GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag is dat Miko Flohr over de de Nederlandse elite, de linkse kerk, Henk en Ingrid en de rol van feiten in het debat.
Het kan nu niet lang meer duren of de stemming zal veranderen. Het voordeel aan een rechts kabinet is dat je met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid kan voorspellen dat er binnen een paar maanden door jan en alleman op gekankerd wordt dat het een lieve lust is. Dan blijft er dus domweg minder tijd over om te schelden op de ‘linkse kerk’ en de ‘progressieve elite’ – tenzij ze zelfs Mark Rutte daartoe gaan rekenen, maar dan weet je zeker dat er niet meer dan twee hersencellen aan het woord zijn. Maar dat zijn slechts tijdelijke symptomen. Een oprisping van Cohen en ze zullen weer als vanouds loos gaan. Wat veel interessanter is, is dat die ‘linkse elite’ de laatste tijd zelf in beweging komt. Iemand betoogt dat het met die elite eigenlijk wel ok is. Een ander vindt dat de linkse elite zichzelf veel te gemakkelijk tot linkse elite laat maken. Een derde gooit het op de retorica en spreekt van een door rechts ingezette ‘denicratie’. Allemaal relevante punten, en toch mis ik iets.
In de eerste plaats is de Nederlandse elite helemaal niet links en dat ook beslist nooit geweest, tenzij we vinden dat onze elite bestaat uit intellectuelen, schrijvers en kunstenaars, maar dan zouden we wel een behoorlijk machteloze en weinig invloedrijke elite bezitten. De Nederlandse elite zit in het bedrijfsleven, steunt of stemt CDA danwel VVD, en bemoeit zich eigenlijk niet zo publiekelijk met het maatschappelijke debat. Dat hebben ze ook helemaal niet nodig. Af en toe verschijnt er zo eens iemand bij Buitenhof, en dat is het dan weer. Intellectuelenpartijen als D66 en Groen Links (in Leiden (D66), Utrecht en Nijmegen (GL) de grootste!) spelen uiteindelijk toch vooral de rol van betweterige luis in de pels (gekozen burgemeester?). De PvdA heeft dan wel een paar keer aan het pluche mogen snuffelen, maar een echt sociaal stempel hebben ze nooit op Nederland kunnen (en, onder Kok, willen) drukken. Iedereen die moeite heeft met het functioneren van de Nederlandse overheid moet toch vooral naar twee partijen kijken: CDA en VVD. De linkse elite heeft het niet verknald, ze hebben nog nooit serieus wat in de melk te brokkelen gehad zonder verregaande rechtse invloed – “It’s them conservatives, stupid!”
Een tweede en eigenlijk belangrijker punt dat te weinig een rol speelt is de informatierevolutie waar we momenteel middenin zitten. Een van de verwijten die vaak richting de linkse elite wordt geslingerd is dat zij zo vinden dat ze over meer en betere kennis bezit dan, zeg, de gemiddelde PVV-stemmer, en eerlijk gezegd is dat verwijt denk ik wel terecht. Het voelt ook wel zo voor velen, merk ik, en in fases zeker ook voor ondergetekende. Neem nou dat klimaat. Klein puntje is nog wel dat Henk en Ingrid dat heel anders zien, keurig ja en amen knikken, en ’s avonds anoniem de comments volspammen met de meest vreselijke verbale diarree. Henk en Ingrid hebben namelijk totaal andere informatie tot zich genomen dan ondergetekende, en hun wereldbeeld is voor hen net zo consistent als het mijne voor mij, en staat er haaks op.
Misschien is een van de redenen waarom wereldbeelden uit elkaar lopen dat ze zijn opgebouwd via WYCIWYG (what you click is what you get). Iedereen neemt meer informatie tot zich dan twintig jaar terug, maar vooral: steeds meer mensen nemen andere informatie tot zich; tegelijkertijd kiezen steeds meer mensen voor bronnen die bij hun belangstelling en ideeën aansluiten (RTL Nieuws vs NOS vs HvN – in 1988 had je alleen NOS) en zien op internet steeds meer uitingen van mensen die er net zo over denken als zij. We worden ook allemaal meer bevestigd in wat we toch al denken, en zo niet, dan is die bevestiging zelden meer dan drie muisklikken weg. In dat opzicht onderscheidt de ‘elite’ zich denk ik ook niet zoveel van Jan met de Pet: iedereen leeft in zijn eigen universum van feiten en waarheden, en veel van die feiten en waarheden zijn voor anderen slechts hersenspinsels of misvattingen. Vaak zijn ze dat ook, nog veel vaker kan degene die ze oplepelt, intellectueel of niet, bij lange na niet beargumenteren waarom dat nou allemaal precies zo is. Neem nou mijn eigen klimaatwaarheden, of die van Henk en Ingrid.
