OPINIE - Onlangs keek ik naar De tegenprestatie, een reportage over de strakke regie van Leefbaar Rotterdam over de bijstandswet. Ik werd er nogal somber van. De ambtenaren waren goed getraind, correct en strak in hun aanpak. De uitkeringsgerechtigden waren over het algemeen braaf.
De film was scherp gemonteerd. Maar een kapster was boos: ik doe alles wat jullie zeggen, jullie maken alles weg, de gevolgen van alle vertraging zijn voor mij. Kan ik bij jou logeren als ik mijn huis uit word gezet? Dat was een glimp van een andere realiteit. Zij had geen zin in papier prikken bij de gemeentereiniging.
Nog zo’n glimpje: een ogenschijnlijk fitte man die voor zijn vriendin met gevorderde kanker zorgde, kreeg vrijstelling, want aannemelijk was dat hij ruim voldoende mantelzorg verrichtte.
Het publiek keuvelde na afloop gezellig over ‘maatwerk’, maar ik vroeg me af hoe ik me zou voelen, als ik in zo’n situatie kwam dat ik bijstand nodig had. Maar een woord kwam op: vernederd.
Dan volgt Schuldig, over de Vogelbuurt in Amsterdam, waar mensen vastlopen in financiële problemen. Het gevoel dat het oproept is hetzelfde: akelige vernedering. Een deurwaarder toont zijn eerlijke cynisme, de betrokkenen zijn nog woedend.
Het protest helpt een beetje tegen mijn depressie. Een decent society is een samenleving waarin de instituten de mensen niet vernederen, schreef Margalit, nu al weer een jaar of twintig geleden. De PvdA van Ruud Koole nam dat denken over. Waar blijft de tijd?
Zijn er partijen die dit moralisme in woord en daad kunnen tonen? Daar zou ik op stemmen.
Reacties (68)
Ben een beetje bang dat we door de toegenomen welvaart voor ene groot deel van de bevolking een mentaliteit van “eigen schuld dikke bult” hebben gecreëerd.
Verder nog een vraag aan de experts: klopt het beeld dat ik heb dat in Nederland een privaat persoon nooit echt failliet kan gaan in die zin dat de schulden uit de laatste restjes bezittingen worden afgelost en dat daarna door de restschuld een streep komt. In Nederland blijf je als persoon altijd met een schuld zitten.
In tegenstelling tot BV’s die vrolijk failliet gaan waarna de meeste schuldeisers pech hebben. En de schuld na faillissement niet meer bestaat.
Werkelijkheid zal wel ingewikkelder en genuanceerder zijn maar ik die indruk krijg ik een beetje. Iemand die er wel verstand van heeft?
@1: Schulden blijven in Nederland staan tot:
-Er geen schuldenaar meer is (de natuurlijke persoon gaat dood en de erfgenamen weigeren de erfenis, of de rechtspersoon wordt opgeheven).
-Alle schulden zijn afbetaald.
-Alle (resterende) schulden worden kwijtgescholden.
In theorie is er voor natuurlijke personen nog een uitweg in de vorm van de Wsnp, maar ik begrijp dat dat in de praktijk zelden wat wordt, door de opstelling van met name de overheid als schuldeiser.
Ja, eigen schuld… Het is een klein gebrekje en dat gaat wanstaltig groeien door vergoedingen voor incassobureau’s, etc.
Het verschil tussen bewuste plof BV’s die failliet gaan om een beter vervolg te kunnen regelen op kosten van de crediteuren is ook bekend: zie Thialf en Gelredome een aantal jaren geleden.
De Wsnp wordt wel toegepast, maar het inroepen daarvan betekent dat de schuldeiser een aantal jaren zijn geld niet krijgt. Dat is zo’n wet die een perverse prikkel afgeeft.
@2:
Het is niet alleen in theorie een uitweg. Ik heb in meerdere gevallen gezien hoe Wsnp in de praktijk uitstekend resultaat had. Onder deze wet wordt na drie jaar, als aan alle voorwaarden werd voldaan, het restant van de schuld “niet-opeisbaar” verklaard door de rechter. M.a.w. de schuld blijft natuurlijk wel in de boeken staan maar de schuldeisers kunnen geen maatregelen meer nemen om geld te innen. De schuldenaren kunnen dan hun leven weer oppakken.
Tijdens de Wsnp-regeling is de persoon met schulden in die zin ook beschermd dat hij/zij nooit minder dan 95% van de bijstandsnorm kan overhouden als inkomen. Alles daarboven gaat weliswaar naar de boedel, maar daaronder kan je niet meer komen. Dus ook overheden kunnen dan geen beslag meer leggen op dat deel van het inkomen.
Aan die gevallen waar ik het over heb was wel steeds een mislukt “minnelijk traject schuldregeling” voorafgegaan. Dat is een vrijwillige regeling waarbij een hulpverlener probeert door het maken van afspraken met schuldeisers een gang naar de rechter te voorkomen. Er hoeft maar één schuldeiser niet akkoord te gaan en deze regeling faalt. Vaak pas na maanden, waarin de schulden natuurlijk ook zijn opgelopen. Naar mijn mening zou deze fase in de meer evidente gevallen eigenlijk meteen overgeslagen moeten worden.
