KSTn = Selectie uit recente KamerSTukken.
Het burgerinitiatief is inmiddels bekend bij een aantal gemeentes. Dit is een manier om de burgers punten op de agenda van de raad te laten zetten middels het ophalen van een x-aantal handtekeningen.
Als gevolg van een motie van dhr Dubbelboer (PvdA) is er een voorstel gemaakt om dit ook mogelijk te maken voor de Tweede Kamer. Hiertoe moet het regelement van de Tweede Kamer aangepast worden.
In het kort komt het voorstel er op neer dat als je 15.000 handtekeningen ophaalt van ingezetenen van Nederlander 16 jaar of ouder voor een onderwerp dat niet het laatste jaar in de Kamer behandeld is of onderdeel is van het regeringsbeleid, jouw onderwerp behandelt moet worden door de Tweede Kamer (op de agenda zetten heet dat).
Leuk initiatief!
Heel schokkend is het niet natuurlijk want er zitten geen staatsrechtelijke consequenties aan. In principe zou een Tweede Kamer het in vijf minuten kunnen afhandelen en weer over gaan tot de orde van de dag. Maar dan hebben ze natuurlijk wel iets uit te leggen.
Kortom, een aardige manier om burgers de mogelijkheid te geven aandacht te vragen voor een specifiek onderwerp waarvan ze vinden dat de politiek er onvoldoende aandacht aan geeft.
Een voorstel waar je als Tweede Kamer lid, in het licht van alle opschudding over meer betrokkenheid van burgers bij de politiek, moeilijk op tegen kunt zijn.
Dus wat doe je dan als je het voorstel eigenlijk niet ziet zitten? Je dient allerlei moties in om het in ieder geval zo ver mogelijk in te perken. Zo komt althans en offensief van het kwartet vd Staaij (SGP), Spies (CDA), van Beek (VVD) en Slob (CU) op mij over. Ze hebben maar liefst 5 moties ingediend die sleutelen aan het voorstel. Hier even kort samengevat wat ze willen wijzigen:
- Niet 15.000 maar 40.000 handtekeningen als drempel.
- De onderwerpen moeten niet 1 maar 2 jaar niet in de Kamer behandeld zijn.
- Het zinnetje dat de initiatiefnemer het woord kan voeren mag weg (formeel correct, maar haalt wel de attentie weg).
- Het burgerinitiatief loopt niet door na de twee jaar proefperiode (tot de evaluatie). Het moet van hun in de koelkast tot de evaluatie een positief advies geeft en de kamer dat overneemt.
- Mensen moeten kiesgerechtigd zijn ipv ingezetene van Nederland en 16 jaar of ouder.
Donderdag wordt het onderwerp behandeld en zal er gestemd worden. Ben benieuwd wat er zal gebeuren. De partijen van de indieners hebben namelijk samen 76 zetels (CDA 44, VVD 27, CU 3, SGP 2).
Zeker het verhogen van het aantal handtekeningen zou ik extra drempel vinden. Waarom zou je het zo moeilijk maken? Waar zijn ze bang voor?
Update: Debat is woensdag 24 januari ergens vanaf 14:00 uur (videolink). De stemming waarschijnlijk pas volgende week dinsdag.
En ik ga weer over tot de orde van de dag.
NB: De links naar de kamerstukken wijzen naar een aparte site. Omdat het nog steeds niet mogelijk is rechtstreeks te linken in Parlando, moeten we tijdelijk deze optie gebruiken. Zie voor nadere informatie de actie voor een meer moderne en open democratie.
Reacties (11)
Zojuist de betrokken mensen maar even een mailtje gestuurd voor nadere toelichting.
Mocht daar nog tijdig antwoord op komen dan meld ik dat hier in de commentaren.
Gaat niet werken zo.
Elke querulerende partij heeft wel 14k aan leden. Krijg je elke dag een ander burgerkamervraagje over de bontjas van Hirsi Ali of de lederen schoenen van Balk.