Feiten, bijna alle feiten, zijn factoïden geworden, en we lepelen ze vooral op naar onze medestanders om gelijk te hebben. Het is die totale versnippering van het feitenlandschap waardoor de kenniselite aan status inboet. Een antwoord op de kritiek op links moet dan denk ik ook vooral een antwoord op de factoïdentyrannie zijn.
Reacties (40)
Schrijvers die een ziekte als werkwoord gebruiken neem ik op voorhand niet serieus. Is het nu zo moeilijk om een alternatief woord voor schelden te bedenken?
Dat is bekend. Heb je ook nog een inhoudelijke reactie?
De beschrijving lijkt me vrij juist. Henk en Ingrid op internet op zoek naar bevestiging van hun wereldbeeld. En natuurlijk vinden ze die, want ook vroeger vonden ze die bevestiging al, al moesten ze er toen voor naar de stamkroeg lopen. Dat maakt de mening van Henk en Ingrid echter nog geen waarheid, of de door hen gevonden informatie betrouwbaar.
De kenniselite boet niet aan waarde in dor de versnippering van de informatie. Ze boet aan waarde in, omdat iedere mening even belangrijk gevonden wordt als een wetenschappelijk betoog. Wie zijn mening het beste verkoopt, heeft ‘de waarheid’ in pacht. Met grondig feitenonderzoek heeft het weinig meer te maken, als je maar een paar feitjes op kunt noemen, die een mening (lijken te) ondersteunen.
De vraag is natuurlijk in hoeverre burgers hun informatie van internet halen. Ik denk dat het meeste gewoon via krant en TV komt. Informatie van het net komt wsl. vooral via nu.nl, en dat zijn vnl. korte krantenberichten a la Spits.
De overvloed aan informatie kan ons beoordelingsvermogen aantasten. We nemen een bericht aan, zonder er goed bij na te denken of dat wel zo is. Objectiviteit bestaat gewoonweg niet, altijd speelt de achtergrond van de schrijver of maker mee.
Het tweede punt is dat door de vele informatie je vaak hetzelfde hoort. Dan begin je sneller te geloven dat het waar is, zonder retificatie van het bericht. Dat gebeurt veel merk ik op het werk of in de kroeg daar krijg je letterlijk te horen wat er bij het Journaal is verteld, welke beelden (die letterlijk voor beeldvorming zorgen) en eventuele andere bijzonderheden.
Daarbij worden helaas racistische incidenten (zoals de lijn3 mishandeling in Adam) vaak niet als zodanig erkend wat weer een hoop irritatie oplevert. Waarom de zogeheten elite dit negeert blijft voor mij een raadsel.
Ik vind de overheden van China en Iran juist factiodentyrannie.
Op het internet in Nederland zijn juist alle geluiden te lezen, het tegenovergestelde van tyrannie zou ik zeggen. En mensen komen heus ook wel tegenstanders tegen op het internet. Ook op rechtse forums komen linkse mensen langs en andersom.
Ik bijvoorbeeld, ben PVV stemmer en geencommentaar is geen rechtse site.
Ik denk dat er veel minder scheiding is dan in het toppunt van de verzuiling, toen ieder z’n eigen krant had.
Als er iets links is dan is het vooral de pers. Bij vele journalisten lekt te politieke voorkeur dwars door hun artikelen heen. Zelfs als een linkse journalist een pro-rechts artikel schrijft lekt het linkse wereldbeeld er vaak doorheen. Het hoogtepunt van linkse politieke correctheid was rond de eeuwwisseling, zelfs de Telegraaf schreef op een gegeven moment tegen Pim Fortuyn.
Niet het jonge internet was links, maar de oude institutionele persstructuren. De laatste jaren zijn de kranten wel meer afstand gaan nemen en de linksheid ligt er veel minder dik bovenop.
Is het tegenovergestelde van de factiodentyrannie een factiodenmonarchie? Lekker 1 dominante mening, want die komt immers van de grootste wetenschappelijke groep met veel gezag.
@7: Als er iets links is dan is het vooral de pers.
