van NovoRapid had ik ook 786 pennen Fiasp kunnen krijgen.
Met één pen doe ik ongeveer 10 dagen.
Met 786 pennen Fiasp, zou ik 21 jaar doen… als ik alleen maar Fiasp zou gebruiken. Dat is niet het geval. Want ik gebruik de Fiasp alleen bij hele zoete dingen. Laten we voor het gemak zeggen dat ik Fiasp in 50% van de gevallen zou gebruiken, dan zou ik voor dit bedrag 42 jaar Fiasp kunnen gebruiken.
Als dit geen bewijs is voor een enorm goed en slim georganiseerd stelsel, met welwillende partijen, dan weet ik het ook niet meer. En mijn afdronk… als je geen geld hebt, is je zorg dus slechter.
* Mijn vrije tijd is duurder.
Door Arjen Besselink
Reacties (19)
Mooie aankondiging op X!
En toen mocht mijn #diabetes stukje over
@Menzis
, het
@CWZNijmegen
en de
@Rijksoverheid
op
@sargasso
! https://sargasso.nl/marktwerking-in-de-zorg/
Altijd even benadrukken dat mijn diabetesverpleegkundige geweldig is (in dit verder bijzonder Kafkaiaanse gebeuren).
Altijd nieuwsgierig naar de mens achter het verhaal.
Zoals de schrijver zelf ook al aangeeft, is hier juist niet sprake van marktwerking, maar van overheidsbeleid en de bureaucratie die daar bij komt kijken.
Dat beleid van preferente medicatie is overigens zo gek nog niet: farmaceutische bedrijven proberen de prijs van hun medicijnen zo hoog mogelijk te krijgen (o.a. door allerlei patenten) en investeren dat geld vervolgens weer in marketing. Terwijl er vaak een veel goedkoper even goed werkend alternatief is, hebben deze dure medicijnen toch een groot marktaandeel.
Daar wil de overheid iets aan doen met dit beleid. Dat beleid is op zich behoorlijk succesvol (al draagt het ook bij aan de huidige medicijntekorten). Dat dit in de praktijk soms ook leidt tot bureaucratisch gedoe doet daar niets aan af.
Ik vraag me wel eens af, hoe komen die farmaceutische bedrijven aan die patenten? Want het benodigde onderzoekswerk wordt meestal publiek gefinancierd.
Niettemin mag dat preferente beleid wel wat minder rigide worden gehanteerd. Als het preferente medicijn een tientje kost, maar de patiënt heeft duidelijk meer baat bij een alternatief dat elf euro kost, dan moet de patiënt nu dat alternatieve medicijn volledig zelf betalen, of die dat nu kan of niet.
Het zou al beter zijn als niet zozeer enkel het preferente medicijn wordt vergoed, maar de prijs van dat preferente medicijn. De aanvullende kosten zijn al door een veel bredere groep op te brengen, dan de gehele prijs van het alternatief.
Volgens mij is dit de kern van het probleem. Wat is daar precies de invloed van het overheidsbeleid, afgezien van het toelaten van steeds meer marktwerking? Zou het misschien kunnen dat de vermarkting van de zorg hier het beleid is dat hier wordt bekritiseerd? Afgaande op de titel van dit stuk lijkt me dat een plausibele hypothese.
Bepaalt de overheid in dit geval welk medicijn vergoed wordt?
Het lijkt erop dat Menzis bepaalt dat de apotheek gekort wordt als die te vaak Fiasp verstrekt.
En ik denk dat dergelijke prikkels bedoeld worden als de overheid over “marktwerking” spreekt.
(en ik zou zeggen dat die term ook wel klopt: het bedrijf Menzis kiest een product op basis van prijs en (hopelijk) de kwaliteit).
In dit geval ben ik verbaasd dat bij zo’n klein verschil in prijs het duurdere product niet vergoed wordt, maar blijkbaar ziet de verzekeraar te weinig verschil in kwaliteit.
