DATA - In het westen gaan steeds minder mensen roken. De sigarettenfabrikanten hoeven zich echter geen enkele zorgen te maken.
Op 17 oktober 2003, om 17.15 stak ik mijn laatste sigaret op. Sindsdien lurk ik nog wel eens aan een waterpijp, maar dat is het wel zo’n beetje. Ik heb mij toen voorgenomen om niet over rokers/roken te zeuren – niets zo irritant als een ex-roker. Maar ik moet toch even met dat voornemen breken. Terwijl we hier vaak het idee hebben dat roken afneemt, blijkt dat op mondiaal niveau helemaal niet zo te zijn.
Het aantal rokers in arme landen neemt flink toe. Dat betekent dat ook het aantal doden als gevolg van roken flink zullen stijgen. Dat is goed nieuws voor de fabrikanten, maar slecht nieuws voor de rokers zelf. De WHO schat dat bij een onveranderde situatie deze eeuw een miljard mensen aan de gevolgen van roken zullen sterven.
Met de Global Adult Tobacco Survey (GATS) probeert een aantal Amerikaanse onderzoeksgroepen het wereldwijde rookgedrag nauwkeuriger in kaart te brengen. Op dit moment worden 14 landen gemonitord, maar die veertien landen zijn al goed voor de helft van de wereldbevolking. De resultaten van het eerste onderzoek zijn net bekend geworden (registratie verplicht). Ik vind ze schokkend.
In de onderzochte landen rookt circa 48 procent van de mannen en ruim 11 procent van de vrouwen. Opvallend vind ik het grote verschil tussen mannen en vrouwen. Russen zijn de meest zware rokers – 60 procent van de mannen rookt er. Bij de vrouwen springt Polen eruit, een kwart steekt graag een sigaret op. Een flink deel van de bevolking van India en Bangladesh konden niet in de statistieken verwerkt worden, omdat ze weliswaar tabaksproducten gebruiken, maar niet roken.
De sample is vrij klein met veertien landen, dus ik heb er eens de cijfers van alle landen bijgehaald, bijeengezocht door de WHO in 2009. Wat mij opvalt is dat de verschillen tussen mannen en vrouwen groter wordt naar mate je oostelijker komt. De verschillen zijn bijvoorbeeld erg groot in China – een land waarvan ik dacht dat de vrouwen toch redelijk geëmancipeerd waren. In Europa daarentegen zijn de verschillen tussen mannen en vrouwen erg klein. Of kun je hier niet van emancipatie spreken?
Aardig is ook als we een vergelijking maken van de prijzen van sigaretten en de prevalentie van roken onder de bevolking. In Australië, Canada en Singapore lijken de hoge prijzen het roken te ontmoedigen. Voor Nederland – vrij duur – is dat minder duidelijk. Voor Griekenland en gek genoeg Kiribati lijkt een ontmoedigingsbeleid niet te werken, al zal het mij niets verbazen dat de Grieken wel een manier vinden om accijnzen te omzeilen.
Volgens hoogleraar tabaksontmoediging Marc Willemsen is er wel degelijk sprake van een prijselasticiteit. “Voor elke 10 procent verhoging van de prijs, stopt 4 procent van de rokers. Ook gaan ze wel iets minder roken. Maar rokers zijn vaak niet in staat om weinig te roken, dus om het aantal sigaretten op een laag peil te houden. Alleen in ontwikkelingslanden zie je wel dat mensen maar een paar sigaretten per dag roken, omdat ze van bijvoorbeeld maar 1 euro per dag rond moeten komen.’’
Willemsen vermoedt dat er geen plafond aan de prijselasticiteit zit. “Als ze sigaretten steeds weer duurder maken, zullen er mensen blijven stoppen. Belangrijk is echter vooral ook om sigaretten minder aantrekkelijk te maken door bijvoorbeeld alle stoffen te vermelden, smaakverhogende adjectieven aan te pakken en het generiek maken van pakjes, oftewel de pakjes te ontdoen van stimulerende kleuren en teksten. Om roken te stoppen, moet je sigaretten de-marketen.’’
Hieronder alle cijfers nog even netjes in een paar kaartjes en grafieken. Die van de prijzen is een beetje een zoekplaatje. Het komt erop neer dat wanneer een land boven de streep zit, de prijs minder invloed lijkt te hebben op het rookgedrag. Het is maar een indicatie: lokale factoren kunnen veel belangrijker zijn.
Weet je interessante data over dit onderwerp, laat het even weten.
