In het kader van ‘Kunst op Zondag’ publiceert Sargasso een open brief aangaande de aanstaande ontruiming van het culturele centrum Schijnheilig in Amsterdam.
Onderstaande open brief schreef ik ten behoeve van het gekraakte culturele centrum Schijnheilig. De Amsterdamse driehoek wil dit centrum aanstaande dinsdag ontruimen in verband met het uitvoeren van het kraakverbod. Reden tot zorg, zoals de brief uitlegt; Schijnheilig is namelijk een fantastisch initiatief en een zegen voor de stad.
Amsterdams beleid is om het ontruimen te beginnen met panden die overlast veroorzaken of die in gebruik waren op het moment dat ze gekraakt werden. Ik schreef de brief op een moment dat de overweging om Schijnheilig te ontruimen nog niet bekend was.
Geachte burgemeester,
Zojuist heb ik kennis genomen van uw besluit het gekraakte culturele centrum Schijnheilig aanstaande dinsdag te ontruimen. Dit besluit verbaast en verontrust mij in hoge mate. Vanuit mijn gezichtspunt van professioneel scheppend en uitvoerend kunstenaar (componist, pianist, auteur) wil ik dit graag toelichten.
Verbazend is dat Schijnheilig kennelijk tot de prioriteitspanden behoort, en dus door u beschouwd wordt als een pand dat overlast veroorzaakt. Deze inschatting is volstrekt in strijd met mijn eigen ervaringen in het pand en met de groep mensen die het de afgelopen maanden gerund hebben. Ik heb zelden zo’n positieve sfeer meegemaakt in een cultuurinstituut als bij Schijnheilig. Nooit was er sprake van het minste spoor van agressie tijdens de vele bezoeken die ik het pand heb mogen brengen, en altijd trof me de zorgvuldigheid waarmee elke mogelijke overlast die bezoekers aan het pand zouden kunnen veroorzaken werd tegengegaan. Schijnheilig veroorzaakt niet meer overlast dan welke andere culturele instelling dan ook (inclusief het Concertgebouw, enzovoort) en zeker veel minder dan het gemiddelde café.
Verontrustend zijn de implicaties van de ontruiming voor het culturele leven in Amsterdam. Vrijplaatsen als Schijnheilig zijn onontbeerlijk als een stad een artistiek leven wil hebben dat niet compleet wordt doodgereguleerd door de procedures en criteria van kunstfondsen, dan wel door de procedures en eisen van de cultuurindustrie. Bij Schijnheilig is het mogelijk om evenementen te organiseren zonder dat daar eerst maandenlange verantwoordingstrajecten aan vooraf gaan. Als componist heb ik er risicovol werk kunnen presenteren voor een zeer geïnteresseerd en veelzijdig publiek, dat afwijkt van het gebruikelijke specialistische publiek voor hedendaagse concertmuziek. Dit biedt fantastische perspectieven voor het ontwikkelen van vernieuwend werk én van nieuw publiek. Ik heb dan ook plannen voor verdere concerten en experimentele workshops die specifiek toegesneden zijn op de mogelijkheden van Schijnheilig en nergens anders zo goed tot hun recht zouden komen.
Graag benadruk ik dan ook de uniciteit van Schijnheilig als podium. Andere, meer gespecialiseerde en professionele podia in Amsterdam missen eenvoudigweg de flexibiliteit die nodig is om projecten van een bepaalde soort tot bloei te brengen: projecten die tegelijk organisatorisch laagdrempelig, inhoudelijk onvoorspelbaar en kwalitatief hoogwaardig zijn. En in de “broedplaatsen”, de van overheidswege georganiseerde vrijplaatsen die geacht worden het soort cultuur dat door de kraakscene is mogelijk gemaakt voort te zetten, zie ik nauwelijks iets gebeuren met vergelijkbare uitstraling. In de vele jaren dat ik concerten en evenementen heb georganiseerd ben ik nog nooit met een zo enthousiast en enthousiasmerend instituut mogen werken als Schijnheilig.
