Hoe een pastor de discussie over Silicon Valley-liberalisme opende

In Palo Alto, midden in Silicon Valley, is afgelopen week onrust ontstaan rondom de First Baptist Church. De 28-jarige assistent-pastor van die kerk, Gregory Stevens, had zich in een aantal tweets (die niet meer online staan) negatief uitgelaten over het stadje en de rijke inwoners ervan. Dat leidde tot zoveel verontwaardiging dat hij ontslag moest nemen.

Om een beeld te schetsen van Palo Alto: je vindt er de prestigieuze Stanford University (collegegeld: 48.897 dollar per jaar), en het is min of meer de geboorteplaats van Silicon Valley. De eerste tech startup ooit werd er in 1938 opgericht: Hewlett Packard. Facebook heeft er jarenlang kantoor gehouden. Ook bedrijven als Palantir, Quora en Paypal zitten er.

Bovenal is Palo Alto superrijk: het mediane inkomen was er in 2016 132.673 dollar. Huizen kosten ergens tussen de 1 en 14 miljoen dollar. Je ziet er overal Tesla’s. In de winkelstraat is een winkel waar geen mensen werken: je wordt er geholpen door robots met een iPad erin en op die iPads praat je met medewerkers die ergens anders in het land achter hun computer zitten (zie video hieronder).

Dat is Palo Alto. Een rijk, progressief mini-walhalla waar de zon zo’n beetje altijd schijnt.

Het commentaar van Gregory Stevens was dat de mensen die in Palo Alto wonen, en die naar zijn kerk gaan, een verstoord beeld van de realiteit hebben. ‘Palo Alto is niet alleen rijk, maar extreem rijk, en de discussies die hier gehouden worden vinden plaats tussen miljonairs en miljardairs. En dan zingen we op zondag in de kerk over en bidden naar een dakloze jood’, zei hij tegen lokale nieuwszender KQED.

Stevens noemde Palo Alto ook een ‘elitair shit-gat vol haat’. En daar wilde hij zich niet voor verontschuldigen, ondanks enorme verontwaardiging in de kerkgemeenschap.

‘Ik maak een moreel bezwaar tegen Palo Alto. De mensen die denken dat ze de wereld redden door Tesla’s te kopen hebben een moreel bezwaar tegen mij omdat ik de verkeerde woorden gebruikte? Dit is precies wat ik bedoel met het elitaire Palo Alto-liberalisme. Een liberaal in Palo Alto denkt dat je beleefd moet zijn, in plaats van een passie te hebben voor gelijkheid en rechtvaardigheid.’

De tweets waar Stevens om moest aftreden kwamen naar buiten in een gemeenteraadsvergadering, omdat buurtbewoners bezwaar maakten tegen verhuur-activiteiten van de kerk (die het nodig heeft om te overleven in de regio). Je kunt een paar ervan hier in screenshots bekijken.

Stevens’ taalgebruik is niet echt volwassen en nogal plat. Maar hij maakt een goed punt dat de rijke buurtbewoners van de kerk waarschijnlijk niet graag horen: dat ze misschien wel écht een verstoord beeld van wat normaal is hebben. En toch aan een zekere entitlement lijden.

Ik zie het hier in mijn buurt, West Oakland (op ongeveer 50 kilometer van Palo Alto). Ooit was dit een welgestelde Afrikaans-Amerikaanse buurt. Door allerlei gebeurtenissen werd het in de jaren ‘70 een ghetto, tot zo’n tien jaar terug. Nu is het in rap tempo aan het gentrificeren. Aan het einde van mijn straat wordt een nieuwbouwwijk uit de grond gestampt die je in Lelystad doet wanen. Maar twee straten daarvandaan wonen tientallen mensen in tenten onder de snelwegovergangen. En op buurtbewonervergaderingen komen de mensen uit die rijke nieuwbouwhuizen klagen over de ‘overlast’ van de daklozengemeenschap, zonder enige sympathie voor hoe die mensen dakloos raakten (de idiote huurprijzen en het gebrek aan een sociaal vangnet, doorgaans). Ze stemmen allemaal braaf op de Democratische partij, maar betalen (heel) veel geld om ergens te wonen en willen niet dat hun leefomgeving ‘verpest’ wordt door bedelende daklozen. Palo Alto is nog een graadje erger.

Ik generaliseer natuurlijk: niet iedereen met veel geld is egoïstisch, en er zijn talloze redenen waarom mensen dakloos worden. De ongelooflijke ongelijkheid in deze regio is een complexe situatie waar ik al twee jaar mee worstel, en waar ik waarschijnlijk nooit helemaal uit kom. Maar waar Gregory Stevens volgens mij terecht zijn vraagtekens bij zette is het Silicon Valley-liberalisme, dat wel iets weg heeft van het nimby-syndroom. ‘Ja, ik steun alle progressieve, sociale ideeën, maar alleen als ik eerst krijg waar ik voor betaald heb en er verder geen last van heb.’

Het kan ook bijna niet anders dat de cultuur van de werkomgeving doorsijpelt in de privé-sfeer. Een startup is pas echt succesvol als het exponentieel groeit (en veel geld oplevert voor de investeerders) – en daar moeten anderen in de markt voor inleveren. Uber en Lyft hebben de taxi-industrie zo’n beetje de nek omgedraaid (en het openbaar vervoer zou het volgende slachtoffer kunnen zijn). Facebook en Google haalden de kranten-industrie onderuit. Zo werkt kapitalisme en zo werkt Palo Alto, en dat is niet per se slecht. Maar in de privé-sfeer is zulke meedogenloosheid minder op z’n plek.

En hoewel veel Silicon Valley-insiders graag doen alsof het er allemaal heel meritocratisch aan toe gaat, valt dat in realiteit vies tegen (lees daarover het boek Brotopia van Emily Chang – die ik binnenkort ga interviewen voor Knack.be). Het rijke Palo Alto-leven is nou eenmaal maar voor een select gezelschap weggelegd. Als jij tot de rijke, machtige elite-laag behoort en jezelf als progressief ziet, is het aan jou zoveel mogelijk te doen om te proberen het speelveld gelijk te maken. En als dat niet lukt, dan tenminste: to check your entitlement at the door.

Ik denk dat dat is wat Gregory Stevens, met ietwat cru taalgebruik, probeerde te zeggen.