Geen bal op tv | Kees van Kooten

Kees van Kooten heeft het Boekenweekgeschenk geschreven en zat daarom bij Boeken met Wim Brands. Wij vrezen dat wij ons erge zorgen over Kees van Kooten moeten gaan maken. Hij lijdt aan een zeer ernstige vorm van nostalgie.

Een van de vele ernstige aandoeningen die het ouder worden met zich mee kan brengen, is nostalgie. Niet iedereen heeft er even veel last van. Net zoals ook niet iedere oudere Alzheimer krijgt. Maar als je er last van hebt, is het vaak zeer ernstig.

Iemand die aan een zeer ver gevorderde vorm van nostalgie lijdt, zo erg dat ik vrees dat het terminaal is, is Kees van Kooten. Het begint zelfs bijna op een vorm van dementie te lijken. Nog even en Kees van Kooten heeft het alleen nog maar over de verloren kleuren van zijn postzegelverzameling, over de autopyjama, over dagjes naar de bloembollen, over de geur van boeken (die zoveel lekkerder ruiken dan een iPad), over de agenda’s van zijn vader (waar je tenminste nog kunt vinden hoeveel een rolletje pepermunt in 1962 kostte, eat that wikifuckingpedia!) en over vergeten radioprogramma’s met introtunes van drie minuten. Volgens Rudy Kousbroek is er geen treuriger gevoel dan de weg weten in een huis dat niet meer bestaat. Maar Kees van Kooten zwelgt in dat soort gevoelens. Die zit met een gelukzalige glimlach op zijn bakkes herinneringen op te halen aan een tijd die nooit geweest is. 

Momenteel raast Kees van Kooten door het land ter promotie van het door hem geschreven Boekenweekgeschenk ‘De Verrekijker’. ‘De Verrekijker’ gaat over de verrekijker van zijn vader. Over dé verrekijker van zijn vader. Want dat was me wat, in die tijd. Een verrekijker. Een man had een verrekijker. Dat was zijn trots. Wat hij daarmee deed? Kijken. Op het Drielandenpunt staan en kijken. De blik van Van Kooten gaat schuin omhoog. We ontwaren een kleine twinkeling in zijn ogen. Zijn mondhoeken krullen naar boven. Ach ja, de man en zijn verrekijker. De waarde van dingen. Vroeger had je van alles één ding. Eén verrekijker. Eén stofzuiger. Eén stoffer en blik. Eén asbak. Eén knuffel. Moet je eens kijken naar vandaag de dag. Honderd knuffels hebben ze. En als ze op vakantie gaan, dan mogen ze er tien mee nemen. TIEN!! Hoeveel knuffels had jij, Nelleke? Geen knuffels. Geen knuffels? Geen knuffels. En was je ongelukkig? Nee.

Nelleke Noordervliet heeft het Boekenweekessay geschreven. Over gouden tijden, zwarte bladzijden. “Een roadmovie”, zegt Kees van Kooten verrukt. Naast hopeloos nostalgisch is Van Kooten ook nog eens chronisch behaagziek geworden. Kees en Nelleke zitten bij het tv-programma Boeken. Met Wim Brands. Nelleke Noordervliet legt nog wel wat realiteitszin aan de dag door alle nostalgie in de context van het ouder worden te plaatsen. Maar Kees van Kooten draaft maar door. Hij draaft zo ver door dat je aan het eind alleen maar bij jezelf kan denken: godzalmekrake, wat is Kees van Kooten een verschrikkelijke oude zeur geworden, dat Boekenweekgeschenk, daar loop ik dit jaar maar eens met een grote boog omheen.

En dat terwijl hij altijd een van mijn favoriete schrijvers van het Nederlandse taalgebied was. En zijn programma’s met De Bie mijn jeugd hebben gekleurd. Kees van Kooten nu lijkt wel een typetje van Kees van Kooten toen. Maar dan mislukt. Het soort typetje dat destijds nooit door de ballotage van Koot & Bie was gekomen. Maar ja, vroeger was alles nu eenmaal beter. Daar kan die arme Kees van Kooten ook niets aan doen. Nu niet. En toen ook niet.