Dat dit volkomen vrije podium dreigt te verdwijnen juist op het moment dat de kunstensector een uiterst barre tijd tegemoet kan zien is niet minder dan een catastrofe. Precies als de overheid zich terugtrekt en het voortbestaan van de vrije kunsten niet langer wil garanderen zijn vrijplaatsen noodzakelijk voor het overleven van de artistieke impuls. Met de ontruiming van Schijnheilig zendt u als stedelijk bestuur dan ook pertinent de verkeerde boodschap, namelijk: “Amsterdam wil geen vrijplaatsen”.
Welnu, dat is geen stad waar ik wil wonen. Voorzover ik Amsterdam begrijp als de meest vrije, creatieve stad van ons taalgebied en omstreken beschouw ik uw ontruimingsplan als fundamenteel anti-Amsterdams.
Onze stad heeft, nu meer dan ooit, initiatieven als Schijnheilig nodig. De ontruiming mag niet plaatsvinden. Ik reken op uw wijsheid.
Hoogachtend,
Samuel Vriezen
Inmiddels is op een commissiezitting van de gemeenteraad gebleken dat Van der Laan Schijnheilig wil ontruimen omdat er “lokaalvredebreuk” zou zijn geconstateerd. Van der Laan deed daarbij de suggestie dat deze constatering juridische waarde heeft, maar dat is incorrect – de “geconstateerde” lokaalvredebreuk betreft een onbewijsbare slag in de lucht van Justitie. Het is dan ook simpelweg niet waar, reden waarom Justitie dit voorjaar deze aanklacht ook heeft moeten laten vallen. Nu opeens verschijnt deze lokaalvredebreuk-leugen dus als stok om de hond mee te slaan.
Dat is nou het soort manoeuvres waardoor althans van deze burger het vertrouwen in de politiek niet toeneemt.
Teken hier de petitie tegen ontruiming.
Reacties (32)
Volgens mij heb je een punt Samuel. Misschien vindt zelfs ‘de mens’ Eberhard van der Laan dat je gelijk hebt. Helaas denk ik dat wie ‘gelijk heeft’ in dit geval irrelevant is.
De PvdA burgemeesters van 3 v/d 4 grote steden krijgen van de dominante rechtse media/politiek de wind van voren als ze ‘de wet niet uitvoeren’. Als reactie voeren de burgemeesters nu al een poosje een ferm, restrictief beleid.
Je argumenten in je brief, valide of niet, zijn om die reden gericht aan dovemansoren…
Ik ben verschrikkelijk tegen kraken uit principe. Ook vind ik de argumenten van wat redelijker mensen (mbt. leegstand en speculatie enzo) gewoon bullshit. Als je leegstand en speculatie wil tegengaan, doe dan iets anders. Schaf de overdrachtsbelasting af. Of keer het om, zoals in Frankrijk, of maak het aflopend. Maar diefstal door burgers is geen remedie tegen diefstal of inertie (of in het geval van Nederland: gewoon keiharde corruptie) door de overheid.
En toch he ? De leukste feestjes die ik ooit gehad heb, met de aardigste mensen die ik ken, waren allemaal in kraakpanden.
@1 Precies! Een colonne eenmaal in beweging, kan niet meer worden gestopt.
Uit de cultuurpassage van het regeerakkoord:
– De overheid schept condities op het gebied van kunst en cultuur die de kwaliteit verhogen en de toegankelijkheid waarborgen.
– Het kabinet wil meer ruimte geven aan de samenleving en het particulier initiatief en de overheidsbemoeienis beperken.
– Kunst en cultuur zijn tenslotte ook van en voor de samenleving.
– Culturele instellingen en kunstenaars worden meer ondernemend en gaan een groter deel van hun inkomsten zelf verwerven.
– Actieve cultuurparticipatie blijft ook van belang.