@Oersoep: Dat lijkt me niet een relevant punt. Ten eerste zitten de meeste politieke partijen al in de kamer en hebben voldoende mogelijkheden om een punt op de agenda te zetten. Ten tweede moet je nog steeds wel even die 15.000 handtekeningen ophalen. Dat is best wel een klus. En daar ga je niet een vrijwilligersorganisatie regelmatig voor misbruiken.
Het lijkt me juist een mooi middel voor andere organisaties dan politieke partijen om een mogelijkheid te hebben iets op de agenda te zetten.
Dit schrijvende bedenk ik me gelijk dat organisaties als greenpeace (honderduizenden leden) hier misschien weer wel te vaak gebruik van zouden kunnen maken.
Dit hebben ze in Californië allang. En daar werkt het zo:
Als je zo’n voorstel behandeld wil krijgen, dan ga je naar een handtekeningenwervingsbureau en je bied daar dan een bepaald bedrag voor elke handtekening die ze ophalen. Dus als je veel biedt, gaan ze er eerder mee aan de slag en anders pakken ze een ander project wat meer oplevert.
Dit houdt dus weer in dat als je geld hebt, je meer gedaan krijgt en ook dat je je nog meer een weg moet banen op het station, tussen de wervers.
Dit wil je echt niet
@Maurice: Volgens mij is het in Californie zo dat er nog wat meer aan vast zit. Niet alleen wordt zo’n punt dan besproken, er moet ook over gestemd worden. Of heb ik het mis.
En juist dat stemmen (in referendum vorm) maakt het aantrekkelijk om geld er in te stoppen.
Lijkt me veel minder interessant als het alleen maar als agenda punt in de Kamer komt.
Nog meer kamerdiscussies over marokaantjes die oude vrouwtjes in de sloot duwen en hondjes ophangen en over winkeldieven die best hard aangepakt mogen worden en of de kamerleden dan weer de boete willen betalen. En nog steeds niet discussieren als het mis is, nog steeds de andere kant opkijken.
We moeten goed luisteren naar het volk en ze dan eens een grote bek geven over hun onzinnigheden. En het zeker niet gaan facilliteiren.
Kun je beter met een intiatief komen zoals mijn baas:
Hij gaat een puntje onzinnig uitgebreide procedures maken. Elke keer als iemand een procedure vindt die onzinnig (ingewikkeld/uitgebreid) is en met een oplossing komt krijgt hij een doos wijn!
@Steeph
Ik geloof dat het er bindend is en misschien moet er dan een bindend referendum over gehouden worden.
Ik weet het allemaal niet meer precies, maar ik dacht dat het een aflevering van Tegenlicht was die mij dit duidelijk maakte. De titel was iets in de trend van “de ultime democratie”
@Maurice: Ja die documantaire heb ik geloof ik ook gezien. Maar dat is dus een ander soort burgerinitiatief. Vandaar dat ik ook minder huiverig ben voor het daarin geschetste effect.
Plenair debat
Van der Staaij (SGP)
25 januari 2006
MdV! De commissie voor de werkwijze en meer in het bijzonder de voorzitter daarvan zijn voortvarend aan de slag gegaan met de motie die vroeg om de voor- en nadelen van een eventuele invoering van het burgerinitiatief in kaart te brengen. Er ligt nu niet alleen een overzicht van voor- en nadelen, maar ook een concreet voorstel. De SGP-fractie kan begrip opbrengen voor de praktische redenen die daaraan ten grondslag liggen. Toch meen ik dat de commissie zich beter aan de opdracht uit de motie had kunnen houden. Het zou natuurlijk ook mogelijk zijn geweest dat het overzicht van de voor- en nadelen van het burgerinitiatief had geleid tot een besluit van de Kamer om geen voorstel tot invoering te laten ontwikkelen. In die situatie zou het argument van de praktische redenen niet opgaan. Dan zou een gefaseerde werkwijze juist werk hebben bespaard.
