ELDERS - Europese steden gaan verder dan nationale regeringen en de EU bij het terugdringen van fossiele energie.
De stad Stuttgart heeft deze week besloten niet langer te beleggen in de fossiele industrie. De stad trekt investeringen terug uit zo’n 75 beursgenoteerde bedrijven, die betrokken zijn bij de exploitatie van kolen, gas of schaliegas, waaronder EnBW, EON, RWE, BASF en Bayer. Stuttgart volgt hiermee het beleid van andere Duitse steden, zoals Münster en Berlijn.
De Gemeenteraad van Stockholm heeft vorige maand ook al afscheid genomen van beleggingen in olie en gas. Het is een deel van de plannen die Stockholm sinds 2014 heeft gemaakt om de stad fossielvrij te maken. Een ander onderdeel is de hele gemeentelijke organisatie fossielvrij te maken in 2030. Stockholm had eerder al investeringen in de tabaksindustrie, alcoholische dranken, pornografie en wapens in de ban gedaan. Op initiatief van de Groenen, de een na grootste partij in het stadsbestuur, en met de steun van de milieubeweging zijn daar nu fossiele brandstoffen aan toegevoegd.
Volgens Fossil Free Europe was Oslo eind vorig jaar de eerste stad ter wereld die een einde maakte aan investeringen in fossiele brandstoffen. Een niet onbelangrijk teken in Noorwegen, een land dat leeft van olie en gas. Fossiele brandstoffen gaan tot het verleden behoren, zei een woordvoerder van de Noorse milieubeweging. Lan Marie Nguyen Berg, van de Noorse Groenen in Oslo, verdedigde de maatregel ook uit financieel oogpunt. Met investeringen in fossiele brandstoffen lopen we een steeds groter risico dat we straks onze pensioenen niet meer kunnen uitbetalen.
De Divestment Movement groeit in Europa en dan vooral op lokaal niveau. Fossil Free Europe heeft afdelingen in negen, voornamelijk Noord-Europese landen. Op initiatief van de Nederlandse afdeling heeft de Amsterdamse burgemeester Van der Laan een dringend beroep gedaan op het ABP om af te zien van investeringen in fossiele brandstoffen. Amsterdam Fossielvrij eist van de gemeente ook een einde te maken aan fossiele brandstof activiteiten in de haven. “Door de inkomsten uit de grootste benzinehaven ter wereld en tweede kolenhaven van Europa is Amsterdam medeplichtig aan destructieve klimaatverandering en worden publieke middelen blootgesteld aan hoge financiële risico’s.”
De lokale initiatieven ontberen nog de nodige steun op nationaal niveau. In Zweden zijn de Groenen er als kleinste partner in een minderheidsregering niet in geslaagd het staatsbedrijf Vattenfall te bewegen de kolenmijnen in Duitsland te sluiten. Dit voorjaar was er een demonstratieve blokkade van de mijnen in Zuid-Oost Duitsland, waarvoor deze week nog enkele activisten zijn veroordeeld. Met de Duitse bruinkolenmijnen levert Vattenfall een hogere CO2-uitstoot dan de totale hoeveelheid van heel Zweden, schrijft Timur Delahaye, een lid van de Franse Groenen die in Zweden werkt. Alle positieve resultaten van de Zweedse Groenen om hun land fossielvrij te maken worden volgens hem nu teniet gedaan door de kolenproductie van Vattenfall. De meerderheid van de Zweden, alle milieuorganisaties en ook de Zweedse Kerk zijn voor sluiting van de mijnen. Maar de regering is onlangs akkoord gegaan met verkoop aan een Tsjechisch bedrijf. Delahay vreest dat de Zweedse Groenen de tol zullen betalen bij de volgende verkiezingen. Hij mist ook een protest van de Duitse Groenen tegen het standpunt van de Duitse minister Gabriel (SPD) die, net als de Zweedse sociaaldemocraten, de mijnen open wil houden. Vattenfall en de bruinkolenmijnen aanpakken vereist meer dan een demonstratieve blokkade. Dit is typisch een kwestie die om een Europa-brede aanpak vraagt.