Schijnheilig voldoet aan al deze punten. Mocht het zo zijn dat het pand dat door Schijnheilig wordt gebruikt, echt nodig is voor betaalbare woningen, ontruim dan niet maar biedt ze een van de leegstaande bedrijfspanden aan.
‘Schijnheilig is een rondzwervend collectief’ lees ik via hun website. Tijd om verder te zwerven dus. Blijf je lekker edgy van ;-)
Joepie. Een protestoptocht voor de cultuur en het kraken. Denkt een van die deelnemers wel eens na over
a) welke boodschap ze uitzenden
b) aan wie die boodschap dan gericht zou moeten zijn
en c) wat het effect daarvan is.
Kraken is gestorven, en niet in de laatste plaats omdat de kraakscene totaal geen zelfkritisch vermogen kent. Ook hier weer lijkt kraken het doel te zijn, en niet slechts een middel om kunst mogelijk te maken, of leegstand tegen te gaan. Waarom niet een dealtje sluiten met de gemeente om een of ander pand voor korte of langere tijd te gebruiken? Waarom moet het dan perse met een breekijzer?
@5:
Wel eens in Schijnheilig geweest? Of baseer je je oordeel geheel en al op wat de media je voorschotelen?
Het punt is juist dat Schijnheilig niet kraakt om te kraken, maar om kunst en debat mogelijk te maken. Ik ken weinig culturele centra in Amsterdam die zo bruisend zijn als Schijnheilig. Als Schijnheilig onder het Kunstenplan zou werken, dan zouden ze voor de kwaliteit van de programmering, publieksbereik en relevantie alleen maar waardering krijgen. Maar die buiteninstitutionele programmering waarmee dat alles tot stand komt, krijg je alleen door dus juist NIET onder het kunstenplan of onder watvoor Plan dan ook te werken.
@6
Nee, en het is er vast fantastisch. Mijn punt is dat dit soort marsen totaal geen zin hebben, juist omdat het kraakdebat zo beladen is in de media. Zoek je die media op, dan kun je als kunstminnende kraker of krakende kunstenaar alleen maar verliezen.
Door nog eens een keer de nadruk te leggen op het kraken is deze mars bij voorbaat al zinloos. Van der Laan is gebonden door het politieke tij. Help hem jezelf te helpen, door voorstellen te doen die wel in het huidige discours passen.
Want de kans om het discours te bepalen heeft de kraakwereld al grondig verprutst. Helaas.
@7
Je hebt een punt, vrees ik. Maar ja, door niet te demonstreren bepaal je het discours ook niet. Dus je kunt beter brullend naar de slachtbank gaan dan gedwee. En vooral: het discours bepaal je elders, inderdaad, dus je moet vooral ook niet alléén demonstreren, maar ook stukken schrijven, rechtzaken beginnen, debatteren, kunst maken, etc. Gebeurt ook allemaal.
En dan nog zal Schijnheilig waarschijnlijk ontruimd worden. Maar juist omdat het om iets groters gaat, en dat grotere nog steeds bestaat als Schijnheilig ontruimd is, houdt het maken van het discours niet op bij die ontruiming.
@6
Overigens zeg je dat het Schijnheilig niet om het te kraken te doen is, maar zelf zien ze geen andere manier dan kraken om hun activiteiten te ontplooien. Ik vind dat dicht bij “kraken om het kraken” komen, een compromisloze houding die iedere alternatief al bij voorbaat uitsluit. Ongebruikte panden kunnen ook benut worden zonder ze te kraken. Onderstaand is een citaat van de site van Schijnheilig:
“Kraken is onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis en ontwikkeling van Schijnheilig. Schijnheilig ziet kraken als een politieke act waarmee een signaal wordt afgegeven dat er misstanden zijn op het gebied van woningnood en leegstand. Tegelijkertijd willen we laten zien dat je iets positiefs kan doen met lege verkrottende panden in de stad. Meer dan dat is kraken voor Schijnheilig ook onderdeel van een houding waarbij niet automatisch de status quo wordt geaccepeerd (ten opzichte autoriteiten, commerciële organisatievormen en de ontwikkeling van de stad).”
