Ierse Groenen sluiten regeerakkoord

ELDERS - Ierland wacht nog steeds op een nieuwe regering.

De uitslag van de Ierse parlementsverkiezingen van begin februari voorspelde al een moeilijke regeringsvorming. Grote winnaar in zeteltal was de linkse republikeinse Sinn Féin (SF). Partijleider Mary McDonald slaagde er echter niet in een coalitie met andere linkse partijen te vormen. Daarop grepen de verliezers, de centrumrechtse Fine Gael (FG) van aftredend premier Leo Varadkar en Fianna Fáil (FF) hun kans. De afgelopen honderd jaar hebben deze twee partijen elkaar van samenwerking uitgesloten. De nog altijd wat duistere, historisch gegroeide vijandschap is overboord gezet. Maandag kwam een regeerakkoord tot stand tussen FF, FD én de Groenen, die in het Iers Comhaontas Glas heten. Aangezien de centrum-rechtse partijen niet over voldoende zetels beschikken is een van de kleinere partijen nodig voor een meerderheidscoalitie.

In het akkoord is voorzien dat Varadkar en zijn collega Micheál Martin van Fianna Fáil alternerend premier zullen worden. De Groenen hebben extra investeringen afgedwongen voor het openbaar vervoer en de fiets, een verhoging van de carbon tax, en ambitieuze doelen voor verlaging van de CO2-uitstoot. Het akkoord moet nog aan de leden worden voorgelegd. De partij eist statutair een tweederde meerderheid en dat kan nog spannend worden. Vanaf 2007 hebben de Groenen ook deel uitgemaakt van een regeringscoalitie met Fianna Fáil. Dat kostte de partij in 2011 alle parlementszetels.

Noord-Ieren stemmen mee

Comhaontas Glas is, net als Sinn Féin, een partij met leden in de Republiek én in het Britse Noord-Ierland. De Noord-Ierse Groenen hebben twee zetels in het Noord-Ierse parlement en acht zetels in gemeenteraden. Met 800 leden (op een totaal van 3600) vormen ze een minderheid op de speciale conventie ter beoordeling van het regeerakkoord. Voormalig gemeenteraadslid John Barry verwacht dat de Noord-Ieren het akkoord verwerpen. “Wat mij bijzonder teleurstelt, is dat de belangrijkste belastingmaatregelen particuliere heffingen zijn – koolstofbelasting, kunststofbelasting, suikerbelasting – terwijl er geen verandering komt in de vennootschapsbelasting.  Ik ervaar dat als onrechtvaardig.”

Tegen de bezuinigingen

Ook in het zuiden leven bezwaren tegen de deal. Drie van de twaalf parlemementsleden hebben een voorbehoud aangetekend. Financieel woordvoerder Neasa Hourigan, die van meet af aan haar bedenkingen had bij nieuwe regeringsavonturen, is het niet eens met de voorgestelde reductie van het tekort op de overheidsfinanciën. Dit zal zonder twijfel zal leiden tot nieuwe bezuinigingsrondes. Volgens onderhandelaar Roderic O’Gorman willen de Groenen een reductie afhankelijk maken van de groei van de economie. O’Gorman hoopt de twijfelaars over te kunnen halen om voor het akkoord te stemmen. Hij zegt dat de positie van zijn partij een stuk sterker is dan in 2007, toen de Groenen voor een meerderheid niet echt nodig waren. ‘We hebben geleerd van vroegere ervaringen en nu we qua stemmen echt nodig zijn voor een coalitie moet je bedenken dat we de regering ook kunnen laten vallen als ons deel van het akkoord onvoldoende wordt gerealiseerd.’

Catherine Martin, vice-voorzitter en volgende maand kandidaat om het leiderschap over te nemen van de huidige voorman Eamon Ryan (foto), uitte gisteren tijdens de conventie haar bedenkingen bij de deal en zei dat het toetreden tot een coalitie niet zonder risico was, maar ze zei ook dat het onder de gegeven omstandigheden de “best haalbare” deal was. Ze is er voor de implementatie van het akkoord om de twee maanden te evalueren en voor de wisseling van het premierschap nieuwe onderhandelingen te voeren. De steun van Martin voor het akkoord is van belang voor de stemming onder de twijfelaars omdat zij aanvankelijk ook behoorde bij de degenen die niets zagen in onderhandelingen met centrum-rechts. Een andere indicatie dat het akkoord voldoende steun mag verwachten is dat van de 237 sprekers op de conventie 68% toetreding tot de coalitie verdedigde.

Boeren tegen Groenen

Een groep gemeenteraadsleden van Fianna Fáil keert zich ook tegen het maandag gepubliceerde coalitieakkoord. Ze vinden dat hun partij het platteland in de steek laat om tegemoet te komen aan de eisen van de Groenen. Bij de Groenen zijn velen juist teleurgesteld dat er op het gebied van dierenwelzijn en landbouw niet meer bereikt is bij de onderhandelingen.

Twee partijen die nog nooit hebben samengewerkt en een derde met grote twijfels: het is de vraag of Ierland een stabiele regering krijgt. Als het akkoord überhaupt voldoende steun krijgt. De drie partijen leggen het resultaat van hun onderhandelingen komende week voor aan hun leden. Op vrijdag 26 juni wordt de uitslag verwacht.