COLUMN - ‘Geen plan, hoezo geen plan? We hebben bijna alles gesloten! Winkels dicht, scholen en kinderopvang dicht, zwembaden, sportscholen dicht. Hema dicht. Hoezo geen plan?’
‘En vergeet niet de musea en podia die net weer een beetje zuurstof kregen.’
‘Oh ja, de cultuur zit natuurlijk ook weer dicht.’
‘Maar dat is geen plan Mark, dat zijn maatregelen.
En daarmee ontregel je de komende tijd weer onze levens, totdat we zijn aanbeland bij de volgende akte van jullie improvisatietheater. Het enige dat je gepland hebt, is de volgende persconferentie met Hugo, over vier weken. En ook dan ben je vast niet van plan met een plan te komen. Mark, huist ergens in jou een staatsman?’
‘ …? ‘
‘Denk je weleens na over hoe de staat zich in deze crisis zou moeten verhouden tot die 17 miljoen individuele levens? Laat ik anders, voor jouw goede begrip, m’n vraag illusteren aan de hand van ‘de markt’. Wat wil de markt, de ondernemer zeg maar, van de staat? Zo weinig mogelijk inmenging in zijn zaken natuurlijk. Maar ik bedoel voor zover de staat wel iets doet. Wat verwacht de ondernemer?’
‘Minder dividendbelasting?’
‘Duidelijkheid! En niet alleen voor morgen, maar voor een langere termijn. Duidelijkheid over wat hij van de staat verwachten kan, aan wetten, regelingen en belastingen. Duidelijkheid zodat hij kan ondernemen, plannen kan maken, beslissingen over investeringen kan nemen, mensen kan aannemen, afspraken kan maken. Een staat die duidelijkheid geeft schept vertrouwen in de toekomst en dat levert een – jouw woorden – aantrekkelijk vestigingsklimaat op.
En Mark, gewone mensen ondernemen ook, dat noemen ze leven. Zij willen ook duidelijkheid over hun toekomst, maar worden daarin belemmert door de wispelturigheid van de staat en van jou. Want iedereen kan de dagelijkse besmettingscijfers zien, maar niemand weet wat jij en je kabinet er dit keer weer mee gaan doen. En duidelijkheid voor een langere termijn, ook als dat binnen beperkingen moet, geeft mensen meer vrijheid dan wanneer ze door jou gegijzeld moeten wachten op de volgende persconferentie.’
‘Ja maar luister nou even. Die onduidelijkheid kun je mij niet aanrekenen, want we weten niet wat het virus gaat doen!’
‘Dat is niet waar en niet het probleem. Het virus gaat twee dingen doen. Zich verspreiden en mensen ziek maken. Zelfs als leek durf ik te voorspellen dat dat niet gaat veranderen. En dat verspreiden kent twee scenario’s: steeds meer besmettingen of steeds minder. En dat laatste is onzeker en daar kan jij niets aan doen.
Maar wat die 17 miljoen individuen mogen verwachten, en daarbij speel jij een zekere rol, is duidelijkheid over hoe de staat met die scenario’s omgaat. Wat gebeurt er bij krimp en wat bij groei van het aantal besmettingen? En het aankondigen van een persconferentie over 4 weken, geeft op die vraag geen enkel antwoord. Dan is de staat wispelturig als een konijn dat kijkt in de koplampen van de dagelijkse besmettingscijfers en maar niet beslist of en waarheen het weg wil springen. 10 dagen voor het kerstdiner, schotelt het kabinet iedereen onzekerheid voor, omdat ze na 10 maanden pandemie, de eenvoudige rekenkunde van krimp en groei, nog niet heeft weten om te zetten in een politiek perspectief.
Want. Er. Is. Geen. Plan.
We weten alleen dat je op 12 januari weer een persconferentie gaat geven over maatregelen die we op de dag die eraan vooraf gaat via de media zullen vernemen.
En zo moeilijk is dat niet, een plan. Het kan en moet zelfs eenvoudig zijn. Je schept duidelijkheid over wat de ontwikkeling van het virus zal betekenen. Bij welke cijfers scholen, podia en musea weer open gaan om het geestelijk leven weer zuurstof te geven. En wanneer restaurants, sportscholen en winkels. En natuurlijk ook bij welke cijfers alles weer dicht gaat. En het belangrijkste is om er geen volgende improvisatie van te maken.
Dus maak een plan en leg het vast voor het komende jaar. Ambtenaren zouden het een routekaart noemen, maar ik heb het hier niet over een communicatieproductje, maar over een regeling, of wet met automatische consequenties. Want automatische consequenties zijn de hele bedoeling.
De onzekerheid over de besmettingsgraad blijft, maar de consequenties van stijgende of dalende cijfers moeten duidelijk zijn. Wispelturigheid is meer iets voor een dictatuur waar de machthebber ieders leven zomaar op z’n kop kan zetten. In een liberale democratie kan de uitvoerende macht ingrijpen in het geval van een noodsituatie. Maar daar kun je na 10 maanden niet meer van spreken. Dus volg het democratische normaal van openbare beraadslagingen, parlementaire instemming en wetten en regelingen die vastgelegd worden en voor iedereen op eenduidige wijze gelden.
En zo’n plan, in de vorm van een wet of regeling, is ook bij uitstek liberaal te noemen. Tot nu toe heb je die 17 miljoen individuen continu voorgehouden dat zij het zelf zijn die het virus eronder kunnen krijgen. Maar zonder ze enige verantwoordelijkheid te geven. Want achter gesloten deuren wogen en beoordeelden jullie vervolgens wat nu weer de consequenties van hun gedrag zou moeten zijn. En daar kwam dan dit en dan weer dat uit. Een democratisch vastgesteld plan maakt daar een einde aan en legt de verantwoordelijkheid volledig bij die 17 miljoen mensen. Daar waar een liberaal zou vinden dat ze moet liggen.
