Dinsdag 31 mei werd het tweede basisinkomen van Nederland uitgereikt aan kunstenares Anne van Dalen.
Wat? Is het basisinkomen al ingevoerd? Nee, het betreft een experiment, opgezet door MIES (Maatschappij voor Innovatie van Economie en Samenleving). Met crowdfunding wil de stichting genoeg geld bijeen krijgen om mensen een jaar lang een basisinkomen van 1000 euro per maand te kunnen geven. Op Ons Basisinkomen lees je er meer over.
De zich ‘autonoom autodidact’ noemende Anne van Dalen, kunstenaar sinds 2015, raakte geïnspireerd door Peter Smith, oprichter van KLEAN (Klagen Loont Echt Absoluut Niet).
De missie van Peter Smith is om elke dag minstens één stukje zwerfafval op te ruimen. Behalve dat hij gastlessen en spreekbeurten geeft over ‘Plastic Soep’, maakt hij ook reusachtige kunstwerken van zwerfafval. Momenteel werkt KLEAN aan een 12 meter grote Plastic Madonna, die tijdens de Olympische Zomerspelen op het strand van Rio de Janeiro zal liggen.
Die inspiratie leidde in 2013 tot ‘Anne loopt langzaam hard’. Blootsvoets liep ze een jaar lang haar ‘zwerfafvalreis’. Haar blote voeten leidden vorige maand nog tot wat opschudding in het Haagse Gemeentemuseum. Ze werd de toegang ontzegd, een besluit van een beveiliger dat een week later door het museum werd rechtgezet, nadat de kunstenares over dit merkwaardige beleid haar beklag had gedaan.
Inmiddels reikt haar belangstelling voorbij zwerfafval en dat uit zich in andersoortig werk lezen we op haar website.
Kijk, zo ontmoeten we een” jonge” (net begonnen) kunstenaar, die dankzij dat basisinkomen de handen vrij heeft om zich volledig op het maken van kunst te storten.
‘Zonder titel’ (plastic tasjes, digitaal bewerkt, giclée print).
Wespennest (ski-net, bouwafzetting).|
Strandvondsten (digitaal bewerkt (giclée print)
.
Herken je in de volgende twee werken welke kunstenaars en/of kunstwerken tot de verbeelding van Anne van Dalen hebben gesproken?
Verbeelding van bekende kunstwerken, collages van div. plastic (giclée print, 40 x 30 cm)
En nog zo’n verbeelding.
Dat is er dan één minder waar minister Bussemaker zich zorgen om hoeft te maken. Ze heeft wel 2 miljoen euro beschikbaar gesteld om de slechtverdienende zzp’ers in de kunst- en cultuursector een beetje te helpen.
Regeren zou vooruitzien moeten betekenen, maar ik raad de minister toch aan eens te kijken naar wat VVD, PvdA, CDA, D66 en GroenLinks in 1994 bezielden toen ze een basisinkomen voor kunstenaars een geweldig idee vonden.
Er kwam echter, vijf jaar later, een aangepaste bijstandsregeling voor kunstenaars, de WIK, die in 2005 werd vervangen door de WWIK. In 2012 was het afgelopen met speciale bijstand voor kunstenaars. Nu moet de minister toch weer de buidel trekken.
En dan te bedenken dat de kosten voor het opstellen, handhaven en veranderen van wetten en regelingen, inclusief de bijstandsgelden, vermeden hadden kunnen worden als men in 1994 dat basisinkomen had ingesteld. Maar ja, welke politicus luistert er nou naar kunstenaars?
Wacht even… Ze luisteren wel naar zakenlui? Bijvoorbeeld Ruud Bakhuizen (hier in een recent interview), dankzij wie FEMI bestaat. FEMI is de stichting die het idee van de in 1998 overleden kunstenaar Pieter Kooistra levend houdt: het UNO-inkomen, een zichzelf financierend wereldbasisinkomen.
Reacties (15)
“In Nederland zijn bijna 96 duizend personen werkzaam als kunstenaar.” (CBS, 2007). Maal 12000 per jaar = 1.1 miljard euro per jaar.
@1
Peanuts.
Als je een echt experiment met het basis inkomen wil doen, moet het EU-breed ingevoerd worden. En dan natuurlijk de mensen niet afschepen met iets op bijstand niveau. 1000 euro per maand is niet veel. (als de toeslagen vervallen)
@1:
“Leuk” getal!
Hoeveel van hen hebben inkomen uit andere bronnen?
Zoals nog een gewone baan; werkende partner; leven van de verkoop; genieten al van hun pensioen.
Verder wordt een basisinkomen meestal niet in Panama besteed, maar in Nederland uitgegeven, waardoor er weer een aanzienlijk bedrag terugvloeit in de staatskas.
N.B.
Wat te denken van het “basisinkomen” dat politici, vaak zonder tegenprestaties, krijgen?