Of de verzekeraar vindt te moeilijk om kwaliteit te betrekken, of het levert gewoon geen geld op om op kwaliteit te letten.
Ja, dat wil zeggen, de overheid heeft regels opgesteld over welke medicijnen vergoed worden uit het basispakket. Grofweg komt het er op neer dat als twee medicijnen equivalent zijn in werking, alleen de goedkopere wordt vergoed. Uiteraard mogen duurdere medicijnen nog wel voorgeschreven worden, als daar in een individuele situatie een concrete aanleiding voor bestaat.
Rond de concrete toepassing van de regels hebben allerlei partijen een rol (verzekeraar, arts, apotheek), en geven daar een eigen invulling aan, met het beschreven bureaucratisch moeras als gevolg.
Zoals het wel vaker gaat in Nederland, en zeker ook de zorg.
Menzis is dus niet degene die bepaalt wat het preferente medicijn is, dat zijn landelijke afspraken. Ze hebben wel een rol in de afweging of in het individuele geval het niet preferente medicijn vergoed wordt.
Met andere woorden: de overheid bepaalt een minimumniveau en laat het vervolgens aan de markt. Met nog andere woorden: dit heeft alles te maken met marktwerking. Doorgeschoten marktwerking, wat mij betreft.
Wat mij betreft zou het principe leidend moeten zijn dat de arts (en/of andere behandelaars) bepalen welk medicijn of welke behandeling iemand krijgt. Want die is daarvoor opgeleid. Als ik het me goed herinner is er in het verleden door pleitbezorgers van marktwerking regelmatig verzekerd dat verzekeraars nooit op de stoel van de arts zouden gaan zitten. Terwijl dat precies is wat er nu wel gebeurt.
Natuurlijk mag je van artsen vragen om ook rekening te houden met kosten van behandelingen. Dat zullen de meesten prima kunnen. Of regel het desnoods zo dat een patiënt alleen het verschil tussen het goedkopere en duurdere medicijn bijbetaalt. Maar een verzekeraar hoort zich principieel niet te bemoeien met de behandeling die een arts voorschrijft aan individuele patiënten. Als er aanwijzingen zijn dat een arts nodeloos te dure behandelingen voorschrijft, moeten ze dat maar met die arts zien op te lossen. En niet over de rug van patiënten.
Je vertrouwen in de artsen is aandoenlijk. Stel je het plaatje voor van een farmaceutisch bedrijf met een groot marketingbudget, een strak georganiseerd congres voor artsen op een exotische locatie met een goed gevulde goody bag. Voor het huidige beleid, was dit de praktijk.
De overheid bepaalt precies welke medicijnen wel en niet vergoed worden, en onder welke voorwaarden. De enige ruimte die verzekeraars hebben is dat ze mogen kiezen tussen verschillende leveranciers van hetzelfde middel, en hier afspraken over mogen maken met apotheken over de vergoeding. En dan nog moeten ze ook andere middelen betalen als daar een medische noodzaak voor is, onderbouwd door een arts. Dus een arts kan nog steeds voorschrijven wat hij/zij wil, als dat te verantwoorden valt. Merk ook op dat menzis in dit voorbeeld niet de beslissing neemt, maar expliciet verwijst naar apotheker en ziekenhuis.
En tot slot, de verzekeraar is niet perse je vijand hier. Het doel van het beleid is om er voor te zorgen dat we in Nederland niet veel te veel betalen voor medicijnen, iets wat makkelijk kan gebeuren.
Ik zou precies hetzelfde kunnen zeggen over jouw vertrouwen in verzekeraars. Of in ‘de markt’. Maar ik denk inderdaad dat de meeste (disclaimer: dus niet alle!) artsen heel gewetensvol hun werk doen. En dat we dus af moeten van dat systematische wantrouwen van alles en iedereen. Dat heeft al meer dan genoeg ellende veroorzaakt.