De overheid geldt als “preferente schuldeiser” en heeft dus altijd voorrang bij het verdelen van de boedel. Dat weten andere schuldeisers ook en dat is de reden dat ze vaak niet akoord gaan met een vrijwillige regeling als bekend is dat iemand ook een belastingschuld heeft en een te laag inkomen om alle schulden uiteindelijk onder de regeling te voldoen. Dan gokken ze er dus op dat een eventuele Wsnp-regeling zal mislukken en dat ze aanmaningen, deurwaarders e.d. kunnen blijven sturen met het idee om toch ooit het hele bedrag te kunnen innen (plus natuurlijk de extra kosten die worden gegenereerd). Of om in elk geval het leven van de schuldenaren zo zuur mogelijk te maken…
Als het gezonde mensen zijn van geest en lichaam heb ik er steeds minder problemen mee. Zij kunnen een kutbaantje krijgen in fabriek als productiewerker of administratief wat gaan doen. Misschien onder hun niveau, maar je bent uit de bijstand. En je kan weer naar de toekomst kijken zonder dat er een ambtenaar sociale dienst in je nek zit te hijgen.
Als de persoon daarentegen psychisch en mentaal zwak is, dan is het fout. Dan wordt zo’n persoon nog meer in de vernieling geholpen. Daar ken ik persoonlijk ook schrijnende voorbeelden van. En de oorzaak daarvan zijn trouwens ook ambtenaren die graag ‘maatwerk’ in de mond nemen.
@4: ” Dan gokken ze er dus op dat een eventuele Wsnp-regeling zal mislukken”
Ik begreep dat dat niet zo’n slechte gok was, omdat de regeling vaker mislukt dan goed afloopt (ik heb er trouwens geen cijfers van).
@5:
Eh… nee. Ikzelf ben tijdenlang werkeloos geweest en bereid om élke (tijdelijke) baan aan te pakken, ook dus als productiemedewerker (wat ik vroeger ook als (zomer)bijbaantje had). Kreeg gewoon direct te horen (bij zowel de bedrijven zelf als via uitzendbureau’s) dat ik nooit in aanmerking zou komen voor dergelijk werk want te hoog opgeleid (en dus direct weg als een betere baan zich aan zou bieden).
Hoog opgeleid en in de bijstand, dan heb je wat misgedaan.
Vernederd? Ik hoop dat dat de bedoeling is. Ik heb zelf wel eens een uitkering aangevraagd, toen ik in de penarie zat (tenminste, dat dacht ik), en de mevrouw die tegenover mij zat had maar een doel: om mij, als capabele, jonge man te laten weten dat ik die brug over kon lopen als ik wilde, maar alleen als ik bereid was om mijzelf grondig door haar te laten vernederen. Bankpassen, persoonlijke informatie, alles werd door haar ingenomen.
Ik heb het weer terug gevraagd, ben weg gelopen, en ben nooit meer die deur door gelopen.
@8: waar staat dat?
@9: ach so! Zonder (of ook met) schuld in de problemen komen en dan om hulp vragen is een uitnodiging tot vernedering! Succes is een Keuze!
@8: Vreselijk dergelijke kortzichtigheid. Je hoeft maar bepaalde ongeneeslijke aandoeningen te hebben zoals bepaalde vormen van autisme, waardoor je je werk vreselijk moeilijk kunt behouden ondanks dat je hogeropgeleid bent. Ook duurt het significant langer voor een autist om weer werk te vinden. Zodoende kwakkelen hogeropgeleide autisten vaak van de ene baan naar de andere en hebben tussendoor vaak bijstand keihard nodig.
Ik ken een autist die op deze manier op zijn 35e ongeveer vijf werkjaar ervaring heeft. Alle andere tijd was hij of werkloos of aan de TUe aan het studeren vanaf zijn 18e. Dat is bedroevend weinig.
Wat mij meer stoort is de vernederende behandeling die je krijgt als bijstandsaanvrager. Eerst worden al je rekeninggegevens doorgespit van het laatste half jaar door een volslagen onbekende. Geloof me: dat is vernederend.
Ik heb meegemaakt dat ze letterlijk over elke uitgave afgezien van huur e.d. groter dan EUR100.- gingen navragen wat het was. Toen er uitgaves bij stonden uit mijn WW periode uit het buitenland, omdat ik uitgenodigd was op kosten van mijn ouders op vakantie te gaan, werd gevraagd hoe ik aan dat geld kwam, waarmee ik dat bekostigde, hoe lang ik waarheen waar geweest was etc. etc. Daarna werd er even een rekensommetje gemaakt: oh uw woonlasten zijn ongeveer EUR600.- per maand, uw verzekering is ongeveer EUR100.- per maand, uw GWL is ongeveer EUR100.- per maand. Uw eten en drinken is ongeveer EUR250.- per maand. Uw bijstand is niet voldoende om van te leven, gaat u maar even verhuizen. Juist ja, alsof je die berekening niet al zelf had gemaakt en zelf al aardig in de stress zat…
Zoals die vriend zei: leuk hoor die participatiesamenleving. Ik wil graag over de snelweg kunnen rijden met een mooie sportwagen maar dankzij dat autisme lijkt mijn carriere soms meer op een oude trabant op een landweggetje.
Je kan ook hoger opgeleid zijn in een gespecialiseerde sector waar gewoon geen werk is. Twee linkerhanden en een veel te bijdehante bek in de ogen van veel opzichters. En juist in de ‘lagere’ baantjes lag het werk juist niet voor het opscheppen. Als je denkt dat hogeropgeleiden altijd maar makkelijk aan een baan kunnen komen dan is er iets mis met jouw beleving van de realiteit.
Tom: SP of GroenLinks dus, kijkend naar de programma’s.
