De marktprincipes in de zorg beginnen hun zegenende werking te doen. Of we daar blij mee moeten zijn, is nog maar de vraag, want de marktwerking levert inderdaad iets wat ze belooft: keuze. Maar het is een valse keuze waar haast niemand op zit te wachten. En er zit een venijnig addertje onder het gras.
Gisteren kopte NRC Handelsblad dat CZ zijn inkoopbeleid aanscherpt. De grootste verzekeraar van Nederland koopt sommige behandelingen simpelweg niet meer in bij zorgverleners als die te duur, kwalitatief onder de maat of onnodig zijn. Daardoor zouden er weer wachtlijsten kunnen ontstaan, omdat in sommige regio’s bijvoorbeeld nog maar weinig ziekenhuizen zijn die een bepaalde behandeling mogen geven – of anders gezegd, waarvan de behandeling door CZ vergoed wordt.
Zo’n wachtlijst is natuurlijk vervelend (oeps daar gaat hét argument van pro-marktwerking-types: sinds 2006 hebben we nauwelijks wachtlijsten meer), maar op zich past dit allemaal netjes in het plaatje van de marktwerking. Want we krijgen er keuze voor terug. Iedere zorgverzekeraar zal namelijk zijn eigen afwegingen maken. Het kan dus zijn dat je bij CZ voor behandeling A niet meer bij ziekenhuis Z terecht kan, maar dat je bij Achmea voor behandeling A wel naar ziekenhuis Z kan gaan. We hebben keuzevrijheid.
Maar zeg eens eerlijk, zit u daar op te wachten? Er bestaat ook iets als teveel keuzevrijheid. Want hoe gaat dat straks?
1. Je moet kiezen welke zorgverzekeraar je wilt.
2. Je moet kiezen welk aanvullend pakket je wilt. De meeste zorgverzekeraars bieden verschillende pakketten aan, met verschillende dekkingen, die jaarlijks ook weer veranderen.
3. Straks moet je dus ook nog kijken of die verschillende behandelingen wel bij je in de buurt gegeven kunnen worden. Nu woon ik in de buurt van Amsterdam, dus ziekenhuizen genoeg, maar als je in de periferie woont, is dat wel een overweging waard.
Maar er zit nóg een addertje onder het gras. Vanochtend hoorde ik een representant van CZ op BNR vertellen dat de verzekeraar ook kijkt of een behandeling nodig is. Laat dat even op je inwerken. Een van de problemen is inderdaad dat de vergoedingsstructuur (vaste prijzen voor ‘zorgproducten’) op dit moment een prikkel biedt aan zorgverleners om meer goed renderende behandelingen uit te voeren, die soms inderdaad niet nodig zijn.
Ik ben erg benieuwd in hoeverre CZ zich inhoudelijk gaat bemoeien met de noodzakelijkheid van zorg. Een van de meest frustrerende problemen waar verzekerden in de VS mee te maken hebben, is dat ze bij ziekte in de clinch moeten gaan met hun verzekeraar of een behandeling wel noodzakelijk is en dus vergoed moet worden. De verzekeraars in de VS hebben natuurlijk de neiging om de kosten zo laag mogelijk te houden en het aantal behandelingen zo laag mogelijk te houden. Matt Taïbbi geeft in zijn boek Griftopia een aardig voorbeeld van hoe dat werkt: een mevrouw moet een infuus aangelegd krijgen in het ziekenhuis, maar krijgt dat niet vergoed. Ze is twintig jaar geleden verpleegster geweest en kan dat dus best zelf doen, vindt de verzekeraar, ondanks dat ze hartstikke ziek is. Krijgen we dit soort strijdtonelen ook in Nederland? Iets om scherp op te blijven.
Wat opdoemt is een constellatie waarbij je als verzekerde continu alert moet zijn of je wel goed gedekt bent, en waarschijnlijk ook continu bereid moet zijn om met je eigen verzekeraar te onderhandelen. Wat keuzevrijheid is voor beleidsmakers en zorgmarketeers, is vooral heel veel stress voor mensen die op dat moment wel iets anders aan hun hoofd hebben: beter worden bijvoorbeeld.
Reacties (6)
en bijkomend probleem is dat meer keuze-vrijheid, boven een bepaald punt, leidt tot minder gemaakte keuzes: http://www.ted.com/talks/barry_schwartz_on_the_paradox_of_choice.html
Misschien lees ik het verkeerd, maar als we eenmaal een verzekeraar moeten gaan selecteren op basis van de ziektes waar deze een behandeling voor vergoedt, dan gaan we toch wel heel erg op de stoel van god zitten. Ik weet toch niet van te voren of ik een hartprobleem ga krijgen, laat staan welk, en door welk ziekenhuis het het beste behandeld wordt, en dus, welke verzekeraar ik dan moet kiezen? En wat als je een combinatie van ziektes hebt? Want als ik eenmaal ziek ben, neem ik aan dat ik niet meer van verzekeraar kan wisselen. Dan moeten we dus een verzekering gaan afsluiten voor het geval je een verkeerde verzekeraar hebt gekozen, die je ziekte niet wil behandelen.
Dat stomme geld, daar draait het allemaal om. Het liefst zouden ze ons geld willen zonder er wat voor terug te hoeven doen. Als ze leven en gezondheid zo duur vinden, waarom vergoeden ze dan überhaupt nog wat? Waarom nog behandelen? Waarom schaffen ze dan niet gewoon alle hulp bij zwangerschappen af, stimuleren ze euthanasie, schaffen alle verkeersregels af en beperken de immigratie? Dan sterven er al gauw een hoop mensen, komen er ook veel minder bij en wordt het allemaal weer een stuk lucratiever voor de hoge heren.
sommige dingen kun je aardig voorspellen. tandartskosten bijv. Je weet wel aardig wat de staat van je gebit is. Of zwangerschap.
Die kosten vallen nou juist onder aanvullende verzekeringen. Laatst hoorde ik iets over een jongen die een hersenbloeding had gehad op zijn 7de jaar. Kun je toch ook niet indenken? En longkanker bij kinderen?
Merk ook op dat de stress vooral komt te liggen bij degenen voor die de zorg een flinke aanslag op de portemonnee is. Wie genoeg geld heeft, hoeft niet op de kleine lettertjes te letten.
De overheid zou in het kader van welzijn ook eens moeten kijken hoe ze het leven van mensen simpeler kan maken wat betreft de basis, zodat ze meer tijd kunnen besteden aan hun ontwikkeling. Dat werkt ook in de markt; ene Steve Jobs is er heel groot mee geworden.
Handige manier om te pluggen dat het hele gezin bij dezelfde verzekeraar gaat (en dan hopen dat alle betrokken werkgevers daar ook weer afspraken mee hebben). Anders krijg je van die ER-scenes waar mensen na een auto-ongeluk keurig naar verschillende ziekenhuizen worden gebracht.