Hoop in bange dagen

Tot mijn verrassing had ik afgelopen week succes (*) op Twitter. Het ging om de volgende tweet:

Mijn hoop dat het nog goed komt in de US geef ik niet op. Kijk maar eens hier. Deden we dat maar’ vaker in Nederland

Ik linkte naar deze video:

[youtube=4×3]SrzTu6fK0mk[/youtube] Hoop is denk ik het kernwoord in deze tweet waar mijn volgers op Twitter op reageerden, want het is moeilijk nog te hopen dat het ooit nog goed zal komen met de politiek in Amerika. Het is iedereen die de politiek in Amerika ook maar een beetje volgt, duidelijk dat de democratie daar niet goed functioneert. Mij wordt wel eens gevraagd waarom ik nou juist de politiek in de US volg, want zelf komt er niet aan toe: je wordt er zo depressief van.
In 2008 hoopte weldenkend Nederland dat Barack Obama een andere koers zou gaan varen dan zijn voorganger, George Mission Accomplished Bush (**). Maar het mocht niet zo zijn. Het blijkt dat hij vooral een echte centrist is die probeert compromissen te sluiten met een tegenstander die kost wat kost uit is op het mislukken van zijn presidentschap en “radicaal” links die wat wil doen aan de hoge werkloosheid en een einde wil maken aan de oorlogen en de afbraak van de rechtsstaat.
Chris Hedges, de columnist van Truthdig heeft de moed helemaal opgegeven:

When did our democracy die? When did it irrevocably transform itself into a lifeless farce and absurd political theater? When did the press, labor, universities and the Democratic Party—which once made piecemeal and incremental reform possible—wither and atrophy? When did reform through electoral politics become a form of magical thinking? When did the dead hand of the corporate state become unassailable?

Hij verwacht dat het alleen maar erger zal worden en ziet nog maar een oplossing: links moet zich terug trekken in de bergen om daar in “monastic communities” te gaan leven. Dit is een echt Amerikaanse oplossing, die alleen maar mogelijk is omdat het een groot land is. Het is overigens ook de oplossing van veel rechts radicale groepen die vrezen dat Obama de macht zal grijpen en iedereen die zich verzet in FEMA-concentratiekampen zal opsluiten.
Aan het advies om ons terug te trekken in de bergen hebben we in Nederland weinig (dijken?). Wij kunnen alleen maar toekijken en hopen dat dat het tij eens keert. Dus blijft de vraag voor ons: hoe gaat het verder?

How’s That Hopey, Changey Stuff?
Hope en Change zou Barack Obama brengen, maar als we naar de resultaten kijken dan heeft hij zwaar teleur gesteld. Natuurlijk in vergelijking met zijn voorganger is Obama een ster. Hij is geen oorlog begonnen op basis van leugens en om een oude rekening te vereffenen. Hij heeft niet de complete sociale en fysieke infrastructuur van een heel land vernietigd. Hij heeft niet de grootste economische crisis sinds de Grote Depressie veroorzaakt maar werd wel geconfronteerd met de gevolgen ervan: hoge werkloosheid, een fors begrotingstekort en een krimpende economie. En ondanks alle weerstand en handicaps heeft hij voor het eerst sinds 60 jaar gezondheidszorg kunnen hervormen: Obama Care. Hoewel progressieven lang niet tevreden zijn met het resultaat – de medische (verzekerings-) industrie blijft oppermachtig – wordt binnen enkele jaren een eind gemaakt aan de schandalige situatie dat werklozen en zieken onverzekerd zijn en vaak moeten wachten met noodzakelijke medische ingrepen tot zij de leeftijd bereikt hebben waarop ze in aanmerking komen voor Medicare. Zelfs zwangere vrouwen kunnen zich niet verzekeren: zwangerschap is namelijk een precondition – een medische voorgeschiedenis. Sorry mevrouw, wij kunnen U niet verzekeren: U lijdt namelijk aan een ernstige ziekte want u bent in verwachting. Nederlanders kunnen zich moeilijk inleven in de existentiële nood waarin veel Amerikanen raken door het in gebreke blijven van de politiek, en daar heeft Obama – tegen de massale weerstand van Rechts in – wat aan gedaan, al is de wet pas in 2014 volledig van kracht. De kreet Obama care was eerst denigrerend bedoeld, maar er gaan steeds meer stemmen op bij voorstanders om de naam als geuze naam te blijven gebruiken. De officiele naam van de wet is: Patient Protection and Affordable Care Act (PPACA).
Maar dat is het ook wel zo een beetje. Behalve wat stabilisering van de situatie heeft Obama niet de hoop en verandering kunnen brengen die hij beloofd had. De crisis is weliswaar tot staan gebracht, maar dat is ook alles. Er is nauwelijks wat gedaan om de 10% werklozen weer aan het werk te helpen door de economie te stimuleren. Toen de Democraten direct na de crisis in 2009 het momentum hadden en toen ze nog voldoende stemmen in het Congress hadden aarzelde Obama en liet hij zich door zijn economen overtuigen dat de 800 miljard dollar voldoende was. Dat klinkt veel, maar dat is het niet: de Amerikaanse economie is groot en het gat dat is geslagen door de kredietcrisis is ook groot: de schattingen van het aantal dollars dat is verdampt lopen uiteen van 6 van 8 biljoen.
Ook biedt Obama nauwelijks weerwoord tegen de steeds luider wordende roep (vooral van de Republikeinen natuurlijk) om nu, en wel onmiddellijk te bezuinigen en natuurlijk niet op Defensie. Ook kiest hij niet voor de optie om de belasting te verhogen. Eind vorig jaar was het dieptepunt: op het allerlaatst – toen ze nog een meerderheid hadden- sloot Obama een compromis met de Republikeinen om de belastingverlaging in de hoogste belasting schaal (35 %) tien jaar geleden ingevoerd door George W. Bush cuts met 2 jaar te verlengen. Als gevolg van deze maatregel loopt het begrotingstekort de komende jaren met enkele honderden miljarden dollars meer op. En als het nou hielp voor de economie, maar dat doet het niet of nauwelijks.
Niet alleen op gebied van economie valt Obama zwaar tegen, ook op andere onderwerpen zoals de beveiligings- en de rechtsstaat schiet hij schromelijk tekort.