De inzet van lokale bestuurders om, volgens de afspraken van de VN-conferentie COP21 in Parijs, actief bij te dragen aan de afbouw van de fossiele industrie kan ook wel wat meer steun krijgen uit Brussel. De Europese Commissie publiceerde deze week een kader voor het beleid van de lidstaten om de uitstoot te verminderen van broeikasgassen die niet onder het Europese emissiehandelssysteem vallen. Volgens Bas Eickhout (GroenLinks) is het volstrekt onvoldoende. Er is geen sprake van de versnelling van het terugdringen van broeikasgassen waartoe de EU zich eind vorig jaar in Parijs heeft verplicht. De Commissie geeft landen ook de kans om de noodzakelijke reductie te omzeilen door meer bomen te planten. Eickhout: “Als het aan de Europese Commissie ligt dan mogen lidstaten zich letterlijk achter bomen gaan verschuilen bij de aanpak van klimaatverandering.”
Reacties (24)
Is Amsterdam de enige met een fossiele haven die anderen vraagt om niet in fossiel te investeren?
Ik ben benieuwd of de versnelling van de desinvesteringen niet een breakdown gaat opleveren van de fossiele energiemarkt. Als de bedrijven, die ons op dit moment voorzien van energie, failliet gaan of hun waren niet meer mogen verwerken/verhandelen in grote steden als Amsterdam – hoe denkt Rotterdam daarover? – dan gaan er nog rare situaties ontstaan voordat we volledig op groene energie zijn overgeschakeld.
Je moet het kind niet met het badwater weggooien.
@1: https://www.facebook.com/rotterdamfossielvrij/ roept Aboutaleb op het voorbeeld van zijn Amsterdamse collega te volgen
@2: tenzij de investeringen worden verplaatst naar hernieuwbare energie, is dat misschien een idee?
” Europese steden gaan verder dan nationale regeringen en de EU bij het terugdringen van fossiele energie.”
Dit is niet zo gek, ten eerste zijn steden veel minder afhankelijk van de opbrengsten van fossiele industrie dan overheden. Brandstof accijnzen en de inkomsten van raffinaderijen, gasvelden en mijnen zijn wel een cruciale inkomstenbron voor overheden, maar niet voor een stad op zich. Zonder die inkomsten zou de Nederlandse staat extreem moeten bezuinigen of binnen een half jaar Griekenland achterna gaan. Overigens is Amsterdam hierin zo hypocriet als de pest, want naast de havens zijn ze ook nog grootaandeelhouder in Schiphol.
Ten tweede zijn de regeringen, en daarmee het EU bestuur van Europa vrijwel allemaal centrum-rechts of een combinatie van links en rechts. Grote steden, zoals Amsterdam zijn vaak traditioneel in handen van links die daar naar hartenlust hun hobby’s uitoefenen en symboolpolitiek voeren naar hun overheid.
@5.
Rotterdam en Amsterdam zijn niet meer in handen van linkse partijen. Dus houd die poep over ‘[linkse] hobby’s en symboolpolitiek’ lekker in je eigen zandbak.
Off topic: De burgemeester van Nice is een rechtse bondgenoot van Sarkozy die vertelde dat in zijn stad nooit een grote aanslag zou kunnen plaatsvinden. Want veiligheid, een echt rechts thema, is bij hem in goede handen. Raar dat dan een vrachtwagen zomaar in het centrum mag rijden, wat volgens de regels niet is toegestaan. De gevolgen kennen we. Tja, rechtse stadsbesturen…
Beste Jos van Dijk,
Om je schrijfproductie een minimum aan relevantie mee te geven, was het misschien goed geweest om ook wat maten en gewichten in je verhaal op te nemen. Ik (argeloze lezer) heb b.v. geen idee wat de omvang is van de beleggingen van Europese steden in fossiele industrieën en hoe die beleggingen zich verhouden tot totale uitstaande aandelenkapitalen van b.v. Bayer en BASF. Roep je zomaar wat of moeten Bayer en BASF nu echt de gordijnen sluiten en onder het bureau gaan zitten ? Ik hoor het graag en zit nu klaar met de zakjapanner.
