‘Window dressing’, vrij vertaald ‘de etalage pimpen’, is alom bekend als term voor dingen beter doen lijken dan ze werkelijk zijn. Het bekende dikke woordenboek zegt: “maatregelen om iets mooier voor te stellen dan het is”.
Minder bekend is ‘statue dressing’: een standbeeld opleuken. Dat kan hét antwoord worden op de vraag of standbeelden die een lelijke geschiedenis vertegenwoordigen uit het straatbeeld verwijderd moeten worden of niet.
Waar ‘window dressing’ allerlei lelijkheid wil verdoezelen, kan ‘statue dressing’ juist een nare geschiedenis zichtbaar maken. Hew Locke is daar op zijn manier al jaren mee bezig.
Al ruim twintig jaar speelt hij met ideeën om vooral standbeelden die refereren aan de Victoriaanse periode ‘aan te kleden’. Hij beseft goed dat hij daar lang niet altijd toestemming voor zou krijgen en voelt er weinig voor dan maar in het holst van de nacht en op zijn hoede voor de politie aan het werk te gaan. Dus maakte hij in 2007 foto’s van allerlei standbeelden en werd het ‘photo-of-statue-dressing’.
Op onderstaande foto’s, uit de serie ‘Restoration’ (2006), links slavenhandelaar Edward Colston. Rechts Edmund Burke, een politicus die propageerde dat zonder religieuze instellingen de morele stabiliteit van de staat in gevaar zou komen. Locke boorde gaten in de foto’s en bevestigde er gouden medaillons en juwelen aan. Symbool voor de rijkdom die de Britten aan hun koloniaal verleden hebben te danken. En symbool voor hoe die rijkdom de schaduwkanten van die periode aan het oog onttrekken.
Een ideetje voor de ‘Fourth Plinth’ (Trafalgar Square, Londen) haalde het plein niet. Het ontwerp werd wel tentoongesteld: een replica van een standbeeld van Sir George Stuart White, die het Victoria Cross kreeg voor zijn bijdrage aan de Tweede Brits-Afghaanse Oorlog. Het beeld heet ‘Sikandar’. Bedekt met medailles, gaat hij gebukt onder de geschiedenis van militaire campagnes in Afghanistan.
Wat wel is gerealiseerd: Lockes ‘statue dressing’ van een standbeeld van koningin Victoria in Birmingham. Ter gelegenheid van de Gemenebestspelen 2022 (de ‘Olympische Spelen’ van het Britse imperium).
In ‘Foreign Exchange’ heeft Locke het standbeeld plaats laten nemen in een boot. De koningin wordt vergezeld door kleinere replica’s van haarzelf. Ze dragen helmen en onderscheidingen die verwijzen naar veldslagen die geleid hebben tot de totstandkoming van het ‘Britse rijk’.
‘Statue dressing’ met andere bedoelingen is al ouder dan de weg naar Rome. Onderzoekers van het British Museum ontdekten dat een Egyptisch beeldje van de god Horus gekleed was in het uniform van een Romeinse keizer. Lees daar meer over op dit blog van het British Museum (2012).
Elk jaar, op 29 juni, vieren de katholieken het hoogfeest van de heiligen Petrus en Paulus. Voor die gelegenheid wordt een in de Sint Pieterbasiliek (Rome) het standbeeld van Petrus aangekleed met pauselijke attributen. Petrus wordt door de katholieke kerk gezien als de eerste paus.
Het Brusselse ‘Manneken Pis’ heeft ondertussen een kledingkast met meer dan duizend kostuums. Aangekleed omdat een of ander club wat heeft te vieren. Bijvoorbeeld het Universitair Medisch Centrum Sint-Pieter.
Tegenwoordig is ‘statue dressing’ soms een blijk van solidariteit. Met vluchtelingen of met Oekraïne. Maar verder is ‘statue dressing’, behalve stof tot discussie, vooral commercie, spotternij en leut.
Terug naar Hew Locke. Momenteel is zijn werk te zien in de groepstentoonstelling ‘In the black fantastic’ (Londen, Hayward Gallery, tot 18 september). Die tentoonstelling is vanaf 19 november te zien in de Kunsthal Rotterdam.
Van Locke zullen onder andere zijn ‘Ambassadeurs’ te zien zijn. Volgens Locke: “gezanten die boodschappen uit het verleden naar de toekomst brengen. In een tijd waarin de zwarte geschiedenis over het hoofd werd gezien, herinneren deze ambassadeurs aan de inhoud van de geschiedenis”.