LONGREAD - Sinds de oorlog in Oekraïne begon, heb ik elke dag contact met mijn twee vrienden in Kyiv. Ik schrijf op wat ze meemaken. Dit is deel 9 uit de serie ‘Overleven in Kyiv’.
Bucha – of Boetsja – is nog geen 25 kilometer van waar Viktor en Ada wonen. ‘We kennen een stel dat daar woonde, maar ze zijn in de eerste week van de oorlog al gevlucht,’ vertelt Ada. ‘Hun huis is compleet vernietigd, maar zij leven nog. Ze wonen nu in Wenen.’
Het zijn niet de enigen die Ada en Viktor kennen die de oorlog zijn ontvlucht. Zo’n tien mensen zijn naar het buitenland gevlucht. ‘Ze vinden dat wij ook moeten vluchten,’ vertelt Ada, ‘maar dat zeggen ze omdat ze getraumatiseerd zijn. Hun huizen zijn verwoest, het onze niet. We blijven hier. Samen.’
Onduidelijkheid
Op maandag 28 maart schrijft Viktor over een dag vol explosies en geluiden van beschietingen. ‘We liepen buiten en plotseling klonk een luide explosie. Alsof iets uit de lucht werd geschoten, maar er viel niets naar beneden.’ De communicatie is verslechterd: wisten Viktor en Ada eerder nog waar een bom is ontploft, blijft nu alles onduidelijk.
Een paar dagen later, als Ada met hun zoontje Tomko over straat loopt, vliegt er plotseling ‘iets’ over, gevolgd door een luide explosie. Het blijft onduidelijk wat het nu precies was.
Toch lijkt het elke dag rustiger te worden in Kyiv. Halverwege de week schrijft Viktor: ‘Het is bijna kalm. Als er nu knallen klinken, worden die vaker veroorzaakt door het luchtafweersysteem dan door inslagen.’
Plannen
Ondertussen raken de schappen in de winkels weer voller en kost het minder moeite om aan eten te komen. Sommige dingen lijken in de buurt van een normaal leven te komen. Ada: ‘We zijn naar een kiosk geweest waar ze warme chocolademelk met marshmallows serveren.’
Blijheid is er nog niet: ‘Het einde van de oorlog is nog niet in zicht, vrees ik,’ zegt Viktor. ‘Daarom zijn we plannen aan het maken over hoe ons leven eruit moet zien in de nabije toekomst. Hoe we bijvoorbeeld op een veilige manier onze ouders kunnen zien die in andere stadsdistricten wonen. We vragen ons ook af of het nodig is te verhuizen. Op het moment is het nergens in Oekraïne echt veilig, maar dat kan veranderen. Of stel dat de oorlog nog heel lang duurt, dan zou Ada toch met Tomko naar het buitenland moeten vluchten. Al wil Ada daar niets van weten.’
Ik begrijp wat hij zegt. Het sloopt; de uitzichtloosheid, het gevoel van geen controle hebben over de situatie. Viktor maakt plannen om niet meer het gevoel te hebben van overgeleverd te zijn aan de grillen van de oorlog. Na wekenlang van dag tot dag leven is de rek eruit.
Somber
Nu beginnen ook de verhalen te komen over mensen van wie ze al wekenlang niets hebben gehoord. Een collega, een familielid. Ada heeft zorgen over een tante die 25 kilometer heeft gelopen naar familie om in veiligheid te komen. Haar man is meegenomen door de Russen. En dan is er nog de nicht die met haar dochter al bijna een maand zoek is nadat de flat waarin ze woont is gebombardeerd. De berichten die ik van Viktor en Ada krijg zijn somber van toon. Het hoopvolle van eerder is eruit. Ze geloven eigenlijk nergens meer in. ‘Er is een wonder nodig,’ schrijft Viktor, ‘want de kans is heel klein dat we een van hen nog levend terug zien.’
En dan, een paar dagen later, op vrijdag 1 april, is er goed nieuws. ‘Mijn oom is vrijgelaten,’ schrijft Ada. ‘Ik ben zo blij. Ook mijn nicht en haar dochter zijn terecht. Mijn nicht is gewond aan haar been, maar niet ernstig. Ze hadden geen elektriciteit, dus ze konden hun telefoons niet opladen. Maar ze zijn veilig.’
Bucha
De blijdschap duurt niet lang. Op zaterdag 2 april komen de eerste berichten naar buiten over de slachtpartij in Bucha. In Kyiv zijn er nauwelijks meer geluiden van beschietingen, ontploffingen en luchtalarmen. Maar Viktor en Ada kunnen daar geen blijdschap over voelen. ‘Het is onmogelijk nu ergens positief over te zijn,’ schrijft Ada. ‘We zien nu wat de Russen met ons land hebben gedaan. Stelen, verkrachten, moorden. In Bucha zijn afgehakte oren gevonden om oorringen af te pakken. Dit soort nieuws maakt ons woedend en we voelen alleen maar haat in onze harten.’
Kijktip
De reisblogger Anton Ptushkin maakte een video van het leven in zijn thuisstad Kyiv. Van hipsters die nog altijd hun latte halen tot mensen die voor anderen koken. Van feesten in kelders tot gewonde kinderen in ziekenhuizen. Opvallend: de meeste mensen in het centrum van Kyiv slapen ’s nachts in hun appartement, en verblijven niet in een schuilkelder, zoals Ada en Viktor.
Vorige afleveringen gemist?
- ‘We houden hoop’ (28 maart 2022)
- ‘Ons zoontje zegt dat hij niet dood wil’ (24 maart 2022)
- ‘We springen niet meer op bij elke knal’ (21 maart 2022)
- ‘Raketten vernietigen onze steden steeds verder’ (18 maart 2022)
- ‘We kunnen volhouden, maar niet falen’ (16 maart 2022)
- ‘Het is angstaanjagend te weten dat deze oorlog niet snel zal eindigen’ (15 maart 2022)
- ‘Eigenlijk kan ik nog steeds niet geloven dat dit gebeurt’ (10 maart 2022)
- ‘Hopelijk overleven we dit’ (2 maart 2022)
* Om de privacy van mijn vrienden te beschermen gebruik ik gefingeerde namen.