De oplossing voor zowel de economische crisis en het klimaatprobleem is duurzame economische krimp.
Dit is geen authentieke eigen stelling maar de conclusie van een (literatuur)studie uitgevoerd aan de Universitat Autonoma de Barcelona. De publicatie in Journal of Cleaner Production bundelt vijftien artikelen van vooraanstaande wetenschappers uit de economische, sociale- en milieuwetenschappen. Duurzame krimp van de huidige economie, zogenaamde ‘degrowth’, kan de destructie van onze natuurlijke hulpbronnen verminderen en tegelijkertijd menselijk welzijn verhogen is hun conclusie. Volgens de wetenschappers is degrowth niet alleen wenselijk maar ook onvermijdelijk gezien de planetaire grenzen waar we tegenaan lopen. Maar economische groei wordt nog door hele volksstammen economen, politici en beleidsmakers als heilig gezien. Lukt het wetenschappers ooit om dit heilige huisje voorgoed in te trappen voordat het te laat is? Vandaag start in Barcelona de Conference on Degrowth. In een Spaanse stad met 1,6 miljoen inwoners waar men in de steeds heter wordende zomers per schip drinkwater importeert moet het verdedigen van bovenstaand saillant toch een (egyptisch of senegalees) importpeuleschilletje zijn?
Reacties (18)
Altijd leuk, proefballonnen. Helaas lijkt men niet te beseffen dat de mens nog steeds een beestje is dat geen enkel belang heeft met krimp. Daarbij heeft de welvaartsgroei van de laatste 50-100 jaar ook veel positieve effecten opgeleverd; de grote rivieren in Nederland zijn redelijk schoon, luchtkwaliteit is zwaar verbeterd, er worden natuurgebieden gecreëerd en er zijn nieuwe energiebronnen aangeboord (bv nucleair en zon). Honderd jaar terug in de tijd zou voor Nederland en het milieu in Nederland niet bepaald goed zijn.
De mens een beestje met geen enkele belang bij krimp? Als de mens deze wereld nog leefbaar wil houden, dan dient men in te krimpen, op allerlei gebieden. Als je dat geen belang wilt noemen…
@1: Maar het is niet 100 jaar terug in de tijd. Het is verminderen met de huidige kennis peil.
@JW Het gaat hier over economische krimp. Dat de wereld best toe zou kunnen met minder mensen klopt, aangezien rijkere mensen over het algemeen minder kinderen krijgen zou dat eerder een pleidooi zijn voor groei.
@Chinaman: Volgens mij is het concept van degrowth nog niet uitputtend onderzocht, dus waar baseert u zich op?
Wel grappig dat de site van de degrowth conferentie het volgende meldt:
“We are all volunteers”
Alsof onbetaalde arbeid geen waarde vertegenwoordigt.
Zonder mij verdiept te hebben in de degrowth studies (om de een of andere reden willen ze dat ik betaal om toegang te krijgen tot sciencedirect, zo komen we nooit ergens met degrowth natuurlijk als ik moet betalen voor diensten), zou mijn grootste kritiek zijn:
1. er is niets slechts aan growth als principe als men de huidige nadelige effecten kan neutraliseren, bijvoorbeeld door kunstmatige bomen te maken die CO2 gebruiken als brandstof, of als ik nog prijziger voedsel eet omdat het gezonder is, of omdat we renewable energies gebruiken etc. Growth betekent niet alleen meer, maar ook beter. Zo hebben we nu dankzij groei een veel hogere productiviteit en dus vrije tijd, waarin we kunnen neuzelen op blogs en ons kunnen aftrekken op vieze plaatjes elke dag.
2. hoe meten ze growth en degrowth? Groei is de waarde van de total economie, maar dat is voor een belangrijk deel speculatie, schaarste, vraag en aanbod. Zelfs met stabiele productie (god verhoede ons dat er geen verbeteringen meer plaatsvinden) wisselen prijzen.
Een interessant concept, ga er over lezen, hoewel ik bang ben dat het typische literatuur gaat zijn.
Ben benieuwd wat ze hier bij dat andere, meer opinierende blaadje van Reed-Elsevier in Nederland van vinden…
Men zou om te beginnen eens moeten stoppen met steden te laten groeien boven hun potentieel dat geboden wordt door de lokale natuurlijke draagkracht.