Wat ik aansnijd is ingewikkeld, ik weet het. Ik schrijf ook dat de ambtenaren correct zijn, goed opgeleid, etc.
Maar het probleem zit daar niet: worden we als volwaardige burger behandeld? Kan vernedering worden vermeden?
Natuurlijk, tegen gemakzucht of roofzucht moet worden opgetreden.
Het probleem is hoe vastlopers weer vlot komen. Mijn beeld van de formele schuldsanering is dat het de crediteuren juist prikkelt om snel actie te ondernemen, omdat je anders drie jaar op je geld moet wachten. Dat is niet goed.
Margalit veronderstelt een soort sociale oer-rangorde, die bij verstoring tot vernedering leidt. Ook bij Frans de Waal lees je over experimenten met apen en dit soort sociale verstoringen, die ook bij dieren tot gefrustreerde boosheid leidt.
Vroeger was het kerk en charitas als vangnet; dat vonden we niks. Maar een onpersoonlijke bureaucratie werkt ook niet lekker.
Dank voor het advies Klokwerk: ik denk nog dat een redelijk sterke PvdA nuttig is, maar ik zal mijn sociale sentiment volgen bij de keuze in maart.
@12: Het is veel erger: Er worden in Nederland veel te veel mensen hoger opgeleid. Ik zie hier elk jaar 100 mensen met een universitair diploma geestelijke gezondheidszorg de deur uitlopen. Voor nog geen 20 van hen is er opleidingsplek tot GGZ-werker. De rest kan proberen om het supermarktbaantje aan te houden dat ze tijdens hun studie hadden, maar de kans is groot dat ze door nieuwe eerstejaars worden verdrongen (want die kosten maar half zoveel, vanwege het jeugdloon) en zelfs als dat niet gebeurt, moeten ze vanwege het geringe aantal uren aanvullende bijstand gaan aanvragen.
Kortom @8: Ook voor hoger opgeleiden zijn er momenteel veel te weinig banen en als hoger opgeleide ben je niet per definitie meer geschikt voor laaggeschoolde banen. Het systeem is daar overigens net zo min achter als jij, dus dat behandelt iedereen die om een uitkering vraagt inderdaad als een gesjeesde VMBO-er.
Bismarck: het is veel bizarder: ik woon in Eindhoven. In dit kloppend hart van de hightech worden hogeropgeleide mensen uit het buitenland gehaald om te mogen werken voor de grote vier: ASML, VDL, Daf en Philips. Echter, bij vrijwel geen van allen kom je via de voordeur aan een baan maar moet je het doen met een detacheringscontract, de zijingang dus. Er zijn hier in de regio ongeveer veertig detacheerders actief. Van de buitenkant is er geen enkel verschil te zien tussen een Enter, Brunel, Total Support Group, Ace, USG, Experis, Nova Engineering, Trinamics, TMC, en al die 30 anderen.
Nu moet je maar hopen dat een detacheerder een zgn. prefered supplier is van een van de grote vier. Dan mag hij jouw cv rechtstreeks doorsluizen naar een van deze grote vier. Dat wordt wel eens een eentrapsraket genoemd. Is hij niet een preferred suplier (kan je nergens terugvinden), dan komt het voor dat hij jouw cv doorsluist naar een vriendje die wel een preferred suplier is. Dit wordt in Eindhoven een tweetrapsraket genoemd. Ik ken ze die op die manier vier- tot vijftrapsraketten zijn. Allemaal in de hoop dat ASML of Philips en dergelijke je een keer zal uitkopen.
Maar het gaat al aan de voorkant van dergelijke detacheerder vaak mis. Je hebt als werkzoekende geen enkel zicht erop of je cv en motivatiebrief wordt doorgestuurd, of daar niet in wordt bewerkt (wat gebeurt!) en je hebt er nadat je in het onwaarschijnlijke geval dat je wordt uitgenodigd voor een gesprek ook geen zicht erop of en waarom je al dan niet bent afgewezen.
Ik heb wel eens gesprekken gevoerd met detacheerders die mij eerst vanuit Eindhoven naar Boxmeer lieten reizen op een bijstandsuitkering (daar gaat weer een halve tot hele week eten) om erachter te komen dat ze geen echte vacature open hadden staan maar even wilden weten wat ik kon. Mochten ze een vacature hebben, dan wisten ze mij te vinden.
@15: is de gevolgtrekking dat we alleen moeten opleiden voor de marktvraag? Dat lijkt me een sombere stelling. Je kunt tegen opleidingen in de GGZ zijn als er geen banen voor zijn, maar de behoefte er aan lijkt mij groot.
@16: je beschrijving is ernstig. Het lijkt mij geen lekker gevoel, zo op de arbeidsmarkt te moeten rondlopen.
Misschien is een onvoorwaardelijk basisinkomen een richting naar een oplossing?
@17: volgens mij is dat de oplossing niet. De oplossing is volgens mij dat grote bedrijven een kleinere flexibele schil moeten hanteren en weer mensen rechtstreeks aannemen. Bij bedrijven als ASML is een flexschil van 50% van de totale aantallen medewerkers. Dus van de ongeveer tienduizend medewerkers in Nederland van/voor ASML zitten ongeveer vijfduizend op een of andere manier op een tijdelijk contract van onbekende duur. De duur kan variëren van, ik heb beide uitersten gezien, een uur tot tien jaar ongeveer. In het eerste geval werd de nieuwe medewerker naar huis gestuurd ”omdat er toch geen budget voor hem bleek te zijn” en in het tweede geval werd hij niet door ASML uitgekocht ”omdat men wel op alle fronten tevreden over hem was behalve dat hij zijn email niet goed bijhield.” Toen de laatste een overstap maakte naar een ander team, werd hij ineens binnen een half jaar uitgekocht, raar maar waar.