Dat is precies waar het in dit geval om gaat: de arts heeft een onderbouwde keuze gemaakt voor een ander middel. En het heeft er wel degelijk alle schijn van dat Menzis hier degene is die een andere keuze maakt, die uiteindelijk de doorslag geeft.
Dat heb ik dan ook helemaal nergens beweerd. Je zou zo langzamerhand toch moeten weten dat ik geen prijs stel op dit soort karikaturen van mijn argumenten. Ik snap heus wel dat het nodig is om toezicht te houden op de kosten. Maar dan kun je nog steeds vraagtekens plaatsen bij de manier waarop dat nu gebeurt.
Ook artsen die gewetensvol hun werk doen kunnen keuzes maken die op systeemniveau slecht uitpakken. Ik geloof graag dat de meeste artsen niet ter kwader trouw het dure middel van de farmaceut waar ze zo’n interessante presentatie van hebben gezien voorschrijven, in plaats van het onbekende goedkopere middel. En hun patiënten zijn vast ook dik tevreden.
Dus nee, je kan het niet alleen aan individuele artsen overlaten om te besluiten wat voor medicijn of behandeling iemand krijgt.
Het is toch echt de beslissing van de apotheek om niet te verstrekken. Weliswaar ingegeven door de afspraken die ze met Menzis hebben, maar in die afspraken staat niet dat ze in individuele gevallen geen Fiasp mogen verstrekken.
Als verzekeraars bang zijn dat artsen niet goed op de hoogte zijn van het bestaan van goedkope alternatieven voor dure middelen, zouden ze die artsen daar op kunnen wijzen. In plaats van op de stoel van de arts te gaan zitten en te besluiten dat een patiënt ook best het goedkopere middel kan gebruiken, in plaats van wat de arts heeft voorgeschreven.
Ik denk dat de meeste artsen niet de onbenullen zijn die jij er hier van maakt.
Als de verzekeraars met artsen overleggen moeten, zullen de verzekeraars financiële stimulansen verzinnen.
Zoals nu bij de apotheek: de apotheker mag het duurdere medicijn verstrekken, maar dat kost hem/haar geld.
Dat heb ik dan ook helemaal nergens beweerd. Je zou zo langzamerhand toch moeten weten dat ik geen prijs stel op dit soort karikaturen van mijn argumenten.
Nogmaals, het is de overheid die centraal bepaalt welke middelen equivalent zijn, en waar het dus medisch inhoudelijk te verantwoorden is om voor de goedkoopste aanbieder te gaan.
En voor de duidelijkheid: jouw aanname dat je de verantwoordelijkheid voor het voorschrijven van medicijnen beter volledig bij individuele artsen kan neerleggen klopt niet. We weten al wat er gebeurt als we de keuze voor een medicijn alleen maar door individuele artsen laten bepalen en dat automatisch vergoeden: dan zijn de kosten voor medicijnen veel hoger, zonder dat de kwaliteit daar hoger door wordt.
In feite werkt het voor medicijnen net zo als voor andere medische verrichtingen: een groep senior artsen bepaalt met elkaar (vaak namens de overheid) wat de richtlijnen voor goed medisch handelen zijn, en daar heeft de individuele arts zich aan te houden
Ik gaf duidelijk aan over welke opmerking van jou ik het daar had. En ik vind dat je artsen met die opmerking afschildert als onbenullen. En ik blijf bij die mening.
Nou nee, we weten alleen dat dat ooit zo was toen er ook in het beleid veel minder aandacht was voor kosten. En ik heb nergens beweerd dat er niets gedaan mag worden aan die kosten. Als artsen de keuze voor een duurder medicijn moeten motiveren, lijkt me dat prima. Je zou het dan zo kunnen regelen dat de apotheek akkoord moet gaan met die motivatie. En eventueel de patiënt zelf, zodat die weet dat er voor een duurder medicijn is gekozen. Of regel het desnoods zo dat een patiënt een eigen bijdrage betaalt voor een duurder medicijn (die natuurlijk nooit hoger zou moeten zijn dan het prijsverschil met het goedkopere medicijn).
