BP toont aan dat maatschappelijke betrokkenheid en geld verdienen alleen samengaan als die maatschappelijke betrokkenheid gemeend is.
Update: nu met foto’s van de posteractie van Greenpeace, onderaan
In de PR-bureau’s van Londen en New York klinkt een aanzwellend gejuich. Oliegigant BP maakt de ene na de andere blunder in de Golf van Mexico. Mocht het bedrijf dit zelf gecreëerde echec overleven, dan zal er flink wat geld in glimmende advertenties en flitsende spotjes gestoken moeten worden om het zeer beschadigde imago op te vijzelen.
Als geen ander heeft BP het laatste decennium de groene trom geslagen. Prachtige commercials moesten er ons van overtuigen dat de olieboer de wereld geen spatje vervuilde, integendeel, de wereld lijkt met de aanwezigheid van BP er alleen maar schoner op te worden. Bij het imago van BP horen fietsende vaders, samenwerkende mensen, slimme ingenieurs en geen olielekken, puffende uitlaten en steden gesmoord in smog. Van dit imago is niets meer over, zoals dit aardige artikel in De Groene constateert.
PROEST!!!! Dat dit imago op klinkklare onzin berust, begrijpen de meesten onder ons wel. Er zit een onhoudbare onderstroom in het beleid van BP – en met hem vele andere grote bedrijven – die zich nu tegen hem keert. En hoe. Op youtube, flickr en andere creatieve sites wemelt het van de vileine spoofs.
Alle grote bedrijven laten zich voorstaan op hun maatschappelijke betrokkenheid. Je bent geen klant, maar familie. We vervuilen de aarde niet, we houden haar draaiende, ook voor toekomstige generaties. Een probleem: je moet het wel menen.
Een interessante visie op deze frictie biedt de Israelisch-Amerikaanse gedragseconoom Dan Ariely in zijn boek Predictably Irrational. Hij wijdt een hoofdstuk aan de tegenstelling tussen marktnormen en sociale normen. In de gedragseconomie wordt al het menselijk handelen in één van deze kampen ondergebracht. Sociale normen zijn de vriendelijke verzoeken van bekenden en onbekenden voor kleine gunsten, zoals het helpen schilderen van een muur. De dienst hoeft niet meteen te worden terugbetaald met een wederdienst of geld.
Sterker nog, zodra er geld bij komt kijken, kom je terecht op het domein van de marktnormen. ,,There is nothing warm and fuzzy about that’’, zegt Ariely. Marktnormen hoeven niet per se kwaadaardig te zijn, maar ze zijn wel gebaseerd op duidelijk principes van voor wat hoort wat, you get what you pay for en aan altruïsme wordt niet gedaan.
Zolang deze werelden gescheiden zijn, is er niet zoveel aan de hand, zegt Ariely. Maar zodra ze elkaar raken, ontstaan er problemen. Zodra marktnormen hun intrede doen, verdwijnen de sociale normen als sneeuw voor de zon. En eenmaal verdwenen, zijn die sociale normen maar moeilijk te herstellen.
BP deed zich voor als een bedrijf dat volgens sociale normen handelde – en besteedde miljarden om dat beeld in onze hoofden te krijgen. Maar het negeren van veiligheidsvoorschriften om een paar honderdduizend dollar te besparen – vanuit een hele simpele bedrijfsoptiek wellicht verdedigbaar – doet dat allemaal teniet. Uiteindelijk ging het BP om een paar schamele centen die hem nu duur komen te staan.
Mocht BP deze catastrofe overleven, dan hoop ik dat hij die overdreven warm and fuzzy spotjes achter zich laat. Ik hoef de komende jaren alleen nog maar te horen: ‘we’re sorry, we’re sorry, we’re sorry’. En alleen als het gemeend is.
Alle posters zijn ook te vinden op Flickr.
Reacties (19)
Schuldig, totdat het tegendeel is bewezen, Sargasso?
Wat is nu precies het punt van de auteur? Hij zegt in de eerste plaats dat ‘zodra marktnormen hun intrede doen, verdwijnen de sociale normen als sneeuw voor de zon’. Ten tweede stelt hij dat hij alleen maar sorry wil horen als dat gemeend is. Deze twee dingen zijn duidelijk met elkaar in tegenspraak. De onmogelijkheid van het tweede, ligt al besloten in het eerste.
Wel interessant om dan te weten is dan dat er een Amerikaanse wet.is die aansprakelijkheid bij boorplatformen limiteerd op 75 miljoen Euro. BP heeft meteen na de gebeurtenis aangegeven hier geen beroep op te doen.
Sociale normen zijn niet definieerbaar, de schade die BP veroorzaakt, uiteindelijk wel. Wat wordt hier nu met elkaar vergeleken ?
@2 juist. dat zullen we nooit horen en het zal nooit gemeend zijn of tot een significante actie leiden.
Zolang bedrijven niet echt bereid zijn om af en toe genoegen te nemen met minder winst, is dat maatschappelijke geneuzel van ze vooral pr-praat.
