Het einde van de zachtmoedigheid

De zachtmoedigen waren niet langer te handhaven. Hoezeer de neoconservatieven, de marktwerkinggoeroes, de nieuw-spirituelen en de financieel toezichthouders ook probeerden – de zachtmoedigen kónden niet kijken met de sociaal-econcomische bril die hen met kracht op de neus werd gedrukt. De zachtmoedigen waren blind voor de waarheid: dat alles, werkelijk alles, in financiële waarde kon worden uitgedrukt. Het was de grootste prestatie van de mens: een systeem ontwerpen waarop alles wat bedacht kon worden – nee sterker nog, de gedachten zelf – op waarde beoordeeld konden worden.

Alles had immers sociaal-economische waarde, uitgedrukt in euro’s. Op die schaal kon alles worden gewogen, bekeken en geanalyseerd. Beleidsmakers werd aangemoedigd vooral strikt te budgetteren en te streven naar kosten-efficiëntie. Wat het beleid moest doen, was zo slank en elegant mogelijk zo min mogelijk kosten, en zo veel mogelijk opleveren. Dit was niet nieuw. In alle tijden was er sprake geweest van een economische afweging, maar dat het door iedereen werd omarmd als als wereldlijke kenwijze was wel nieuw. Het oversteeg de vroegere scheidslijnen in het maatschappelijk debat want iedereen deed mee: confessionelen, liberalen, zelfs socialisten en sociaal-democraten. Iedereen had het over geld, en bij elk interessant plan of leuk voorstel stelde men in de vraag: ‘Leuk, maar wat kost dat?’

Het had al snel zijn weerslag op de maatschappij. Nutsbedrijven verdwenen. Banken moesten zich niet meer bezighouden met zinnig vermogensbeheer, maar werden zelf een marktspeler. De zorg werd in praktische zin geprivatiseerd: zieke mensen beter maken werd een een product en wie keelkanker had kon zorgshoppen. Kwaliteit van leven werd gefiscaliseerd, want voor niets ging de zon op.
Onderwijs werd weg bezuinigd, wetenschappelijk onderzoek moest nog voor de ontdekking in drievoud kunnen aangeven wat de nog niet ontdekte vondst op de lange termijn voor de maatschappij opleverde. Uitgedrukt in euro’s.

Dit systeem werkte uitstekend en alleen de zachtmoedigen lagen dwars. De zachtmoedigen waren altijd al een lastige groep mensen geweest – in de geschiedenis was dat al gebleken. De zachtmoedigen wilden niet vechten en doodgaan in een oorlog, en nu wilden de zachtmoedigen niet overal geld voor vragen. Hoe vaak je een zachtmoedige ook vertelde dat er sprake was van een diensteneconomie, en dat dat betekende dat de economische spin-off onmeetbaar veel groter was dan de financiële transactie an sich, dus dat geld vragen voor een dienst de maatschappij een dienst bewees die veel groter was dan de kleine geleverde dienst op zichzelf, en dat geld vragen voor zelfs de kleinste moeite een daad was van oneindige goedheid en barmhartigheid, hoe vaak dat ook werd uitgelegd: de zachtmoedigen bleven eigenwijs en ‘zomaar dingen voor niets doen’. De zachtmoedigen waren krankzinnig en waren niet langer te handhaven.

Omdat het economisch niet uitkon om alle zachtmoedigen te vergassen – hoe de haviken ook redetwistten, de cijfers van de CPB logen er niet om: de zachtmoedigen zetten gewoon consumptieartikelen om en waren een marktspeler waar geld aan viel te verdienen, zij het iets minder dan aan Henk en Ingrid – werden de zachtmoedigen bijeengedreven in Sint-Michielsgestel. Onder hen waren idealisten, huismoeders, barmhartigen, mensen die ongevoelig waren voor hoe groot de auto van de buren was, er waren kritische geesten en mensen die het simpelweg echt niet begrepen.

In plaats van de aarde, beërfden de zachtmoedigen Sint-Michielsgestel en eenmaal in de vier jaar ging de stabiele rechtste regering direct na het bezoek aan de geschoffeerde Majesteit naar Sint-Michielsgestel om hen in het gezicht te spugen.