Dus, geniet van de rustige kerstdagen Mark, maar voor die tijd.
Maak. Een. Plan.
En dan hebben we het op 12 januari niet over besmettingen, maar horen we graag van het kabinet hoe het met het vaccineren staat.’
Reacties (7)
Het past anders precies in de “strategie” van Rutte. We kunnen Rutte het beste de man van het grote afwachten noemen. Op elk belangrijk dossier laat hij immers dezelfde afwachtende houding zien, waarbij het vooruitschuiven van hete aardappels het hoogste politieke doel lijkt te zijn. Ik noem maar iets:
* hypotheekrenteaftrek: Rutte was de laatste die zei: er wordt niet getornd aan de HRA. Terwijl iederen nationale en internationale econoom zei dat de HRA in die vorm onhoudbaar was.
* stikstofcrisis: bij de invoering ervan zei zowat iedere expert dat dit systeem onhoudbaar zou zijn. Pas na het plaatsen voor het voldongen feit van de uitspraak van de Hoge Raad ging de politiek er mee aan de slag. Terwijl er vooraf vele waarschuwingen zijn geweest dat het PAS zou sneuvelen.
* woningbouwcrisis: hoef ik eigenlijk geen woorden aan vuil te maken. Een tekort van zo’n 600.000 woningen. De maatregelen zijn nihil en te laat. En een beleidsterrein-overkoepelende visie ontbreekt ten ene male. Hint: zou het zo kunnen zijn, dat als je alle bejaardencentra opdoekt, de woningverdunning dan gigantisch toe gaat nemen? Met als gevolg….
* klimaatcrisis: ik denk dat elke lezer van dit weblog dit zal herkennen. Wederom afwachten afwachten afwachten.
* Fileprobleem: nu wat minder vanwege corona, maar elke verkeerskundige, zelfs tot en met de BOVAG en de ANWB (en dat wil wat zeggen!) zegt tegenwoordig dat voor de langere termijn rekeningrijden onontkoombaar is. Maar Mark stelt uit.
We kunnen Rutte het best omschrijven als “Meneer de grote afwachter” of “de grote hete aardappeldoorschuiver”.
@1.
En waar komt die afwachtende houding vandaan, wat voor strategie, of is het een liberale laat maar waaien eigenschap? Want inderdaad je punt is duidelijk, zo zit hij wel in elkaar!
Toch zijn het echte doeners, bij de vvd – als het om hun eigen portemonnee gaat.
Wat een plan betreft: je hoeft niet zelf het wiel uit te vinden als je kunt zien hoe het virus in sommige landen is bedwongen: Thailand, Senegal, Sierra Leone, Taiwan, China, Vietnam. Heel vervelend dat dit geen landen met witte mensen zijn, maar je zou er iets van kunnen leren. Als je de ambitie hebt, ten minste.
Intussen heeft de Zweedse koning de mitigatiestrategie van zijn land een faal genoemd. Kunnen we ook op blijven wachten, zeker.
@1:
Hij lijkt vooral een manager die de zaak draaiende houdt, beheerder van het bestaande. Verandering daar is ie niet zo goed in. Meer conservatief dan liberaal wat dat betreft…
Het plan is glashelder. Als een manager laveren tussen de grens van ziekenhuizencapaciteit en economische schade. Net als de andere europese landen, amerika, rusland etc. Alternatief is er niet, behalve als je een politiestaat wil zijn a la azie. Of een anomalie als een eiland aan het eind vd wereld zoals nieuw zeeland.
Dus kappen met deze massa hysterie.
Wees een echte leider, laat mensen doodgaan op de stoep van de ziekenhuizen (ik moet dat nog maar zien gebeuren overigens) en gooi het land open!
@5 dat is geen plan. dat is zwalken. Heeft niets met politiestaat te maken.
Een plan bestaat uit maatregelen, impact van de maatregel en vervolgens ga je de gevolgen proberen te mitigeren tijdens de implementatie.
Rutte doet dat niet. Mitigeren = eigen verantwoordelijkheid in dit geval.
Wel bedrijven sluiten, maar niets regelen om de gevolgen voor de burgers die getroffen worden te compenseren (de (MKB) ondernemer is uiteindelijk ook gewoon een burger!).
Nee de financiële steun gaat naar grote bedrijven zoals KLM en de Payroll companies. Dat die laatsten er vervolgens voor honderden miljoenen misbruik van maken wordt toegestaan en niets aan gedaan.
De uitzendkracht in de Horeca mag het lekker zelf uitzoeken, evenals vele andere burgers..
Hmm als ik dit zo lees is er wel degelijk een plan:
De crisis gebruiken om je vriendjes in het groot kapitaal van nog meer geld te voorzien. Dit ten koste van de burger, de zorg en andere kritieke beroepen. Via verdeel en heers (met grote glimlach)
@5: laveren is improviseren en hoewel een kunst op zich, is dat nog geen plan.
In een noodsituatie zoals we die in maart hadden is goed improviseren een deugd. Maar na 10 maanden mogen we toch wel verwachten dat het kabinet de enige twee mogelijke scenario’s – (1) meer besmettingen en (2) minder besmettingen – van een goed doordacht, democratisch gelegitimeerd, op papier vastgelegd, publiek bekend en voor iedereen geldend antwoord heeft voorzien. Niet dus.
Dus @6: eens met het eerste deel van je reactie. Maar de verdeling van de financiële middelen als een plan betitelen, is misschien wat veel eer. Wel duidelijk is dat de kleine ondernemer vaak weer het onderspit delft en dat dat een serieus probleem is. Ook voor diezelfde premier die zich graag voordoet als hun voorvechter.