De situatie is echter dat er een concreet voorstel bij de Kamer voorligt. Het burgerinitiatief beoogt de burgers een extra instrument te geven om invloed te hebben op het besluitvormingsproces van de volksvertegenwoordiging. Het eigenen van dit instrument is dat daarmee kan worden afgedwongen dat er in de Kamer over bepaalde thema’s wordt gesproken en dat daarover standpunten worden ingenomen. De
SGP-fractie heeft niet de indruk dat daarmee een wezenlijk tekort van het bestaande
beïnvloedingsmogelijkheden wordt opgevuld, zoals de voorzitter in de nota naar aanleiding van het verslag stelt. Via de bestaande mogelijkheden (gesprekken,
hoorzittingen, petities en dergelijke) is het doorgaans heel wel mogelijk om thema’s te agenderen. Welke doorslaggevende redenen zijn er desondanks om tot invoering van het burgerinitiatief over te gaan? In hoeverre blijkt daar onder de bevolking behoefte aan te bestaan?
Het bestaande representatieve stelsel kenmerkt zich door de invloed van de burgers op de samenstelling van de volksvertegenwoordiging, waarna de gekozenen naar eigen inzicht en “zonder last of ruggespraak” hun werk verrichten. Daarbij is het natuurlijk zaak dat ze een luisterend oor hebben voor geluiden vanuit de
samenleving. Het dwingende karakter van een burgerinitiatief lijkt echter enigszins op gespannen voet te staan met de onafhankelijkheid van de volksvertegenwoordiging.
Inhoudelijk behoudt de Kamer echter alle ruimte om haar eigen verantwoordelijkheid te nemen. Daarmee blijft het representatieve karakter van het bestaande
democratische stelsel in essentie overeind.
Mijn fractie heeft daarom niet de behoefte zich bij voorbaat te verzetten tegen de mogelijkheid van een burgerinitiatief. Zoals ook uit de nota naar aanleiding blijkt, zijn er over de werking en de resultaten van dit instrument echter nog niet veel gegevens voorhanden. Invoering zonder meer kan wat mijn fractie betreft daarom niet aan de orde zijn. Dat doet geen recht aan de nodige zorgvuldigheid en voorzichtigheid. De SGP-fractie ziet daarom veel meer in een experiment, waarna kan worden bezien of een meer structurele vormgeving van het burgerinitiatief gewenst is. Om die reden heb ik het amendement van collega Van Beek c.s. (nr. 8)
meegetekend, waardoor de voorgenomen regeling van een horizonbepaling wordt voorzien.
Het agenderen van thema’s door burgers is een serieuze aangelegenheid die niet lichtvaardig en te gemakkelijk kan en mag plaatsvinden. De SGP-fractie steunt daarom
ook de wijzigingsvoorstellen die enkele te nemen drempels wat steviger aanzetten. In het huidige digitale tijdperk is een grens van 40.000 handtekeningen zeker niet een te hoge grens (amendement 9 van collega Slob c.s.). Ten aanzien van de leeftijd ligt het mijns inziens zeer voor de hand om aan te sluiten bij de kiesgerechtigde leeftijd (amendement 10 van collega Spies c.s.).
De controle op de ontvankelijkheid van een burgerinitiatief dient uiteraard zorgvuldig vorm te krijgen. In dat verband vraag ik of er ook expliciet aandacht zal zijn voor de mogelijkheid dat mensen meerdere keren hun steun geven aan een burgerinitiatief. Kan dat door een steekproef van (ten minste) 390 voldoende worden ondervangen?