En wat dát de belastingbetaler allemaal niet kost inderdaad @Peter, die ruim boven de 1.000.000 m² aan leegstaande kantoren in A’dam. Nieuwe wet Kraken en Leegstand echter valt per saldo positief uit voor onze vastgoedbaronnetjes: Bij leegstand langer dan 12 maanden kan de eigenaar van een gebouw, naast een boete van e 7.500,-, door de gemeente worden verplicht om aan een door de gemeente voor te dragen partij een bruikleenovereenkomst aan te bieden. De pandeigenaar kan dit eenvoudig omzeilen door binnen drie maanden een bruikleenovereenkomst met een “andere partij” af te sluiten. En zo was het cirkeltje weer mooi rond…
Katvangers borrelen op hè, of sowieso de 2e hands automobielbranche. Garantie tot het hek. En nu niet moeilijk en heel gauw oprotten doen anders hangt Wodan aan je broekspijp. Terwijl er nota bene de Bovag vlaggetjes toch fier wapperden. Knappe jongen die dan de neiging kan onderdrukken daar zélf dan maar eens een vlag te gaan planten…
Mooi beargumenteerd en genuanceerd opgestelde brief verder aan de edelachtbare, prachtig.
Up your’s, met de knop eerst…
1@ wind? ik vind het meer een rechtse rioollucht
Of het eigendomsbegrip nu zo ver moet worden uitgebreid dat altijd zonder meer door de politie moet werden meegewerkt aan speculatie, woeker en leegstand weet ik niet zo zeker. Ik denk dat krakers bij speculatie en woeker wel een functie hebben, zowel als signaal naar de omstanders als ook als uiting van machteloosheid van woningzoekenden. Als er werkelijk namaak huurovereenkomsten worden opgemaakt of schijn-investeringsplannen worden bedacht om krakers uit panden te laten zetten dan laat de overheid zich ringeloren, vind ik, en daar wordt ik zelfs boos van. Maar er schuilt ook een vorm van eigenrichting in de kraakbeweging, en er lopen wel veel rare lui in de beweging mee. Maar mijn idee is toch dat de wetgever zich de laatste tijd heeft laten ringeloren – omdat er teveel leegstand dreigt wordt het kraken aangepakt! Verder erg eens met YP @10.
Ik vind dat soort dingen gewoon niet netjes, zo ongeregeld, daar word ik ongemakkelijk van.
Dat soort vrijplaatsen zijn eigenlijk een beetje gratis buurtcentra of een gratis psychiatrische opvang, zonder subsidie. Het irritante van dat soort vrijplaatsen is dat ze vaak zo stigmatiserend en gestigmatiseerd links zijn. Ik vond de mate vanvoorspelbaarheid en uniformiteit in dat soort kringen altijd stuitend. Daar loopt een burgerlijk gezinnetje of Turkse opa niet zo makkelijk naar binnen. Je kunt natuurlijk niet zomaar linkse radicalen subsidieren zonder dat je ook rechtse radicalen subsidieert. Misschien een idee voor de linksradicalen om ruimte beschikbaar te stellen voor neo nazis.