Dat ligt er maar aan waar je zelf staat. Ik vind veel pers juist erg rechts.
@9 en @7 I rest my case. Dat verschil in perceptie is dus precies waar het om gaat.
Dat hebben ze ook helemaal niet nodig. Af en toe verschijnt er zo eens iemand bij Buitenhof, en dat is het dan weer.
Dat vind ik wel vaak fascinerend. Dan komt er een expert op één of ander gebied aan het woord in Buitenhof of Tegenlicht en die zegt: “Zus en zo is het probleem, zoals het nu gaat kan het helemaal niet meer, dus gaan we uiteindelijk dit en dat behoorlijk verregaande plan uitvoeren.”
Dan zegt de presentator: “Maar dat gaat wel ver. Dat komt er politiek nog nooit door?”
Expert: “Nu nog niet, maar over 10 of 20 jaar keert de wal het schip wel en dan gaan we het gewoon doen.”
Er liggen blijkbaar overal op universiteiten, ministeries, Europese instellingen, etc. kant-en-klare plannen die alleen wachten tot de kennis van experts is doorgedrongen tot en geaccepteerd door politiek en publiek. Die vertraging is aan de ene kant frustrerend, aan de andere kant weet je wel dat als de kennis van nu 10 of 20 jaar later nog staat, dat het echt zo is.
@10 Ja en nee. Kennis is nooit neutraal, maar sommige dingen zijn gewoon pertinent niet waar. Je moet niet in relativisme of false symmetry vervallen. Richard de Mos heeft het helemaal fout als het over klimaatverandering gaat en het SGP-standpunt over de evolutieleer slaat nergens op. Daar moet geen discussie over zijn.
De pers links? Tien jaar geleden misschien…
@12 Ja, sommige beweringen zijn niet waar, maar in het debat gaat het uiteindelijk niet om gelijk hebben maar om gelijk krijgen – en ik denk dat daar een deel van het probleem zit. Dat is iets waar populisten momenteel beter in slagen dan wetenschappers en daar zit hem dus ook de mogelijkheid voor verbetering.
@13: We moeten weten wat we als referentie nemen voor links/rechts. Ik denk Jan Modaal het meest logisch is.
Ik denk dat de modale pers-mens nog steeds linkser stemt is dan Jan Modaal. Tenzij je afwijkt naar rechts met je selectiebeleid (Telegraaf) wordt het dus heel moeilijk om een rechtse krant te maken.
@15 Laat Jan Modaal nou net hopeloos verdeeld zijn op dit punt… ik denk dat er veel Jannen zijn die de pers links vinden, maar net zoveel jannen vinden de pers rechts.
Kijk naar de zetelverdeling in de tweede kamer en je ziet dat Jan Modaal zowel links als rechts georiënteerd is.
Als Jan Modaal echt massaal rechts zou stemmen, zou rechts geen 76 zetels hebben – dan zou het eerder richting de 120 gaan.
Dus. Je mag Jan Modaal best als uitgangspunt nemen, maar dan moet je niet je eigen mening projecteren op Jan mOdaal. Er zijn net zoveel Jannen die er heel anders over denken.
@15: sinds Fortuijn willen kranten vooral niet als links / politiek correct te boek staan. Misschien stemt men linkser maar de toonzetting en verslaglegging is veel rechtser. Elke scheet die Wilders laat wordt breed uitgemeten zonder dat dat van kritiek wordt voorzien.
Mogelijk zijn de columnschrijvers nog wel linkser, maar daar heb ik niet zo’n zicht op.
En dan zijn er nog de tijdschriften. Elsevier’s columnisten zijn in elk geval nogal rabiaat rechts.
Vergeet de Telegraaf niet. Populistisch rechts.
@17: Van over Wilders schrijven wordt je niet rechts, joop.nl is ook niet rechts en die schrijft ook veel over Wilders.
Na Fortuyn is er waarschijnlijk meer druk gekomen om voor een andere toonzetting, maar de linkse wereldbeeld van de journalist lekt er genoeg gewoon doorheen, dwars door de probeersels met een andere toonzetting.
@19 Dat vind jij en wellicht de mensen om je heen, maar stap nou eens uit dat nauwe straatje en kijk om je heen, en dan zie je dat heel veel, hele normale mensen daar heel anders tegenaan kijken. En nee, dat zijn niet allemaal linkse intellectuelen. Daar zitten veel, heel veel, normale mensen bij.