Vandaag ook weer in nrc.next: een grote glossy advertentie van Shell over schone lucht.
@5: En we kunnen dan weer tot Sint Juttemis wachten tot bedrijven uit zichzelf genoegen nemen met minder winst. Enige manier waarop dat mogelijk is, is een radicale wijziging van ons economisch model. Geen aandelenmarkten meer waar mensen geen reële binding met een bedrijf hebben, maar wel de winst incasseren. Geen bonussen meer die de top van het bedrijf gevoelig maken voor het zoveel mogelijk opstuwen van korte termijnwinsten, ten koste van de stabiliteit op de lange termijn en een stukje gezonde ethiek. Strenger democratisch toezicht door de maatschappij op wat bedrijven doen.
Kortom, slechts de vervanging van het huidige neoliberale economische model door een socialer en minder korte termijngericht model kan dit soort praktijken voorkomen.
@Herman; Welkom aan het begin van de twintigste eeuw. Welkom in de dictatuur.
ja het wordt tijd de de zeven zusters is gewoon zeggen, “de wereld draait op olie, oliewinning is vies, wij doen onze best om het zo schoon mogelijk te doen, maar onze eerste prioriteit zoals bij elk bedrijf is de tevredenheid van haar aandeelhouders, als we onze olieproductie afbouwen wordt het allemaal duurder, dat wil de burger aan de pomp niet, dus vervullen wij een taak die gedaan moet worden.”
@8 haha, ja da’s nog eens eerlijk. ik woon zelf in de VS en moet je eens horen hoe daar gemopperd wordt op de olieprijs – terwijl die zeker de helft is van de onze.
@ 6 Het probleem lijkt me meer dat bedrijven in staat zijn om de echte kosten op de maatschappij af te schuiven (vervuiling, lage lonen, etc.). Dat externaliseren van de echte kosten stop je alleen door regulering te handhaven en de ‘ware prijs’ door te berekenen aan de consument. Maar dan heb je een opstand. Wie wil er een vijfje voor een liter benzine betalen? Want zoiets zal het wel echt kosten.
@7: Dictatuur? Je kunt dit gewoon op een democratische wijze inrichten hoor.
Een samenleving waarin niet de bedrijven, maar het volk het voor het zeggen heeft lijkt me een stuk democratischer dan de huidige samenleving waarin het kapitaal regeert.
@9: En niet te vergeten de lobbies van de grote bedrijven zelf, die met hun soms nagenoeg oneindige hoeveelheid geld, in Europa, maar vooral ook in de Verenigde Staten een buitensporig grote hoeveelheid politieke invloed kunnen uitoefenen. De werkelijke invloed van de burger in kapitalistische democratieën wordt naar mijn mening schromelijk overschat.
@Herman; Het kapitaal regeert nu juist omdat het volk regeert ! We zijn inmiddels Henri Ford voorbij, hoor. Welkom in de eenentwintigste eeuw – u kunt zich een huis, een auto, een vakantie en een iPod veroorloven. De tijden waar u naar terug verlangt waren zonder uitzondering wreed, nepotistisch en feodaal.
En dan zeggen ze dat links conservatief geworden is.
Stel je voor dat BP hier niet aan failliet gaat..
Zouden de andere oliemaatschappijen dan een haar beter worden?
Stel je voor dat BP wel failliet gaat …
Hoe ging dat ook alweer Bhopal. Union Carbide verkocht aan DOW Chemical en weg schadevergoedingen.
@Joost; Het kan niet anders dat als BP failliet gaat, hun boortorens en het merendeel van hun personeel zullen worden opgeslokt door Shell, Exxon, Gazprom e.d. Maar volgens mij doen ze nog steeds wel hun best om niet failliet te gaan.
@3 Rik. Dat maakt BP een nog interessantere prooi voor Shell. Opkopen tegen koers waarin de schade is verrekend en vervolgens beroepen op die wet. Ik zou zeggen Voser waar wacht je nog op.
100 miljoen vaten olie gaat BP aanboren, enkele kilometers voor de kust van Alaska. Schijnt een aanzienlijk risico aan vast te zitten. http://www.nytimes.com/2010/06/24/us/24rig.html
Hoe kun je op basis hiervan de normen van BP inschatten?
De wereldconsumptie olie bedraagt zo’n 85 miljoen vaten per dag. Daar waar men dus gaat boren is er voldoende olie voor iets meer dan één dag.
Welk risico is aanvaardbaar voor een dergelijk relatief kleine voorraad olie?
Wat zijn de ethische normen van BP?
Roept u maar.
Mvgr – B
@16: Wat is het alternatief?
Jan, het alternatief: afkicken van de olieverslaving. Kan best hoor.
Ook de lokale overheden zijn schuldig aan de schade, in mijn opinie. Ze nemen aangeboden hulp niet eens aan. Van de 17.500 manschappen waar ze op kunnen rekenen (via de Feds, op kosten van BP) hebben ze er maar 1640 ingezet.
http://www.jezustoast.nl/?p=320