@14 die kraken ook:
http://www.ravagedigitaal.org/2001_2002/0112a11.htm
http://www.ravagedigitaal.org/2001_2002/0112a11.htm
probleem met die extra rechtse krakers is alleen dat het altijd uit de hand loopt als er wat minder geblondeerde medemensen in de buurt komen
De geringeloorde overheid besprak ik al, maar er speelt nog meer. Over een ontruiming van een groot pand in Utrecht lees ik: “Het pand moest leeg omdat het brandonveilig is en omdat de krakers de drie bedrijven die er als anti-kraakhuurders in zitten, zouden hinderen.” Afgezien van de inherente paradox in deze argumentatie vraag ik mij af of de overheden de brandveiligheid wel steeds op dezelfde manier in hun dagelijks beleid in weging nemen. Hoe was het immers met de (gebruiksvoorschriften en) brandveiligheid van allerlei andere panden, zoals bijvoorbeeld Knol’s Koek, diverse vleesverwerkers, de scholen De Hoeksteen en De Vlint in Groningen, het cellencomplex op Schiphol-Oost, Citybox in Amsterdam-Noord, allerlei parkeergarages in het algemeen en allerlei horecatoestanden in het bijzonder – en ga maar door. Als aan overheid en bedrijfsleven echt even doorslaggevende brandveiligheidseisen zouden worden opgelegd als kennelijk in Utrecht aan woonruimte wordt aangelegd dan zou mogelijk zelfs het Catshuis leeg hebben moeten staan. Om maar te zwijgen over het Hemeltje of de vuurwerkopslag in Enschede.
Ik voel het verwijt dat ik vanuit mijn onbegrip voor de ongeloofwaardige argumentatie van hotemetoten in Utrecht overdrijf en onsmakelijk de veel ergere gevolgen gehad hebbende nalatigheid van allerlei andere hotemetoten meen te moeten aanroepen. Dat is spelen op de man, niet op de bal. Of is de overheid ondeelbaar één, en dan inderdaad naar het zo uitkomt hypocriet over brandveiligheid?
Wat zonde! Ben er een aantal keer geweest en had het altijd erg naar mijn zin. Ik wil Cohen terug als burgemeester (in de kamer is ie toch niet erg op zn plaats).
Je kunt natuurlijk niet zomaar linkse radicalen subsidieren zonder dat je ook rechtse radicalen subsidieert.
Maar in dit geval is er helemaal geen subsidie. (Het bewijs dat ze de Nederlandse kunst van de toekomst vertegenwoordigen…)
Overdrachtsbelasting heeft niet gezorgd voor een verstoorde markt, absurde hoeveelheden ‘subsidie’ en kredietverslaving hebben daar voor gezorgd.
Het wordt niet opgelost omdat we met z’n allen zo nodig het spelletje moeten spelen.
@14: als je denkt dat ‘burgerlijke gezinnetjes’ en ‘Turkse opa’s’ op een plek als Schijnheilig niet welkom zijn, zit je er aardig naast. Wel zijn die gemiddeld natuurlijk wat minder geinteresseerd om te komen luisteren naar (bijvoorbeeld) de experimentele composities van de brievenschrijver. Maar dat doet niet af aan de waarde van dat soort acts.
Daarnaast is van subsidie natuurlijk geen sprake: het goede aan een initiatief als Schijnheilig is juist dat er zelfstandig geprobeerd wordt om (zonder winstoogmerk) iets moois neer te zetten.
Natuurlijk moet er gelet worden op het belang van de pandeigenaars, maar vergeet niet dat die onder de oude kraakwet een pand konden laten ontruimen als ze aantoonbaar plannen hadden om het te gaan gebruiken, als het pand schade ondervond van de krakers, of als er sprake was van overlast.
@18: subsidie in de vorm van vastgoed zonder huur, bedoelde ik daarmee.
@20: ze zijn er wel welkom, maar ze herkennen zich er niet.
@15: ja da’s bijna 10 jaar geleden dat stuk en dan stond er al dat het opvallend was dat er rechtse krakers waren.
@21: nou en? Die mensen voelen zich misschien ook niet thuis in het Concertgebouw.
En er is een wezenlijk verschil tussen het subsidieren van links-radicalen en het, onder strenge regels, toestaan van kraken waar dit in het belang is van een stad. Extreem-rechtse krakers zijn er misschien niet veel, maar er zijn wel veel mensen die gekraakt wonen en netjes PvdA stemmen. (Ik geloof dat alleen Wilders dat nog een extreem-linkse partij noemt.)