Anders gezegd: stop met waterimport naar Barcelona.
MBT Advertising:
“apart from discussing about putting a limit on advertising, should we not ask ourselves, firstly, whether we would like to keep any communication system at all if we were to live in a society of degrowth”
“are we sure that the Internet – the most recent innovation, the latest revolution, the new kind of communication – will not reveal sometime soon the same limitations that we have encountered in all its
predecessors?”
MBT Finance:
“long term interest rates near or even below zero”
“the building of regional currencies and regional credit markets will be an important step to a degrowing economy”
“councils (centrale committees) being responsible to deliver the savings (hier bedoelen ze met ‘savings’ de vastgestelde waarde van kredieten) to different projects will give then 50 % of the credits to those investments which are foreseen to be very economically productive and 50 % to investments which are foreseen to be very socialy or ecologically productive.”
Lachwekkend stupide, is mijn voorlopige conclusie.
Mooi idee, maar de door Caprio geciteerde voorstellen zijn natuurlijk bezopen, Stalinisme ten top. Ik neem aan dat de citaten uit bedoelde studie komen. Wil je iets bereiken is efficiency een eerste vereiste.
Klein hindernisje voor degrowth: de mensen willen groei, dat drijft ze nu eenmaal voort; zelfs als de gegoede klasse hier negatieve groei zou omarmen dan zullen de lagere klassen toch nog nieuwe velgen willen onder een BMW van twee generaties geleden ipv onder een van drie generaties geleden. Hetzelfde internationaal: Chinezen, Indiërs en Afrikanen willen gewoon naar de westerse levensstandaard. Een klein stapje terug van de ene groep is een druppel op een gloeiende plaat vergeleken met de meerconsumptie van de andere groep.
Oplossingen zullen moeten komen uit geboortebeperking en de wetenschap, zonder dwang maar met overtuigende argumenten.
Welk leuk denkmodel: hoe zou Nederland moeten draaien als er ineens 50% minder mensen zijn?
Op de eerste link geklikt:
The expression, “Beyond GDP”, is in fashion in Brussels among some European civil servants and politicians, 40 years after Commission President Sicco Mansholt had already criticized GDP, and proposed zero economic growth in rich countries. The slogan in Brussels is “the greening of the economy: beyond GDP”. But “Beyond GDP” should mean not only to devise better indicators to measure human welfare, but also to go beyond the single imperative of economic growth in the rich countries.
BNP als imperfecte maatstaf voor welzijn is allerzins redelijk. BNP als overbodige maatstaf voor rijke landen lijkt me dat niet. Door BNP als politieke doelstelling tot overbodig te verklaren doe je een uitspraak over de (ir)rationaliteit van burgers. Die uitspraak lijkt mij filosofisch, maar vooral politiek, heel moeilijk te verdedigen.
Een cijfermatig voorbeeld. De V.S. hebben een hoger reeel BNP dan Nederland. Ik zeg reeel BNP omdat het normale BNP enkel de cijfertjes zijn die op winkelschappen en loonstrookjes worden geplakt, en in die zin volledig irrelevant zijn voor het maatschappelijk welzijn. Een brood voor 2 miljard dollar maakt van Zimbabwe geen welvarend land.
Het reele BNP wordt berekend door middel van zogehete PPP-wisselkoersen. Deze zijn de hypothetische wisselkoersen die corrigeren voor de verschillen in koopkracht tussen twee landen, in dit geval de V.S. en de Nederland. Uit de PPP-tabellen van 2009 blijkt de euro ongeveer 20% overgewaardeerd te zijn tov de dollar (bron: OECD). De reele BNP vergelijking gaat als volgt: tel de nationale inkomens van de V.S. en Nederland op en converteer deze met behulp van de PPP-wisselkoers naar dezelfde eenheden; constante koopkracht dollars of euro’s. Hieruit blijkt dat de V.S. per capita ongeveer 15% meer kan consumeren dan de Nederlander.