De wal en het schip
Ik heb de hoop dat een einde komt aan de aftakeling van de laatste grootmacht nog niet helemaal opgegeven en ik baseer dat op de simpele observatie dat democratie in Amerika niet oppervlakkig is. Dat is wat ik in de hierboven geciteerde tweet wilde laten zien. De politicus die in de weken daarvoor nog heeft gestemd voor maatregelen die vooral gewone mensen zullen gaan raken – privatisering van de publieke ziektekostenkosten verzekering voor ouderen (Medicare) en afbraak van de Amerikaanse versie van de AOW (Social Security) en andere bezuinigen – moet daarvoor verantwoording afleggen voor zijn kiezers. En hij brengt het er niet goed af.
De Republikeinen zijn zo geradicaliseerd dat ze in hun eigen propaganda zijn gaan geloven. Als trouwe adepten van Ayn Rand geloven ze echt dat individuele hebzucht goed is en dat alle publieke voorzieningen slecht zijn. Enige weken geleden publiceerde de intellectuele voorman in het Congress, Paul Ryan (en ja, ook hij is fan) een voorstel voor het economisch beleid van de komende jaren: de Roadmap for America’s Future. In het plan van de Republikeinen wordt voorgesteld om de Social Security (AOW) deels te privatiseren (door invoering van personal funds), Medicare wordt afgeschaft: ouderen krijgen bonnen (vouchers) om zich in te schrijven bij verzekeringsbedrijven. Geheel in lijn met filosofie dat dat de staat slecht is wil men verder gaan met belasting verlagen – uiteraard door vooral de belastingtarieven van de hogere inkomensgroepen te verlagen.
Maar zij hebben zich met dit voorstel wel op een vreemde manier in de vingers gesneden: nog geen 2 jaar geleden waren de Republikeinen outraged toen Obama Care werd voorgesteld. Ook toen was er veel protest in de achterafzaaltjes van de Amerikaanse Democratie (ook wel Townhalls genoemd) maar dat protest was grotendeels georganiseerd en gescript met geld uit het bedrijfsleven en gebaseerd op de propaganda die 24 uur, 7 dagen per week door Fox News wordt verspreid: over oma’s leven zal door een Death Panels worden beslist. Maar men was ook boos omdat – let op – Obama-care het einde betekende zou betekenen van Medicare. Nu zijn de mensen weer boos, maar het is geen georganiseerde boosheid zoals 2 jaar geleden. Kijk naar deze townhall (via FireDogLake):

Presidentsverkiezingen 2012
Hoe het verder zal gaan is nog verre van duidelijk. De Republikeinen zijn nu zo ver geradicaliseerd dat ze zichzelf overschreeuwen zoals blijkt uit de voorstellen in de Roadmap en ze geven de Democraten hiermee de mogelijkheid om effectief campagne te voeren over zaken die veel Amerikanen direct raken.
Maar de tactiek van hinderen en dwarszitten van de Republikeinen werkt ook goed, omdat Obama hier tegen geen goed verweer heeft. Hij probeert de Republieken op hun eigen terrein te verslaan: namelijk door mee te zingen in het koor van schuldbangmakerij. Je zou denken een politicus moet net als een generaal voorkomen dat hij op het terrein van de tegenstander vecht, met wapens die uitgekozen zijn door zijn tegenstander. Maar dat is wat Obama op dit moment doet. Dit ondanks het feit dat economen (Paul Krugman en Dean Baker) al vanaf het begin hebben gewaarschuwd dat bezuinigen zinloos en contraproductief is. Dus niet alleen is het slechte strategie, het is ook contraproductief omdat het economische groei in de weg staat – groei die nodig is voor banen. Een zaak die veel Amerikanen ook aan het hart gaat. Het enige dat Obama echt kan helpen om de verkiezingen in 2012 te winnen is Morning in Amerika. Maar dat ziet er vooralsnog niet hoopvol uit, de huidige bestuurders (niet alleen in de VS) hebben merkwaardige prioriteiten.

(*) Dat is relatief natuurlijk: de teller staat nu op 10 clicks – dat is veel voor een gewone koekebakker zoals ik. En nu ik het er toch over heb: u kunt mij ook volgen op Twitter @koekebakker – veel tweets over Amerikaanse politiek.
(**) Zijn mission accomplished speech hield hij op 1 mei 2003, op een dag na, dus 8 jaar geleden. Het leger zit nog steeds in Irak, al wordt er nu niet meer gevochten.