Detacheren vind ik an sich niet slecht. Zeker niet als je de arbeidsmarkt wil verkennen. Maar mijns inziens moet je na een enig aantal jaar toch wel kunnen zeggen ”Hire or fire” waardoor mensen duidelijkheid hebben.
@12.
Nee hoor, geen kortzichtigheid, lees mijn reactie 5, daar maak ik al een verschil tussen mensen met of zonder lichamelijke dan wel geestelijke gebreken.
Ben het eens met reactie 9: sommige mensen moeten vernederd worden (schop onder de reet krijgen) om in een goede move te komen.
Iedereen zit met van die hele aparte bijzondere verhalen, die helemaal niet anders zijn dan honderdduizenden anderen. Typisch voor deze tijd. En dan dat zelfmedelijden. Ach en wee.
Ik snap ook wel dat de sociale diensten NLP cursussen gebruiken om de talloze beren op de weg van de cliënten te doen verdwijnen. Zelf een keer zo n sessie meegemaakt. Dan weer geld voor een cursus – kan je per maand afbetalen, dan weer kan niet vroeg uit bed kunnen komen – neem je een (ochtend)krantenwijk, dan weer … enz. Uiteindelijk zijn er veel mensen die allemaal dingen verzinnen waar ze aan gewend zijn wat hun belemmering is.
En voor teveel hoog opgeleide mensen. Dat komt door het bedrijfsleven, de besten nemen ze aan, de rest kan weer verder zoeken. Ze willen een zo n groot mogelijke vijver creëeren.
Voor de hoger opgeleide mensen die overblijven zijn er genoeg mogelijkheden, de belangrijkste is omscholing. Met bijvoorbeeld werk en een mbo opleiding. Voor je 40e jaar hoeft dat geen probleem te zijn, de kosten zijn laag. Jammer, je zal financieel er op achteruitgaan.
Kortom allemaal negatief gezeur. Dan blijf je in een bepaalde cirkel en ga je geloven dat er geen mogelijkheden zijn voor de mensen die tussen wal en schip zijn gevallen. Jammer, niet iedereen kan bakken met geld verdienen wat ze je wijsmaakten.
@Joop
jij hebt een hoognodige dosis realiteit nodig. Uit je reacties spreekt een schrijnend gebrek daaraan.
@20.
Nee hoor. Ikzelf ben door de hele mallemolen heen geweest en heb genoeg ervaring om te weten dat je ‘sociaal zwakkeren’ heb die het echt zijn en anderen die het spelen en die nodig een schop onder de reet moeten hebben. Het hangt echt van jezelf af. Pakken wat je pakken kan. In beweging komen.
Ben je niet in staat vanwege psychische problemen, zoek hulp, en ga niet in de slachtofferrol. Dan doe je jezelf tekort. En val je steeds meer in een vicieuze cirkel.
@17: “is de gevolgtrekking dat we alleen moeten opleiden voor de marktvraag?”
Voor mij in ieder geval niet, want de marktvraag verandert sneller dan hogere opleidingen bijgesteld kunnen worden (dat duurt minimaal 4 jaar, uitgaande van een gemiddelde reactietijd van -0,5 jaar. Voor het voorbeeld dat ik gaf bepaalt de overheid de marktvraag en die heeft de GGZ gedecimeerd van gisteren op vandaag). Daarnaast zijn universitaire opleidingen in theorie geen beroepsopleidingen (en voor zover ze dat wel zijn, hadden het eigenlijk HBO-opleidingen moeten zijn), dus daarvoor is de marktvraag nogal irrelevant. Bovendien zijn er voor de som van alle opleidingsniveau’s en branches ook te weinig banen (er zijn minder vacatures dan werkzoekenden, terwijl er natuurlijk ook nog een boel mensen niet meer werkzoekend zijn vanwege dat gegeven), dus dan moet je eigenlijk zeggen: Mensen stop met kinderen krijgen, maar dat duurt nog veel langer met bijstellen.
Een samenleving die mensen alleen maar opleid om geld te verdienen loopt niet alleen maar altijd achter de ontwikkelingen aan maar lijdt ook aan geestelijke armoede.
En Joop hier maakt dezelfde fout als al die PvfA/VVD beleidsmakers maken, door te denken dat ze mensen wel even kunnen ‘maken’ door een schop onder de kont en zelfs vernedering, terwijl dat de mensen in praktijk alleen maar willoos, initiatieloos en hooguit opstandig maakt, en de armoedeproblematiek vergroot. Wat ik wel eens denk: mensen die daar nog in geloven hebben dringend een schop onder hun kont nodig.
Dat kan op 15 maart.
@23.
Tegenvraag: je zou ze de kost moeten geven, studenten die rechten studeren en er totaal niets aan vinden, maar wel denken veel geld te gaan verdienen later.
Dat willoze, initiatieloze en opstandige heb ik gezien bij projecten. Waarbij mensen in het begin keihard tegen waren, en later vertelden dat ze een goed gevoel hadden, ik doe iets, nog gekker: ik doe er weer toe. Een beetje eigenwaarde. En dat noemen sommigen dwangarbeid, want anders korting op uitkering.