De stelling dat het reele BNP voor rijke landen een irrelevante maatstaf is voor het maatschappelijk welzijn is in feite een stelling tegen de PPP-methode. Blijkbaar gaat er iets mis in de bereking van de PPP-wisselkoers. PPP’s van de Nederlandse euro’s tov Amerikaanse dollars worden berekend door na te gaan hoeveel meer of minder euro’s dan dollars je nodig hebt om hetzelfde ‘mandje’ aan goederen en diensten te consumeren in Nederland vergeleken met in de V.S. Leuk is dat de OECD deze hypothetische wisselkoersen ook voor deelcategorieen van goederen en diensten berekent.
In 2005 kreeg je voor 1 U.S. dollar 74 euro cent. Maar volgens de PPP-methodiek had je in Nederland maarliefst 89 euro cent nodig om hetzelfde te kunnen kopen als voor 1 U.S. dollar in de V.S. Deze onderwaardering van de Amerikaanse dollar geldt voor goederen als vervoer (ruim twee keer zo duur in Nederland als in de V.S.), horeca (anderhalf keer), vlees en vis. In Nederland is goedkoper: onderwijs en gezondheidszorg (met ruim 25%), groenten en fruit, alcoholische dranken en melkproducten. Maar omdat goederen en diensten over het algemeen goedkoper zijn in de V.S., is het reele BNP per hoofd er aanzienlijk hoger dan hier.
Bron: http://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=PPP2005
Terugkomend op de stelling dat het bruto nationaal product per hoofd een overbodige maatstaf van welvaart is, wat rijke landen betreft. Een implicatie hiervan zou kunnen zijn dat de V.S. – ondanks de grotere koopkracht – helemaal niet welvarender is dan Nederland.
Maar in mijn optiek kan je dit alleen betogen door
1). Niet-economische factoren als veiligheid en milieu mee te nemen
2). De PPP-methodiek in twijfel trekken
Het eerste is een valide kritiekpunt, en het BNP zou hiervoor gecorrigeerd kunnen worden (wat bijvoorbeeld het Groene BNP doet). Maar het citaat bovenaan geeft aan dat BNP als maatstaf helemaal niet te redden is. Dus dat impliceert eigenlijk 2): de PPP-methodiek deugt niet. Volgens mij kan je alleen tot een dergelijke conclusie komen als je bepaalde vormen van consumptie als irrelevant of minder belangrijk beschouwt dan de burger dat zelf doet.
Nu kan je vraagtekens zetten bij de welvaart in een land waar alcohol, tabak en vuurwapens spotgoedkoop zijn maar onderwijs en zorg peperduur. En in zekere zin is Amerika ook zo’n soort land. Aan de andere kant zijn de boodschappen, de bus- en treinkaartjes, de autoritjes, het uitgaan, broeken en schoenen, het wonen, etc etc goedkoper dan hier. Het lijkt me heel moeilijk om te beweren dat factoren als deze niet bijdragen aan de welvaart, zelfs in een rijk land als Nederland.
Anders gezegd, ik hoor werkelijk niemand in Nederland zeggen “omdat mijn onderwijs en gezondheidszorg zo goedkoop is, vind het niet erg om meer voor de rest te betalen”. In tegendeel. Boodschappen zijn blijkbaar zo duur in Nederland dat 10% van de bevolking zich gedwongen voelt gebruik te maken van de voedselbank. Het geklaag over de prijs van treinkaartjes lijkt ook nooit op te houden. Ik doe er zelf ook aan mee: het stoort mij mateloos dat ik 2,40 kwijt ben aan een enkele busreis van het centrum van mijn kleine stad naar mijn huis.
Kortom, het idee van de ‘BNP-ontkenners’ is dat de welvaart in de westerse wereld zo hoog is, dat prijzen voor voeding, kleding, vervoer en vermaak eigenlijk niet zoveel invloed hebben op ons welbevinden. Tsja, probeer de zaterdagmiddagshoppers, de voedselbankbezoekers en de NS-reizigers daarvan te overtuigen. Veel succes.
De keuze is simpel
Of we krimpen gecontroleerd, of het gebeurt van zelf ongecontroleerd.
Men hoeft het niet te geloven. De geschiedenis zal het ons leren, over 100 jaar staat de uitkomst in de geschiedenisboekjes (als er tenminste nog onderwijs is dan.)