Als jij kan zeggen dat de media links zijn, en zij vinden met mij dat de media rechts zijn, betekent dat dan dat één van ons gelijk heeft of dat de waarheid wellicht een beetje in het midden ligt?
@14
Je maakt een duidelijk onderscheid tussen wetenschappers en populisten. Dat kan, echter mijn inziens zijn die twee geconvergeerd waardoor de wetenschap aan gezag heeft ingeboet. Een voorbeeld hiervan is Thomas van/von der Dunk. De man is historicus en komt met allerlei stellingen waarom de PVV bijv. op de NSB lijkt etc… Dat is puur populisme wat hij tentoon spreidt maar het wel wetenschappelijk gezag wil geven. Hij is immer professor of hoogleraar oid. De wetenschap heeft naar mijn mening (zeker de sociale) te veel poltitiek in zich. Dat komt ook omdat, vind ik, veel te veel mensen een master halen die eigenlijk nooit zouden mogen studeren.
@21: Je gebruikt een Thomas von der Dunk, die sinds 1999 voltijd opiniemaker is en geen historicus (zijn expertise: de politieke en ideologische aspecten van de monumentencultus in het Heilige Roomse Rijk in de veertiende tot achttiende eeuw) om alle wetenschappers te brandmerken.
Wetenschap en populisme is niet geconvergeerd omdat er (ex-)wetenschappers zijn die naast hun objectieve werk ook nog een mening uiten.
Je moet een uiting in een krant niet verwarren met een paper dat na peer-review is gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift.
De echte elite is dus het rijtje van Quote top 500. Dat is vrij simpel dat je daar weinig kritiek op hoort, wat overigens een paar decennia anders was. Er is meer respect voor iemand die van een klein bedrijfje naar miljardair is gegroeid dan iemand die 3 boeken heeft geschreven waar alleen een hondertal intellectuelen geesten iets van denken te snappen. En dat op kosten van de gemeenschap.
De rol van wetenschappers in politieke debatten is moeilijk zodra het om meer politische onderwerpen gaat. Maarten van Rossem is historicus, maar in hoeverre betekent dat dat zijn standpunt over de PVV wetenschappelijk is? Dan is hij meer opiniemaker. Hij kan natuurlijk wel zinnige dingen zeggen over de geschiedenis en invloed van het populisme.
Ook zijn er vaak verschillende scholen met verschillende gedachten. Als er ergens een arabist wordt opgevoerd is dat bijna altijd Hans Jansen, die niet representatief is voor de mening van andere arabisten.
Ik zie ook weinig klimaatwetenschappers in de programma’s. Zo zette P&W liever Richard de Mos tegenover Samson dan er wetenschappers bij te halen. Eigenlijk schandalig.
Mij verbaast het dat er ook niet meer gebruik wordt gemaakt van economen als vragenstellers of debating partners in deze tijd van financiele trammelant.
Ik heb ergens gehoord dat Rutte weigerde om tegenover een econoom gezet te worden in B&W. In plaats daarvan was er de slappe Amil Ramdas.
Leuk artikel. Het bevestigen van eigen denkbeelden is inderdaad makkelijk. Echter in een kleinere omgeving heb je ook altijd mensen die het eens of oneens zijn. Wat dat betreft geen verschil. Het is trouwens geen perceptie wat betreft links of rechts in NEderland. Als Nederlander zijn de SP en PvdA gewoon links conservatief en Groen Links Links progressief. Of je zelf nu extreem links bent en zegt hé pvda is minder links als ik maakt ze nog niet rechts. Amerikanen zullen vanuit het grote verschil de nuance niet zien.
Het grote deel van de gedrukte opinies zijn van linkse signatuur, de hele publieke omroep is qua opinies natuurlijk super links. Gewoon omdat journalistieke studies linkse orientaties zijn.
Heel veel pvda figuren zijn gewoon bij multinationals gekomen of andersom. PvdA als halve bestuurders partij benoemen is echt een onderschatting van haar propaganda en invloed.
Het feit dat ik als verstokte vvd’er hier graag artikeltjes lees zegt denk ik al dat o,a, ik express verder kijk dan de lees wat ik wil lezen dogma’s
@25: de linkse bolwerken van de KRO, de EO, de TROS, de AVRO, de NCRV, De Telegraaf, het AD, en Elsevier bedoel je?
@23: Ik zou de Quote 500 dan kombineren met de 200 invloedrijkste nederlanders van de Volkskrant. Deels dezelfde mensen, maar ik zou ook de arme sloebers op die lijst wel tot de elite willen rekenen.