@7: Beste Michiel,
Relevant vind ik de trend: lokaal bestuur loopt voor op nationale regeringen en de EC. Als je de omvang van de investeringen er bij zou kunnen betrekken zul je de trend wellicht kunnen relativeren. Ik heb geen cijfers. Uit de bronnen die ik heb gebruikt maak ik op dat het anders dan in Nederland in Duitsland, Zweden etc. vooral gaat om lokale pensioenfondsen.
De belangen op nationaal niveau zijn veel groter dan op lokaal niveau, dat zal ik niet ontkennen. Politiek gesproken zijn beslissingen in grote steden als Oslo, Stockholm, Berlijn en Stuttgart echter wel degelijk relevant, niet alleen omdat lokale afdelingen van partijen die deelnemen aan de regering er in mee gaan, maar vooral omdat in deze steden veel kiezers wonen.
@6: nou nou, jij kunt ook niet tegen kritiek … Hoe lang was links wel niet aan de macht in de grote steden.
@9.
Heilig boontje. Ga eens wat zinnigs doen.
@4: Prima idee maar dan nog zijn de fossiele bedrijven failliet voordat de nieuwe situatie klaar is. Te snelle desinvestering leidt tot schokken. En de gevolgen daarvan zijn lastig te overzien.
@10: moet jij zeggen zeurkous.
@8:
“Relevant vind ik de trend”
Irrelevantie als relevantie is inmiddels neergeslagen in de tijdgeest.
Als je je zo gecommitteerd voelt aan de groene zaak, kan je toch beter een daad stellen en stop je toch gewoon om produkten van Bayer, BASF, Shell en Exxon Mobile te kopen ? Geef je auto een schop en ga toch lekker fietsen, je kleren wassen in de sloot en lekker schijten op een toilet met stro en zaagsel ? Kan je vandaag al mee beginnen en verricht je een heldendaad die relevant is. Aandelen verkopen via de roeptoeter is zowat het tegengestelde van een heldendaad.
Nou ben ik niet op de hoogte van de beleggingsaanpak van Stuttgart, maar waarschijnlijk bedoelen ze “(…) sell its stake in fossil fuels (…)” en wordt er dus geen enkele investering teruggetrokken. Irrationele symboolpolitiek.
@14: hoe meer instellingen en overheden laten weten dat ze hun aandeel in de fossiele industrie kwijt willen, hoe meer druk er op deze bedrijven komt om te doen wat ze volgens COP21 zouden moeten doen: het afbouwen van de exploitatie van fossiele brandstoffen. Tot nu toe bewegen die zeer machtige bedrijven nog veel te weinig, terwijl alle onderzoeken naar klimaatverandering wijzen op de noodzaak van versnelling. Het stigmatiseren van de industrie als zodanig, als een activiteit die de aarde naar de kloten helpt, is dus een eerste begin.
@11: Gezien de positie van de fossiele industrie is een breakdown niet te verwachten. Het is meer een kwestie van peper in de kont steken om nu eindelijk eens werk te maken van de omslag naar duurzame energiebronnen. Ze hebben er nu wel genoeg aan verdiend.
@4: ik zou dat eerder wensdenken noemen…
@15: “het afbouwen van de exploitatie van fossiele brandstoffen”
Beste Jos,
Hiermee creeer je niet alleen een volgordelijk, maar ook een randvoorwaardelijk probleem; Je kan pas afbouwen, als je over middelen en technieken beschikt, die fossiele brandstoffen volledig kunnen vervangen om onze complexe en hoogtechnologische samenlevingen te faciliteren. Het bruskeren van die randvoorwaarden en volgordelijkheid, zal weer een apart soort problematiek opleveren, die klein bier is vergeleken met de klimaatproblematiek.
Het wegkijken van deze materie is inmiddels endemisch, niet alleen bij het snelle journaille, maar ook bij druistige beleidsmakers.