Streven naar groei in een percentage is een exponentiële reeks. 7% per jaar is een verdubbeling per 10 jaar. Dat is gewoonweg niet te handhaven.
Ons huidig systeem is gebaseerd op 2 onhoudbare principes. Oneindige hoeveelheid fossiele brandstoffen en eeuwig durende economische groei.
Geld = energie. Je baas betaald jou zodat jij je energie besteed aan werk voor hem. Eten is energie. Een product = grondstoffen + energie.
Alles is te herleiden naar energie. Einstein had daar zo’n leuke formule voor die iedereen kent, maar weinig mensen snappen (of de impact beseffen). E = mc2.
In de huidige situatie is de relatie energie vs geld zoek. Dat is dan ook de primaire oorzaak van onze crisis. Dat is dan ook meteen de reden dat de crisis niet afgelopen is. Je ziet de eerste verschijnselen al. Er moest geld gestoken worden om de ontsnapte lucht bij de banken op te vullen. En waar vertaald zich dat in? in terugbetalen d.m.v. belastingen. Lees werken.
Zie IJsland. De schuld die zij hebben zal niet meer op te brengen zijn door die paar honderd duizend inwoners. Wie gaat dat betalen dan? Juist, de kredietverstrekker zelf, wij. Griekenland volgt al, evenals Engeland en het Middellandse zee gebied. Het is een sneeuwbal die als maar groter aan het worden is. 5 jaar geleden lag het probleem op het niveau van de burgers. Toen die het niet konden opbrengen, werd het probleem naar het banken niveau getild. Toen het daar fout ging was de gekozen oplossing het probleem naar het niveau van landen te tillen (geld lenen om banken die niet meer konden lenen te redden). En nu zien we dat de landen in de problemen komen.
Meer geld lenen om in de omvallende landen te pompen is gewoonweg geen oplossing. Kortom, het probleem wordt als maar groter en groter. Krimp i.c.m. een transitie naar een economie en samenleving waar de energie-geld keten weer in balans is, is de enige oplossing.
We leven in een profit based economy. We moeten naar een resource based economy.
Kortom: tijd voor een massaal gewapend internationaal conflict om wetenschap en techniek te stimuleren en anderzijds van wat overbodige mensen af te komen..
Uhm, nee.
Tijd om grenzen af te schaffen, resources te delen i.p.v. te stelen, samen te werken en iedereen een waardig leven te geven.
Arbeid is zo ongeveer het enige waar genoeg van is in deze wereld. Er is zelfs veel te veel van. Daarom is het nog maar zeer weinig waard (marktwerking). Gevolg: grote werkloosheid, veel armoede. Consumptie daalt. Veel goederen produceren heeft dan nog maar weinig zin. De vraag naar arbeid wordt nog kleiner en werkloosheid en armoede groter.
Frisfruitige gevolgtrekkingen cq voorstellen:
1 de middenstand die de laatste decennia langzaam maar zeker aan het verdwijnen is (Europa, VS) wordt teruggebracht op een hoger niveau – maar dat kost geld en geld is er niet. Economische nadruk komt te liggen op de lange termijn, m.a.w. op duurzaamheid.
2 we doen niets en gaan een lange periode van sociale en economische instabiliteit tegemoet. We zien wel waar het schip strandt en wie er overblijft.
3 we beginnen een oorlog, en wel eentje die de voorgaande versies doet verbleken. Blijven er veel minder mensen over, wordt het weer gezellig en een beetje te doen. Er valt weer wat op te bouwen et cetera et cetera.
3a wellicht worden we een handje geholpen door een vogel- of ander terminaal griepje.
4 we verplaatsen onze levens van de real world definitief naar de virtuele (cold Lazarus)
@Imgikke:”De keuze is simpel. Of we krimpen gecontroleerd, of het gebeurt van zelf ongecontroleerd.”
Simpel inderdaad.
@ 12
Gelukkig importeren we energie van die grote gele planeet boven ons hoofd, en die gaat nog wel even mee. Ook is niet voor alle economische groei (extra) grondstof nodig. Voor de westerse wereld zal de groei wel gaan inhouden, voor het grootste deel van de wereldbevolking zit er nog eeuwen groei in het vooruitzicht.