@22 dla: “een wezenlijk verschil”
wat is het verschil dan? Het feit dat links-extremen burgerlijk worden op het moment dat ze zogenaamd een ‘eigen huis’ hebben en ouder worden, is te verwachten maar staat los van het archetype kraker.
Die strenge regels van het kraken van je waren verrassend eenvoudig en ruimhartig.
@4:
Ik zou je haast ook veel “edgy-ness” willen toewensen, maar anders dan jou wens ik niemand dingen toe die ik niet zelf ook wil meemaken.
@caprio: het verschil is
1. Dat het geen subsidie is
2. Dat het toestaan van kraken *niet* een bepaalde politieke groep bevoordeelt. Kraken stond iedereen vrij, los van of bepaalde mensen sneller geneigd zijn het ook te doen.
3. Dat er een bepaald maatschappelijk belang bij gediend is.
1 t/m 3 gaan niet op voor het geven van een zak geld aan de International Socialisten of de NVU, dus dat is een wezenlijk verschil.
Overigens waren die regels niet losjes en juist in het voordeel van de eigenaren: het gebeurde vaak zat dat een pand ontruimd moest worden omdat de eigenaar zogenaamd nieuwe plannen had. Het bewijs daarvoor hoefde maar weinig concreet te zijn. Vervolgens gaan er een paar maanden anti-krakers in, waarna leegstand volgt.
Je zal hier ongetwijfeld een andere kijk op hebben, maar de zaak is wel wat gecompliceerder dan uit je posts naar voren komt.
@26
ad 1: het verschonen van verschuldigde huur, het niet hoeven betalen voor gebruik van andermans spullen, noem je geen subsidie?
ad 2: niet in principe, wel in praktijk. Als je kinderen neuken zou legaliseren, zul je zien dat grotendeels pedofielen er gebruik van zullen maken.
ad 3: je bedoelt een onbepaald maatschappelijk belang? het woningtekort zou veel beter gediend zijn bij het vrijgeven van de woningmarkt ipv half criminele onderonsjes tussen corporaties, overheden en vastgoed ontwikkelaars. De regels in NL zijn zo ontworpen dat het gevolg is dat woonprijzen kunstmatig hooggehouden worden, met als compensatie een enorme huursubsidie machine. Het opdrijven van woningkosten, inclusief kosten van huursubsidie, kan geen maatschappelijk belang genoemd worden met goed fatsoen.
ad toevoeging: toch schijnen woningeigenaren juist niet voor kraken te zijn.
Is hiermee de ontruiming van Schijnheilig van de baan? (via)
Toetje: http://www.nu.nl/binnenland/2374131/hof-verbiedt-ontruiming-kraakpanden.html
Ontruiming blijkt in strijd met Europese wetgeving…
Niet de ontruiming is onrechtmatig, maar de gevolgde besluitvormingsprocedure tot ontruiming, leek me een vrij technisch detail, een dag uitstel lijkt me.
In Amerika gaat kraken harder door dan ooit:
http://www.nytimes.com/2010/11/09/us/09foreclosure.html?_r=1&hp
Ja en nee Caprio. Je hebt gelijk dat het hier niet om een definitieve uitspraak gaat – het hoger beroep dient pas over drie weken – maar er wordt wel al een voorschot genomen op die uitspraak, en wel op een vrij fundamenteel punt.
De kraakwet, die bepaalt dat er ontruimd moet kunnen worden zonder tussenkomst van de rechter, zou namelijk in strijd zijn met het EVRM. Daarin wordt de woning van een persoon beschermd. Alleen de rechter kan uiteindelijk bepalen of een ontruiming terecht is of niet.
In zo’n toetsingmoment voorziet de kraakwet niet en dat is onwettig. Ook bewoners van kraakpanden hebben huisrecht en moeten dus te allen tijde ontruiming kunnen aanvechten.
Dus is op dit moment ontruiming op strafrechtelijke gronden (zoals in bovenstaand geval) als zodanig onrechtmatig. Civielrechtelijk is het een ander verhaal.