Maar verzekeraars horen zich niet te bemoeien met individuele medische beslissingen. Wat mij betreft ligt daar een harde grens.
@2.12
Ik zeg helemaal nergens dat ik artsen onbenullen vindt, dat verzin je. Ook valt er op geen enkele manier de conclusie te trekken dat ik artsen neerzet als onbenullen. Ik zou het op prijs stellen als je je op feitelijkheden baseert en geen dingen gaat verzinnen over wat ik zeg.
Zelf vindt je dat ook erg belangrijk, maar blijkbaar gelden jouw regels alleen voor anderen, niet voor jezelf.
En jij wil weer terug naar die periode, want de artsen mogen van jou zelf bepalen wat ze voorschrijven. We weten dus dat de kosten op gaan lopen als er gebeurt wat jij voorstelt.
Er is geen bewijs dat de verzekeraar zich heeft bemoeit met de individuele beslissing. Een stropop dus.
En het getuigt van een beperkte blik op hoe individuele medische beslissingen tot stand komen. Die vinden plaats binnen de kaders van de regels van het Nederlandse zorgstelsel, en daarin hebben de verzekeraars nu eenmaal een wettelijke rol. Dus verzekeraars maken zoals hun wettelijke taak is afspraken met apotheken over de bekostiging van medicatie, binnen de wettelijke kaders die er zijn, en dat beïnvloed vervolgens de medische beslissingen van artsen en apothekers, zoals ook de bedoeling is. Maar daarmee gaat de verzekeraar nog niet op de stoel van de arts zitten.
@2.13
Je verdomt weer eens te lezen wat ik schrijf. Dan houdt het op.
dank voor de uitleg.
Misschien ga ik de link bij #4 ook lezen.
Ik vind het best logisch dat er nagedacht wordt over de prijs van medicijnen en dat de farma-industrie een beetje beteugeld wordt. Maar ik vind “preferent” een lastig woord. Een goede kennis van mij heeft ADHD en de verschillen tussen methylfenidaat zijn voor patiënten enorm (in zijn geval werkt het preferente medicijn veel minder goed dan het niet-prefente).
De apotheek vertelt mij dat mijn preferente medicijn binnen 5 minuten werkt, terwijl ik aan mijn waarden kan zien dat het soms veel langer duurt (soms 2 uur, het is een groot verschil). Vandaar ook het advies van de verpleegkundige, die weer sproken wordt door de apotheek omdat zij zich op het standpunt stellen dat het niet-preferente medicijn 3 minuten sneller werkt. Ze stellen dat dit blijkt uit testen. Ik waag dat te betwijfelen. In het Nederlandse systeem is de Freestyle Libre (een uitstekend werkend apparaat voor diabeten, maar voor verzekeraars en farmaceuten een minder interessante winstmarge als de ouderwetse vingerprik) laat in het pakket gekomen omdat deze niet evidence based zou zijn. In veel andere landen binnen Europa gaan ze hier anders mee om. Mijn waarde verbeterde met 40% omdat het ik het privé heb aangeschaft.
Ik heb me onvoldoende verdiept in de materie om te weten wie hier nu exact de keuze maakt. De partijen die ik spreek, spreken elkaar daarover tegen. Ik heb wel het idee dat het vooral de Rijksoverheid is die sommige zaken bepaalt (de lijsten, de regels, het beleid). In dat opzicht lijkt cerridwen wel een punt te hebben. Het stukje is vooral bedoeld als “patiëntperspectief”.
Ik kan het overigens goed begrijpen dat financiën een reden zijn om iets niet aan te bieden. Maar in dit geval is daar totaal geen sprake van en is het – volgens mij – echt een soort onzinnige bureaucratie. Misschien had dat de titel moeten zijn.
Link naar uitleg over de vergoeding voor medicijnen:
https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/algemeen/kosten