Foto Flickr cc Sukanto Debnath
Reacties (30)
De opmerking is natuurlijk uitermate cynisch, maar zo dragen sigarettenfabrikanten mee aan de vermindering van milieuproblemen.
Die 29% rokers in Nederland is dat in of exclusief softdrugs rokers?
ex.
Dan lijkt me die 29% van Nederland niet bepaald betrouwbaar, da’s namelijk hetzelfde als bij het meten van alcohol gebruik alleen maar bier drinkers registeren.
overigens heeft een tweetal vrienden van mij geprobeerd met roken te stoppen.
Een ging van de weeromstuit dan maar blowen (is geen roken) en de andere nam overal zijn waterpijp mee naar toe (want dat is ook geen roken). Tja,.
En hoe lang duurt dat ‘stoppen’ nu al?
Ik ben benieuwd of ze uiteindelijk echt stoppen, blijven schijnstoppen of toch weer gaan roken.
Voor mijn eigen statistiek ;-)
“Weet je interessante data over dit onderwerp, laat het even weten“.
Okee. Wat ik altijd mis bij dit onderwerp is de tegenwerking door de overheid die aan de leiband van twee lobby’s, de tabakslobby én de farmaceutische industrie, effectieve en goedkope alternatieven voor het roken door verbods-regel-geving tegenwerkt. Met name snus ( nl.wikipedia.org/wiki/Snus ) is dan waaraan als eerste gedacht kan worden, dit is de goedkopere (en betere!) variant van de nicotinepleister. Middels vervalste cijfers is dit alternatief verboden en door de Europese bureaucratie blijft het verboden. De tabaksindustrie, de farmaceutische industrie profiteren en de accijnsontvangende overheid melken de burger zo uit en zetten zijn gezondheid op het spel.
Aan de (als laatst gegeven) grafiek is te zien dat de (prijs)elasticiteit van het percentage rokers zo goed als nul is (de opgaande trend in de lijn wordt bijna uitsluitend door Kiribatie veroorzaakt, wie had ooit eerder van dat land gehoord?), en de overheid weet dat. Dat de overheid dit nog steeds weet wanneer de eerstvolgende accijnsverhoging op stapel staat moge duidelijk zijn. De bevolking is er kennelijk voor de overheid (en de farmaceutische industrie) ipv andersom. Dit lijkt wel kenmerkend voor Europa overigens.
Hoe komt het eigenlijk dat zo’n lobby invloed heeft?
Van rationele argumenten kunnen ze het niet hebben: die zijn er niet, tegenover zoveel schade aan mensen, tenzij Schippers extreem dom is, en dat geloof ik nou ook weer niet.
Wat is het *dan* waarmee ze wordt overgehaald?
Ik ben het bijzonder eens met het pleidooi om rooklobby te verbieden, maar het bevreemdt me dat het nodig is.
Waarmee haalt die rooklobby een VVD-minister over om zoveel doden op haar geweten te hebben?
Volgens mij kunnen al je vragen met een woord beantwoord worden: geld.
“sigaretten de-marketen” lijkt mij wel een goed plan:
Verkoop sigaretten alleen nog in een zwart/wit verpakking, met voor ieder merk hetzelfde lettertype (in kleine letters).
En op ieder pakje een foto van een zwerver of psychiatrische patiënt.
Tenslotte zijn dat de fanatiekste rokers.
Zwart/wit verpakkingen met een portret van Co Stuifbergen lijkt mij inderdaad een goed idee.
Er is trouwens nog een verslaving die bepalend is voor de hoeveelheid rokers in Nederland, namelijk een overheid die verslaafd is aan de accijns inkomsten over rookwaar.
In Angola rookt er niemand terwijl de sigaretten gratis zijn, die hebben pas een goed anti rook beleid!
Tasmanie wil rookverbod voor iedereen die na 2000 geboren is
Toch leuk weer, al die verontwaardiging over een dodelijk verslavend middel wat eens niet door de overheid verboden is. Bekijk het eens van die kant en ga maar flink door met zaniken over accijns en restricties, nepliberalen.
De verontwaardiging betreft niet “een dodelijk verslavend middel”, maar de manier waarop de overheid en belangengroepen daarmee omgaan (accijnzen en ander financieel gewin en eigenbelang). Zie ook mijn reactie #6. Wat het liberalisme daar mee te maken heeft is me onduidelijk, er is iets in me dat zegt dat je dat verder ook niet eens kunt uitleggen.
Majava is zelf nep denk ik, wel oordelen maar niet iets bijdragen wat ook maar de schijn van inhoud heeft.