Wat betreft de behandeling van de initiatieven moet volstrekte helderheid zijn over de onderscheiden verantwoordelijkheden van de volksvertegenwoordiging en de indieners. De mogelijkheid tot het woord voeren door de indieners zou daarover alleen maar verwarring scheppen. Om die reden steunt mijn fractie het amendement van collega Van Beek c.s. (nr. 7). De vergelijking met het “spreekrecht” van deskundigen
die een Kamerlid terzijde staan bij de behandeling van een initiatiefvoorstel, zoals dat in de nota naar aanleiding van het verslag naar voren komen, gaat natuurlijk
niet op. In dat geval valt het gesprokene immers onder verantwoordelijkheid van het betreffende Kamerlid.
Zelf heb ik een amendement ingediend waardoor onderwerpen die korter dan twee jaar voor indiening zijn behandeld niet in aanmerking komen voor een burgerinitiatief. In de nota naar aanleiding van het verslag gaf de voorzitter reeds aan hier geen bezwaar tegen te hebben. Een jaar vindt mijn fractie erg kort. In de praktijk kan dat betekenen dat de Kamer elk jaar over een bepaald thema moet spreken. Dat lijkt
me niet wenselijk. Uiteraard kan de Kamer zelf wel altijd besluiten om een bepaald thema binnen welke termijn dan ook opnieuw te agenderen.
Het is mij nog niet duidelijk waarom een burgerinitiatief geen betrekking zou kunnen hebben op de Grondwet. Het is toch de Kamer zelf die het debat over de aangedragen thematiek aangaat? Hoe kan het dan zijn, zoals de nota naar aanleiding van het verslag suggereert, dat door een burgerinitiatief met betrekking tot de Grondwet “de wilsverklaring van de wetgever” wordt omzeild? Graag een nadere toelichting hierop.
Met betrekking tot het Koninklijk Huis wordt gesteld dat er naast Grondwettelijke thema’s en belastingen geen onderwerpen te bedenken zijn die het Koninklijk Huis
raken en dat uitsluiting daarom niet aan de orde is. Daar breng ik tegen is dat de Grondwet zich ten aanzien van het Koninklijk Huis slechts in algemene termen
uitspreekt. De meer gedetailleerde uitwerking van deze bepalingen lijken daarmee wel degelijk onderwerp van een burgerinitiatief te kunnen zijn. Als voorbeeld noem ik de rol van het staatshoofd bij kabinetsformaties. Graag een nadere reactie op dit punt.
Van groot belang is ook de communicatie rond het burgerinitiatief. Er mogen geen onterechte verwachtingen worden gewekt. Dan zou de kloof tussen burger en politiek er alleen maar groter op worden. Hoe ziet de voorzitter het communicatietraject over het burgerinitiatief voor zich?
(via mail ontvangen van de SGP fractie. Waarvoor dank)
Ingekomen:
Naar aanleiding van uw verzoek volgt onderstaand
een korte reactie naar aanleiding van het debat
over het burgerinitiatief.
Wij zijn geen voorstander van het burgerinitiatief
in de vorm zoals dat nu door het presidium van de
Kamer is verwoord. Om er toch uit te kunnen komen
hebben wij heel constructief een aantal verbeteringen
in de vorm van amendementen aan de Kamer voorgelegd.
Zo willen wij dat voor het indienen of ondersteunen
van een initiatief dezelfde criteria worden gehanteerd
als aan het kiesrecht.
Wij vinden het aantal handtekeningen van 15.000 wel erg
weinig en stellen dus een hoger aantal voor.
Met name voor een aantal belangenorganisaties is het zeer
eenvoudig om dit aantal handtekeningen te verkrijgen.
Ook via internet zijn de mogelijkheden aanzienlijk.
Initiatieven leiden lang niet altijd tot een plenaire
afronding, dus ook hier hebben wij de voorstellen willen
verbeteren.
Tenslotte moet de proef ook een heldere einddatum bevatten.
Het debat heeft nu plaatsgevonden en het ziet er naar uit
dat onze voorstellen een meerderheid weten te halen. Als
dat lukt zal er ook een meerderheid zijn voor het gehele
voorstel.
Met vriendelijke groet,
W.I.I. van Beek.