Verder zie je steeds meer mensen die proberen ZPP-er te worden vanuit de bijstand. Zelf een onderneming starten. Of jezelf verhuren. Het is een risico natuurlijk, maar als je al jaren niet echt gewerkt heb is het alleen maar moeilijker om wederom onder een baas te werken. Zeker als je slim genoeg bent en je wilt vrijheid.
@23: 1+.
Ja, raar is dat bij de rechtsmens: in het sprookje van de sociale mobiliteit geloven maar mensen met tegenslag gelijk willen afschrijven. En de armoedeproblematiek vervolgens beantwoorden met slechts getreiter en vernedering.
@25.
Het zijn nog altijd de mensen met tegenslag die zichzelf afschrijven. Die in de slachtofferrol gaan zitten, letterlijk: zitten. En om hulp roepen, terwijl je kan weten dat zeker de overheid dat minder en minder doet. Je zal iets anders moeten bedenken of je het wilt of niet. En gelukkig ken ik genoeg mensen die dat doen en niet door zeuren over hoe de overheid en het bedrijfsleven en weet ik wat hun tegenwerkt.
@Joop: Je weet hopelijk dat wat jij omschrijft en meent te zien door geen enkel onderzoek ondersteund wordt? Ja, vast denken al die reintegratiewerkers dat ze reuzenuttig werk doen en dat ieder succes komt door hun ‘druk’. In praktijk werken die inspanningen niet of averechts en vrijwel iedereen die eruit klimt doet dat ondanks de inspanningen van dat soort werkers. Maar ja, cognitieve dissonantie he? Terwijl het eigenlijk zo logisch is: je maakt mensen niet volwassen en onafhankelijk door hun afhankelijkheid te vergroten en ze als kleine kinderen te behandelen.
Als ik op sociale zekerheid zat waren al die mannetjesputters in de reintegratiebusiness die zichzelf fantastisch vinden maar alleen maar geld kosten en schade doen morgen werkloos. Komt een hele bak geld vrij om echt nuttige mensen in te huren: onderwijzers en verplegers. Meestal (volledig onterecht) nog een stuk goedkoper ook.
@26: leg mij dan eens uit wat je dan bedoelt met jezelf afschrijven als je als hoger opgeleide niet in aanmerking komt voor simpel werk?
@19: Wat een maakbaarheidsdenken.
@21:
Als er voor ieder probleem adekwate hulp beschikbaar was, zouden er geen psychische problemen meer zijn.
@27.
Afhankelijk ben je altijd van degene waar je je geld vandaan haalt of dat nou een werkgever is of of dat nu een uitkeringsinstantie is.
@28.
Dan zal je wat anders moeten bedenken. Wees creatief. Ook op de arbeidsmarkt is dat zo. Sommigen doen het via vrijwilligerswerk, via re-integratie (als je zelf enigszins kan kiezen, niet dat zij toewijzen) en natuurlijk via een netwerk. In het gekste geval: verhuizen naar waar wel werk is voor jou.
@31: dit bedoel ik dus: je bewijst met elke post dat je een vrij essentieel besef van de realiteit mist.
@32: klopt. Als ik bij een uitzendbureau binnen loop met mijn cv dan zeggen ze allemaal, zonder uitzondering: ”meneer u heeft een HBO+ diploma. U bent te hoog voor onze doelgroep. Gaat u lekker doorzoeken via de bekende veertig detacheerders. ”
Even weer terug naar Eindhoven als voorbeeld: Toen enkele jaren geleden ASML een groot project de nek omdraaide werd ongeveer 500 tot 1000 man uit de flexschil ontslagen. Lees je dat in de kranten? Neen, want dit waren geen medewerkers van ASML zelf. Maar alle detacheerders in en om Eindhoven die schnabbelen van elke werknemer die ze kunnen loodsen bij de grote vier, heeft de financiële schade hiervan minimaal een jaar gevoeld. Je hoeft maar ”450mm waferproject” of ”QXT” te roepen en men weet precies wat je bedoelt.
Verhuizen naar waar er werk is? Joop heeft geen idee van realiteit. Ik ben tussen 2010 en 2016 vier keer verhuisd voor mijn werk. Ik heb letterlijk werk gezocht tussen Gent en Enschede en alles wat ertussen ligt. Ik heb in die periode in drie verschillende provincies gewoond. Mag ik ook een keer verlangen naar wat rust, zowel in mijn woonplaats als in mijn portemonnee?
@33: in de bijeenkomst waar de film over de Tegenprestatie werd gedraaid, struikelde ik over het woord NUGger: een niet-uitkerings-gerechtigde.
Het riep diverse vragen op: houden we ons voor de gek met de cijfers over de aantrekkende arbeidsmarkt? Wordt daar door alle onzin met de VAR en opvolgende bureaucratie aan mee gewerkt?
Daarnaast groeit mijn aarzeling over arbeidsbemiddeling en reintegratie; kennelijk ben ik niet de enige, die zich afvraagt wat dit voor werkverschaffing is.
Moeten we niet meer doen aan het scheppen van productief werk, i.p.v. bullshit-banen voor HRM-mers, die vooral sollicitatiebrieven moeten weggooien?
Moeten we het inkomen dat we verdienen niet zo verdelen dat we de vernedering uitbannen? Misschien is een vorm van een basisinkomen een idee? De VP van Klein, de Dierenpartij, G.L. voelen er voor. Wie volgt?