@17: Het wegkijken van de klimaatverandering is het echte probleem. Ook een geleidelijke energietransitie vereist stevige stappen, dat laten alle onderzoeken op dit gebied zien. In Parijs hebben landen zich daarom vastgelegd op een beperkte opwarming van de aarde tot maximaal 2 graden, met 1,5 graad als streefwaarde. Dat maakt een geleidelijk afbouw van fossiele brandstoffen en de gelijktijdige uitbreiding van energie uit hernieuwbare bronnen hoogst urgent.
@15 Die bedrijven vervullen maar een klein stukje in de keten van verantwoordelijken. Wij kopen hun energie of producten die ermee gefabriceerd zijn. Het heeft geen zin om naar hen te gaan zitten kijken. En het heeft nog minder zin om als overheid selectief te gaan beleggen. Lekker geld mislopen. Briljant.
We hebben volgens mij prima instrumenten die specifiek bedoeld zijn om bedrijven en consumenten te sturen: subsidie en accijns. Werken prima. We zijn alleen collectief te slap om ze serieus in te zetten. Dat is het ENIGE probleem.
@18: Het zal allemaal best Jos, maar afbouw van fossiel is een eufemisme voor wegnemen van fossiel. Het wegnemen van fossiel zonder efficiente vervangers uit complexe, hoogtechnologische samenlevingen als de onze, heeft een hoog risicoprofiel. Ik denk hier als eerste aan voedseldistributie en voedselprijzen. Die zullen onmiddellijk voor volle straten, oproer, plunderingen en ontregelingen zorgen.
Het concept van “geleidelijke transitie” en “2 en 1,5 graad opwarming” komt van technocraten en bureaucraten achter laptops, die te weinig buiten komen en die teveel last hebben van “self reinforcing feedbacks”. Ik wens je er veel plezier mee.
Waarom zouden we nog nog verder investeren in fossiele energie als het ook anders kan? Groene energie is tenslotte de toekomst. Er zijn toch al wat alternatieven die bij het grote publiek bekend zijn, zoals zonnepanelen of zonneboilers. Je kan zelfs kiezen uit verschillende modellen van zonneboilers. Dat las ik op http://www.zonneboiler-advies.nl/
@21
Omdat we nog heel wat fossiele energie nodig hebben om windmolens en zonnepanelen enzo te maken? Omdat we nog altijd graag met een kerosinevoertuig op vakantie willen? Omdat we helemaal niet de kans krijgen om een transitie naar groene energie te maken als we de economie verkloten? Omdat investeren in fossiel op de lange termijn beter rendeert dan een zonneboiler en je dus netto meer geld overhoudt (wat je weer in groene energie zou kunnen investeren)? Omdat als jij niet in fossiel belegt/investeert iemand anders het wel doet (zolang het rendeert) en je dus geld misloopt en niks voor milieu/klimaat hebt bereikt?
Anders gezegd: als jij in groene spullen investeert en President Trump vol inzet op fossiel om jou vervolgens de markt uit te concurreren dan heb je precies niks bereikt maar ben je wel in een nog slechtere positie om groene dingen te promoten.
Zolang het nog rendeert zou ik dus vooral wel in fossiel blijven investeren; zomaar je geld de verkeerde kant op te gooien is geen oplossing. We moeten gewoon zorgen dat fossiel steeds minder rendabel wordt. Middels een fossielekoolstoftax.
Overigens riek je naar spam.
@22: “fossielekoolstoftax”.
Dan wordt de fossiele energie net zo duur of nog duurder dan duurzame energie. Eh, wat doen we met arme mensen ?
Probleem met arme mensen is niet alleen dat ze arm zijn, maar dat er ook zoveel van zijn.
@23 Dan geven we de inkomsten uit de fossielekoolstoftax toch gewoon aan die arme mensen? Ik ben sowieso van mening dat voor het gebruik van onze planeet betaald moet worden en dat de inkomsten daarvan eerlijk over de mensheid verdeeld moeten worden. Geld aan arme mensen geven is sowieso lucratief; die geven het namelijk toch meteen weer uit.