COLUMN - Afwezig in elk debat over de monarchie is dat wij al generaties lang vorstinnen hebben. Een koningin is niet hetzelfde als een koning.
Van Emma tot aan Juliana waren de dames tevreden met een ceremoniële status: ze dienden als nationaal ornament, en hebben zelden meer gedaan dan een occulte seance beleggen of het volk soms moed inspreken.
Beatrix was de eerste vorstin die zich daadwerkelijk met het landsbestuur bemoeide. Ze las haar stukken, wilde op de hoogte worden gehouden, en gispte naar verluidt haar minister-presidenten wel eens over een regeringsbesluit. Helemaal serieus namen we Beatrix evenwel niet. De pers besprak vaker welk ensemble ze droeg dan de portee van haar Kersttoespraak, en serieuze studies naar haar instructies van (in)formateurs zijn er niet.
De prins-gemalen zaten altijd in een spagaat. Enerzijds hoorden ze de man in huis te zijn, dat gold indertijd immers voor alle mannen, maar anderzijds stonden ze eeuwig in de schaduw van hun dames. Wat ze wilden, moesten ze achter de schermen doen. Het is een rode draad in de geschiedenis van de Oranjes: koninklijke echtgenoten die hun ambities moesten intomen en die, als ze invloed wilden uitoefen, dat via het bed of via gerommel en geritsel moesten doen.
Bij Wilhelmina’s Hendrik was dat nog niet zo’n ramp. Zijn verlangens waren simpel: drank en vrouwen, beide liefst in ruime mate. Zolang-ie een en ander discreet hield, was er weinig aan de hand. Bastaards hebben de Oranjes altijd gemaakt, dus dat gaf verder niet zo.
Juliana’s Bernhard was al lastiger. Zijn lidmaatschap van de Bilderberg-groep – een gezelschap van industriëlen en bankdirecteuren die via hun old boys’ netwerk de politiek naar hun hand trachtte te zetten – verdoezelde men liefst, maar steekpenningen aannemen teneinde Nederland over te halen straaljagers van Lockheed aan te schaffen, ging te ver. Bernhard moest zijn uniform inleveren en bepaalde zich de rest van zijn leven mokkend tot de jacht.
Claus tenslotte kreeg een baantje in het ontwikkelingswerk om hem zoet te houden. Hij bleek daar helaas goed in te zijn, en werd dus op een zijspoor gezet. Bijklussen is leuk voor een prins-gemaal, maar het moest vooral niet politiek worden. (Ooit wilde uitgeverij Van Gennep Claus’ verzamelde redevoeringen uitgeven. Claus gaf toestemming. Maar de Rijksvoorlichtingsdienst verbood de uitgave: de prins kon er omstreden door raken!) Geen wonder dat Claus depressief werd: zoveel ideeën, en geen kans om ze uit te dragen.
Binnenkort wordt Willem-Alexander koning. Hij heeft al eerder gezegd liever in de voetsporen van mams te willen treden, dan in die van oma: Willem wenst zich met beleid bezig te houden. De afgelopen jaren hebben regering en parlement, als voorbereiding op de troonswisseling, de positie van het staatshoofd ingeperkt.
Want mannelijke staatshoofden die zich met landsbeleid wilden bezighouden, dát is andere koek dan een koningin.
Deze column van Karin Spaink verscheen afgelopen dinsdag in Het Parool.
Reacties (9)
Lijkt me de kortste weg naar een republiek. Willem-Alexander die zich met landsbeleid gaat bezig houden :-)
Wilhelmina bemoeide zich wel degelijk met de politiek. Beetje dom van Spaink om daar overheen te stappen.
Het zal wel niet, de troon en kroon weigeren: als puntje bij paaltje komt is een half ei altijd beter dan een lege dop. Zijn er behalve deze bovenstaande column en Jona Lenderings verzuchting op sargasso al andere kritische en/of ridiculiserende geluiden gehoord omtrent koningin Lampekap, haar leven en beroep?
Volgens mij was de aanleiding om de macht van de koning(in) in te perken niet zozeer gelegen in geslacht of aanstaande troonswisseling, maar vooral in een aantal interventies van Beatrix die als ongepast werden gezien, bijvoorbeeld bij de bemoeienis met een ambassadeur in Zuid Afrika en met haar invloed op (in)formatie van een nieuwe regering.
Kijk, zo wordt het natuurlijk nooit wat met die emancipatie. Zelden zo’n rolbevestigend verhaal gezien.
De afgelopen 10 kabinetten presteren dermate goed dat als Wim-Lex zich bezig gaat houden met beleid dat niets kan worden.
@5 ’t is een column. De bedoeling van de columist is ook mij niet duidelijk.
Die Alexander mag ook wel eens een beetje een betere kapper zoeken, of is hij hier niet vrij in en is dat wet schending van het recht ivm de regering en AIVD ? Is Rutte dus voor het kapsel verantwoordelijk en niet Prins Alex?
Inderdaad een leuke post. Ik ook handelen in een auto huren en liefde voor de nieuwe dingen met betrekking tot hetzelfde lezen. Ik heb zojuist geabonneerd op je post en hoop meer goede dingen zoals dit in de komende dagen.