@32.
nee hoor, jij denkt gewoon dat je gelijk hebt en de ander (dus ik) ongelijk, en dat noem je realiteitszin. Dat jij een kutleven had of hebt is niet mijn schuld. Uiteindelijk heb je verantwoordelijkheid mede omdat jezelf talenten meegekregen heb waar je wat mee kan doen.
Uiteindelijk is het karakter. De 1 kan zich niet redden en gaat alles en iedereen (fuck the system!) de schuld geven, behalve zichzelf. De ander gaat keihard aan het werk om verder te komen, en die gaat niet thuis huilen als er weer eens een uitbuitbureau hem heeft afgewezen omdat hij zogenaamd te hoog is opgeleid.
Zag je vroeger op het schoolplein al, kindertjes met van die pruillipjes. Ik lachte ze altijd keihard in hun gezicht uit. De echte zwakkeren daarentegen hielp ik altijd wel.
@34.
NUG-ger zijn vaak dames die zonder betaald werk zitten en een rijke(re) man hebben getrouwd. Vroeger heette dat huisvrouw. Maar ja, toen hadden ze nog dat fiscaal trucje wat ook weg is bezuinigd – de aanrechtsubsidie.
Eigenlijk moeten we weer terug naar de Melkert-banen. Werk met garanties en rechten en enige vorm van opleiding.
@33.
Ja hoor, verschrikkelijk allemaal wat jij hebt meegemaakt. Gelukkig ben ik met een gouden paplepel geboren! (NOT!)
Ik kan een hele lijst maken van klachten over het huidige systeem met re-integratie en arbeidsbemiddeling. Een hoop meegemaakt.
Enige zelfkritiek is mij niet vreemd. Bijvoorbeeld nog nooit een vaste baan gehad. Elk half jaar moest je weer kijken wat er op je pad komt. Lag soms aan mijzelf.
@36: wat dacht je van ZZP- ers zonder werk?
Ja maar Tom, ZZPers kiezen voor een matige werkstabiliteit in ruil voor een hoger salaris. Ik kies voor een lager salaris maar meer werkstabiliteit en die krijg ik niet met het huidige klimaat.
Zoals bekend ben ik voor een aangepaste vorm van een basisinkomen, om precies te zijn een negatieve inkomenstaks ter hoogte van de huidige bijstandsnormen (dus afhankelijk van de gezinssamenstelling).
Dit kan dan worden aangevuld met één spaarregeling voor inkomen hoger dan het basisniveau (waarin dan WW, WAO, pensioen en spaarloonregelingen op kunnen gaan), een verzekering voor ziektekosten, en een algemene woonkostensubsidieregeling (waarin dan de huidige woontoeslag en de HRA opgaan).
Als de zorgtoeslag dan volledig gefiscaliseerd wordt en kindertoeslagen verrekend worden in die bijstandsnormen, is het sociale stelsel daarmee af. Voor inkomenszekerheid zijn het ontslagrecht en het minimumloon dan niet meer nodig. CAO afspraken ook niet. Werknemers onderhandelen met hun voeten.
Sociale diensten, UWV en reïntegratiebureaus hoeven dan in principe niet meer te bestaan. Dat betekent natuurlijk niet dat we nooit meer iets aan opleidingen hoeven te doen, maar dan alleen op vrijwillige basis. Iedereen heeft wat mij betreft recht op een leven lang leren.
@40: Het is me niet duidelijk wat je precies bedoelt met negatieve inkomenstax. Is dat een basisinkomen waarboven je kunt verdienen (en marginaal belasting afdragen), of is het een aanvulling op je inkomen tot zekere hoogte, waardoor de armoedeval in stand blijft?
Die woonkostensubsidie is iets waar ik over na moet denken. Hoe hoog zou die moeten zijn? Te hoog geeft een impuls om zichtbaar samenwonen te vermijden, te laag betekent dat je (zeker als alleenstaande) niet rond kunt komen.
Woonkostensubsidie zou de woontoeslag nu moeten zijn, maar met een vergelijkbare vergoeding voor mensen met een koophuis. Je zal er vanuit de HRA nu in een lange tijd naartoe moeten werken vrees ik. In ons land waarin de woonlasten absoluut niet eerlijk verdeeld zijn over mensen noch over huizen, ontkom je echter niet aan een dergelijke subsidie.
De negatieve inkomenstaks zoals ik het zie heb ik hier wat meer uitgewerkt. Geen armoedeval dus:
http://www.joop.nl/opinies/negatieve-inkomensbelasting-beter-dan-een-basisinkomen
@42: U noemt het “negatieve inkomenstaks”, maar volgens mij is het een basis-inkomen van 70% van het minimumloon, en een belastingtarief van 70% tot het minimumloon.
Klopt dat?
@43: Ik begrijp dat het voor samenwonenden 50 % van het minumumloon is, voor alleenstaanden 70 %.
Een daarboven een tarief van 70 % zie ik qua beleving niet als marginaal!
@43: De belasting is negatief in de zin dat je onder een bepaalde grens effectief inkomen van de staat ontvangt in plaats van betaalt.
Het is dit, voor Loon <= 1.3 * Minimum:
Bij een Loon = 0 hoort dus een netto inkomen op het bestaansminimum.
Overigens @Klokwerk, hoe kom je tot de gekozen percentages? En sta je op de kieslijst voor GL? ;)
@45: Eerste zin “inkomen” moet zijn “inkomensbelasting”.
Ik heb de percentages zelf genomen, uitgaande van het bestaansminimum nu, om de hele operatie voor zoveel mogelijk mensen budgetneutraal te maken.