Je kunt de manier van omgaan van die groepen niet los zien van wat het nu eigenlijk is. En het is een (potentieel) dodelijk verslavend middel. Ik had precies hetzelfde gezegd over alcohol. Dezelfde hypocrisie. Het is liberaal om dit soort middelen niet te verbieden, maar die lijn wordt vreemd genoeg niet doorgetrokken naar andere middelen die als drugs te boek staan, maar minder schade opleveren. Voor die andere middelen meten deze (nep)liberalen opeens met hele andere maten en mag de overheidsbemoeienis, ook zo’n stokpaardje, extreem ver gaan. Tabak en alcohol zijn niet hetzelfde als verf en kamerplanten. Gaan zitten jammeren over accijns op die zaken en doen alsof het om de benzineprijs gaat is een leuke afleiding, maar ik trap er niet in.
Verbieden is populair bij mensen die geen argumenten hebben, en het werkt echt niet.
En FiFa is de pot die de ketel verwijt en zelf geen zinnig woord kan opschrijven en bovendien ook helemaal niks heeft begrepen van wat ik schrijf?!
Ik zeg helemaal niks over verbieden. In mijn opvatting moet je verslavende middelen zien voor wat ze zijn en dan is de één meer overlast gevend dan de ander. Dan nog het andere gegeven dat door verbieden (of door prijs/accijns) invloed uitoefenen op verslavende middelen gewoon nauwelijks werkt. Je kunt het dus net zo goed loslaten, maar dan als, zoals zo vaak geopperd voor soft-drugs, een door de overheid gereguleerd middel. Ik denk dat iedereen die voor het legaliseren van soft drugs is er absoluut geen moeite mee zou hebben dat het alleen onder bepaalde restricties verkrijgbaar zou zijn en dat er ook belasting en accijns geheven worden. Precies zo als tabak inderdaad.
Dat is wat ik zeg. En dat is wat men uit het oog verliest. Liberalen voorop, want die staan maar wat graag het punt van de rookindustrie te verdedigen en doen alsof tabak een kamerplant is en van kamerplanten blijf je af. Weg met al die betuttelende regels voor deze puike industrie.
Als ik het over verbieden heb dan hoeft dat echt niet op jou te slaan.
@25 maar ondanks al je moeilijk te volgen taal is snus (zie #6) wél verboden, vind je dat dan liberaal?
@27: nee, maar daarom sprak ik ook over nepliberalen in m’n eerste reactie. Snus is minder schadelijk dan rooktabak, dat weet ik en dat zou iedereen moeten weten. Sorry als ik moeilijk te volgen ben.
Ik zou het ook een stuk beter vinden als er ook maar 1 politieke groepering het lef zou hebben om te zeggen dat de accijns optabak en alcohol er zijn om de staat te voorzien van zekere inkomsten en dat de kans erg klein is dat het een afschrikwekkende functie zal hebben. Ja, een groepering die dat beleid dan niet zal veranderen, maar zich tenminste niet van leugens bedient om die belastingen goed te praten.
The comment is out of place and I am really sorry for that. But I could not help reacting seeing something like that: “al zal het mij niets verbazen dat de Grieken wel een manier vinden om accijnzen te omzeilen.”.
As a half-Greek I feel insulted by this kind of stereotypical comments. More so realising that it comes by another Greek or ex-Greek. Give me 2 hours and an Internet connection and I can create any number of stereotypes for any nation in the world, including the Netherlands. Give then a motivation to the international press to turn their spotlight to that country and voila – you get a new scapegoat.
Please do not forget to use your critical thinking skills. Not only comes it handy in these strange times, it also helps you steer clear of racism (yeah, it is lurking there, even if you don’t realise it)
Haha, toen ik die zin las, dacht ik alleen: “goed van ze” :)
Rokers zijn goed voor de schatkist en de pensioenfondsen.
De kosten van het ziek zijn wegen niet op tegen het korter betalen van het pensioen en AOW + accijns inkomsten.
Stimuleren die hap!
Verder ook de de hasj van banderol voorzien.
En zoals onder 001 al werd vermeld:
Minder mensen goed voor het milieu.
Wat ik nog wel als wens heb:
Verbied die verrekte filtersigaretten, die filters zijn slecht voor het milieu en vervuilen de straat ;-)
https://www.youtube.com/watch?v=qbB0B7c9I9M
Hee, een anti-rook commercial die ik gemist heb!
Raar trouwens anti- en dan toch commercial!
Fukushima straling verspreid zich wereldwijd
http://tinyurl.com/8zpbkl2
http://tinyurl.com/8jmgdrx
http://tinyurl.com/8qhg5s5