@25: Waarom zou je links en rechts in Nederland volgens amerikaanse normen indelen? Dan is de VVD ook links.
Erik daarmee reageer ik op eerdere reacties. Daarom zeg ik ook dat dat geen zin heeft.
JA pedro die bedoel ik onder andere. De telegraaf en Elsevier hebben geen vooringenomen linkse stelling name.
Waarom denk je dat de publieke omroep al maanden pro p.o. spotjes uit zit te zenden. Die zijn doodsbang dat daar eens ingegrepen gaat worden.
@28:
Reclame maken voor jezelf is links????
Dat je de Telegraaf en Elsevier tot links rekent, al nemen ze “geen vooringenomen linkse stelling” in, zegt meer over jou dan over die bladen.
Ik reken die natuurlijk niet tot links. FD zou je trouwens ook in het rijtje elsevier mogen plaatsen evenals BNR. Maar dan is de koek ook helemaal op.
@30: NCRV, EO, AVRO, TROS zijn volgens mij allemaal vrij rechts hoor, al lopen er ook wel wat linksige types rond…. Maar dat is allemaal alleen maar gevoel en niet op feiten gebaseerd. Zoals al vaker opgemerkt, bepaalt waar je zelf staat of je anderen links of rechts vindt. Daar is geen objectieve maatstaf voor. In onderzoeken is verder al afdoende bewezen, dat er een lichte voorkeur voor links lijkt te zijn onder journalisten. Als die onderzoeken nu eens aangevuld worden met de politieke voorkeur van de eigenaren van de media, die ongetwijfeld licht rechts georiënteerd zijn, zal de uitkomst zijn dat de media redelijk in het midden staan, en dat de licht linkse voorkeur van de journalisten wordt gecompenseerd door de licht rechtse voorkeur van hun broodheren.
Geinige gedachte, deze eigenaren zijn alleen buiten de p.o. te vinden want de p.o. heeft alleen politieke benoemeningen in haar gelederen.
kijk naar kees korvinus joop daalmeijer en dat soort figuren
“de p.o. heeft alleen politieke benoemingen in haar gelederen”
Kan je dat nog ergens hard maken of is dat gewoon weer je nergens op gebaseerde opinie.
@32: geinig dat je alleen de linkse voorzitters van de socialistische omroep noemt. De VARA had ik nou net niet genoemd, omdat ik verbaasd zou zijn, als daar geen linkse journalisten rond zouden lopen.
Gek dat je over de eigenaren van kranten e.d. gewoon heen lult.
En bij de VK kan je met Amanda Kluveld je hart ophalen – ze verdedigt zelfs de SGP als het moet.
Moet ik ze allemaal opnoemen dan? Ja daar heb ik gewoon geen zin in. Het is echt wel ergens op gebaseerd.
Ander voorbeeld in de volkskrant top 200 aan machthebbers. (niet onafhankelijk maar goed) hier vast wel gerespecteerd, staan meer figuren van pvda huize van vvd. links is daar on the whole ook meer aanwezig.
Toegegeven dat het cda in p.o. en de top 200 nog meer aanwezig is. maar ja. die linker vleugel daar he.
@36: WC-eend, natuurlijk.
Tsja, zo kun je iedere discussie winnen… Rechts is meer vertegenwoordigd in de top 200, maar als je die links noemt, is links meer vertegenwoordigd. Alle VVDers op die lijst zijn vast ook van de linkervleugel…
nee eerder rechtervleugel ;-)
Volgens mij mist de discussie het punt een beetje, of illustreert het. We hebben geen gedeelde feitenbasis meer aangezien een ieder eigenlijk slechts nog geloofd in de relativiteit van alle feiten. Daarmee is alleen gelijk krijgen nog van belang. Gevolg is dat het politiek erg verstandig wordt om 1. op de persoon te spelen en 2. de woorden van de ander zo te verdraaien dat ze in je straatje passen (vb. de death panels van Palin). Op het moment dat de pers het belangrijker vind om de twee kanten, of maar een kant, van een verhaal (op een interessante, kijkcijfers genererende wijze) te tonen dan de verhalen in te duiken en te kijken hoe het (waarschijnlijk) echt zit, zullen we in een factoide leven. Welke media je links of rechts vind is niet van belang, wel dat ze hun werk niet doen en niet proberen feiten van onzin te scheiden.