De discussie over het basisinkomen is nu hip maar ik begon zelf al in 2001 op het idee te studeren.
Ik ben niet verbonden aan een partij. Ik ben kritisch lid van GroenLinks en heb wat banden bij andere partijen, met name de SP. Daar probeer ik af en toe wat ideeën in de week te leggen ;). Voor de rest ben ik gewoon onbezoldigd schrijver (verdien er niets mee) naast mij baan.
Actieve politiek heb ik voor 2009 een tijdje geprobeerd maar dat is niets voor mij. Zou ik heel ongelukkig van worden.
Ik stem zelf dit keer Lisa Westerveld van GroenLinks. Met haar heb ik goede banden: zij zet zich binnen die partij actief in voor GroenLinks en ziet ook veel in mijn modellen. Dus dat is dan voor mij een logische stem. Ze staat voor GroenLinks op nr 14, kan haar heel erg aanraden – ze is jong, maar zeer actief. Drijvende kracht achter experimenten met het BI in Groningen en binnen GroenLinks. Verder hyperactief met name op het gebied van onderwijs.
@47: Lisa Westerveld, dat is toch Nijmegen?
Dan zou ik ook niet op haar kunnen stemmen: ze staat nu echter op plaats 14 voor het landelijk.
En inderdaad, ik schreef Groningen, maar ik bedoelde Nijmegen.
@47: Er wordt nu inderdaad vaker gesproken over het basisinkomen, maar zo’n all-inclusive belastingregeling lijkt me een veel elegantere oplossing. Als ik daar bij GroenLinks op kon stemmen zou ik dat doen, vandaar de vraag. Bedankt dus voor de suggestie van Westerveld. Groot gelijk wat mij betreft overigens, ik zou zelf ook totaal niet kunnen gedijen in een politieke carrière.
Binnen GroenLinks wil men er nog niet helemaal aan. Met name ook, omdat een plain basisinkomen heel veel moeilijkheden heeft met de dekking, immigratie en emigratievraagstukken etc. Daarbij ontbreekt al gauw maatwerk, dat in onze samenleving met zijn grote verschillen helaas nogal nodig blijft. Door zo’n negatieve inkomenstaks pretendeer ik de meeste van die bezwaren te tackelen. GL heeft in haar programma de regelvrije bijstand staan, net als de SP. Maar binnen GL is meer support voor verdere experimenten. Daarbij staat de negatieve inkomenstaks ook in het GL programma, maar is die veel lager, en hebben ze zelf nog niet de link gemaakt met de bijstand en het basisinkomen.
Nu ja, ik ben al blij met iedere stap in de goede richting. PvdA, VVD etc gaan met steeds meer regels stellen aan een uitkering precies de andere kant op. Misschien keert de wal het schip uiteindelijk, hadden we een Klijnsma nodig om te kunnen breken met het idee van iedereen een privé-uitkering op maat met de bijbehorende prikkels en boetes en controles.
Overigens blijft die negatieve inkomenstaks bizar lastig om uit te leggen. Je ziet ook weer hier de vragen en terecht. Dit brengt me op het idee nog eens een artikel te schrijven hierover, maar dan gebruik makend van staafdiagrammen. Wellicht helpt dat enorm.
Eigenlijk zie ik niet goed wat de term negatieve inkomenstax oplost, wat niet ook opgelost kan worden door gewoon te spreken over stappen op weg naar een basisinkomen. Vraagstukken rond dekking en migratie veranderen niet met een ander woord!
Van de NIT profiteren ook de 1,5 miljoen NUGgers en dat moet ergens vandaan komen. Migratie is bij de huidige regelingen ook al een ingewikkeld probleem, dat wordt niet anders bij een NIT of een basisinkomen.
@53: Laatst heb ik geprobeerd dat via een tabel uit te leggen. Kan ik je eventueel toesturen
@53: Ik vind de term “negatieve inkomenstaks” verkeerd gekozen.
Een negatieve belasting betekent dat de belasting afneemt als je meer zelf verdient. En dat is hier niet het geval.
Overigens vind ik het wel een uitstekend idee, dat mensen in de bijstand 30% van wat ze zelf verdienen, ook zelf mogen houden.
(uitgaande dat een bijstandsuitkering 70% van het minimumloon is)
@Co: Dat wordt volgens mij regressief genoemd, als tegenstelling van progressief, zoals wij hebben. Het “negatieve” aspect wordt volgens mij best duidelijk als je iemands netto inkomstenbelasting afzet tegen zijn loon in een grafiek/diagram. Het is alleen raar omdat we zoiets momenteel niet hebben: iedereen is altijd netto betaler van belasting en eventueel ontvanger van uitkeringen/toeslagen, al dan niet inkomensafhankelijk.
@53: Ik weet (nog) niet hoe de invoering van het minimumloon dit jaar in Duitsland heeft uitgewerkt, maar daarvoor (en wellicht nog steeds) gebeurde het geregeld dat de (lokale) overheid onderbetaalde voltijdswerknemers moest bijvoeren: De overheid voor je personeelskosten laten opdraaien, een gehaaid businessmodel.
Dat mag niet de uitwerking van het basisinkomen zijn.
@58: Het lijkt me dat dat de uitwerking niet kàn zijn. Onder onvoorwaardelijk basisinkomen hoeft sowieso niemand “bijgevoerd” te worden (omdat iedereen al voldoende heeft om van te leven).