Verder:
Weer interessante kunst in K.O.Z.
@2:
Met z’n tweeën is dat al 2000 euro. Lijkt mij voldoende.
Basisinkomen mag best effect hebben op hoe mensen leven. Sterker nog: dat is de bedoeling ervan. Als meer mensen gaan besluiten om samen te wonen en/of voor elkaar te zorgen dan lijkt me dat geen nadeel.
@4
Dat vind ik nu juist een van de zwakke punten: met z’ n tweeën is 2000 euro idd wel te doen. Maar voor alleenwonenden niet.
Het lijkt mij niet wenselijk dat een systeem (wat voor systeem dan ook) mensen ‘dwingt’ om samen te wonen of samenwonend te blijven.
Wil je een basisinkomen invoeren dan dient dat toereikend te zijn voor een alleenwonend persoon. En die zit per definitie met hogere woonlasten per persoon.
Daarnaast dienen we ons te realiseren dat een alleenwonend persoon mindervalide kan zijn. Dan is 1000 euro helemaal niks. Plus dat er geen mogelijkheid is om wat bij te verdienen.
Erg sociaal klinkt het mij niet in de oren, dat basisinkomen.
@2: Als je het Europabreed invoert is 1000 euro juist wel veel. Binnen de EU zijn er veel landen waar je daarvoor bijna als een prins kunt leven. Het zou een mooi tegenwicht tegen ontvolking van hele regio’s zijn.
Als je nu huren afschaft en huizen gratis maakt, en voedsel ook nog, dan heb je helemaal geen geld meer nodig.
Wat een totale onzin, dit basisinkomen. Waarschijnlijk bedacht door luie uitvreters die willen teren op de zak van anderen.
@5:
Er lijkt mij juist niets mis mee. En samenwonen betekent natuurlijk niet dat je ook samen in één bed moet slapen. Verder zal iedere alleenstaande die zelfs maar een halve baan heeft daar alsnog redelijk van kunnen leven. Het is ook niet de bedoeling dat mensen gaan stoppen met werken, weet je nog.
Ik weet dat dus nog niet zo zeker. Er kunnen ook andere woonvormen ontstaan.
Nu ga je ervan uit dat er in een systeem met basisinkomen geen arbeidsongeschiktheidsverzekeringen of mindervalidenregelingen meer zouden bestaan. Het lijkt mij juist heel nuttig om die dingen toch te handhaven.
@6
Dat zou een voordeel zijn van het basisinkomen. In de gehele EU is dan dezelfde standaard en het gaat idd ontvolking tegen.
@8
Het basisinkomen moet in de meeste voorstellen alle andere regelingen overbodig maken. Een van de argumenten is de administratieve rompslomp te verminderen. Uiteraard blijft het een ieder vrij staan om een AOV af te sluiten. Maar dat is nu al onbetaalbaar.
In de praktijk zijn mindervaliden geen gewilde partners. Ook in het huidige systeem hebben zij het al moeilijk. Omdat zij meer kosten hebben, geen of weinig verdiencapaciteit hebben en onaantrekkelijke partners zijn om mee samen te wonen.
Mijn idee is dat welk sociaal systeem je ook handhaaft of invoert, je zwakkeren dient te ontzien.
@9:
In de serieuze voorstellen niet alle andere regelingen. Zaken als arbeidsongeschiktheid zullen m.i. altijd wel ondervangen moeten blijven worden. Maar dan alleen voor het inkomen boven het basisinkomen, dat is dan waarschijnlijk lager dan nu het geval is dus de premie kan ook lager.
Bijvoorbeeld: als ik nu 2500 per maand verdien en bij arbeidsongeschiktheid 1750 over wil houden dan moet ik me voor dat hele bedrag verzekeren. Maar als ik 1000 basisinkomen heb en daarbij 1500 loon krijg voor een totaal van 2500, en ik wil bij arbeidsongeschiktheid opnieuw 1750 overhouden dan hoef ik me maar voor 750 te verzekeren. Niet alleen is het te verzekeren bedrag dus meer als de helft lager, maar het is ook maar een kleiner deel van je loon (50% i.p.v. 70% in dit voorbeeld).
Specifieke kosten voor invaliditeit en zorg zullen volgens mij altijd compleet buiten het basisinkomen om vergoed moeten worden op een vergelijkbare manier als nu het geval is (WMO, bijzondere bijstand e.d.). Basisinkomen moet immers de basisbehoeften dekken die ieder mens heeft, voor specifieke individuele behoeften zal het dus niet volstaan.
Helemaal mee eens. Sterker nog: een dergelijk systeem zou mensen minder zwak (of toch zeker minder afhankelijk van allerlei willekeur) moeten maken. Volg a.u.b. de serieuze discussies die hier en daar gevoerd worden over dit onderwerp (niet op Sargasso) en je zal zien dat de meeste BI-voorstanders zich daar ook van bewust zijn.