Een werkgever die maar een grijpstuiver per uur wil betalen zal onder basisinkomen wel merken dat daar niemand zijn bed voor uitkomt, en dus méér moeten bieden. Meer loon of leuker werk. Verder denk ik zelf dat bedrijven ook belast zullen moeten worden voor elke werknemer die ze in dienst hebben, om zodoende minstens een deel van het basisinkomen binnen te halen. Maar dat is een implementatiekwestie.
@57: Inderdaad komt het voorstel van Klokwerk neer op:
– Een heffingskorting van 70% van het minimumloon
– een belasting van 70% in de laagste schijf
– daarna een laag belastingtarief.
Maar dat is een regressief belastingstelsel, maar geen negatieve belasting.
Overigens denk ik dat “negatief belastingstelsel” geen leuze is waarmee je de verkiezingen wint.
“werken moet geld opleveren” lijkt me beter.
Maar dit terzijde.
@Co: Als je naar de effectieve afdracht van belasting kijkt, dat wil zeggen het deel van je loon dat je afdraagt gedeeld door wat je ontvangt, krijg je 0.7 * L / (M + L), met L het loon en M het altijd uitgekeerde minimum. Deze verhouding loopt van 0% bij geen loon tot 39.6% bij de gestelde limiet van 130% van het minimum en moet dus nog steeds progressief genoemd worden. Ook dit feit zal duidelijker worden met behulp van grafieken en diagrammen.
Het blijft allemaal nogal contra-intuïtief, maar het enige verschil is eigenlijk dat we in ons huidige systeem M niet bij de inkomstenbelasting regelen maar met een veel ingewikkelder stelsel.
Verder natuurlijk eens dat dit soort termen en details niet in een verkiezingsprogramma horen. Velen zullen zich er ook niet van bewust zijn dat onze inkomstenbelasting progressief heet of wat de marginale tarieven zijn en desondanks gewoon braaf elk jaar hun inkomensgegevens doorgeven aan de belastingdienst.
Negatieve inkomstenbelasting is natuurlijk ontzettend positief, want het betekent dat je geld krijgt als je te weinig verdient. Inderdaad is het marketingtechnisch en voor de uitleg niet bepaald een handige term maar het is nu eenmaal zo. Het verschil tussen mijn model en het basisinkomen is dat iemand die meer dan het bestaansminimum ontvangt, effectief geen geld krijgt. Op papier wel, maar dat wordt geheel gecompenseerd. Dat geldt ook voor de-partner-van.
Ik heb ooit uitgezocht dat ongeveer evenveel mensen in de bijstand zitten als dat er mensen zijn die onder of op dat niveau verdienen. Het bestand zal dan dus met hooguit een factor twee groeien. Aan de andere kant komt er, als dat gebeurt, ook weer veel werkgelegenheid vrij, en kunnen mensen op bijstandsniveau veel makkelijker aan de slag zonder in hun eigen vingers te snijden. Daarbij scheelt het veel geld in de uitvoering.
Het is daarmee een educated guess dat invoering redelijk budgetneutraal kan.
Dit soort fraude ( Cashen met valse scheiding populair, http://www.rtlnieuws.nl/nederland/politiek/cashen-met-valse-scheiding-populair) en de ferme reactie daartegen van Omzigt blijf je natuurlijk wel oproepen als je de systematiek van uitkeren per huishouden in stand houdt, ipv individueel te gaan!
@62: Bedankt voor de uitleg, ik vind dit een mooie manier om ernaar te kijken.
Overigens is het essentiële verschil met de huidige situatie niet dat de bijstand niet door de belastingdienst uitgekeerd wordt, maar dat zelf werken pas loont als de inkomsten meer dan de bijstand bedragen.
De rest wordt namelijk gekort op de bijstand.
@65.
En de werkende armen die zich doodschamen om hun hand op te houden, en soms met hand en spandienst her en der op 700 of 800 eurootjes per maand komen. Staan niet bij de gemeente geregistreerd voor de vaak automatische toeslagen die nog wel eens worden gegeven tot 110-120% bijvoorbeeld bij kinderen of individuele inkomenstoeslag (de vroegere langdurigheidstoeslag).
De werkenden armen die worden pas echt vernederd!
Bijvoorbeeld dit bericht van Doorbraak. Misschien raadzaam voor mensen die wat meer willen weten, soms overdreven gebracht, soms de vinger bij de pols. En daar gaat het om!
http://www.doorbraak.eu/fnv-actie-betere-omstandigheden-dwangarbeiders-postnl-einde-aan-dwangarbeid/
“Het reïntegratiebureau BWRI van de gemeente verplicht mensen drie maanden gratis te werken [met behoud van uitkering, dwangarbeid?] en negen maanden voor minimumloon. Niemand krijgt een vaste baan. De uitkeringsgerechtigden eisen echte banen en meer zekerheid. Ze willen gelijk loon voor gelijk werk dat hun PostNL-collega’s ontvangen, goede arbeidsomstandigheden en een einde aan het werken zonder loon.”
De FNV heeft alleen wat gedaan aan de werkomstandigheden, ze krijgen o.a. betere werkkleding. De genoemde wethouder in het artikel Verschuren is een SP-er. Het kan verkeren.
Inderdaad houd je met zo’n regeling als ik voorstel dat je moet controleren op of mensen samenwonen etc. Dat is natuurlijk ongewenst. Aan de andere kant, als je dat gelijk ook wilt aanpakken wordt de discussie over invoering weer veel ingewikkelder. Ik zou daar een volgende stap van willen maken.