@10
Daar heb je wel een punt: we hebben geen concreet voorstel om over te discussiëren. Men wil het in aanleg eenvoudig houden, maar de praktijk is meestal anders. Voor we hier een zinnige discussie over kunnen houden zal er toch een voorstel moeten liggen wat politiek draagvlak heeft. En zoals opgemerkt: men zal zich toch moeten realiseren dat euroland / de EU, een economische ruimte is.
Duizend lijkt mij ruim voldoende. Kunnen we meer tijd nemen voor elkaar. Bij elkaar eten, zelf wat plantjes in en rondom huis voor kruiden en groenten kweek, zelf meubels maken i.p.v. kopen bij domme troep verkopende winkel ketens als Ikea en Leen Bakker.
In deze “geen tijd en ieder voor zich” samenleving is 1000 niet genoeg. Maar met de bijkomende saamhorigheid kunnen we veel besparen.
En los daarvan komt het concept van wegwerp personeel dat uitzendbureaus hebben gecreëerd te vervallen gezien je niet meer afhankelijk bent. Zo is een dagje bijbeunen meer een plezante bijkomstigheid.
Het zou overigens ook fijn zijn als de aasgier cultuur in de zorg wat verminderd. Zou ook veel schelen.
Ik ben van mening dat de insteek van een basisinkomen als vervanging voor uitkeringen volstrekt onrealistisch is. Het is net als die uitkeringen zelf gestoeld op de onhoudbare gedachte dat “de rest” wel genoeg zal blijven verdienen om de verzorgingsstaat draaiende te houden. Dat is wishful thinking, net als ons AOW-stelsel. Er zijn vier redenen om er vanuit te gaan dat we op termijn juist minder gaan werken:
1. Vergrijzing,
2. Het basisinkomen zelf,
3. Secundaire effecten van een dalend gemiddeld inkomen als gevolg van het lagere besteedbare inkomen van degenen die in een basisinkomen blijven hangen en
4. Automatisering.
En met name 4 is van belang. Tot nu toe heeft automatisering nooit structureel banen gekost. Het zou kunnen dat dat zo blijft, maar ik vraag me toch wel af wat de vuilnismannen die vervangen zijn door een zijlader nu precies doen. En ik vraag me ook af wat de bestuurder van de vuilnisauto voor ander werk gaat doen als hij overbodig is. Gaan we allemaal in de horeca en de kunstensector werken? Het zou kunnen, maar ik ben sceptisch.
Maar dan dient zich het ware probleem van automatisering aan: naarmate het de maakindustrie en de dienstensector verder geautomatiseerd worden, kan geld niet meer via salarissen “ontsnappen” uit die sector. Enerzijds zorgt dit voor een gigantische concentratie van rijkdom die vandaag de dag al duidelijk merkbaar is, anderzijds zorgt dit voor stagnatie van de economie. Wellicht is die ook al merkbaar.
Ik zie niet in hoe een dergelijke samenleving kan functioneren. Wat we moeten doen is die stagnatie structureel oplossen en daarmee het basisinkomen financieren. De klassieke aanpak daarvoor zou het communisme zijn, maar ik vind dat nou niet echt zo’n utopie.
Wat nou als we stellen dat de mensen de aandeelhouders van de wereld zijn en het gebruik daarvan betaald moet worden? Laat mijnbouwinkomsten en de kosten van uitstoot volledig in handen vallen van de staat en hef een premie op het gebruik van land anders dan natuur. Naarmate arbeid een minder belangrijke factor wordt, zal het gebruik van natuurlijke bronnen langzaam maar zeker de grootste post in de economie worden (de rest kost namelijk geen drol meer) en kan het heffen van een premie hierop de hele economie draaiende houden. Zo heeft iedereen een inkomen en kunnen we op termijn een economie bouwen waarin daadwerkelijk niemand meer hoeft te werken. Waarschijnlijk moeten we daarvoor wel het eigendom van grond afschaffen.
Maar dat gaat alleen lukken als we met zijn allen nu aktie ondernemen en geleidelijk het basisinkomen invoeren, de uitkeringen afbouwen en eens een rekening gaan sturen voor het gebruik van deze planeet.
Het is of dat of een armoedige aristocratie. Kiest u maar.
Sowieso een verstandig plan, dat basisinkomen! http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/30612_vrij_van_controledrift_bureaucratie_en_armoede_met_een_basisinkomen/
[Haar blote voeten leidden vorige maand nog tot wat opschudding in het Haagse Gemeentemuseum. Ze werd de toegang ontzegd, een besluit van een beveiliger dat een week later door het museum werd rechtgezet, nadat de kunstenares over dit merkwaardige beleid haar beklag had gedaan.]
Op Schiphol moet je juist je schoenen uitdoen. Voor de veiligheid. Of zo.